Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
№ 31 билет
1.Радиорелелі байланыс және ғарышты радиобайланыс үшін жиілік диапазоны.
Шартты атау берілген жиілік жолағын жиілік диапазоны деп атайды. Радиорелелі байланыс және ғарышты радиобайланыс үшін дециметрлі (100..10 см, 300..3000 МГц- Ультражоғары жиіліктер (УВЧ)), сантиметрлі (10..1 см, 3..30 ГГц- Аса жоғары жиіліктер (СВЧ)), миллиметрлі (10..1 мм, 30..300 ГГц - Өте жоғары жиіліктер (КВЧ)) радиотолқындарды қолданады.
2. Радиоқабылдағыштың жиілігін ауыстырғыш құрылғылар
Қабылдағыштың жиілігін ауыстырғыш, өзгерткіш құрылғылар СВЧ сигналдарын ПЧ сигналдарына ауыстыру үшін қолданылады. Таратқыш қондырғыдан айырмасы- қабылдағыштың кіре берісіне СВЧ сигнал жібереді, ал шығар тұсында ПЧ сигналын алады. Сондықтан ФБП орнына ФНЧ қосады. Синалды негізгі фильтрлеу УПЧ-да жүзеге асады.Смесительдің шыға берісінен жиілігі ƒпр =ƒ01ƒ1 сигнал алынады. Бұл сигналдың деңгейі өзгерістің түзу сызықтық режимінің салдарынан қабылдағыштың кірер деңгейіне пропорционалды түрде өзгереді. Бұрмалауды болдырмас үшін жиілікті өзгерткіш құрылғының кірер тұсына ФВ немесе ФЦ мен ФГ орнатады, ал шыға берісіне ФНЧ (дроссель СВЧ) орнатады. Ферритов вентилі мен циркулятор айналы энергияны жұтып алады. Гармоник фильтрі тербелісті өткізбейді және СВЧ-ға жоғары деңгейлі гармониктерді жібермейді. Бұл фильтрлердің кесінді жиілігі fср = 1,25 ... 1,5f1. Гармоник фильтрі жиілігі fср жиілігінен жоғары энергияны жұтып алады. Қайтарғыш ФГ-ны араластырғыш диоттың жанына орналастырады. Ал ФНЧ СВЧ тогына қысқа тұйықталуды туғызып, оның ПЧ трактісіне өтуіне жол бермейді.
СВЧ сигналдарын (кірер және гетеродин) қосу, біріктіру үшін таратқыш құрылғының жиілігін өзгертетін қондырғыны қолданады. Желілік емес элементтерге шуылы аз араластырғыш диодтар – нүктелік байланыстағы кремний және Шотка кедергісі бар арсенид-галлии, туннельдік диодтар мен транзисторлар жатады.
Қабылдағыштың жиілігін өзгерткіш қондырғының шуыл коэффициенті төмен, ысырабы да аз болуы тиіс. Бұл параметрлер РРЛ қабылдағышының (мұнда МШУ жоқ) коэффициентін көрсетеді. Оның үстіне жиілікті өзгерткіш, ВЧ трактылы өзге де құрылғылар сияқты, біркелкі АЧХ мен ГВЗ сипаттамасы болуы тиіс.Шуылы аз араластырғыш диодтардың өзгерту ысырабы 5...6 дБ. Олардың шуыл коэффициентін де көрсеткен жөн- бұл сан nшо = 1,5 дБ болатын эталондық УПЧ қабылдағышында өлшенген. Әдетте оның мәні 8...14 дБ. Гетеродин тербелісінің қуаты смеситель шуылының ең аз коэффициентіне қол жетерліктей болуы керек. Әдетте бұл шама 1...3 МВт. Кейбір схемаларда кіре берісте диотқа жылжу кернеуін қосады.
