Тау башында мине~ ~ф~м тора А~ б~хетк~ ~~йк~л шикелле
Работа добавлена на сайт samzan.net:
Дәрес барышы.
Тау башында минең Өфөм тора
Аҡ бәхеткә һәйкәл шикелле.
Диля Булгакова.
Эпиграф.
Ойоштороу мәле
Хәйерле иртә . Доброе утро.
Һеҙгә күтәренке кәйеф теләем.
Желаю вам хорошего настроения. Успехов.
Атрикуляцион күнегеүзәр.
Үткән дәрестә беҙ байрамдар тураһында һөйләнек.
Бирем
Ниндәй байрамдарҙы беләһегеҙ
Февраль ( Ватанды һаҡлаусылар көнө)
Май (Еңеү көнө)
Июнь (Рәсәй көнө)
Октябрь (Башҡортостан республикаһының тыуған көнө )
Уҡытыусы.
Башҡортостандың баш ҡалаһын әйтегеҙ.
Уҡыусылар: Өфө
Башҡортостан картаһында Өфөнө күрһәтеү.
Һүзлек эше.
Баш ҡала- столица
Өфө урамдары- улицы Уфы
«Дуҫлыҡ» монументы- Монумент “Дружбы”
Салауат Юлаев Һәйкәле-памятник Салавату Юлаеву.
Китапхана- библиотека
Өфө ҡалаһының тарихы менән танышайыҡ.
Вступление учащихся на русском и башкирских языках
Крупным событием в истории башкир стало основание города Уфы. Первые десятилетия после присоединения к Русскому государству царь управлял башкирами через казанских воевод. Ясак – налог на землю – башкиры сами везли в далекую Казань. Из Казани было трудно управлять новыми подданными – башкирами. Тем более край был очень обширным. Кроме того, ногайские и сибирские ханы часто вторгались в Башкортостан, грабили население, уводили людей в плен. Поэтому башкиры в 1573 году обратились к русскому царю Ивану Грозному с просьбой о строительстве на их земле города. Просьба башкир совпала с намерением самого правительства, ибо оно хотело более прочно установить свою власть над новыми землями. Для этого нужен был укрепленный пункт – город.
1574 йылдың иртә яҙында ҡалаға нигеҙ һалыр өсөн Башҡортостанға Мәскәүҙән воевода етәкселегендә бер отряд килеп төшә. Буласаҡ ҡала урыны итеп Ағиҙел менән Ҡариҙел йылғалары ҡушылған ерҙә барлыҡҡа килгән ярымутрау һайлана. Бында элек-электән ҡала булған һәм унда Башҡортостан өҫтөнән хаҡимлыҡ иткән Нуғай ханы йәшәгән. Шуға күрә уның исеме лә - Туратау, йәғни хан йәшәгән ҡәлғә-ҡала. После обнесения крепости дубовой стеной ее стали называть Иманкала (Дубовый город). Русское население новую крепость стало называть Уфимской крепостью или просто Уфой по названию р. Уфа. В 1586 году Уфимскуя крепость стала называться городом.
Уҡытыусы.
Беҙ Өфө ҡалаһының иң оҙон урамы буйлап барабыҙ. Был ниндәй урам?
Уҡыусылар.
Октябрь проспекты.
Уҡытыусы.
Эйе. Уның оҙонлоғо 10 км. Ниндәй генә урам юҡ Өфөлә.
Уҡыусы
Өфөлә бар Пушкин урамы,
Йыр остазы Туҡай урамы,
Бар Ғафури Мәжит торғаны,
Һәм уларҙың кесе туғаны –
Бар Өфөлә Сәләм урамы,
Шағир ғүмеренең дауамы.
(Х. Кәрим. «Сәләм урамы”)
Теманы нығытыу.
Өфө урамдары тарихынан. 6-сы күнегеү.
Прочитайте текст . Переведите.
Начало 20 века характеризуется ежегодным ростом территории города и населения. С 1898 года по 1916 год количество улиц возросло с 89 до 216, количество домов с 6078 до 10131.
Уҡытыусы.
Беҙ һеҙҙең менән Ағиҙел йылғаһының яр башында торабыҙ. Бында – ике мөһәбәт һәйкәл урынлашҡан. Ниндәй һәйкәлдәр тураһында һүҙ бара?
Уҡыусылар.
Береһе башҡорт халҡы менән рус халҡының мәңгелек дуҫлығын данлай.
В сложной обствновке середины 16 века наши предки нашли мудрое политическое решение. Они добровольно вошли в состав Русского государства. Народ получил возможностьспокойно заниматься хозяйством. Было покончено с политической и территориальной раздробленностью.
Был һәйкәл ҡасан төзөлә? Когда был сооружен памятник?
Идея сооружения Монумента Дружбы в Уфе родилась в 1957 году во время празднования 400-летия добровольного вхождения. А был открыт величественный памятник 7 августа 1965 года. На его торжественное открытие собрались десятки тысяч жителей Уфы – башкир, русских, татар, украинцев
представителей других национальностей.
Дуҫлыҡ Монументының авторҙары кем?
Авторами проекта стали московские скульпторы – член-корреспондент Академии художеств СССР, народный художник СССР и БАССР М.Ф.Бабурин и Г.П.Левицкая, архитекторы Е.И.Кутырев, Ю.И.Гаврилов. Они поставили перед собой задачу: средствами архитектуры и пластики создать памятник, символизирующий многовековую дружбу башкирского и русского народов.
Икенсеһе Салауат Юлаевка арналған.
Һәйкәлдең авторы кем?
Башҡорт АССР-ның халыҡ рәссамы, скульптор С.Д.Тавасиев ижад иткән был һәйкәлде.
