Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
31.Бюджет жүйесіндегі бекітілген және реттеуші кірістер
Бюд кірістері салықтық ж/е басқа міндетті төлемдер,трансферттер,мем/ке өтеусіз негізде берілетін,Салық кодексі мен басқа заңнамалық актілерге сәйкес бюд/ке есептелуге тиіс ақшалар б.т.Салықтық түсімдер-белгіленген салықтар мен бюд/ке төленетін басқа міндетті төлемдер.Салықтық емес түсімдер-бюд/рге төленетін міндетті,қайтарылмайтын төлемдер мен Ұлттық қорға жіберілетін бюд/к түсімдер,сондай-ақ трансферттерден басқа бюд/ке өтеусіз негізде берілетін ақша.Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдерге мем/к мекемелерге бекітіліп берілген мем/к мүлікті,мем/к материалдық резервтен тауарларды,мем/т меншігіндегі жер учаскесін жеке меншікке сатудан н/е оларды тұрақты н/е уақытша жер пайдалануға беруден, не ҚР/ң заңдарында н/е халықаралық шарттарда көзделген тәртіппен өзге тәсіл арқ. өткізуден,мем/ке тиісті материалдық емес активтерді сатудан түсетін ақшалар жатады.Трансферттер түсімдері-бұл бюд/ң1деңгейінен екіншісіне,Ұлттық қордан бюд/ке түсетін трансферттер түсімдері. Мақсатты трансферттерді қоспағанда кірістердің нысаналы мақсаты жоқ
32.Бюджет жүйесіндегі субвенциялар және алынымдар
Бюджетаралық реттеу теңгерімділік мақсаттарында жоғары бюджет ресурстарының бір бөлігін төменгі бюджетге беруден тұратын және керісінше ақша қаражаттарын бөлудің жүйесі. Реттеу механизмде бюджеттік субвенциялар мен бюджеттік алынымдар жатады және олар жалпы сипаттағы ресми трансферттер болып табылады. Бюджеттік субвенциялар жоғары бюджеттерден немесе облыстық бюджетте бекітілген сомалар шегінде берілетін трансфеттер.Бюджеттік алынымдар республикалық немесе облыстық бюджетте бекітілген сомалар шегінде төменгі бюджеттерден жоғары бюджеттерге берілген трансфертті болып табылады. Егер биліктің әрбір деңгейінде жиынтық бюджеттердегі түсімдердің көлемі жалпы алғанда олардың функциялары жүзеге асыру үшін жеткілікті болса бюджет жүесі сатыластағы жағынан баланстандырылған деп аталады. Деңгейлес теңгерімділік биліктің тиісті деңгейлерінің жеке өңірлері мен аумақтары бюджеттеріндегі кірістермен шығыстардың жалпы сәйкестігі
33.Бюджет жүйесі және оның буындарының сипаттамасы
Бюдж жүйесін ұйымд\ру мен құрудың қағидаттары,оның буынд\ң өзара қат\ы мен бай\ң ұйымдық нысандары,бюдж құқ\ң жиынтығы-бюдж құрылысын құрайды.Б.құрылысында басты орынды б.жүйесі алады,ол эк\қ қат\ға ж\е құқ\қ норм\ға негізделген түрлі деңгейлер б\ң,сонымен бірге б\к үдеріс пен қат\ң жиынтығын білд\ді.Әр түрлі елдердің б.жүйелері өзінің құрылымы,б\ң жекелеген түрлерінің саны жағынан түрліше б келеді,өйткені олардың аумақтық құрылысы мен аумақтық бөлінісіне бай\ты б\ды.Федеративтік мемл\де б.жүйесі үш буыннан тұрады: мем\к б. н\се федералдық б. н\се орталық мем\ң б\і; федерация мүшелерінің б\і ( АҚШ-та штат-ң,ГФР\да жерлердің) жерг б\р.Унитарлық (біркелкі) мем\де екі буынды б.