3. Түрлі орбиталардағы ИСЗ спутниктерінің сипаттамасы
|
Көрсеткіш |
GEO |
MEO |
LEO |
|
Орбитаның биіктігі, км |
36 000 |
5 000-20 000 |
600 -1 000 |
|
Ка ОГ саны |
3 |
8-12 |
48-66 |
|
Бір КА қамту аймағы (радиокөріну бұрышы 5º), Жер бетінен % |
34 |
25 28 |
3 7 |
|
КА радиокөріну зонасында болу уақыты (тәулігіне) |
24 ч |
1,5 2 ч |
10 15 мин |
|
Жолдау кезіндегі іркіліс, мс: Региональдық байланыс Глобальдық байланыс |
500 600 |
80 130 250 400 |
20 70 170 300 |
|
Переключение уақыты, мин: Бір спутниктен екіншісіне Бір лучтан екіншісіне |
Не требуется 10 15 |
50 5 6 |
8-10 1,5 2,0 |
|
Салыстырмалы максимальды Доплер сдвигі |
10-8 |
6 10-6 |
(1,82,4) 10-5 |
|
КА қызмет көрсету аймағындағы радиокөру бұрышы, º |
5 |
15 25 |
10 15 |
№ 32 билет
1. Радиорелелi байланыс сызығының классификациясы
Радиобайланыс жүйелері өте маңызды белгiлердiң қатары бойынша классификациялайды (1.3 сурет).
Алғашқы желіге байланысты магистралді, аймақ ішілік және жергілікті РРЛ (немесе ТРЛ) болып бөлінеді.
Топтық сигнал құру үшін әдістер бойынша аналогты және сандық РРЛ (немесе ТРЛ) болып бөлінеді. Аналогты радиорелелі байланыс сызығы алғашқы электрлі сигналдарды қосу (бөлу) және тасушы сигналды модуляциялау тәсілдеріне: АЖБ және ЖМ-мен РРЛ (немесе ТРЛ), ФИМ-АМ-мен РРЛ; ТЧ арналарының N санына: аз арналы – N= 24, орташа өткізу қабілетіне - N=60...300; үлкен өткізу қабілетіне - N=600...1920 байланысты классификацияланады. Сандық РРЛ тасушы сигналды модуляциялау: ИКМ-ЧМ, ИКМ-ФМ және т.б. тәсіліне байланысты; екілік В символдарының таралу жылдамдығына: аз - В <10 Мбит/с, орташа - B=10…100 Мбит/с және жоғары - В>100 Мбит/с өткізу қабілетіне байланысты классификацияланады (1.2 сурет).
1.2 сурет - Байланыс торабының созылымдығы және жұмыстың жылдамдығының салыстырмалы тәуелдiлiгi
2. Кодтау әдістері
Кез-келген сызықты сандық сигнал (ЛЦС) – импульстердің кездейсоқ тізбегі. Оның спектрін кодалы топтағы 1 және 0 символдарының пайда болу ықтималдығына тең жағдай үшін анықтайды. ЛЦС спектрі таңдалған кодтан және тарату жылдамдығынан тәуелді. ЛЦС құруда бинарлы және квазиүштік кодтарды (4.1 сурет, мұнда U – импульс амплитудасы) қолданады. Әр тактілі интервалда бинарлы ЛЦС екі мүмкін мәндердің біреуін қабылдай алады: +1; 0 – сурет 4.1, б, в және +1 нұсқалар үшін; -1 – екіполярлы ЛЦС үшін. Квазиүштік алмасушы полярлы код үшін “О” символдары импульстердің жоқтығымен, ал 1 символдары кезекпен оң және теріс импульстерінің полярлығымен кодталады (4.1, д, е сурет). Бірінші импульстің полярлығы өзінше орнатылады. Басқа нұсқада квазиүштік кодтауда (4.1 ж сурет) әрбір 1 биимпульс түрінде таратылады. Квазиүштік кодтың кез келген нұсқасында ЛЦС үш символды импульсті тізбекті -1; 0; +1 құрайтынын байқаймыз. Сонымен қатар, ГЦС үшін кодтау екілік болып қалады. Қатысты бинарлы кодтаудың алгоритмі (4.1 з, и сурет) келесіден тұрады. ЛЦС бірінші символын тарату кезіндегі өзгермелі параметрі (бір полярлы импульс кезіндегі амплитуда немесе екі полярлыдағы полярлық) өздігінен орнатылады. Содан соң кодалы топтағы 0 символын таратуда оның мәнін алдыңғы символдағындай сақтайды, ал 1 таратуда қарама-қарсыға өзгертеді. Бір полярлы ЛЦС G2 қуатының спектральды тығыздығы ортақ жағдайда тұрақты құрамдас бөліктен, үздіксіз бөліктен және жиіліктердегі дискретті компоненттен, мұнда - тізбек импульстерінің бірінші жиілік гармоникасы немесе тактілі жиілік, m=1, 2, 3 тұрады. Үздіксіз құрама бөліктің айналысы функция түрінен тұрады, демек, жиіліктерінде нөлге айналады. Бірақ, үшін бір полярлы сигналдың спектрінде дискретті компоненттер жоқ, сондықтан ол үшін жиіліктері сәйкес келеді. үшін спектрде тактілі жиілікте және оның тақ гармоникаларында дискретті компоненттер пайда болады. Квазиүштік сигналдың спектрінде дискретті компоненттер және тұрақты құрама бөліктер жоқ, ал қуаттың спектральды тығыздығы G3 үздіксіз бөлігінде жақын болатын жиілік төңірегінде шоғырланған.
