Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
1билет
1, Мем-т пайда болуы.
Мемлекет бұл арнайы басқару мен мәжбүрлеу аппараты бар,қоғамның өкілі бола тұра,оны басқаратын және оның дамуын қамтамасыз ететін егеменді ұйым.Мемлекеттің қалыптасуының үш жолы бар:батыстық,шығыстық,аралас.
Алғашқы мемлекеттер біздің заманымыздың бұрынғы 4-5 мың жылдықтарда Ежелгі Египетте,Вавилонда, Үндістанда, Қытайда дүниеге келді.Қоғамдық еңбек бөлінісінің,жеке меншіктің, бай мен кедей сияқты таптардың қалыптасуы,көшпеліліктен отырықшылыққа ауысу, аумақтың анықталуы сияқты құбылыстар мемлекеттің пайда болу қажеттілігін туғызды.
2, Әкімшілік жаза түрлері.
1.ескерту
2.әкімшілік айыппұл салу
3.әкімшілік құқық бұзушылық жасасу құралы не нысаны болған заттың өтемін төлеп алып қою.
4.мүлікті тәркілеу.
5.Арнаулы құқықтан айыру
6.Лицензиядан арнаулы рұхсаттан, біліктілік аттестатынан айыру немесе қызмет белгілі бір түріне не белгілі бір іс әрекеттер жасауға оның қолданылуын тоқтата тұру.
7.Жеке кәсіпкерлік қызметін тоқтата тұру немесе оған тыйым салу.
8.Заңсыз салынып жатқан немесе салынған құрылысты мәжбүрлеп бұзып тастау.
9.Әкімшілік қамауға алу.
10.шетелдік немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен әкімшілік жолмен кетіру.
3, ҚР-ң Конституцилық құқығы
Конституциялық құқық ҚР конституциялық құрылысының,адам мен азаматтың мәртебесінің, мемлекет құрылымының,мемлекеттік билік органдары жүйесінің,жергілікті мемлекеттік және өзін өзі басқарудың негіздерін реттейтін,құқық нормалары жиынтығынан тұратын құқықтың бір саласы.
Конс. құқық тұлғаның құқық мәртебесі мен ҚР мемлекеттік құрылысын реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы құқық саласы.Конс құқық ғылымы қоғамдық ғылымдар жүйесіне жататын заң ғылымдарының құрамдас бөлігі.
Конс құқық салалық заң ғылымдарына кірФфеді.Конс құқық ғылымы конс құрылыстың институттарында бекітілген мемлекеттік құқықтық және мемлекеттік биліктің іске асырылуы байланысты болатын ерікті қоғамдық қатынастардың дамуы заңдылықтары жайындағы ғылыми білімдер жүйесі. Құқық қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған , мемлекет бекітіп, қамтамасыз ететін,жалпыға міндетті,формальды анықталған заңдық нормалар жүйесі.
Құқықтық актілер ішінде заңдық күші жағынан ең жоғары тұрған ҚР-сы Конституциясы.
2билет
1, Мем-т ұғымы ж/е белгілері
Мемлекет бұл арнайы басқару мен мәжбүрлеу аппараты бар,қоғамның өкілі бола тұра,оны басқаратын және оның дамуын қамтамасыз ететін егеменді ұйым,Ғылымға мемлекет терминін алғаш рет италияндық ойшыл Николло Маиавелли енгізген.Оған дейін мемлекет деген ұғымның орнына Республика,корольдық, қалақық қауым, патшалық,ел,басқару,өктемдік деген сияқты әр түрлі қолданылып келген.
Мемлекет белгілері:
1.Бұқаралық биліктің болуы
2.Аумақтық бөлініс
3.Салықтар жүйесі
4.Егемендігі
5.Құқықтың,заңдардың болуы
2, ҚР-ң Конституциясы-мем-ң негізгі заңы
Конституция латыншадан constitutio –аударғанда бекіту,орнату деген мағына береді.Ежелгі Римде Конст. деп императорлардың шығарған актілерін атаған.Ең алғашқы конст. 1787 жылы қабылданған АҚШ конституциясы.2-ші конст. 1791 жылы Францияда қабылданған.Конституция деп мемлекет пен адамның, азаматтардың өзара қарым қатынасын, мемлекеттік органдар жүйесінің ұйымдастырылуы мен іс әрекетін, қоғамдық құрылыс пен мемлекеттік құрылымды бекітетін ,жоғарғы заңды күші бар нормативтік акт, Негізгі заңды айтамыз.Конст –ның негізгі міндеттері:заңдық қызметі,саяси қызметі, идеологиялық қызметі, экономикалық қызметі.
3, Отбасы құқығы
Отбасы құқығы некелесу,туыстық, бала асырап алу және баланы отбасы тәрбиесіне қабылдаудың басқа да нысандарына орай, пайда болатын, яғни отбасы қатынастарын өзіндік және соған байланысты мүліктік қатынастарды, яғни отбасы қатынастарын реттейтін құқық саласы болып табылады.Отбасы құқығының пәнін құрайтын қоғамдық қатынастар озіндік (мүліктік емес) ,немесе мүліктік болуы мүмкін.Отбасы құқығының пәніне кіретін мүліктік қатынастар жеке адамның құқықтары мен міндеттеріне байланысты болады.
3билет
1, Құқықтық мем-т ж/е азаматтық қоғам
Құқықтық мемлекеттің идеясы мен мұраттарын жаппай тарату қазіргі уақыттың құбылысы болды, адамдар бұл құбылыспен мемекеттік және қоғамдық өмірдің демократияландыру перспективасын әділдікпен адамгершіліктің жетістіктерін байланыстыруда.Құқықтық мемлекет мемлекеттік басқарудағы құқықтық басымдығы идеясынан шығып отыр,сондықтан да тек қана ресми органдар мен лауазымды тұлғалардың ниетін емес, сондай азаматтардың және қоғамдық өмірдің басқа субъектілерінің құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерін қамтамсыз етіп, кепілдік беру қажеттігін де ескеретін құқықтық нысандар мен әдістерге басымдық береді. Құқықтық мемлекет демократиялық жолмен қабылданған заң үстемдік ететін оның алдында бәріде тең саналатын,жеке адам құқықтары жан жақты қамтамасыз етілетін мемлекеттік құрылыс.Мұнда заңдар халықтың еркін білдіреді және оны барлық адамдар, мемлекеттік органдар мен мекемелер орындауға міндетті.Билік шын мәнінде бөлінеді.Адам құқығы биік дәрежеде сақталады.Атқарушы биліктің барлық жұмысы ашық жүргізіледі,оның жұмысы жұүртшылықтың бақылауында болады.Азаматтық құқық жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің және оның әкімшілік аумақтық бөлшектерінің күнделікті өмірімен, іс әрекеттерімен ажырамас байланыстағы ҚР құқығының бір саласы.
2, Келісім-шарт ж/е оның түрлері.
Шарт дегеніміз — азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту және тоқтату туралы екі немесе одан да көп адамның келісімі. Соңдықтан да шарт тиісті шарттық міндет-темелік құқық қатынастары туындауына негіз болатын заңды факті болып табылады. Шарт ретінде тараптардың құкықтары мен міндеттері жазылып тиісінше ресімделген құжатты да түсінуге болады.
Келiсiм-шарт - Құзыреттi орган мен Мердiгер арасында Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияның түрі көрсетілсін жүргiзуге арналған осы Келiсiм-шартты, сондай-ақ осы Келiсiм-шартқа барлық қосымшаларын бiлдiредi.
3, ҚР-ң қаржы құқығы
Қаржы құқығы мемлекеттің дамуының әрбір нақты кезеңінде оның міндеттері мен қызметтерінің үздіксіз атқарылуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттің қаржылық қызметінің барысында пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.Мемлекеттің қаржылық қызметі әр түрлі әдістердің көмегімен іске асырылады.Бюджетке түсімдердің уақытында төленуін мемлекеттің арнайы органдары бақылап отырады.Ақшалай қаржыны бөлу мен пайдаланудағы негізгі әдістер қаржыландыру мен несие беру әдістері.Қаржыландыру жоспарлы мақсаты қайтарымсыз,ақысыз мемлекеттік бюджеттен берілетін ақшалай қаражат.Несие беру банкілік қарыз түрінегі жоспарлы,мақсатты,ақылы және белгіленген мерзімде қайтарылатын пайызбен берілетін ақшалай қаржы.Несие берудің мемлекеттік, банктік,комерциялық түрлері бар. Мемлекеттің қаржылық іс әрекет және қаржылық бақылаумен айналысатын мемлекеттік биліктің жоғарғы өкілетті және атқару органдары мәжіліс пен сенат,үкімет,қаржы министрлігі,Ұлттық банк,Санақ палатасы,Қазыналық салық комитеттері,Салық полициясы,Басқада көптеген қаржылық бақылауды іске асыратын әр түрлі инспекциялар жатады.
4билет
1, Мем-ң пацда болу теориялары
Мемлекеттің пайда болуы туралы теориялары:теологиялық - құдайды алланы,танитын ғылым,негізін салушылар Гертулиан,Августин.Патриархалдық теория отбасы руға,ру тайпаларға,тайпалар тайпа одағына, ал тайпалар одағы белгілі бір мемлекетке бірігіп ,нәтижесінде мемелекет пайда болды деп түсіндіреді.Нег. салушылар: Аристотель,Конфуций, Фильмер. Шарттар теориясы мемлекет халық пен оны басқарушылардың арасындағы адамдардың құқықтарын, бостандықтарын, меншігін, қауіпсіздігін қорғау, бірлікте, татулықта, бағыныштылықта тұру туралы келісімшарт жасасудың нәтижесінде пайда болды.Нег. салуш:Гоббс,Руссо,ДидроМаркстік теория бойынша мемлекет қоғамдық еңбек бөлінісінің,отбасының, жеке меншіктің және бір біріне қарама қайшылықтағы таптардың шығуынан пайда болды деп есептеді.Нег. салу:Маркс,Энгельс Зорлық,күштеу теориясы бойынша мемлекет өзінің ішінде руларды,тайпаларды,халықты,ұлтты,тұрғындарды бір орталыққа біріктіру мақсатында мәжбүрлеу,күштеу әдістерін қолданады.Нег. салуш: Дюринг,Каутский,Гумплович.