жүйесі қолд: орт\қ б. ж\е толып жатқан жерг б\р. ҚР\да жиынт\да мем\к б\і құрайтын бекітілетін,атқарылатын ж\е дербес болып таб\н мынадай деңгейдегі б\р жұмыс іст\ді: респ\қ б,обл\қ б,респ\қ маңызы бар қаланың,Астананың б\і,ауданның (обл\қ маңызы бар қаланың) б\і.Мем\к б.-араларындағы өзара өтелетін операц\ды есепке алмағанда,респ\қ ж\е жерг б\ді біріктіретін,бекітуге жатпайтын жиынтық б,ол тек талдамалық ақпарат ретінде пайд\ды.Мем\к ж\е жерг б\р кез\келген басқа мем\гідей ҚР қ.жүйесінің орт\қ буыны б.т.ҚР мем\к б\ң басты бөлігі респ\қ б\те шоғырланған.Респ\қ б.-бұл салықтық ж\е басты түсімдер есебінен қалыпт\н ж\е орт\қ мем\к орг\ң,оларға ведомстволық бағынысты мем\к мекемелердің міндеттері мен ф\н қаржымен қамтамасыз етуге ж\е мем\к саясаттың жалпыресп\қ бағыттарын әіске асыруға арналған орталықтан\н ақша қоры.Жерг б.-обл\қ б,респ\қ маңызы бар қаланың,астананың б\і,ауданның б\і.Облыс б\і- араларындағы өзара өтелетін опер\ды есепке алмағанда обл\қ б\і,аудан\ң б\н біріктіретін,талдамалы ақпарат ретінде пайд\н ж\е бекітуге жатпайтын жиынтық б.Төтенше мем\к б. Респ\қ ж\е жерг б\ң негізінде зқалыпт\ды ж\е енгізілген мерзім ішінде қолданыста б\ды.Төтенше мем\к б\і б\к жосп\у жөніндегі орт\қ уәкілетті орган әзірлейді ж\е ол ҚР заңна\да белгіленген тәртіппен ҚР Президенті Жарлығымен бекітіледі.Шоғырландырылған б.респ\қ б\н,обл б\н,респ\қ маңызы бар қаланың,астананың б\н,ҚР\ң ұлттық қорына жіберілетін ж\е Үкіметтің ұлт\қ банкіндегі шоттарына аударылатын,талдамалық ақпарат ретінде пайд\н ж\е бекітілуге жатпайтын б\к түсім\н құралған б. б.т. ҚР б.жүйесі мем\к б жүйесіне кіретін барлық б\ң бірлігі,дербестігі,толықтығы,реалистігі,дәйектілігі,жариялылығы,жауапкершілігі ж\е т.б. қағидаттары негізделеді.
34.Бюджеттік үрдістің кезеңдері (республикалық, жергікті деңгей)
Облытық бюджетте республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетіне, аудандық бюджетіне түсетін түсімдері « жергілікті бюджеттердің шығыстары мен кірістер болады» Бюджеттік шығындары бұл бекітілген бюджет шегінде қайтарылмайтын негізде бөлінетін қаражаттар. Жергілікті бюджет бұл ұлттық табысты аумақтық тұрғыда қайта бөлуде мүмкіндік жасайтын және билікпен басқарудың жергілікті органдардың қаржы базасын жасауда қамтамассыз ететін экономикалық қатынастардың жиынтығы. Жергілікті деңгейде қаражат түсімдер мен жұмсалымдардың құрамы мен құрлымы әкімшілік аумақтық бөліністердің экономикалық әлеуметтік даму дәрежесін анықтайтын мынадай факторларға байланысты: өндірістік объектілердің болуы, табиғи ресурстар, бөлініс мәртебесі, халықтың жиілігі, табиғат жағдайлары. Республикалық деңгейде бұл мемлекеттік билік пен басқарудың жоғарғы органдардың жұмыс істеуін, қорғанысты қамтамассыз ету, қоғамдық тәртіпті, қауыпсіздікті қамтамассыз ету, құқық, сот, қылмыстық атқару қызметі, білім беру және денсаулық сақтау жөніндегі шаралардың бір бөлігі, әлеуметтік көмек және әлеуметтік қаумыссдандыру, агроөнеркәсәп кешен, су, орман, балық шаруашылығы, құрлыс қызметі, мәдениет, спорт, туризм, экономикалық өызметті реттеу, басқа бағыттар.