ЛЦС кодын таңдау кәбіл бойынша тарату ерекшеліктеріне байланысты. Тұрақты құрама бөліктен тұрмайтын және орташа жиілік төңірегінде энергияның максималды спектарльды тығыздығы бар ЛЦС таңдау дұрыс. Бұл талабтарға квазиүштік ЛЦС спектрі жауап береді. Тактілі синхронизация тізбегінің жұмысы үшін ЛЦС тактілі жиілік тербелістерін бөліп алу қажет. Квазиүштік ЛЦС спектрінде Ft жиілікті дискретті құрама бөлік жоқ, ал бинарлы ЛЦС спектрінде қысқартылған импульстармен ол бар. Сондықтан тактілі жиілік тербелісін бөліп алу үшін квазиүштік ЛЦС кірісінде бинарлыға түрлендіреді.
ИКМ-30 және ИКМ-120 ЛЦС ретінде импульстердің квазиүштік тізбегі қолданылады. ЦРРС салыстырмалы бинарлы кодтау кеңінен қолданылады.
4.1 сурет – Кодты топ (а) және ЛЦС әр түрлі кодтағы түрі: бинарлыда - бірполярлы ЛЦС (б), бірполярлы қысқартылған (в), биполярлы (г); квазиүштікте - биполярлы (д), биполярлы қысқартылған (е), биполярлы пассивті үзіліспен (ж); салыстырмалы бинарлыда - бірполярлы (з), биполярлы (и).
3. Антенналы-фидерлі трактының схемасы
Ортогональ поляризациялы толқындарды РРС қабылдағыш-таратқыш антеннасына дөңгелек волновод тәрізді жасалған бір фидер арқылы немесе эллипс түріндегі (кейде тік бұрышты) екі волновод арқылы жолдайды. Алғашқы әдісте бұл толқындарды поляризациялық селектор ажыратады. Диапазоны 2 ГГц және одан да төмен болса фидер рөлін коаксиальный кабель атқарады, өйткені волноводтың көлденең размерлері бұл жиілікте өте жоғары. Ал 4,6 және 8 ГГц диапазонында диаметрі d = 70 мм дөңгелек волновод қолданады. Толқынның негізгі типі - D11. Диаметрі 70 мм волноводта 4 ГГц жиілігінде N11 басқа E01 типті толқындар да таралады; ал 6 ГГц жиілігінде оларға Е11, Н01, Н21, Н31 толқындары қосылады; ал 8 ГГц жиілігінде өзге де жоғарғы типтегі толқындар тарайды. Мұндай волноводты көп толқынды деп атайды. Бір толқынды режимді қалыптастыру үшін d мәнін кеміту керек. Эллипстік волноводта толқынның негізі типі Н11, ал тік бұрыштыда- Н10. Бұл волноводтардың көлденең кесіндісін әрбір жиілікке сәйкес жұмыс істейтін бір толқынды режимге қарай таңдап алады. Әдетте эллипстік және тік бұрышты волноводтан тек фидердің қысқа учаскелерін жасақтайды.
Көлденең кесіндісі эллипс болатын дөңгелек волновод үшін поляризация жазықтығын біршама в⌂ бұрышқа бұрады. Поляризация жазықтығын бұрудың арқасында кроссполяризованная составляющая Ег* пайда болды. Ол көлденең поляризациясы бар Ег сигналдарына кедергі болып табылады. РРЛ фидерлерінде кроссполяризацияланған толқындарды эллипстік корректордың (КЭ) көмегімен жақсартады.
Әр түрлі поляризациядағы толқындарды ажыратып алу үшін волноводқа поляризациялық селектор (ПС) орнатады, ал әр түрлі кесіндідегі волновод үшін жұмсақ волновод переходын (ПВ) пайдаланады.