Һәйкәл ниндәй металдан һәм ҡайҙа ҡойолған?
Ул Ленинградтың Монумент-скульптура заводында суйындан ҡойолған.
Октябрь проспектында Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры урнашҡан.
Уның тураһында нимәләр беләһегеҙ?
Был театр 1932 йылдың февралендә асыла.
Тәүге директоры, баш режиссеры, рәссамы М.Н.Елгаштина була.
Утыҙынсы йылдарҙа көслө коллектив формалаша.
50-60-сы йылдарҙа башҡортса спектаклдәр күбәйә.
1989 йылда Джавахарлал Неру исемендәге халыҡ-ара премияға лайыҡ була.
Өфө ҡалаһында тағы ниндәй театрҙар бар?
Слайд.
Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры, М.Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры,
Ресбублика рус драма театры,
М.Кәрим исемендәге Милли йәштәр театры,
Өфө «Нур» татар дәүләт театры бар.
Хәҙер беҙ Ә.Вәлиди исемендәге Республика милли китапханаһына йүнәләбеҙ. Китапхана тураһында ниләр беләһегеҙ?
Был китапхана 1921 йылдың 9 июнендә эшләй башлай. Ул иң бай китапханаларҙан иҫәпләнә. Китапхана эшләй башлаған саҡта 17600 китап булған. Хәҙер унда өс миллиондан ашыу китап бар.
Был китапхананың уҡыу залдары бик матур, иркен, яҡты. Китаптарҙан тыш гәзит-журналдар бүлеге бар. Был залда теләгән гәзитеңде йә журналыңды алып уҡырға мөмкин.
Китапхананың Республика үсмерҙәр китапханаһы, Республика балалар китапханаһы тигән филиалдары ла эшләй. Китапхана йылына 100 меңдән ашыу уҡыусыны хеҙмәтләндерә.
Ә кем ул Әхмәтзәки Вәлиди?
Заки Валиди был лидером башкирского национального движения, которое добилось создания Башкирской автономной республики. Но Валиди был недоволен политикой центральной власти по ограничению прав автономии. Поэтому он был вынужден покинуть Родину и долгое время жил и работал в Турции. Там он стал известным ученым, профессором. Валиди написал более 300 работ по истории народов Востока, в том числе и башкир. Умер выдающийся ученый с мировым именем в 1970 году. В этом году мы отмечаем 120-летие со дня рождения Заки Валиди.
Фикультминутка.
Грамматика.
Какая часть речи называется деепричастием?
Деепричастие объединяет в себе признаки глагола и наречия. Деепричастие конкретизирует другое действие, не изменяется по лицам, числам и временам.
Таблица. Образование деепричастий.
3-се күнегеү.
Мине күргәс, аптырап китте. Увидев меня, удивился.
Нисек итеп имтиханды һәйбәт биререгә тип, уйлай-уйлай ҡайттым. Я шел думая о том, как можно хорошо сдать экзамен.
А что вы делаете для того, чтобы хорошо сдать
экзамены?
Йомғаҡлау.
Эпгафты укыу.
Задание. Переведите. Ответьте на вопросы. Найдите глаголы и образуйте из них деепричастия.
- Өфө ҡалаһы ниндәй йылға буйында урынлашҡан?
А) Ағидел
Б) Һаҡмар
В) Дим
Урынлашҡан – урынлашып, урынлаша-урынлаша, урынлашҡас, урынлашҡансы.
2. Өфө ҡалаһына нисәнсе йылда нигеҙ һалынған?
А) 1557
Б) 1574
В) 1773
Һалынған – һалынып, һалына-һалына, һалынғас, һалынғансы.
3. Элек Өфө ҡалаһы нисек аталған?
А) Таш ҡала
Б) Имән ҡала
В) Бәләкәй ҡала
Аталған –
4. «Дуҫлыҡ» монументы нисәнсе йылда асылған?
А) 1960
Б) 1961
В) 1965
Асылған –
5. Ә. Вәлиди исемендәге Республика милли китапханаһы ҡасан асыла?
А) 1932
Б) 1931
В) 1921
Асыла –
Өй эше. Өфө тураһында мәғлүмәттәр йыйырға.
Билдәләр. Сәйәхәтте уңышлы тамамланыҡ...
2. распорядительные методы управления реализуемые через приказы распоряжения оперативные указания оказыва
3. Тема- Юридична спеціальність-Суддя Викладач-
4. на тему- ldquo;Беладона
5. 1ПЭС 2 Переменный ток 3Полное сопротивление 4РИ 5Взаимодействие РИ с вещом
6. Тема уроку. Технологія створення банку ідей Мета уроку- засвоєння знань про сутність творчості зміст та тех
7. Бизнес-планирование на предприятии
8. Новороссийск Муниципальное общеобразовательное учреждение средняя общеобразовательная школа 33 му
9. Митна політика
10. Свободно-радикальные процессы при экспериментальной ишемии головного мозга
11. экономическая сущность и функции финансов
12. Талассемия наследуется как не полностью доминантный аутосомный признак
13. Театр слова под Высочайшим Покровительством Главы Российского Императорского Дома Е
14. Государь опубликованном в 1532 году.2
15. практикуму по курсу БЖД Выполнил- студент гр
16. При отсутствии работника в день его увольнения соответствующие суммы должны быть выплачены не позднее след
17. Сравнительная характеристика двух войн Отечественная война 1812 года и Крымская война 1853-1856 год
18. Тема- Прекращение трудового договора Выполнила студентка 1 курса 101 группы очно
19. SR71(BC). Стратегический разведчик
20. А~параттандыру туралы за~ ~ашан ~абылданды 8 мамыр 2003 жыл Мемлекеттік ~~пиялар туралы за~ ~ашан ~абыл