2, Салық заңнамасын бұзғаны үшін заңды жау-к
Қазақстан Республикасының салық заңнамасы салық салу қағидаттарына негізделеді. Салық салу қағидаттарына міндеттілік, анықтық, салық салу әділеттілігі, Қазақстан Республикасы салық заңнамасының жариялылығы мен салық жүйесінің бірізділігі жатады. Қазақстан Республикасының салық жүйесі Қазақстан Республикасындағы барлық салық төлеушілер (салық агенттері) үшін бірыңғай жүйе болып табылады.Өз кезегінде салық төлеуші салық міндеттемелерін орындауға міндетті. Ал салық агенті Қазақстан Республикасы салық заңнамасына сәйкес салықтың дер кезінде ұсталуы және белгіленген мерзімде бюджетке төленуін бақылауға міндетті. Салық төлеуші салық тіркеушілерінен басқа салық нысаналарын салық қызметі органдарына «Бюджетке төленетін салық және басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес (бұдан әрі – Салық кодексі) тапсырады. Тұрғындардың және кәсіпкерлердің төмен дәрежедегі салық мәдениеті жемқорлыққа жағдай туғызатын факторлардың бірінен саналады. Салық заңнамасының ережелерін білмеудің салдарынан салық төлеушілер еркінен тыс тәртіп бұзушылықтарға жол береді. Соның салдарынан әкімшілік жауапкершілікке тартылады
3,, Соттылықтың ұғымы ж/е түрлері
Қылмыс жасағаны үшін сотталған адам соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген күннен бастап соттылықты жою немесе алып тастау кезіне дейін сот болған деп есептеледі.Соттылық: 1)Шартты түрде сотталған адамдар жөнінде - сынақ мерзімі бойынша; 2)шектеу немесе қамау түрінде жазасын өтеген әскери қызметшілер жөнінде -іс жүзінде жазаны өтеу бойынша; 3)Бас бостандығынан айырумен салыстырғанда жазаның неғұрлым жеңіл түріне сотталған адамдар жөнінде жазаны өтегеннен кейін бір жыл өтуі бойынша; 4) Кішігірім немесе орташа ауырлықтағы қылмысы үшін бас бостандығынан айыруға сотталған адамдар жөнінде жазаны өтегеннен кейін үш жыл өтуі бойынша; 5)ауыр қылмыс үшін бас бостандығынан айыруға сотталған адамдар жөнінде жазаны өтегеннен кейін алты жыл өтуі бойынша; 6)аса ауыр қылмысы үшін сотталған адамдар жөніне жазаны өтегеннен кейін сегіз жыл өтуі бойынша жойылады.
5билет
1, Мем-ң пішіні мен түрлері
Басқару жүйесі- монархия, республика
Монархия- Абсолюттік , конституциялық , парламенттік
Республика- аралас, Президент, парламент Құрылымдық нысаны- Жай , күрделі
Жай –біртұтас
Күрделі- конфедерац , федерация , империя
Саяси режимі- Демократиялық , Антидемократиялық
2, Қаржы құқ-да құқ-қ реттеу әдістері
Мемлекеттің қаржылық қызметі түрлі әдістердің көмегімен іске асырылады.Осындай әдістердің бірі ақшалай қаржы жинау, яғни жеке және заңды тұлғалардың табысының,пайдасының бір бөлігі заңда көрсетілген мерзім мен мөлшерде мемлекеттің міндетіне кіреді.Ақшалай қаржыны бөлу мен пайдаланудағы негізгі әдістердің бірі қаржыландыру мен несие беру әдістері. Қаржыландыру жоспарлы мақсаты қайтарымсыз,ақысыз мемлекеттік бюджеттен берілетін ақшалай қаражат.Несие беру банкілік қарыз түрінегі жоспарлы,мақсатты,ақылы және белгіленген мерзімде қайтарылатын пайызбен берілетін ақшалай қаржы.Несие берудің мемлекеттік, банктік,комерциялық түрлері бар. Мемлекеттің қаржылық іс әрекет және қаржылық бақылаумен айналысатын мемлекеттік биліктің жоғарғы өкілетті және атқару органдары мәжіліс пен сенат,үкімет,қаржы министрлігі,Ұлттық банк,Санақ палатасы,Қазыналық салық комитеттері,Салық полициясы,Басқада көптеген қаржылық бақылауды іске асыратын әр түрлі инспекциялар жатады.
3, Сыбайлас жемқорлықпен байланысты құқ.бұзушылық субъектілері
ҚР заңнамаларына сәйкес сыбайлас жемқорлық қылмыстарға негізінен лауазымды қылмыстар жатады.Қызмет өкілеттігін теріс пайдалану, билікті не қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану,пара алу,пара беру,парақорлыққа делдал болу,қызметте жалғандық жасау,көрінеу,жалған сөз жеткізу,сеніп тапсырған бөтен мүлікті иеленіп алу не ысырап ету,көрінеу жалған жауап беру,сарапшының жалған қорытындысы немесе қате аудару,жауап беруге жалтаруға, жалған қорытынды беруге не қате аударуға сатып алу,лауазымды адамдардың сот үкімін,сот шешімін не өзгеде сот актісін орындамау,осындай қылмыстарды жасаушылардың барлығы сыбайлас жемқорлықпен байланысты құқық бұзушылық субъектілер болып табылады.
6билет
1, Мемлекет ж/е құқықтың пайда болуы турал теориялар
Мемлекет бұл арнайы басқару мен мәжбүрлеу аппараты бар,қоғамның өкілі бола тұра,оны басқаратын және оның дамуын қамтамасыз ететін егеменді ұйым.
Мемлекеттің пайда болуы туралы теориялары:теологиялық - құдайды алланы,танитын ғылым,негізін салушылар Гертулиан,Августин. Патриархалдық теория отбасы руға,ру тайпаларға,тайпалар тайпа одағына, ал тайпалар одағы белгілі бір мемлекетке бірігіп ,нәтижесінде мемелекет пайда болды деп түсіндіреді.Нег. салушылар: Аристотель,Конфуций, Фильмер.
Шарттар теориясы мемлекет халық пен оны басқарушылардың арасындағы адамдардың құқықтарын, бостандықтарын, меншігін, қауіпсіздігін қорғау, бірлікте, татулықта, бағыныштылықта тұру туралы келісімшарт жасасудың нәтижесінде пайда болды.Нег. салуш:Гоббс,Руссо,Дидро
Маркстік теория бойынша мемлекет қоғамдық еңбек бөлінісінің,отбасының, жеке меншіктің және бір біріне қарама қайшылықтағы таптардың шығуынан пайда болды деп есептеді.Нег. салу:Маркс,Энгельс Зорлық,күштеу теориясы бойынша мемлекет өзінің ішінде руларды,тайпаларды,халықты,ұлтты,тұрғындарды бір орталыққа біріктіру мақсатында мәжбүрлеу,күштеу әдістерін қолданады.Нег. салуш: Дюринг,Каутский,Гумплович.
2, Заңды тұлға түсінігі белгілер ж/е түрлері
Меншік шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құзырындағы оқшау мүлкі бар және сол мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін,өз атынан мүліктік емес жеке құқықтар мен міндеттерге ие болып,оларды жүзеге асыра алатын, сотта талап және жауапкер бола алатын ұйым Заңды тұлға деп аталады.Заңды тұлға ұйымдық біртұтас болуы керек.Заңды тұлғаның азаматтық айналымға қатысу үшін тек қана құқық қабілеттілігі емес, сондай-ақ әрекет қабілеттілігі де керек.Белгілері:ұйымдық біртұтас болуы,әрекет қабілеттілігі.
3, Қылмыстық жауаптылық Қылмыс құрамы
Қылмыстық кодекс қылмыстық жауапқа тартудың негізін және жеке адам, қоғам, мемлекет өміріне қандай қауіпті іс қимыл қылмыс болып табылатындығын,жаслған қылмысқа қандай жаза қылмыстық құқықтық шаралар қолданылатындығын белгілейді.Қылмыспен күресу барысында ммлекет әр түрлі әдістер мен шаралар қолданылады. Қылмыстық жауаптылық деп қылмыс жазаға қолданылатын қылмыстық құқықтық шаралардың барлығын айтамыз.Негіз болған жағдайда қылмыс жасаған тұлға қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкін.ҚР қылмыстық жауаптылықтан босатылудың бес түрі қарастырылған:
1)шын өкінуіне байл
2)Қажетті қорғану шегінен асқан кезде
3)Жәбірленушімен татуласуына байл
4)Жағдайдың өзгеруіне байл
Е.Ескіру мерзімінің өтуіне байл
Қылмыстық құқық қылмыстық заңнаманың міндеті мен қағидаттарын, қылмыс ұғымын, қылмыстық түрлері мен белгілерін,жазаны, қылмыстық,жауапкершілік пен жазадан бостудың негіздерін анықтайтын заңды нормалардың жиынтығы.Қылмыстық құқықтың міндеттері: адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін, меншікті, ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін, қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті, қоршаған ортаны, ҚР ның конституциялық құрылысы мен аумақтық тұтастығын сондайақ қылмыстарды алдын алу болып табылады.Қылмыстық құқықтың, деректік көздеріне әр түрлі қылмыстық заңнамалар жатады.Қылмыстық іс қимылдардың, қылмыстық жауаптылық пен жазадан босату, дәрігерлік сипатта міжбүрлеу шараларын қолдану барысында қалыптасады,қылмыстың төмендегідей төрт белгісі бар:кінәлілігі, құқыққа қарама қайшылығы,қоғамдық қауіптілігі, қылмыстық жауаптылығы.
7билет
1, Құқық пайда болу ж/е ұғымы
Құқық қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған,мемлекет бекітіп, қамтамасыз ететін,жалпыға міндетті,формальды анықталған заңдық нормалар жүйесі. Мемлекет пен құқық әлеуметтік институт,ұйым ретінде үнемі өмір сүріп келген жоқ.Олар белгілері күрделене түсу арқылы біртіндеп қалыптасты.Осыған олрай мемлекетсіз құқық,құқықсыз мемлекет жоқ деген ұғым қалыптасқан.Құқықты мемлекет белгілеп айқындайтындықтан ол тек қана мемлекетпен байланысты тығызболады.Бұл мемлекеттің пайда болу уақыты мен құқықтың пайда болу уақыты бір деген ұғым.
2, Әкімшілік құқық,
Әкімшілік құқық, белгілері:Ә.Қ- Қоғамдық қатынастардың белгілі бір саласын реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы, құқықтың бір саласы.Әкімшілік құқықтық нормалардың көмегімен реттелетін,қоғамдық қатынастардың жүйесі әкімшілік құқықтың Пәні болып табылады. Ә.Қ бұзушылық туралы заңдық міндеттер- адамның және азаматтардың құқықтарын ,бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау және олардың алдын алу.Әкімшілік жауаптылыққа ақыл –есі дұрыс,16 жасқа толған жеке адам және заңды тұлғалар тартылады.Әкімшілік жаза түрлері:1/ескерту2/Әкімшәләк айыппұл салу 3/Әкімшілік құқық бұзушылыөты жасау құралы не нысаны болған заттар өтемін төлеп алып қою4/Мүлікті тәркілеу5/Арнаулы құқықтан айыру6/Лицензиядан ,арнаулы рұқсаттан ,біліктілік аттестатынан айыру не қызмттің белгілі іс-әрекеттер жасауға оның қолдануын тоқтата тұру.7/Жеке кәсіпкерлердің қызметін тоқтата тұру не оған тыйым салу.8 /Заңсыз салынып жатқан не салынған құрылысты мәжбүрлеп бұзып тастау.9/Әкімшілік қамауға алу.10/Шетелдікті не азаматтығы жоқ адамды ҚР-ның шегінен әкімшілік жолмен келтіру Жүкті әйелдерге және 14 жасқа дейінгі балалары бар әйелдерге ,18 жасқа толмаған адамдарға ,1 және 2 топтардағы мүгедектерге, сондай-ақ 58 жастан асқан әйелдер мен 63 жастан асқан еркектерге әкімшілік қамауға алуды қолдануға болмайды. Белгілері:1/қоғамдық қауіптілігі- қоғамға ,мемлекетке ,адамдардың мүдделеріне зиян келтіретін әрекет ,өзінің әлеуметтік маңыздылығы жағынан қоғамға қарсы болып табылады.2/Әкімшілік құқықтың және басқа да еңбек ,жер ,қаржы құқықтарының нормаларын бұзатын іс-қимылдың құқыққа қарсы келетіндігі 3/кінәлілігі4/іс-қимылдың жауаптылығы-Заңмен жауаптылық белгіленген іс-қимыл әкімшілік құқық бұзушылық деп танылады;Ә.Қ бұзушылықтың құрамына оның объектісі ,объективті жағы,субъектісі ,субъективті жағы.