6 ГГц диапазонында екі поляризациядағы толқында жұмыс істеу үшін АДЭ антенналы-фидерлі тракт ( 8.5а сурет) дөңгелек биметалл волноводы (КВБ) бар тік учаскеден және эллипстік жұмсақ волноводы (ЭВГ) бар екі көлденең учаскеден тұрады. Әдетте РРС ұзындығы 5...120 мм КВБ монтаждау комплектісімен және ұзындығы 1,5...30 м монтаждау комплектісімен (ЭВГ) жабдықтайды., сөйтіп фидердің қажетті ұзындығын
қамтамасыз ете алады.
8.5 сурет - АДЭ (а), РПА (б) 6ГГц диапазонына арналған АФТ схемасы
ЭВГ монтаждау комплектісінде ЭВГ тік бұрышты волноводпен түйістіруге арналған арматура (ұшына киілетін штуцер) бар. Қосалқы қондырғылардың - КЭ,ФП,ПС,ГВ,ВСШ мақсаты жоғарыда түсіндірілді. АДЭ облучателі герметичен болғандықтан, тік бұрышты волноводта ауа жіберетін штуцер бар. Тік волновод АДЭ облучателімен екі жұмсақ ПИ 45 О изгибі арқылы жалғанған. Бұл изгибтер жоғарғы типті толқындардың (Е11 мен Н12) деңгейін арттырады, сондықтан жанына дөңгелек кесіндісі 70/43 мм екі ұқсас ПВ1 және ПВ2 волновод переходы бар заграждающий фильтр орнатады. ПВ1 переходы волновод диаметрін 43 мм дейін баяу кемітеді, ал ПВ2 оған қарама қарсы қосылған. Диаметрі 43 мм жиілігі 6 ГГц волноводы қос толқынды, сондықтан екі ПВ түйісуі тек Н11 мен ЕО1 типті екі түрлі толқындарды өткізеді. Диапазоны 6 ГГц ПС кірер бөлігі диаметрі 43 мм дөңгелек волноводтан тұрады, сондықтан оның алдына ПВ3 қойылған әрі ол ПВ1 ұқсас келеді. Тік учаскені R поглошающая нагрузка аяқтайды және ол резонанс құбылыстарды жұтып алады.
Диапазоны 8ГГц болатын АТФ схемасы осындай, бірақ переходы басқаша- ПВ1-ПВ3, ПС, ЭВГ. Бұл диапазонда қос толқынды волновод диаметрі d=32 мм. Сондықтан да 70/32 мм ПВ қолданған, ал ПС кірісінде d=32 мм. ЭВГ көлденең кесіндісінің размері жиіліктің ұлғаюына қарай төмендей түседі.
Диапазоны 4 ГГц дөңгелек волновод d=70 мм Е11 мен Н12 толқындар таралмайды, ал ПС кірер аузында d=70 мм, сондықтан ПВ1-ПВ3 алып тастаған. Бірақ ФП-ны антеннаға жақын, КЭ дейін орнату керек.
РПА-мен фидерді П жұмсақ переход арқылы жалғайды (8.5б сурет). РПА жағынан кесіндісі квадрат 72 › 72 мм, волновод жағынан- дөңгелек d=70 мм. Фидерде жоғарғы герметизациялық вставка ГВ2 орнатылған, өйткені РПА облучатель герметичен емес; ПВ1 мен ПВ2 керек емес, өйткені дөңгелек волновод трассасында бұрылыс жоқ. ФП кіре берісінен бастап АФТ схемасы да осы 8.4 суретте көрсетілгендей. Қысқа АФТ-ны толық ЭВГ-де жинайды.
АФТ негізгі параметрлері. Қабылдағыш фидер сигналды әлсіретіп, қабылдағышқа кіре берісте сигнал мен шуылдың арақатынасын нашарлатады. Сондай-ақ таратқыш фидер де ЭИИМ мәнін кемітіп, өзінің әсерін тигізеді.
Таратқыш (қабылдағыш) фидердің пайдалы әсер коэффициенті
ηп =10-0,1а фп , мұндағы афп = аву + а 111+ а 2 12 ;
мұндағы апф – таратқыш АФТ негізгі толқынның энергиясының шығыны; аву қосалқы құрылғылардың әлсірету мәні; 11 мен 12 - фидердің а1 мен а2 шығынымен қоса алғандағы тік және жазық учаскедегі ұзындығы.