35.Бюджет жүйесіндегі бекітілген және реттеуші кірістер
Бюд кірістері салықтық ж/е басқа міндетті төлемдер,трансферттер,мем/ке өтеусіз негізде берілетін,Салық кодексі мен басқа заңнамалық актілерге сәйкес бюд/ке есептелуге тиіс ақшалар б.т.Салықтық түсімдер-белгіленген салықтар мен бюд/ке төленетін басқа міндетті төлемдер.Салықтық емес түсімдер-бюд/рге төленетін міндетті,қайтарылмайтын төлемдер мен Ұлттық қорға жіберілетін бюд/к түсімдер,сондай-ақ трансферттерден басқа бюд/ке өтеусіз негізде берілетін ақша.Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдерге мем/к мекемелерге бекітіліп берілген мем/к мүлікті,мем/к материалдық резервтен тауарларды,мем/т меншігіндегі жер учаскесін жеке меншікке сатудан н/е оларды тұрақты н/е уақытша жер пайдалануға беруден, не ҚР/ң заңдарында н/е халықаралық шарттарда көзделген тәртіппен өзге тәсіл арқ. өткізуден,мем/ке тиісті материалдық емес активтерді сатудан түсетін ақшалар жатады.Трансферттер түсімдері-бұл бюд/ң1деңгейінен екіншісіне,Ұлттық қордан бюд/ке түсетін трансферттер түсімдері. Мақсатты трансферттерді қоспағанда кірістердің нысаналы мақсаты жоқ
36.Арнаулы экономикалық аймақтардың қаржысы
Арнаулы экономикалық аймақ дегеніміз аймақ аумағындағы әлеуметтік экономикалық дамуын тездету үшін шетелдік капиталды, үдемелі шетелдік технология мен басқару тәжірбиесін тарту мақсатында құрылған белгілі бір әкімшілік шекаралары және айрықша құқықтық режімі бар арнайы түрде бөлінген аумақ. АЭА әкімшілік кеңес қаржы қорын, ал аймақ шекараларының әкімшілік аумақтық бөліністер шекарасымен тоқайласқан жағдайда бюджетті қалыптастырады, ол сонымен бірге әкімшілік аумақтық бөліністің бюджетті болып табылады, Қор аймақ аумағында тіркелген заңи және жеке тұлғалардың алынатын салықтардың алымдар және басқа міндетті төлемдер есебінен құрылады. Қаржы қорының жоғары бюджетпен өзара қарым қатынасы АЭА\ның қаржы қорына түсетін кірістердің жалпы сомасынан аударылатын аударымдардың ұзақ мерзімде нормативі арқылы анықталады. АЭА\да бизнестің барлық сфераларында сан алуан кәсіпкерлік қызметте өрәстеу үшін қолайлы жағдайлар жасалады. Басқа мемлекеттерде өрістеу АЭА\ның жұмыс істеу практикасы дүнежүзілік экономикада болып жатқан өзгерістерде белсенде қабылдай отырып аймақтардың құрлымы өздігінше дамуға қабілетті және өз кезегінде өз мемлекетінің экономикасына оңтайлы әсер ететін көрсетіп отыр.
37.Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар
Бюджеттен тыс қорлар д/з- мем/к органдардың қол астындағы ж/е мақсатты түрде қолданылатан ақшалай ресурстардың жиынтығы. Бұл қорлардың дұрыс құрыуы мен пайдаланылуы қаржылық құқықпен реттеледі. Б.т.қорлар мем/ң кейбір қоғ/қ қажеттіліктерді қаржыландыру үшін тартатын ж/е жедел түрде кешенді жұмсалатын қаржылық ресурстарды пайдалану ж/е қата бөлу нысаны б.т. Б.т.қорлар мақсатты қолд/на б/ты экон/қ ж/е әлеу/к, басқару деңгейіне б/ты мем/к ж/е аумақтық болып бөлінеді. Б.т.қорлардың ақшалай қаражаттары мынандай негізгі бағыттарға жұмсалады: 1) жарғылық қызметі;2)артық ақшаның белгілі бір үлесінің қаржылық активтерге инвестицияануы;3)коммерциялық қызметі. Б.т.қорларының көздері: арнайы мақсаты салықтар, заимдар мен ақшалай-заттай лотореялар, бюджеттен алынған субсидия, қосымша табылған кірістер, үнемделген қаржылық ресурстары, ерікті жарналар. Б.т. қорларының көмегімен мыналар жүзеге асады: отандық кәсіпорындарды қаржыландыру, субсидиялау, несиелеу, қоршаған ортаны ластағаны үщін алынған айыппұл а/лы табиғатты қорғау, әлеу/к инфрақұрылымды қаржыландыру, зейнетаұы, жәрдемақы төлеу, заимдар беру. Б.т.қорлардың қызмет етуі орталық, рес/қ, жергілікті мем/к билік органдарының басшылығымен
38.Жинақтаушы зейнетақы қорларын қалыптастырудың ерекшеліктері
Жин. зейнетақы жүйесі кезінде әркім өз табысынан міндетті з. жарнасын аударды.Осы көздің есебінен жинақтаушы зей. қорлары салымшыларының зейн. қорланымдары қалыптасады.Ұстау ж/е жин. з. қорларына міндетті зейн. жарналарын төлеу мына мөлшерлемелер б/ша жүз. асырылады:жалдамалы жұмыскерлердің еңбегін пайдаланатын заңды тұлғалар,дара кәсіпкерлер,адвокаттар мен жекеше нотариустар ай сайынғы ақша н/е натуралдық нысандағы табысынан 10% мөлшерде жарна аударады.Міндетті зейн. жарналарын есептеуге алынатын ай сайынғы табыс ең төменгі айлық жалақының 75 еселік мөлшерінен аспау керек.Жин. з. қорларына аударылатын міндетті з. жарналары Салық кодексінде белгіленген бірқатар төлемдерден ұсталынбайды. Кейін з. төлемдері мем/к ж/е мем/к емес жин. з. қорларындағы әркімнің жеке з. шотынан төленеді.Сонд. з/ң мөлшеріне бюд/ң жай-күйі,қанша адамның жұмыспен қамтылып,қаншасы жұмыссыз жүргені әсер етпейді.