3, Қылмыстық іс-жүргізу принципі.
Қылмыстық құқық принциптері –қылмыстық құқық басшылыққа алатын оның институтары мен нормаларың анықтайтын басьаулар.Мынадай принциптері бар:1/заңдылық2/Заң алдында азаматтық теңдігі3/Қылмыстық жауаптылықтың тумай қоймайтындығы4/жеке жауапкершілік принципі5/Айыпты жауаптылық принципі 6/Әділдік7/Демократизм8/Гуманизм9/Қылмыстық кудалау шараларын орындау10/Интернационализм принципі
8билет
1, Қоғамдық қатынастарға ,адамның өміріне ,құндылықтарға, мем-тік құрылысқа қарсы жасалатын теріс қылықтар құқық бұзушылық д.а.Заңда жауакершілік тудыратын , мем-тік не қоғамдық мәжбүрлеу шарасы қолданылатын көрсетілген жасқа толған адам жайған қоғамдық қауіпті ,құқыққа қарсы айыпты әрекетті /әрекет не әрекетсіздік /құқық бұзушылық деп атаймыз.Адамдардың қоғамдық пайдалы итермелеушісі ,құқыққа қарсы әрекетін алдын алу ,оған жол бермеудің құралы .Түрлері:әкімшілік құқықтық,тәртіптік,материалды,азаматтық құқық жатады.
2, Мем-тік басқару атқарушы билік функциясы ретінде;Кез келген мем-тің өзінің белгілі бір аумағы болады.Аталған аумақта сол мем-тің тұрғындары ,халық шоғырландырылады.Екінші белгісі мем-тік биліктің болуы /бұқаралық билікке мем-тікбилік пен басқару органдары ,мәжбүр ету аппараттары жатады.Үшіншісі,халқының болуы .Төртіншісі ,егемендігі, Бесінші,құқықтың заңдардың болуы ,құқық пен мем-тің ажырамас тығыз байланысы.Республиканың президенттік ,парламенттік, аралас басқару сияқты түрлері болады.
3, Қылмыстық іс- жүргізу түсінігі және міндеті Заң нормаларында құқық нормаларын материалды және іс жүргізу деп 2ге бөлу қалыптасқан іс жүргізу нормалары қылмыс және басқа да құқық бұзушылық жасалған ,өздерінің құқықтары мен міндеттері туралы түсіністікке келе алмай сотқа жүгінетін сияқты қатынас барысында туындайтын ,арнайы құзіретті органдар іске асыратын құқық түр ішінде көрінетін құқық қорғау үрдісін реттейді.Барлық іс жүргізу нормалары құрамына қылмыстық іс жүргізу ,азаматтық іс жүргізу және 2материалды:конституциялық және әкімшілік іс жүргізу нормалары кіреді.
9Билет
1, Құқық жүйесі,,,
Жалпыға міндетті ,заңдық маңыз берілген,мемлекеттен шығатын және мемлекет мойындаған ресми іс құжатты нысанда көрінетін нормалардың жиынтығы құқықтың дерек көздері деп аталады.
Құқықтың дерек көздері :
1.Құқықтық дәстүр-адамдардың қолданылуы барысында әдетке айналған, сақталуы мемлекеттік мәжбүрлеумен қамтамсыз етілетін,мінез-құлық ережелерінің жиынтығы.
2.Нормативтік кесім
3.Соттық үлгі
4.Шарт (соның ішінде әкімшілік )
5.сот практикасын байыту
6.ғылыми құқықтық доктрина
Құқық бір-бірімен тұтас байланыстағы мінез-құлық ережелерінің жиынтық жүйесі.Аталған жүйенің негізін баптардан басқа заңдар мен құқықтық нормалар баптары қарма-қайшы келмей,конституция немесе басты заңдар құрайтын байланысты құқықтың жүйелігі деп атайды.
Белгілері:
1.Еріктілік сипаты
2.Нормативтілік
3.Жалпыға міндеттілік
4.Формальды анықталғандық
5.Мемлекетпен байланыстылығы
2, Міндеттердің атқару түрлері
Неке шартында ерлі-зайыптылар өзара күтіп-бағу жөніндегі өз міндеттері. Ата-аналардын өз балалары 18жасқа толғанда,сондай-ақ кәмелетке толмаған балалар некеге тұрған кезде тоқтатылады .Ата-аналардың өз балаларын тәрбиелеуге міндетті .Еңбекке жарамды кәмелетке толған балалар өздерінің еңбекке жарамсыз ата-аналарын асырап бағуға міндетті.Ағалары мен балаларының өздерінің кәмелетле толмаған жане еңбекке жарамсыз кәмелетке толған інілері мен сіңілілерін асырау жөніндегі міндеттер.
3, Жазаның түсінігі жане мақсаты.
Жаза-өзіндік ерекшеліктері мен алдына қойған мақсаттары бар мемлекеттің мәжбүрлеу адамды түзеу жане сотталған адамның да басқа адамдардың да жаңа қылмыстар жасауынан шарасы. Жазаның мақсаты әлеуметтік әділеттілікті қалпына келтіру сондай-ақ сотталған сақтандыру мақсатында қолданылады.Жаза тән азабын шектіруді не-се адамнын қадір- қасиетін қорлауды мақсат етпейді.Жазанын міндетті түрдегі қасиеті жазалау жаза беру болып табылады.
Жазаның мақсаты әлеуметтік әділеттілікті қалпына келтіру,сондайақ сотталған адамды түзеу және сотталған адамның да,басқа адамдардың да жаңа қылмыстар жасауынан сақтандыру мақсатында қолданылады.Жаза тән азабын шектіруді немесе адамның қадір қасиетін қорлауды мақсат етпейді
10илет
1, Құқық бұзуш-ң заңдық құрамы.
2, ҚР-сы Конст.даму кезеңдері.
Бірінші кезең .ҚР-ң Конституциясының қалыптасу тарихының бастамасы Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы Конституциясына толылықтырулар енгізу туралы 1990ж 24сәуір заңынан алады. 1990ж 25қазанда Қазақ КСР-ң Мемлекеттік егемендігі туралы Декларация қабылдану 1978ж Қазақ КСР-ң Конституциясы туралы Кеңестердің билігін бекітсе 1990ж егемендік Декларация Мем-к биліктің тармақталу қағидасы туралы жарияланған бірінші акты.Мемлекеттік биліктің қайнар көзі халық болды.
Екінші кезең.ҚР-ң Конст.ққалыптасу кезеңі.1991ж 10желтоқсанда қабылданған Кеңестік Социалистік Республика атын өзгерту туралы заңды қабылдаудан басталды.1991ж 16желтоқсанда «ҚР Мемлекеттік Тәуелсіздік туралы»заң қабылданды.1991ж 20желтоқсанда «Қазақстан Руспубликасының азаматтығы туралы заң қабылдаанып заң бойынша Қазақстан Рес-ң азаматтығын алудың жаңа негіздері бекітілді.
Үшіншікезең.1993ж 28қаңтарда Жоғарғы Кеңес қабылдаған егемен Қазақстанның тұңғыш Конституциясы қабылданды.1993ж Конституция Мем. жане қоғаьдық құрылысты жаңа анықтады
.Төртінші кезең. Конституция дамуының бұл кезеңі 1995ж екінші конституциясынның қабылдануымен байланысты.Бұл конституцияның алғашқыдан айырмашылығы бүкіл халықтық референдум арқылы қабылданды.
Бесінші кезең. 1998ж 7қазанда Конс.Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы Жарлыққа тузетулер енгізіп Парламент 1999ж 10қаңтарда мерзімінен бұрынғы президент сайлауын өткізу туралы шешім қабылданды жане президент құзіреттілігін 5жылдан 7жылға ұзартты.
Алтыншы кезең. 2007ж 21мамырда Парламент қабылдаған номері 254-3Констицуясының заң бойынша еліміздің Конститутциясына 54 өзгертулер мен толықтырулар енгізді.
2, Еңбек заңнамасының бұзған үшін жауаптылық.
Екінші тарапқа қарсы немесе кінәлі түрде зиян келтіру. Еңбек заңнамасын бұзғаны үшін әкімшілік тәртіптік қылмыстық жауаптылыққа тартылуы шарт.Азаматтық қоғам ғылыми тұрғыдан өте аз зерттелген, ол туралы қомақты бірде ғылыми еңбек жоқ. Оның себебі ғалымдар азаматтық қоғам мен мемлекеттің мазмұны ұқсас деп түсініп келді. Расында ұқсастық бар, бірақ та айырмашылық басым. Адам қоғамының қалыптасқанына 1,5 млн. жыл өтті, ал мемлекеттің өмірге келгеніне 6 мың жыл ғана болды. Мемлекет қоғамның санқырлы көрінісінің бір ғана нысаны. Қоғам туралы ой-пікірлер көне дәуірде де болды, ал "азаматтық қоғам" толық мағынада бұл ұғым өмірге тек XVIII ғасырда келді. Басында азаматтық қоғам деп меншік, отбасы, рынок, мораль салаларындағы қатынастарды түсініп келді. Мемлекет бұл қатынастарға толық бостандық берді. Гегельдің ойынша, азаматтық қоғам - жеке меншіктің, діннің, отбасының, моральдық т.б. талаптарын іске асырудың жүйесі. Азаматтық қоғамда әр адам өз мүддесін көздейді, басқаларды көрмейді... Басқаларсыз ол өз мүддесін іске асыра алмайды -деген Гегель. К. Маркстің пікірі — бір саяси жүйені алып мазмұнына қарасаң ол азаматтық қоғамның санқырлы көрінісінің бір нысаны болып шығады.
11билет
ҚР-ғы азаматтық қоғамның қалыптасуы мен дамуы.
Азаматтық қоғам –жеке мемлекеттің заңды тұлғалардың өмір сүру шеңберінде материалдық жане рухани қарым-қатынстардың орнауы.
1980 жылдардың аяғы мен 1990 жылдардың басында басталған экономикалық, әлеуметтiк және саяси салалардағы түбегейлi реформалар түрлi әлеуметтiк топтардың құқықтары мен мүдделерiн қорғау үшiн қоғамдық бiрлестiктердiң құрылуын ынталандырды. Қазақстанда алғашқылардың бiрi болып экономиканың мемлекеттiк емес секторы қызметкерлерiнiң мүдделерiн бiлдiрген тәуелсiз кәсiподақтар пайда бола бастады. Бұқаралық ақпарат құралдары, қоғамдық және дiни бiрлестiктер, саяси партиялар белсендi түрде институцияланды. "Невада - Семей" қоғамдық қозғалысы азаматтық сана-сезiмнiң анағұрлым жарқын көрiнiсi болды, ол өз алдына ядролық полигондарды жабу мiндетiн қойды.
Қаржылық қатынастардың екі түрі бар:
1.Материалдық қаржылық қатынастар
2. Ұйымдастырушылық қатынастар
Материалдық қаржылық қатынастар мемлекеттік ақша қорын қалыпт астыру және бөлу үрдісін,ақшалай қаржылардың қозғалысын қосымша реттейді.Бұл қатынастар нақты ақшаның төлеушілерден мемлекеттік қорға не болмаса,керісінше,мемлекеттік қордан оны алушыларға қарай бағытталу мен байланысты.Ұйымдастырушылық қаржылық қатынастар мемлекеттің ақша,қаржы жүйелерінің, қаржыны мемлекеттік басқару жүйесінің,қаржылық жоспарды ұйымдастыруды,мемлекеттік қаржылық бақылауды ұйымдастыру барысында қалыптастырады. Егер материалдық қаржылық қатынастардың негізіг нысаны ақша болса,ұйымдастырушылық қаржылық қатынастардың нысаны мемлекеттік қаржылық құрылым болып табылады.