№ 33 билет
1. Көпстансалы доступтың жиілігі (МДЧР) бөлінетін жүйесі
Көпстансалы доступ (МД) спутниктік байланыстың негізгі ерекшеліктерінің бірін іске асыруға мүмкіндік береді, яғни қызмет көрсету аймағында орналасқан барлық ЗС-тің бір ИСЗ арқылы жұмыс істеуіне мүмкіндік бар. Әдебиетте мұндай ССС –тің ерекшелігін өте ерекше, уникальный деп атайды. Бір КС – тің барлық ЗС-пен жұмыс істей алатын бір ғана тарату-қабылдау антеннасы болады. Көпстансалы доступтың жиілігі (МДЧР) және уақытша (МДВР) бөлінетін екі жүйесі бар.
12.1 сурет- көпстансалы доступтың жүйесі
МДЧР кезінде П ретранслятордың жиілік полосасын барлық ЗС бөліп береді (12.1 суретті қараңыз). Әр ЗС сәйкес бөлін ген 1-6 полосалар қорғаныш жиілік интервалымен бір бірінен бөлінген. Бұл әдіс іргелес ЗС-тарда сигналдардың нелинейный құрылғылар арқылы бір мезгілде өткен кезінде пайда болатын өтпелі кедергілерін кеміту үшін қолданылады. Сондықтан ретранслятордың барлық жиілік полосалары сигналдарға тола емес. ЗЧИ –ді енгізу ретранслятордың өткізгіштік қабілетін кемітеді, яғни оның полосаларын пайдалану тиімділігін төмендетеді.
2. ОФМ сигналдарының когерентті қабылдағышы
ОФМ сигналдарының когерентті қабылдағышының құрылымдық сұлбасы 5.3 суретте келтірілген.
Оның кірісіне S(t) сигналы келіп түседі. Пунктир ретінде мұнда Пистолькорс сұлбасы бойынша орындалған ВКН құрылғысы алынған. Мұндағы тізбек жиілікті екі еселеу – таржолақты фильтр-бөлгіш, манипуляция және фазаны шектейді, кедергілерді фильтрлейді, когерентті тірек тербелісін қабылданатын сигналмен құрады.
5.3 сурет – ОФМ сигналдарының когерентті қабылдағышының қысқартылған құрылымдық сұлбасы
Фазалы детектордың кіріс кернеуі ОФМ сигналының қайта көбейтуі және тірек тербелісінің (салмақтық функция) ФД-продуктісі – ФНЧ филтрациялауға ұшырайды, Рег регенераторында регенерацияланады, екі модулден і-ші және (і-1)-ші посылкаларын қосу құрылғысы болып табылатын қатысты код детекторына келіп түседі, содан соң ПК кодын түрлендіргішінде {ак} абсалютті кодына түрленеді.
3. Орбиталардың түрлері
Байланыс спутнигі шеңбер орбитада немесе эллипстік орбитада орналасуы мүмкін. Осыған сәйкес Жердің орталығы шеңбер орбитаның орталығымен немесе эллипс орбитаның фокустарының бірімен беттеседі. Орбита жазықтығы мен экватор жазықтығының арасындағы і бұрышын көлбеу (наклонение) деп атайды. Егер і = 0 болса, онда экваторлық орбита, ал і = 90º болса – полярлық, ал өзгелерін көлбеу (наклонная) орбита деп атайды. Дөңгелек орбиталар көлбеулігіне және Жер бетінен биіктігіне қарай жіктеледі. Эллипс орбиталар көлбеулігімен және А апогеий мен П перигей Жер бетінен биіктігіне қарай түрге бөлінеді. Апогей мен перигейді қосатын сызықты апсид сызығы деп атайды.
Спутниктік байланыс жүйесінде (ССС) екі типті орбиталарды қолдану кеңінен етек алды, бірі- «Молния» типті жоғарғы эллипс орбита және геостационарлық орбита.
Геостационарлық орбита (ГО) дегеніміз—Н3=35786 км болатын экваторлық дөңгелек орбита. Осы орбитамен қозғалатын спутникті геостационарлық деп атайды. Ол Жердің бұрыштық жылдамдығымен бірдей жылдамдықта қозғалып отырады, сондықтан да жерден бақылағанда ол қозғалмайтын секілді болып көрінеді.