Сот шығындары түсінігі.
Мем-к баж салығы. Сот шығындарын бөлу және қайтару. Сотшығындарын бөлу және қайтару.
Баж – арнайы мамандандырылған уәкілетті органдар тарапынан өздеріне өтінуші келуші тұлғаларға қатысты жиналған заңдық маңызы бар белгілі бір іс-қимылдар ж/е берілген ресми құжаттар үшін сол заңды н/е жеке тұлғалардан алынатын біршама эквивалентті , міндетті ақшалай төлем болып салынады.
12билет
Әкімшілік құқықтың дерек көздері –
Мем-к билік ресми мойындаған, басқару қатынастары субъектілерінің мінез-құлықтары ережесінің көріну мен бекітілуі.
Дерек көздері: ҚР Конституциясы; халықаралық, мемлекетаралық шарттар; ҚР-ң конституция-қ заңдары; ҚР заңдары; ҚР-ң Президенті-ң, Парламентінің; Үкіметінің, жергілікті мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару органдары-ң актілері; әкімшілік соттық прецеденттер; әкімшілік шарт; ғылыми құқықтық доктрина.
. Неке д/з-ерлі – зайыптылар арасындағы мүдіктік ж/е мүліктік емес жеке қатынастарды туғызатын,отбасын құру мақсатымен заңдарда белгіленген тәртіппен тараптардың ерікті ж/е толық келісімі жағдайында жасалған еркек пен әйелдің арасындағы тең құқықты одақ.Некеге тұру үшін заң некеге тұрудың жағымды ж/е жағымсыз жақтарын белгілейді. Жағымды жақтарына:некеге ттұрушы еркек пен әйелдің өзара ерікті келісімі ж/е олардың неке жасына жетуі жатады.
Жағымсыз жақтарына:некеге тұруға жол бермейтін жәйттер кіреді.Некеге тұруға:1)біреуі болса да басқа тіркелген некеде тұрған адамдардың;2)тікелей ата-тегі бойынша ж/е өзінен тарайтын жақын туыстардың ; 3)асырап алушылар мен асырап алғандардың; 4)біреуін болса да психикалық ауруының н/е ақыл-есі кемдігінің салдарынан неке қиюға жол берілмейді.
Некеге тұратын адамдардың тікелей қатысуымен неке мем-к азаматтық хал актілерін жазу органдарында қиылады.Некені қию некеге тұруға тілек білдірушілер азаматтық хал актілерін жазу органына арыз берген күннен бастап 1 ай мерзім өткен соң жүргізіледі.
Қылмыстық құқық -қылмыстық заңнаманың міндеттері мен қағидаттарын,қылмыс ұғымын,қылмыстық жауапкершіліктің негізін қылмыстың түрлері мен белгілерін,жазаны,қылмыстық жауапкершілікпен жазадан босатудың негіздерін анықтайтын
заңды нормалар жиынтығы.
Қылмыстық құқықтың міндеттері:
1)Қорғау -қылмыстық құықтық шараларды қолдана отырып қылмыстық қолсұғушылықтан қорғау міндеті.
2)Алдын алу –(профилактика) міндеті қылмыстың алдын алу,оны болдырмаудың жолдарын қарастыру немесе қылмыс жасаған тұлғаның қайта қылмыс жасмауының алдын алу.
3)Тәрбиелік міндетті қылмысты құқықтың барлық институттары мен нормалары атқарады.(жаза,қажетті қорғаныс,мәжбүрлік,қажеттілік)
Қылмыстық құқық жүйесі
Жалпы –ерекше бөлімнің баптарын дұрыс түсініп,құлданудың жалпы ережелері мен институттары,қылмыстық жауапкершілік туралы мәселелері,негіздері,қылмыстық заңның әрекеттік шегі,ұғымы,жауапкершіліктен босату тәртібі жайындағы мәселелер көрсетіледі.Ерекше-қылмыс және оның белгілері деп саналатын әрекеттерді көрсететін нормалар жиынтығы шоғырланған.
13билет
.Атқарушы биліктің ұйымдастырылу жүйесі.
Атқарушы билік — “биліктің тармақталуы” заңдарына сәйкес құқық қолданушы билік. Оған парламенттің яғни заң шығарушы биліктің қабылдаған заңдарын атқару міндеті жүктеледі. Атқарушы билік жетекші, бірінші билік ретінде саналатын заң шығарушы билікке тәуелсіз. Атқарушы билік не президентке — мемл. басшысына және үкіметке (президенттік респ-ларда), не мемлекет басшысына (парламенттік елдерде) тиесілі болады.
Салық түсінігі мен түрлері. ҚР-сы салық органдарының құрылымы.
Салық – мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайтарымсыз ж-е өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлемдер.
Салықтың ауыртпалығын көтеретін субъектіге б-ты салықтар тікелей ж-е жанама боп бөлінеді.
Жанама салықтарға қосылған құн салығы мен акциз жатады.
Тікелей салыққа жеке табыс салығын жатқызуға болады. Тікелей салық нақты (мүлікке, затқа салынатын, мыс, көлік н/е мүлік салығы ) ж/е жеке (салық төлеуші-ң тікелей табысына, пайдасына салынатын с. Мыс, жеке табыс салығы) боп екіге бөлінеді.Түрпішіндеріне б-ты салықтар заттай ж-е ақшалай боп бөлінеді. Салық-ң субъектілеріне б-ты салықтар заңды тұлғалардан ж-е жеке тұлғалардан алынатын салық ьоп бөлінеді. Аумақтық деңгейлерге б-ты салықтар республикалық ж/ежергілікті болып бөл.Бюджеттік реттеу-ң әдісі ретінде қолданылуына б/ты салықтар бекітілген ж/е реттеуші б.бөл Пайдаланылу сипатына б/ты салықтар жалпы бағыттағы ж/е белгілі мақсаттағы б.бөл.Салықты есептеп шығару тәсіліне б/ты еңбекақыға салынатын ж/е еңбекақыдан тыс салынатын (салық төлеуші-ң өзі есептеп шығарып, өзі төлейді) салық б.бөл.ҚР салық түрлері:1. Корпорациялық табыс салығы;2. Жеке табыс салығы;3. Қосылған құн салығы – тауарларды өндіру ж/е олар-ң айналысы процесіне қосылған, оларды өткізу б/ша салық салынатын айналым құны-ң бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай-ақ ҚР аумағындағы тауарлары импорты кезіндегі аударымды білдіреді;4.Акциздер;4-1. Экспортталатын шикі мұнайға , газ конденсатына рента салығы – жеке ж/е заңды т-р төлеушілер болып табылады; 5. Жер қойнауын пайдаланушылар-ң салықтары мен арнаулы төлемдері; 6.Әлеуметтік салық; 7. Жер салығы – ауыл шар. мақсатындағы жерлер,елді мекендер жерлері,өнеркәсәп жерлері,ерекше қорғалатын аймақтық жерлері,су қоры жерлері ; 8. Көлік құралдары салығы-егер заңнамада басқадай көрсетілмесе меншік құқығында салық салу,объектілері бар жеке тұлғалар және мал шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығы салық салу объектісі бар заңды тұлғалар олардың құрылымдық бөлімшелері көлік құр. сал. төлеуші болып табылады. ; 9. Мүлік салығын төлеушілер –заңды тұлғалар,жеке тұлғалар ҚР аумағында меншік,шару жүргізу немесе оралымды басқару құқығында салық салу объектісі бар заңды жеке тұлғалар.
Іс жүргізу әрекеттерін жасауға арналған мерзімдер сағаттармен, тәуліктермен, айлармен, жылдармен есептеледі. Мерзімдерді есептеу кезінде мерзімнің өтуі басталатын сағат пен тәулік есепке алынбайды. Адамды қылмыс жасады деген күдік бойынша ұстаған кезде мерзім осы шара іс жүзінде қолданылған сәттен (сағаттан) бастап есептеледі.Мысалы Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 184-бабында көрсетілгендей егер құқық қорғау органдарына қылмыс туралы арыз немесе хабар түссе, шешім ол түскен күннен бастап үш тәуліктен кешіктірілмей қабылдануға тиіс. Қажет болған жағдайда қосымша мәліметтер алу, құжаттарды немссе өзге материаддарды талап ету, оқиға өткен жерді қарау, сараптама жүргізу үшін бұл мерзімді анықтау органының бастығы, тергеу бөлімінің бастығы он тәулікке дейін, ал ерекше жағдайларда - бір айға дейін ұзарта алады, бүл туралы жиырма төрт сағаттың ішінде прокурорға хабарлануға тиіс.
14билет
Конституция ж/е заңдар, халықаралық құқық нормалары.
Бұл конституциялық нормалар, жер қатынастарын реттеу кезiнде Конституция, мемлекеттiң жерге деген ерекше меншiгi режимiн белгiлеуге дейiн бара отырып, меншiктiң және жер айналымының құқықтық режимдерiн айқындауда мемлекеттiң жоғары тұруын баянды ететiнiн бiлдiредi. Бұл орайда Республикада меншiк пен жер қатынастарының құқықтық мәселелерi заңдармен және заңдық күшi жағынан солармен тең заңнамалық актiлермен, Республика Конституциясының жалпы бастаулары мен нормалары негiзiнде реттеледi
Некенің тоқтатылуы және некенің жарамсыздығы. Неке ерлі-зайыптылардың біруінің қайтыс болуы н/е сот оны өлді н/е хабар-ошарсыз кеткен деп жариялау салдарынан тоқтатылады. Сот қайтыс болды деп жариялаған н/е сот хабар-ошарсыз кеткен деп таныған жұбайы келген ж/е тиісті сот шешімі күшін жойған жағдайда некені ерлі-зайыптылардың бірлескен өтініші бойынша АХАЖ органы қалпына келтіруі мүмкін.Егер жұбайлардың екіншісі жаңа некеге отырса,некені қалпына келтіруге болмайды.Некені бұзу.Неке ерлі-зайыптылардың біреуінің н/е екуінің де өтініші б/ша , сондай-ақ сот әрекетке қабілетсіз деп таныған жұбайдың қорғаншысының өтініші б/ша оны бұзу жолымен тоқтатылуы мүмкін.Некені әйелдің жүктілігі кезеңінде және бала туғаннан кейінгі бір жыл ішінде әйелдің келісімінсіз бұзуға болмайды.АХАЖ органдарында некені бұзу кәмелетке толмаған ортақ балалары жоқ және мүліктік ж/е өзге де талаптар қоймайтын ерлі-зайыптылардың некені бұзуға өзара келісуі жағдайында жүргізіледі.Некені сот тәртібімен бұзу: ерлі-зайыптылардың ортақ балаларының долуы;ерлі-зайыптылардың некені бұзуға келісімі болмаған кезде;ерлі-зайыптылардың бір-біріне мүліктік талаптары болған жағдайда жүргізіледі.
Мемлекеттің қаржылық қызметі және салық салу мағынасы.
Қаржылық бақылау мем-ң қаржылық іс-әрекетінің ақша-қаржы ағымын,бюджеттің қазынасын қатаң сақтау мен бақылауға бағытталған маңызды бір бөлігі.Осы тұрғыдан қарағанда бюджет д/з – мем-ң міндеттері мен функцияларын іске асыруды қаржымен қамтамасыз етуге арналған,орталықтандырылған ақша қоры.ҚР-ң бюджет жүйесі төмендегідей түрлер мен деңгейлерге бөлінеді. Бюджеттің түрлеріне:түзетілген,нақтыланған,бекітілген,мемлекеттік,жергілікті бюджеттер жатады. Бюджеттің деңгейлеріне: республикалық,облыстың,аудан,төтенше мем-к бюджет кіреді.Салық д/з-мем-т біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген,белгілі бір мөлшерде жүргізетін,қайтарымсыз және өтеусіз сипатта болптын бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлемдер.Салықтың түрлері:салықтың ауыртпалығын көтеретін субъектіге б/ты салықтар тікелей ж/е жанама болып бөлінеді. Жанама салықтарға қосылған құн салығы мен акция жатады. Тікелей салық нақты ж/е жеке болып бөлінеді.Мүлікке,затқа салынатын салық төлеушінің тікелей табысына,пайда салынатын салықтар.Түрпішіндеріне б/ты салықтар заттай ж/е ақшалай болып бөлінеді.Аумақтық деңгейлерге б/ты салықтар республикалық және жергілікті болып бөлінеді.
15билет
ҚР-сы Конституциясының ерекшеліктері мен заңды қасиеттері.
Заң ғылымында Конституция деп мемлекет пен адамның,азаматтың өзара қарым-қатынасын ,мем-к органдар жүйесінің ұйымдастырылуы мен іс-әрекетін . қоғамдық құрылыс пен мем-к құрылымды бекітетін , жоғарғы заңдық күші бар нормативті акт,Негізгі заңды айтамыз.
Конс-ны нормативтік құқықтық актілердің басқа түрінен ерекшелендіретін өзіндік бірнеше заңдық қасиеттері бар.
1)Конс-ң үстемдігі-оның жоғарғы заңдық күші.
2)Кон-ң құрылтайлық сипаты.Конст.мемлекеттік құрылыс пен мем-к биліктің іске асырылуының негізін құрайды,бекітеді.
3)К-ң тура,тіке әрекеті.Кон-ң нормалары заң шығару,атқару және сот билігі үшін міндетті болып есептеледі.
4)Кон-ны өзгертудің ж/е қабылдаудың ерекше тәртібі бар.Кон-ны қабылдау не оған толықтырулар мен өзгерістер енгізу,тек конс-да бекітілген ерекше жолмен,яғни конс-ң дәрежесіндей заңдық күші бар актінің көмегімен ж/е ол актіні қабылдауға құзіреті мен құқы бар органның еркімен жүзеге асырылады.
5)Кон-я ерекше құқықтық қорғауға жатады.Яғни,конс-қ заңдылықтың сақталу тәртібін қамтамасыз ететін заң құралдарының жиынтығы.
Азаматтық-құқықтық жауаптылықтың негізі және шарттары.
А.қ.жауаптылық құқық бұзушының мүлкінен айыру,не алу н/е кәсіпкерлікпен айналысуға тиым салумен ,заңды тұлғаны мәжбүрлікпен жою,не қайта құрумен байланысты,жағымсыз нәтижелі,құқықтық жауаптылықтың бір түрі. А.қ.ж-ң бірнеше түрі бар Шарт б/ша және шарттан тыс жауаптылық.Шарт б/ша жауаптылық д/з несие берушінің алдындағы борышын өтемеген,не оның толық ыждақаттылықпен орындалмағаны үшін шарт,не басқа да құқ-қ негідер б/ша борышқорға мүліктей зиян әкелетін жағымсыз салдарлар.Шартта белгіленбеген,бірақ бір тұлғаның құқыққа қарсы әрекетінің нәтижесінде,екінші бір тұлғаға келтірілген зиян б/ша күшіне енетін жауаптылықты шарттан тыс жауаптылық деп ат.Үлестік және ынтымақтастық ж-қ.Зиян келтіруші жақта бірнеше тараптар болған жағдайда үлестік жауаптылық туралы ереже қолданылады.Шарт не заңмен белгіленгендей ,белгілі бір үлес б/ша әрбір борышқорға,не зиян келтірушіге жүктелетін жауаптылықты үлестік жауаптылық д.а. Негізгі және қосымша жауаптылық. Құқық нормаларының жалпы тапсырмаларында белгіленген тәртіп бойынша туындайтын борышқор мен зиян келтірушінің жауаптылығы негізгі жауаптылық д.а.Заңда белгіленген кейбір жағдайларға байланысты зиян шеккен жақтың құқығын,мүддесін толық қорғау ж/е қанағаттандыру мақсатында,негізімен қатар,қосымша жауаптылық та тағайындалады. Кері жауаптылық. Заң б/ша бір тұлғаның 2-ші бір тұлғаның әрекеті үшін жауаптылығы регрестік жауаптылыққа жатады.Мысалы азаматтық заңнамалар б/ша еңбек міндеттерін атқару барысында зиян келтірген жұмысшының,қыметкердің әрекеті үшін сол қызметтер еңбек ететін ұйым жауап береді.Егер қызметкердің әрекеті барысында ол істейтін кәсіпорын зиян шегетін болса,онда кері талап сол қызметкерге қолданылады Азаматтық-құқықтық жауаптылықтың алғы шарты ол құқыққа қарсы әрекет. Азаматтық объективті ж/е құзіретті тұлғалардың субъективті құқықтарын,азаматтық заңнамалардың нормаларын бұзатын,құқықтық тәртіпке қайшы іс-қимыл құқыққа қарсы деп танылады. Зиянды әрекет(шығын).Азаматтық құқықта зиян деп мүліктік ж/е мүліктік емес игіліктерге кез келген шығын,кедергі келтіру айтылады.Азаматтық заңнамалар зиянның мүліктік ж/е моральды түрлерін анықтайды.
Азаматтық іс-жүргізу құқығының пәні ж/е жүйесі.
Азаматтық іс-жүргізу құқығы –мем-т белгілеген құқықтық нормалардың соттарда азаматтық істерді қарау ж/е шешу тәртібін,азаматтық істер б/ша сот әділдігін сот қаулыларын мәжбүрлеп орындау тәртібін реттейтін жүйесі.Пәні, яғни іс жүргізу нысанасы сот пен іс жүргізуге қатысушы тұлғалар,яғни азаматтың сот ісін жүргізуге қатысушылар арасында туындайтын қоғ-қ қатынастар.Субъект мемл.билік органы сот,басқа субъектілер соттан қорғау сұраған тұлға н/е куә сарапшы.Сотта азаматтық әс:1)өзінің құқығын н/е заңмен қорғалатын мүдделерін қорғау үш өтініш жасаған адамның аразы б/ша;2)прокурор арызы б/ша;3)заң б/ша басқа адамдардың құқығы мен мүд-н қорғау үшін сотқа жүгіне алатын болған жағ.мемл.басқару,жергілікті өзін-өзі басқару органдарын, кәсіподақтың, мекемелердің, ұйымдардың ж/е азаматтардың мәлімдеуі б/ша қозғалады. Азаматтың істі қозғау алдында мудделі адам талап-арыз,шағым береді.
14-18 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандардың, әрекетке қабілеті шектеулі азам-ң құқығы мен мүдделерін сотта ата-анасы,асырап алушысы, қамқоршылары қорғайды,алайда іске қат/ға сол азам/ң өздерін де тартуға міндетті.
16билет
ҚР Конституциясының қалыптасуының сипаттамасы.
Ең алғаш конституция 1993 ж.қабылданды.Кейінгі Ата заңда (1995ж.)құқықтың мемл. қалыптастырылу бағыттары,азаматтардың құқықтары мен бостандықтары , ежелгі адамның жан-жақты қалыптасуына қажетті эк-қ еркіндігі,идеологиялық пен саяси әр алуандығы,халық билігін жүзеге асырудың дем-қ амалдары,эк-қ қатынастың қызмет етуі бейнеленген. Таптық сипатта болмады.1995 ж.Конс-да басқа бағыт,жалпы демок-қ сипат қабылдаған.Өзінің қайнар көзіне қарай –ол халықтың конст.болып табыл,өйткені халықтың қатынасуымен референдумда қабылданды.Қолданылып жүрген ҚР-ң Конс-сы өзінің мәні жағына адам,оның өмірін құқ-ы мен бостандықтарын ең қымбат қазына деп табатын жалпыдемок-қ принциптерді бек-н,қоғам мен мемл.өмірінің негіздерін қалауға бағытталған,жалпыхалықтың дауыс беру жолдарынан көрініс тапқан,көп ұлтты қазақ халқын қамтитын демок-қ,құқықтық мем-ң конституциясы болып табылады.
ҚР құқық қорғау органдарының қызметі.
Құқық қорғау қызметінің айрықша ерекшеліктерң бар.Ол Кон-қ принциптерге –оның мәнін ж/е мазмұнын айқындайтын,жалпы басшылық идеялары мен ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады. Олар:1)Жалпы құқықтық заңдылық принципі,яғни барлығына тең заңдылық.2)Адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының басымдығы.Мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар адамға құрмет көрсетуге,құқықтары мен бостандықтарын қорғауға міндетті.3)Азаматтар мен заңды тұлғалардың заң ж/е сот алдындағы теңдік.4)Жариялылық принципі,құқық қорғау қызметі, жеке бас мүдделеріне залалын тигізуі мүмкін жағдайды қоспағанда,ашық ж/е көпшілік алдында жүзеге асырылады.5)Жан-жақтылық,толықтық ж/е уәжділік принципі:өз жұмыстарында қателіктер мен жолсыздықтардан аулақ болу үшін осы принциптерді орындауы керек.6)Ұлттық тіл принципі.Қаз-да тұратын әрбір адам өз ана тілінде сөйлуге құқығы бар.Өз ана тілінде мәлімдеме жасау,жауап беру,түсінік беру.7)Кәсіпқойлық принципі,яғни мұндай қызметті заңгерлік жоғ.білімі бар,тәжірибесі бар адам атқаруы тиіс.8)Әркімнің білікті заңгерлік пен қорғану құқығына кепілдік принципі.
ҚР-ң қылмыстық процесінің қатысушылары.
2 не одан да көп адамның қасақана қылмыс жасауға бірлескен қатысуы қылмысқа қатысуы д.т. Қатысушылар өз ішінде жасауға тиісті әрекеттерді үлеске салып,жұмыла көтереді. Қатысушылар әрекетінің қосындысы қылмыс зардаптың себебін құрайды. Бәрінің де қылмыс жасау ниеті болады. Ниеттің интеллектуалдық еріктілік белгілері бар. Интелектуалдық белгілері:
1)Өз әрекетінің қоғамдағы қауіптілігін ұғыну;2)Басқа қаиысушылар әркімнің қоғамға қауіп-н ұғыну;3)Бірлескен қылмыстық салдарды көре білу. Ұйымдастырушы мен азғырушы тікелей ниетпен әрекеттенеді,ал орындайшы мен көмектесуші тікелей ниеттері болмаса, саналы түрде жол беруі мүмкін,яғни жанама ниетпен қылмыс жасайды.Қатысу абайсызда болу мүмкін емес. Егер алдау жолымен адасып қосылған болса қылмысқа қатысушы болып есептелмейді. Қатысушылардың түрлер әркімнің үлесіне қарай ажыратылады.