№ 34 билет
1. Телефонды діңгекті ұйымдастыру
Телефонды діңгекті ТФ діңгегі, модуляторлар, демодуляторлар, әмбебап ВЧ діңгектерінің қабылдап-таратқыш аппаратурасы және антенналар құрайды. ВЧ діңгектің көлемі N=1920 сәйкес келетін FВ=9 МГц жиілікпен шектелген. Көптеген радиорелелі жүйелерде FH жиіліктен төмен жатқан МТС СС сигналдарын тарату негізделген. 9 МГц жиілік шамасында (FПС=9,023 МГц) әдетте аппаратураның ақауын тексеруге қажет пилот-сигнал (ПС) таратады. СС, МТС және ПС сигналдары ТФ діңгегінің топтық сигналына ОТФП біріктіреді. Діңгекпен тарататын КУРС комплексінде діңгектің ГС қосымша 7,0 және 7,36 МГц тасымал жиіліктерінде ЧМ тәсілімен екі СЗВ енгізіле алады.
Магистралды РРЛ МТС желілі байланыс түйінінен кәбілді СЛ бойымен келіп түседі, ал СЗВ – орталық қалааралық тарату аппаратынан (ЦМВА) келеді. СС сигналдары РРС құрылады және ОТФП кірісіне кәбіл бойынша беріледі, ПС ОТФП құрамына кіретін арнайы G генераторынан алынады. ОТФП МТС басқарылатын аттенюатор және ПК арқылы өтеді және сумматордың кірісіне келіп түседі. Соңғысы оның кірісіне түсетін сигналдарды біріктіреді. БП1 кіріс СЗВ күшейеді және жиілікті модуляциялайтын генератордағы (ЧМГ) тасымал сигналды модуляциялайды. Шығыста ТФ діңгектің ГС шығады. Топтық күшейткіште (ГУ) күшейген соң ЧМД модемнің кіріс блогына келіп түседі. Басқарылатын аттенюатор МТС номиналды деңгейін қоюға мүмкіндік береді. Бұрмалаушы контур көптеген жылу шуылдары орын алатын ТЧ жоғарғы арналарының кедергіден қорғаушылығын үлкейтуге мүмкіндік береді. Мұнымен бірге оның АЖС МККР ұсыныстарына сәйкес келу керек (3.1 сурет).
3.1сурет – МТС тарату кезіндегі бұрмалаушы (1) және қалпына келтіру (2) контурларының АЖС
3.2 сурет – ТФ діңгектің шеткі қабылдаушы құрылғысының құрылымдық сұлбасы
ОРС немесе УРС қабылдауында ОТФПр орнатады. ЧД келетін сигнал ГУ А1 күшейіп, бөлетін құрылғыға (РУ) А2 келіп түседі. Соңғысы ГС діңгекті фильтрлардың көмегімен бөліктерге бөледі. Сонымен қатар, МТС, ПС және СС сигналдары сәйкесінше РУ 1,2 және 5 шығыстарына түседі. МТС 1 шығысынан ВК А3 және реттелетін А4 аттенюатор арқылы ОТФПр шығысына түседі, ары қарай СЛ бойынша байланыстың желі түйініне. ВК МТС бастапқы деңгейлерінің қайта құрылуы жүреді. ВК АЖС (3.1 сурет) ПК және ВК үшін қорытынды АЖС FH ...FВ жиілік жолағында бірқалыпты болатындай етіп тереді.
РУ бөлінген ЧМ тасымал сигналдары 3 және 4 шығыстарға және ары қарай қабылдағыш БП2 тасымал жиіліктер блогына келіп түседі. БП2 бұл сигналдардың әрқайсысы UR-жиілікті дыбыс сигналдарының демодуляторында демодуляцияланады және ОТФПр шығысына күшейткіш арқылы келіп түседі, одан СЛ арқылы ЦМВА келеді.
2. Супергетеродиндік радиоқабылдағыштың схемасы
РРЛ, ТРЛ және ССС желілерінде супергетеродиндік радиоқабылдағыштарды қолданады.