17билет
.Конституциялық құқық қағидалары мен түрлері. Конституциялық құқық ғылымы қоғамдық ғылым жүйесіне жататын заң ғылымдарының құрамдас бөлігі.Конституц-қ құрылыстың институттарында бекітілген мемлекеттік – құқықтың ж/е мемлекеттік биліктің іске асырылуы байланысты болатын ерікті қоғамдық қатынастардың жүйесі. Конституциялық құқық тұлғаның құқық мәртебесімен ҚР мемлекеттік құрылысын реттейтін құқық саласы.Конститу-қ құқықтың өзіндік қоғамдық қатынастарды құқықпен реттеу әдістері д.а,амал-айла ,тәсілдердің жиынтығы бар.Конс.құқықтық қатынастар төмендегідей әдістердің көмегімен реттеледі: 1.міндеттеу әдісі 2.тиым салу әдісі 3.рұқсат алу әдісі 4. Мойындау.
.Азаматтық құқық жүйесі ж/е дерек көздері.
Азаматтық құқық – жеке ж/е заңды тұлғаларда мемлекеттің ж/е оның әкімшілік-аумақтық бөлшектерінің күнделікті өмірімен,іс-әрекеттерімен ажырамас байланыстан ҚР құқығының бір саласы.Азаматтық құқық реттейтін қоғамдық қатынастарға мүліктік қатынастар жатады. Азаматтық құқық тек қана мүліктік емес қатынастармен де реттеледі.
Азаматтық құқықтық қатынастар д/з қатысушылары бір-бірімен субъективті азаматтық құқықпен реттелетін мүліктік байланысты.Азаматтық құқықтық қатынастардың пайда болуының негіздеріне заңды фактілер жатады.
Салық заңнамасын бұзғаны үшін заңды жауапкершілік.
Салық заңнамасы [1] — салық салу және жинауға қатысты қоғамдық қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілердің жиынтық атауы. Салық заңнамасы нақты салық түрлерін төлеу, есептеу, бақылау тәртібін, заңды және жеке тұлғалардың салық төлеу міндетін және салық заңнамасын бұзғаны үшін жауапкершілік шараларын, т.б. белгілейді. Қазақстанның салық заңнамасы Салық кодексінен және осы саланың жекелеген мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілерден тұрады.Салық жауапкершілігі — заңи жауапкершілік түрлерінің бірі. Салық жауапкершілігі мемлекеттің арнаулы органдары арқылы мемлекет пен құқық бұзушы арасындағы құқықтық қатынас болып табылады. құқық бұзушыға салық құқығы нормаларында баяндалған талаптарды бұзғаны үшін жауапкершілік жүктеледі. Жасалған құқық бұзушылықтың қоғамдық қауіпті сипаты мен деңгейіне (ауырлығына) қарай салық заңнамасын бұзушыға қылмыстық заңда көзделген әрекетті жасағаны үшін қолданылатын және неғұрлым қатаң ықпалшара ретінде сипатталатын қылмыстық жауапкершілік қолданылуы мүмкін; әкімшілік теріс қылық жасағаны үшін көзделген әкімшілік жауапкершілік және ақша ресурстарының айналысы ережелерін бұзған әрекеттер жасағаны үшін көзделген кaржылық жауапкершілік қолданылуы мүмкін.
18билет
Әкімшілік құқық – қоғамдық қатынастардың белгілі бір саласын реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы,құқықтың бір саласы.Әкімшілік құқыұтың нормативтік актілердің жасалуы,тәртіп бұзушылықтың барысында туындайтын әкімшілік іс-жүргізу н/е әкімшілік үрдіс мынадай қағидаттарға негізделіп іске асырылады.
1.Заңдылық қағидаты
2.Сот құзіретінің ерекшелігі
3.Азаматтардың заң алдында теңдігі
4.Кінәсіздік презумпциясы
5.Кінә қағидаты
6.Қайтадан әкімшілік жауаптылыққа тартуға жол бермеушілік
7.Ізгілік қағидаты
8.Жеке басқа қол сұқпаушылық
9.Жеке бастың ар-ожданы мен қадір-қасиетін құрметтеу
10.Меншікке қол сұқпаушылық
11.Судьялардың теңсіздігі
12.Іс жүргізу тілі
Тапсырыс, комиссия, тасымал келісімінің негізгі түсінігі
Қылмыс түсінігі,белгісі ж/е жіктелуі
Қылмыс- қылмыстық кодексте жазалау қатері мен тиым салынған айыпты қоғамдық қауіпті әрекет қылмыс б.т
4 белгісі бар:
Қоғамға қауіптілігі,құқыққа қарама-қайшылық кінәлілігі,қылмыстық жауаптылығы
Қылмыстық кодексте көздеоген әрекеттер сипатына ж/е қоғамдық қауіптілік дәрежесіне қарай қылмыс:
1)онша ауыр емес
2)ауырлығы орташа
3)ауыр қылмыс
4)ерекше ауыр қылмыс деп жіктеледі
1.ҚК ең ауыр жаза 2 жыл бас бостандығынан ай-н аспайтын қасақана жасалған ж/е ҚК ең ауыр жаза 5 жыл бас бось-н айырыл-н аспайтын қылмыстар.
2.ҚК ең ауыр жаза 5 ж.бас бостанд-н ай-н осы қасақана жасалған ж/е жасағаны үшін 5 ж.аспайтын мерзімге бек-н абайсызда жасалған қылмыстар.
3.ҚК ең ауыр жаза 12 жылдан аспайтын қасақана жасалған қылмыстар.
4.ҚК 12 жылдан аса мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі жаза н/е өлім жазасы көзднлген қасақана жасалған қылмыстар.
19билет
.ҚР Конституциясына сай ҚР-ң азаматтарының құқықтары мен міндеттері
ҚР-ң Конс-на сай адам құқықтары мен бостандықтары танылады ж/е оларға кепілдік беріледі.Адам құқ.мен бостан.әркімге тумысынан жазылған абсолютті д.т,ол-н ешкім айыра алмайды.Әркімнің құқық субъектісі ретінде танылуға құқығы бар ж/е өзінің құқ-ы мен бостандықтарын заңға қайшы келмейтін барлық тәсілдерін қорғауға құқығы бар.
Әркімнің өмір сүруге,әркімнің өзіндік жеке басынының бостандығына , тұтқындалған жағдайда қорғаушының құқ-н пайдалануға,әркім өзінің қай затқа , қай порталға , қай дінге жататынын өзі таңдауғв ж/е оны көрсету-көрсетпеуге т.б құқығы бар.Әркім ҚР-ң Конс-н ж/е заңдарын сақтауға, басқа адамның құқығын, бост-н, абыройы мен қадір-қасиетін құрметтеуге,Рес-ң мем-к Рәміздерін құрметтеуге заңды түрде белгіленген салықтарды ж/е өзге де міндетті төлемдерді төлеуге, ҚР қорғауға , тарихи ж/е мәдени мұралардың сақталуына қамқорлық жасауға , табиғатты сақтауға, табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға міндетті.
ҚР-ғы мемл-к қызмет.Мем-к қызмет принциптері.
Мемлекеттік қызмет-белгілі атқаратын қызмет заңмен бекітілген саяси ж/н қоғамда орын алатын рөлі бар қатынастар.
Принциптері:
1.Заңдылық
2.Қазақстандық патриотизм
3.Біртұтастық
4.Азаматтық құқ-ң бос-ң ж/е заңды мүдделерінің атқаратын бостандығы
5.Жалпыға қол жетімділігі
6.Азам-ң мем-к қызметке кіруінің міндеттілігі
7.Кәсібилігі мен жоғары біліктілігі
8.Мәні бірдей жұмысындағы орны үшін еңбек ақыны тең төлеу
9.Шешімі ортақ міндеттілігі
10.Мем-к қызметтің бақылауда болуы ж/е есептілігі
11.Қоғамдық пікір мен жариялылықты ескеру
12.Құқ-қ ж/е әлеуметтік қорғалуы
13.Мем-к қызметтерді көтермелеу
14.Міндеттерді орындалғаны үшін өкілеттілігін асыра пайдаланғаны үшін жеке жауаптылығы
15.Біліктілігін арттыруды үздіксіз жүргізу
Қоршаған ортаны реттеу саласындағы тех-қ реттеу.
1. Техникалық реттеу саласындағы нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарды орындау үйлестірілген стандарттармен қамтамасыз етіледі.
Ұйымдардың стандарттары қолдану үшін ерікті сипатта болады және техникалық реттеу саласындағы нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарға қайшы келмеуге тиіс.
2. Сәйкестігін растаудан өтпеген, сәйкестігін растаудан міндетті түрде өтуге тиіс өнімдерді, қызметтер көрсетуді, процестерді өткізуге тыйым салынады.
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның техникалық реттеу жөніндегі сарапшылық кеңес техникалық регламенттер жобаларын әзірлейді, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық регламенттерді әзірлеу және қолдану жөніндегі ұсыныстарды қарайды.
20билет
Азаматтық құқықты реттеу түсінігі,пәні ж/е әдісі.
Азаматтық құқық-жек ж/е заңды тұлғалардың мем-к ж/е оның әкімшілік аумақтық бөлшектерінің күнделікті өмірінен ажырымас байланыстағы ҚР құқ-ң бір саласы. Тауар-ақша, қатынасушылардың теңдігіне негізделген мүліктік, жеке мүл-к емес қатынастар аз-қ құқ-ң «пәні» б.т.Материялды игіліктермен, жұмыспен, ақшамен, бағалы қағаздармен, басқа да мүліктер мен қатынастар мүліктік қатынастар д.а. Мүлікпен байланысты жеке мүліктік емес қатынастарға авторлық құқық , өнертапқыштық сияқты қатынастар жатады. Азаматтық – құқықтық қатынастар :
Субъектілер:азам-қ құқ-р мен міндеттер құқ-ң субъектілері д.а.Оларға заңды тұлғалар, азаматтар, мемлекет, әкімшілік, аумақтық бөліністер жатады.Объектілер: мүліктік ж/е мүліктік емес игіліктер мен құқ-р азаматтық құқық объектілері болады.
Мүліктік құқ-ға: ақша, құнды қағаздар, жұмыс, қызмет, тауарлық белгілер ж/е т.б мүліктер жатады.
Жеке мүліктік емес құқ-ға: жеке адам өмірі, абырой, денсаулығы, есім алу құқығы, автор болу құқығы , жеке құпия шығармаға қол сұқпаушылық құқ-р жатады.
Қаржылық бақылауды реттеудегі заңдарды реттеу.
Қаржылық бақылау мем-ң қаржылық әрекетінің ақша-қаржы ағымын бюджеттің қазынасын сақтау мен бақылауға бағытталған маңызды бір бөлігі.
Қ.б бірнеше бөліктерден тұрады:
1)Бақылау субъектісі 2) бақылау объектісі 3)бақылау тақырыбы 4)бақылау мақсаты
Қ.б-ң субъектісі болып қаржылық бақылауды іске асыруға құзіреті бар мем-к мем-к емес заңды органдар , лауазымды адамдар жатады.
Объектісі: мем-к органдар , мем-к заңды тұлғалар , мем-к емес заңды тұлғалар , азаматтар жатады.
Қаржылық бақылаудың заты Қар-қ қатынастың субъектісі ретінде өзінің міндеттерін атқару тұрғысынан қарағандағы бақылау объект-ң іс-әрекеті.
Мақсаты: қаржылық құқықтық қатынасқа қатысушының міндеттерін сапасыз атқаруға ж/е құқық бұзушыны анықтау, кінәлілер мен айыптыларды тауып, заңдық тәртіппен жауапқа тарту.
ҚР Экология кодексі бойынша экологиялық сараптама
46-бап. Экологиялық сараптаманың мақсаттары
Экологиялық сараптама:
1) жоспарланып отырған басқарушылық, шаруашылық, инвестициялық, норма шығару және өзге де қызметті іске асырудың қоршаған орта мен халықтың денсаулығына ықтимал теріс зардаптарын айқындау және шектеу;
2) экономикалық даму мен қоршаған ортаны қорғау мүдделерінің балансын сақтау, сондай-ақ табиғат пайдалану процесінде үшінші тараптарға залал келтіруді болдырмау мақсатында жүргізіледі.
1. Міндетті мемлекеттік экологиялық сараптамаға мыналар жатады:
1) жоспарланып отырған шаруашылық және өзге де қызмет жобалары және оларға ілеспе, осы Кодекстің 37-бабында айқындалған кезеңдерге сәйкес қоршаған ортаға әсерді бағалау материалдары;
2) табиғат пайдалану мәселелеріне қатысты жоспарлау алдындағы және жобалау алдындағы құжаттаманың барлық түрлері, болжамдардың, экологиялық және өзге де бағдарламалардың жобалары, мемлекеттік органдар мен ұйымдар қызметі негізгі бағыттарының тұжырымдамалары, мемлекеттік инвестициялық бағдарламалар, шарттар, келісімшарттар, оның ішінде меншік және жекешелендіру нысандарын өзгертуге қатыстылары;
5) іске асырылуы қоршаған ортаға теріс әсерлерге әкеп соғуы мүмкін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің жобалары, нормативтік-техникалық және нұсқаулық-әдістемелік құжаттардың жобалары;
1) экологиялық сараптама объектісі бұрын жүргізілген мемлекеттік экологиялық сараптама ескертпелері бойынша жетілдірілген;
2) мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы алынғаннан кейін жобалау және өзге де құжаттамаға өзгерістер енгізілген жағдайда;
3) сот шешімінің негізінде, қайтадан мемлекеттік экологиялық сараптамадан өтеді.
48-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органдар
1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган және өз құзыреті шегінде жергілікті атқарушы органдар жүзеге асырады.
2. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы І санат объектілеріне - қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы орган, II және III санат объектілеріне - қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық органдары, IV санат объектілеріне жергілікті атқарушы органдар жүргізеді.
21билет
Қаржылық құқық түсінігі және пәні
Қаржы құқығы мемлекеттің дамуының әрбір нақты кезеңінде оның міндеттері мен қызметтерінің үздіксіз атқарылуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттің қаржылық қызметінің барысында пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.Мемлекеттің қаржылық қызметі түрлі әдістердің көмегімен іске асырылады.
Ақшалай қаржыны бөлу мен пайдаланудағы негізгі әдістердің бірі қаржыландыру мен несие беру әд-рі. Қаржыландыру ол жоспарлы, мақсатты, қайтарымсыз, ақысыз мемлекеттік бюджеттен берілетін ақшалай қаражат, яғни бюджет қаражатын алушыларға осы қаражатты бөлу. Ал керісінше несие беру банкілік қарыз түріндегіжоспарлы, мақсатты, ақылы және белгіленген мерзімде қайтарылатын, пайызбен берілетін ақшалай қаржы. Несие берудің өзі мемлекеттік, банктік және коммерциялы түрлері бар.Мемлекеттің қаржылық іс-әрекетінің барысында материалды және ұйымдастырушылық сияқты екі түрлі қаржылық қатынастар қалыптасады.Материалды қаржылық қатынастар мемлекеттікақша қорларын қалыптастыру және бөлу үрдісін, ақшалай қаржылардың қозғалысын қосымша реттейді.
Ұйымдастырушылық қаржылық қатынастар мемлекеттен ақша. Қаржы жүйелерінің, қаржыны мемлекеттік басқару жүйесінің, қаржылық жоспарлауды ұйымдастыруды мемлекеттік қаржылық бақылауды ұйымдастыру барысында қалыптасады.
.Әкімшілік-құқықтық қатынастар түрлері мен ерекшеліктері
Әкімшілік құқық – қоғамдық қатынастардың белгілі бір саласын реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.
Қоғамдық қатынастарға реттеушілік ықпал жасаушы тәсілдәк сипатта болатын әкімшілік құқықтың әдістері өзіндік бірнеше ерекшеліктермен өзгешеленеді. Біріншіден әкімшілік құқық әдістерінің, яғни төменгі органдар мен лауазымды адамдар, жоғ. органдардың бұйрығын, тапсырмасын орындайтын сатылылығы. Келесі бір ерекшеліктері құқықтық нормативтік актілерде көрсетілген нормалардың, қалыптардың, талаптардың бұлжытпай орындалуы. Мұндай міндеттеу адамдардың барлығына бірдей не белгілі бір әлеуметтік топтарға ғана бағытталуы мүмкін.
.ҚР-сы Экология Кодексі бойынша заңды тұлғалардың , қоғамдық ұйымдардың және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының құқықтары мен міндеттері
13-бап. Жеке тұлғалардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтары мен міндеттерi
1. Жеке тұлғалардың:
1) өздерінің өмірі мен денсаулығына қолайлы қоршаған ортаға;
2) қоршаған ортаны қорғау мен сауықтыру жөніндегі шараларды жүзеге асыруға;
3) қоршаған ортаны қорғау қоғамдық бірлестіктері мен қорларын құруға;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы жиналыстарға, митингілерге, пикеттерге, шерулер мен демонстрацияларға, референдумдарға қатысуға;
Қоғамдық бірлестіктердің қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтары мен міндеттерi
1. Қоғамдық бірлестіктердің қоршаған ортаны қорғау саласында өз қызметін жүзеге асыру кезінде:
1) экологиялық бағдарламаларды әзірлеуге және насихаттауға, азаматтардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға, оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы белсенді қызметке ерікті негізде тартуға;
2) қоршаған ортаны қорғау мен сауықтыру, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен молықтыру жөніндегі жұмыстарды орындауға, экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық жағынан ерекше құнды қоршаған орта объектілерін қорғауға, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың қызметіне қатысуға;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік органдардың қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешімдер қабылдау процесіне қатысуға;
5) қоғамдық экологиялық сараптамаға және қоғамдық тыңдаулар өткізуге бастамашылық жасауға және оларды ұйымдастыруға;
4) жергілікті атқарушы органдарға, тарихи-мәдени мұраны қорғау мен пайдалану жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органға экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық құндылығы бар табиғи және басқа да объектілерді тарих немесе мәдениет ескерткіштері деп жариялау туралы ұсыныстар енгізу жатады.
22билет
1, Азаматтық-құқықтық қатынастардың түсінігі, мазмуны, турлері.
Азаматтық құқық – жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің және оның әкімшілік-аумақтық бөлшектерінің күнделікті өмірімен, іс-әрекеттерімен ажырамас байланыстағы ҚР құқығының бір саласы. Азаматтық құқықтық қатынастар мүліктік және мүліктік емес болып бөлінеді. Мүліктік қатынастар мүліктік, материалды игіліктер сипатында болатындықтан олардың экономикалық мазмұны бар. Мүліктік емес қатынастарға адамның, азаматтың өмірі, денсаулығы, еркіндігі, бостандығы, қауіпсіздігі, ар-ожданы, намысы, аты-жөні т.с.с. жеке басының мүліктік емес мүдделері жатады.
2, Еңбек құқығы пәні, әдістері мен жүйесі. Оның субъектілері.
Еңбек – адамдардың өмірі үшін қажетті материалдың, рухани және басқа да құндылықтар жасауға бағытталған адам қызметі. Еңбек құқығының пәні еңбек қатынастары болып табылады.
Еңбек қатынастары еңбек құқығының негізгі бөлігі болып тұрып, қоғамдық еңбек саласындағы материалды және рухани игіліктерді игеру барысында қалыптасады. Құқықтың басқа салалары сияқты еңбек құқығының әдістері еңбектік құқықтық қатынастарға ықпал ететін тәсілдерден, амалдардан және құралдарынан тұрады. Еңбек құқығы әдісі – еңбек құқығының пәні боп табылатын еңбектік құқықтық қатынастар және сонымен нағыз байланыстағы басқа да қатынастарды құқықтық реттеудің өзіндік ерекшеліктері-ң барынша жалпылама көрінісі. Еңбек құқығы жүйесі деп біртұтас еңбек құқығын бір бірімен тығыз байланысты жеке бөлшектерге бөлуден көрінетін объективті өмір сүретін құқық саласының құрылымын айтады.
Еңбек құқығы жүйесі жалпы және ерекше сияқты екі бөлімнен тұрады. Еңбек құқығының жалпы бөлімі жалпылама сипаттағы және еңбек құқығы институттарының барлығына бірдей қолданылатын нормалардан тұрады. Ол нормалар еңбек құқығының пәнін, негізгі қағидаттарын, еңбекті ұйымдастырудың жалпы мәселелерін қамтиды. Еңбек құқығының ерекше бөлімі еңбектік құқықтық қатынастардың және онымен тығыз байл.ғы еңбек қатынастарының жекеленген элементтерін қамтиды. Е.қ-ң субъектілері – жұмыс беруші мен қызметкер.
3, ҚР-ның экологиялық заңнамасы
Экологиялық құқықтық нормативтік актілердің ішінде халықаралық құқықтық нормативтік актілер ерекше орын алады. Олар ҚР-сы заңдарынан заңдық күші жағынан жоғары ҚР Конституциясының 4-бабы 3-тармағында «республика бекіткен халықаралық шарттардың Республика заңда басымдығы болады және халықаралық шарт б-ша оны қолдану үшін заң шығару талап етілетін жағдайдан басқа реттерде, тікелей қол-ды» -делінген.
ҚР Конс-ң 6-бап 3-тармағы: «Жер және оның қойнауы, су көздері, өсімдіктер мен жануарлар дуниесі, басқа да табиғи ресурстар мемлекет меншігінде болады. Жер сондай-ақ заңда белгіленген негізде, шарттар мен шектерде жеке меншікте де болуы мүмкін.» ҚР Конс-ң 38-бабы: «ҚР азаматтары табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға міндетті.» Адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін деректер мен жағдайларды лауазымды адамдардың жасыруы заңға сәйкес жауапкершілікке әкеп соғады.
1997ж «Қоршаған ортаны қорғау тур.», «Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар тур.», «Экологиялық сараптама тур.», 1998ж «Радиациялық қауіпсіздік тур» заңдар ал, 2002 ж «Атмосфералық ауаны қорғау тур» заң қаб-ды.
23билет
1, ҚР-ң сот жүйесі
ҚР-ң сот жүйесін еліміздің Жоғарғы Соты мен жергілікті соттар құрайды. Қандай да болмасын атаумен арнаулы және төтенше соттар құруға жол берілмейді. Жергілікті соттарға мыналар жатады: 1)облыстық және оларға теңестірілген соттар; 2) аудандық және оларға тең-н сот-р;
Республикада заңға сәйкес мамандандырылған соттар құрылуы мүмкін. Жоғарғы Сот Төрағадан, алқа төрағаларынан ж-е судьялардан тұрады. Жоғ сот судьяларының жалпы санын Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынысы б-ша ҚР-ң Президенті белгілейді. Жоғарғы Сот органдары мыналар:1)қадағалау алқасы; 2)азаматтық істер жөніндегі алқа; 3)қылмыстық істер жөн алқа; 4) соттың жалпы отырысы;Жоғарғы Соттың жанынан ғылыми-консультациялық кеңес ж-е баспа органы құрылады.