Супергетеродиндік қабылдағышқа түскен сигналдың жиілігін СМ смесителінде аралық жиілікке айналдырады. Сигналдың негізгі күшейтуі УПЧ-1 және УПЧ-2 болады, ал радиожиілікте (смемительге дейін) күшейту жүзеге аспайды. Мәселен, қабылдағышқа кіргенде сигналдың әлсіз болуынан смесительдің ғана емес УПЧ-ның бірінші каскадындағы өз дыбыстарын азайту керек. Сондықтан схемада алдын-ала шуылды бәсеңдеткіш УПЧ2 және АРУ орнатылған негізгі УПЧ3 көзделген. Қабылдағыштың ПЧ шығарында АО амплитудалық тежегіштен, ЧД жиілік детектордан және ВУ шығысы күшейткіштен тұратын жиілік демодуляторы қойылған. Қабылдағыштан шығарда ТФ тірегін МТС алады. ТРЛ қабылдағышы мен спутниктік байланыс жүйесінде, мұнда кіріс сигналының деңгейі РРЛ қабылдағышына қарағанда едәуір кем болғандықтан, смесительден бұрын, алдына МШУ қойылады. ПФ қабылдағышының кіріс желісі пайдалы СВЧ сигналды АФТ-дан МШУ-ға немесе смесительге жеткізуге және кедергі болатын сигналдарды өшіруге арналған. Қабылдағыштың гетеродиндік тетігін гетеродин деп те атайды. АФТ шығар тұсы мен демодулятордың кіре берісі аралығына қойылған қондырғылар радиоқабылдағыштың желілік бөлігін құрайды.
3.MEO жүйесі
Спутники на средневысотных орбитах первыми начали разрабатывать компании, традиционно выпускаюе геостационарные КА.
№ 35 билет
1. Теледидар діңгегін ұйымдастыру
Мұндай діңгекті ЧМ АРРС көмегімен магистарлды және ауданішілік АРРЛ ұйымдастырады. Теледидарлық діңгекті ТВ діңгектің шеткі құрылғылары, модуляторлар, демодуляторлар, әмбебап ВЧ діңгектің қабылдап-таратқыш аппаратуралары және антенналар құрайды. Шеткі РРС телеорталықтармен қосады, одан ОРС ПТВС және СЗС береді. СЛ ұзындығы кеңжолақты ПТВС кәбілмен енгізілетін бұрмаланудан бірнеше жүз метрден аспауы керек. АЧХ және ФЧХ СЛ коррекциялау үшін жалғағыш сызықтың корректорын қосады. МСЭ ұсынған ПК АЧХ қосу ЧМД беріліс мінездемесіне қойылатын талабтарын жеңілдетеді. ПТВС спектрі 50 Гц басталатындықтан СС сигналдарын ТВ діңгегінің төменгі бөлігінде таратуға болмайды.
РРС структуралық сұлбаларын құру ерекшелігі мынадай. ТВ бағдарламаларын тарату симплексті болғандықтан, қабылдағыш және таратқыш ОРС бөледі. УРС ПЧ бойынша сигналдарды қайта қабылдау және бұтақтау орын алады. Көптеген ПРС сондай-ақ сигналды ПЧ бойынша, ары қарай демодуляциялау, тармақтауды орындайды (3.3 сурет). UR1 жиілікті демодулятор ТВ діңгектің ГС бөледі. Бөлгіш А1 құрылғысы ТВ діңгектің ГС ПТВС және тасымал ЧМ бөледі. А2 қалпына келтіру контуры МККР ұсынған ПК және ВК үшін қорытынды АЖС ПТВС жиілік жолағында біркелкі болатындай АЖС ие болады. Дыбысты сигналды ЧД UR2 шығысынан бөледі. ОТВПр ПТВС және СЗС шығыстарынан ПРС бір ғимаратында орналастыратын ТВ ретрансляторға береді.
3.3 сурет – ТВ бағдарламасын бөлумен ПРС құрылымдық сұлбасы
2. Станция түрлері
РРС негізгі типтері: соңғы (ОРС), түйінді (УРС) және аралық (ПРС). ОРС және УРС радиотаратқыш пен радиоқабылдағыштар орнатады (1.1 сурет). Радиотаратқыштың құрамында - Мд модуляторы және П сигналының СВЧ таратқышы, радиоқабылдағыштың құрамында – Пр сигналының СВЧ қабылдағышы және Дм демодуляторы орналасқан. СВЧ таратқышында (ПЧ) аралық жиіліктің модуляцияланған сигналы СВЧ немесе УВЧ диапазондарының сигналына түрленеді, СВЧ қабылдағышында қабылданған СВЧ сигналдың ПЧ сигналына қайта түрленеді. СВЧ қабылдағышы мен таратқышы бірге ПРС орнатылатын СВЧ қабылдап-таратқышын құрайды.