Прокуратура – Респ-ка аумағында заңдар-ң, ҚР Президенті Жар-ң ж-е өзге нормативтік құқықтық актілер-ң дәл ж-ебірыңғай қолданылуына жедел іздестіру қызметінің, анықтама мен тергеу-ң, әкімшілік ж-е атқарушылық істер жүргізу-ң заңдылығына жоғарғы қадағалауды жүзеге асыратын, ҚР-ң През-не есеп беретін мем-к орган.
Әкімшілік құқық бұзушылық және әк-к жауаптылық.
Жеке адам-ң, әкімшілік кодекс б-ша әкімшілік жауаптылық көзделген құқыққа қарсы, кінәлі іс-әрекеті не әрекетсіздігі немесе заңды тұлға-ң құқыққа қарсы іс-әрекеті не әрекетсіздігі әкімшілік құқық бұзушылық деп танылады. Әкімшілік құқық бұзушылық-ң объектісі мемлекеттік әкімшілік құқықтық нормалар реттейтін қоғамдық қатынастар саласы б.т-ды.
Әкімш-к құқық бұзушылық-ң белгілері:
1)қоғамдық қауіптілігі;
2)әкім-к құқық-қ ж-е басқа да еңбек, жер қатынасы құқықтары-ң нормаларын бұзатын іс-қимыл-ң құқыққа қайшы келетіндігі;
3)кінәлілігі – егер де құқық бұзған тұлға кінәлі д.т-ды;
4)іс-қимыл-ң жауаптылығы – заңмен жауаптылық белгіленген іс-қимыл әк-к құқық бұзушылық д.танылады.
Әкімшілік жауаптылық – құқық бұзушыға белгілі бір айырулар, зиян, айып, мұқтаждық, еркінен айыру сияқты құқықтық шығынға ұшырататын әк-к құқық бұзушылыққа деген мем-ң ұшырататын әк-к құқық бұзушылыққа деген мем-ң қатынасы. Әк-к жауаптылыққа ақыл-есі дұрыс, 16 жасқа толған жеке адам ж-е заңды тұлғалар тартылады.
ҚР-сы заңнамасы б-ша салық түсінігі ж-е түрлері.
Салық – мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайтарымсыз ж-е өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлемдер.
Салықтың ауыртпалығын көтеретін субъектіге б-ты салықтар тікелей ж-е жанама боп бөлінеді.
Жанама салықтарға қосылған құн салығы мен акциз жатады.
Тікелей салыққа жеке табыс салығын жатқызуға болады. Тікелей салық нақты (мүлікке, затқа салынатын, мыс, көлік н/е мүлік салығы ) ж/е жеке (салық төлеуші-ң тікелей табысына, пайдасына салынатын с. Мыс, жеке табыс салығы) боп екіге бөлінеді. Түрпішіндеріне б-ты салықтар заттай ж-е ақшалай боп бөлінеді. Салық-ң субъектілеріне б-ты салықтар заңды тұлғалардан ж-е жеке тұлғалардан алынатын салық ьоп бөлінеді.Аумақтық деңгейлерге б-ты салықтар республикалық ж/ежергілікті болып бөл.Бюджеттік реттеу-ң әдісі ретінде қолданылуына б/ты салықтар бекітілген ж/е реттеуші б.бөл.Пайдаланылу сипатына б/ты салықтар жалпы бағыттағы ж/е белгілі мақсаттағы б.бөл.Салықты есептеп шығару тәсіліне б/ты еңбекақыға салынатын ж/е еңбекақыдан тыс салынатын (салық төлеуші-ң өзі есептеп шығарып, өзі төлейді) салық б.бөл. ҚР салық түрлері:1. Корпорациялық табыс салығы;2. Жеке табыс салығы;3. Қосылған құн салығы – тауарларды өндіру ж/е олар-ң айналысы процесіне қосылған, оларды өткізу б/ша салық салынатын айналым құны-ң бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай-ақ ҚР аумағындағы тауарлары импорты кезіндегі аударымды білдіреді;4.Акциздер;4-1. Экспортталатын шикі мұнайға , газ конденсатына рента салығы – жеке ж/е заңды т-р төлеушілер болып табылады; 5. Жер қойнауын пайдаланушылар-ң салықтары мен арнаулы төлемдері; 6.Әлеуметтік салық; 7. Жер салығы – ауыл шар. мақсатындағы жерлер,елді мекендер жерлері,өнеркәсәп жерлері,ерекше қорғалатын аймақтық жерлері,су қоры жерлері ; 8. Көлік құралдары салығы-егер заңнамада басқадай көрсетілмесе меншік құқығында салық салу,объектілері бар жеке тұлғалар және мал шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығы салық салу объектісі бар заңды тұлғалар олардың құрылымдық бөлімшелері көлік құр. сал. төлеуші болып табылады. ; 9. Мүлік салығын төлеушілер –заңды тұлғалар,жеке тұлғалар ҚР аумағында меншік,шару жүргізу немесе оралымды басқару құқығында салық салу объектісі бар заңды жеке тұлғалар.
24билет
1, Салық құқығы түсінігі, пәні ж/е жүйесі.
Салықтық құқық – мем. салықтық қызметі-ң процесінде туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқық-қ нормалар-ң жиынтығы. Салықтық құқық-ң пәні деп мем-тің салықтық қызметі-ң барысында қалыптасатын қоғамдық қатынастарды айтамыз. Салықтық құқық-ң жүйесі – мем. салықтық қызметі барысында туындайтын салықтық қатынастарды реттеуге атсалысатын салықтық құқықтық нормалар-ң өзара қарым-қатынасы бола отырып жүйеленуін ж/е бірігуін, сондай-ақ қисынды түрде белгіленген тәртіппен орналасуын көрсетеді.
2, Азаматтық құқық объектілері.
Мүліктік ж/е жеке мүліктік емес игіліктер мен құқықтар азаматтық құқық объектілері бола алады. Мүліктік игіліктер мен құқықтар (мүлікке): заттар, ақша соның ішінде шетел валютасы, құнды қағаздар, жұмыс қызмет, шығармашылық интеллект-қ қызметтің объектіге айналған нәтижелері, фирмалық атаулар, тауарлық белгілер ж/е бұйымды даярландыр-ң өзге де құралдары, мүліктік құқықтар мен басқа да мүлік жатады. Жеке мүлік-к емес игіліктер мен құқықтарға: жеке адам-ң өмірі, денсаулығы, қадір-қасиеті, абырой фигі атақ, іскерлік бедел, жеке өмірге қол сұқпаушылық құқығы ж/е басқа материалдық емес игіліктер мен құқықтар жатады.
3, Сыбайлас жемқорлықпен күрес-ң негізгі қағидалары
Мем-к органдар басшыларының не жауапты хатшылары-ң н/е ҚР-ң Президенті айқындайтын өзге де лауазымды адамдар-ң сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға кінәлі өздеріне бағынышты адамдарға қатысты өз өкілеттіктер шегінде шара қолданбауы не аталған шараларды сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңдарды бұза отырып қолдануы не кіеәлі адамдар-ң тұрғылықты жері б/ша салық органдарына тиесілі ақпарат бермеуі – айлық есептік көрсеткіш-ң 50-100 дейінгі мөлшерде айыппұл салуға әкеп соғады. Мем-к органдар, мекемелер мен кәсіпорын басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық даму институттары, сондай-ақ олардың еншілес ұйымдары басшысы-ң бұрын сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған адамдарды жұмысқа қабылдауы,- айлық есептік көрсеткіштің 50-100 дейінгі мөлшерде айыппұл салуға әкеп соғады. Сыбайлас жемқорлық – мем-к міндеттерді атқаратын адамдар-ң, сондай-ақ соларға теңестірілген адамдар-ң лауазымдық өкілеттігін ж/е соған б/ты мүмкіндіктерін пайдалана отырып не мүліктік пайда алу үшін, адамдарға жеке ж/е заңды тұлғалардың аталған игіліктері мен артықшылықтары құқыққа қарсылық беруі арқылы оларды сатып алуы.
25билет
1, ҚР-ң Қылмыстық Кодексі б/ша жаза түрлері
Қылмыстық кодексте көзделген әрекеттер сипатына ж/е қоғамдық қауіптілік дәрежесіне қарай қылмыс онша ауыр емес қылмыстарға ж/е ерекше ауыр қылмыстарға бөлінеді. Жасалғаны үшін осы кодексте көзделген ең ауыр жаза екі жылға бас бостандығынан айырудан аспайтын қасақана жасалған әрекет, сондай-ақ жасалғаны үшін Қылмыстық кодексте көзделген ең ауыр жаза 5 жылға бас бостандығынан айырудан аспайтын абайсызда жасалған әрекет онша ауыр емес қылмыс деп танылады.Жасалғаны үшін Қыл-қ кодексте көз-н ең ауыр жаза 5 жылға бас бостандығынан айырудан аспайтын қасақана жасалған әрекет, сондай-ақ жасалғаны үшін 5 жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі жаза көзделген абайсызда жасалған әрекет ауырлығы орташа қылмыс деп танылады. Жасалғаны үшін Қыл-қ кодексте көзделген ең ауыр жаза 12 жылға бас бост-н айырудан аспайтын қасақана жасалған әрекет ауыр қылмыс деп танылады.Жасалғаны үшін Қыл-қ кдоексте 12 жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі жаза н/е өлім жазасы көзделген қасақана жасалған әрекет аса ауыр қылмыс деп танылады.Жаза – өзіндік ерекшеліктері мен алдына қойған мақсаттары бар, мем-ң мәжбүрлеу шарасы.
2, Азаматтық құқық субъектілері
2, Азаматтық құқық – жеке ж/е заңды тұлғалар-ң, мем-ң ж/е оның әкімшілік-аумақтық бөлшектері-ң күнделікті өмірімен, іс-әрекеттерімен ажырамас байланыстағы ҚРқұқығы-ң бір саласы.Азаматтық құқық субъектілері – азаматтық құқықтар мен міндеттер құқықтық қатынастар-ң субъектілеріне азаматтар, заңды тұлғалар , мемлекет, сондай-ақ әкімшілік-аумақтық бөліністер жатады. Аталған субъектілер-ң азаматтық құқықтық қатынастарға қатынасуының алғышарты олардың азаматтық құқықтық қабілеттілікке ж/е азаматтық әрекет қабілеттілігінеие бола алуы.
3, Саяси жүйе және мемлекет
Мемлекет – бұл арнайы басқару мен мәжбүрлеу аппараты бар, қоғамның өкілі бола тұра, оны басқаратын ж/е оның дамуын қамтамасыз ететін егеменді ұйым.
Оның белгілері:
1)бұқаралық билік-ң болуы
2)аумақтық бөлініс
3)салық жүйесі
Саяси жүйе – билікті жүргізуші әлеуметтік топтар, таптар, ұйымдар мен мемлекеттер арасындағы өзара қатынастарды реттейтін, қоғамда тұрақтылық пен тәртіпті қамтамасыз ететін ұйымдар, мекемелер мен институттар жиынтығы. Оның негізгі элементтеріне мемлекет, саяси партиялар, дін орындары, қоғамдық-саяси ұйымдар ж/е т.б. жатады.
Қызметтері:
1.Белгілі бір әлеуметтік топтың н/е көпшілік халықтың саяси билігін қамтамасыз ету.
2.Қоғамдық қатынастарды реттейді;
3.Қоғамда жинақтаушылық, топтастырушылық қызметті атқарады;
4.Экономика-ң қалыпты жұмыс істеп, прогресті дамуына қажетті саяси жағдай жасау;
5.Қоғамды, оның мүшелерін ішкі ж/е сыртқы бүліндіргіш әрекеттерден қорғау