РРЛ соңында орналасқан ОРС таралған сигналдардың енгізілуі мен бөлінуі жүреді, мысалы МТС.
ПРС радиосигналдың ретрансляциясы жүреді: қабылдау, күшейту, жиілік бойынша жылжу және келесі ПРС бағытында тарату. Әр РРС РРЛ бойынша тарату теледидарының радиосигналдарын тарату кезінде телевизиялық бағдарламаларды бөлу мүмкіндігі алдын алынған. Мұндай мүмкіндік іске асырылған станция (ПРСВ) теледидарды бөлумен ПРС деп аталады.
УРС радиосигналды ретрансляциялау және РРЛ тарамдау орын алған. УРС жиі жаңа РРЛ және кәбілді байланыс жолының бастамасын алады. УРС әрдайым МТС ТФ сигналдарын бөледі және жаңаларын енгізеді, сондықтан онда әрқашан модулятор мен демодулятор орнатады. Конструктивті оларды жиі модем деген атқа ие болған құрылғыда қосады. Ұсынылған көршілес УРС арасындағы ара қашықтықт 250 км құрайды.
УРС ПЧ бойынша транзит деп аталатын тарату теледидарының радиосигналдарын тарамдау орын алады. Модемдер шуыл шығаратындықтан, оларды сұлбадан алып тастау РРЛ соңындағы арнаның сигнал/шуыл қатынасын жақсартуға мүмкіндік береді. Бірнеше РРЛ қосылатын ірі УРС тарату теледидарының ПЧ сигналдары бойынша арнайы коммутаторлар орнатады, олар белгілі бір бағдарламаны оперативті таңдауға мүмкіндік береді. Модуляторларды жаңа ТВ бағдарламасын енгізу қажет болған тек қана үш УРС орнатады. Мұндай УРС арасындағы ұсынылған ара қашықтығы - 2500 км.
РРЛ қызмет көрсететін персонал тек қана ОРС және УРС болады. ПРС аппаратурасын бақылау және басқару үшін 10 РРС тұратын ұйымдастырғанда бүкіл РРЛ эксплуатациялық бөлшектерге бөлетін, телеқызмет көрсету (ТО) жүйесін пайдаланады. Мұндай бөлшектің ортасында УРС екі жағында орналасқан ПРС бөлшегінің жұмысын басқаратын УРС орналасады. Соңғы РРС жақында жатқан ПРС қызмет көрсетеді. Жұмыстың тұрақтылығын және сенімін көтеру үшін РРЛ аппаратурасын резервілейді. Автоматты резервілеудің екі түрі таралған: станция бойынша және учаске бойынша. Станция бойынша резервілеуде аппаратураның жұмыс комплектісінің ақауы болған жағдайда оны берілген станцияда сондай жиіліктерде жұмыс істейтін резервтіге автоматты ауысу жүреді.
Учаске бойынша резервілеуде әр станцияға СВЧ қабылдап-таратқышының жұмысшы және резервті комплектері орнатылады, бірақ бұл комплектілердің жұмыс жиіліктері сәйкес келмейді. Кез келген ПРС аппаратураға зақым келсе, радиорелелі учаскенің соңдарындағы модемдерді автоматты ауысады, одан соң барлық учаскедегі сигналдардың таралуы СВЧ қабылдап-таратқыштарының көмегін жүреді. Учаскенің соңдарындағы учаске бойынша резервілеу кезінде РРС ВЧ діңгектерінің аппаратурасының жағдайын бақылайтын және модемдерді ауыстыратын резервілеу аппаратурасын орнатады. Учаскенің соңынан басына қарай ауыстыратын бұйрықты қызметтік байланыс арналарымен таратады. Қызметтік байланыс арналары сондай-ақ ТО сигналдарын тарату және қызмет көрсететін персонал сөйлесу үшін арналған.
3. ИСЗ ең аз тұрақ бұрышы
ИСЗ ең аз тұрақ бұрышында (угол места) көрінетін территорияны көріну аймағы (зона видимости) деп атайды. Геостационарлық ИСЗ үшін Р= 5º болса, бұл зона 76º солтүстік ендік пен 76º оңтүстік ендік арасында орналасады, ал бойлық экватордың үштен бір бөлігін алып жатады (11.2 суреттегі штрихпен көрсетілген аймақ).