39.Инвестициялық қор, оны пайдаланудың бағыттары
Инвестициялық, өзара, қоғамдық немесе бірлескен қор -бұл сіздің қаржыларыңызды құнды қағаздарға және басқа да қаржы инструменттерін инвестициялаумен айналысатын инвестициялық компания. Бұл компания сіздің қаржыларыңызды басқаруға жауапкершілік алып, өз ұйғарымы бойынша инвестициялар жасайды. Егер сіз инвестициялық қорға инвестиция салуға шешім қабылдасаңыз, сіз осы қордың құнды қағаздарын сатып аласыз. Қордың акциясын немесе сертификатын сатып алуға жұмсалған сіздің ақшаңыз, осы қордың менеджері арқылы , оның пікірі бойынша қазіргі сәтте нарықта болашағы зор деп саналатын компаниялардың акцияларына немесе бондыларына инвестицияланады. Қор менеджері күн сайын таза активтердің құнын есептеп, қордың құнды қағаздарының қаншасын инвесторлар сатып алғанын анықтайды, содан кейін қордың сол күнгі бір акциясының немесе пайының құнын есептеп шығарады. Егер сіз қордың құнды қағаздарын көбірек сатып алғыңыз келсе, ақшаңызды қорға жібересіз, сіз үшін сол сәттегі сатып алу бағасы бойынша жаңа акциялар немесе сертификаттар шығарылады Инвестициялық қорлардың негізгі артықшылықтары мыналар: Диверсификация Диверсификацияның көмегімен инвесторлар өз салымдарының тәуекелдігін әжептеуір азайта алады. Өтімділік. Қорлардың белгілі бір типтері өтімділікке ие, ол арқылы сізге өз салымдарыңызды тез әрі аса көп шығынсыз қолма-қол ақшаға ауыстыруыңызға мүмкіндік береді.
Таңдау. Инвестициялық қорлардың түрлері өте көп (ол туралы - бұдан ары) . Кейбір қорлар нақты секторға инвестиция салады, енді бірі белгілі бір қаржы инструменттеріне маманданған.
Қолжетімділік.Көптеген инвестицицялық қорлар инветициялауды өзіңіз шамаңыз келетін сомадан бастауға мүмкіндік береді. Бұл белгілі бір әрекет еркіндігін қамтамасыз етеді.
кемшіліктеріне тоқталайық:
Кепілдіктің жоқтығы
Сіздің қаржыларыңызды қайтарып беруге кепілдік беретін банктерге қарағанда, инвестициялық қорлар ешқандай кепілдік бермейді, Комиссиялық ақы
Инвестициялық қорлардың көбі өз инвесторларынан бірталай комисиялық ақы ұстайды, бұл өз бетінше инвестициялау барысында брокердің комиссиялық ақысынан бірнеше есе көп. Қанағаттанарлық емес нәтижелер
Қорларды инвестициялау табыс әкелетіндігіне кепілдік берілмейді. Ол аз болса, әлемнің барлық инвестициялық қорларының орта есеппен 75 %-інің табысы негізгі нарықтық индекстен аспайды да. Резервтік қолма-қол ақша
Инвестициялық қорлар ,әдетте, инвесторлардың бір мезгілде көп ақша алуы мүмкіндігін ескеріп, өз резервінде қолма-қол ақшаның үлкен сомасын ұстайды
40.Халықаралық мемлекеттік кредиттің қажеттігі, олардың нысандары
Халықаралық мем\к кредит-халықаралық экон-қ қатынастар сферасында елдердін материалдық ресурстарының қозғалысы, мемлекет дүниежүзілік қаржы рыногында борышкер немесе кредитор ретінде болатын қатынастардың жиынтығы. Мем\р өзіне қажетті қаржы ресурстарын жұмылдыру үшін ұлттық шекарадан тыс жерлердегі бос ақша көздерін барған сайын белсенді пайдалануда. Халықаралық мем\к кредит ұлғаймалы ұдайы өндірісті қамтамасыз ету құралдарының бірі, дамушы елдерге эк\қ көмек көрсетудің құралы б.т. Хал\қ кредиттің негізгі нысаны сыртқы қарыздар б.т. Қарыз қаражаттары сыртқы сауда мәмілелерін жүзеге асыру н\е экспорт пен импортқа жәрдемдесу-сыртқы сауданы несиелендіру үшін пайдаланады. Сыртқы мемлекеттік борыш – шетелдік несиегерлер турасында белгілі бір күнге, белгіленген мерзімде өтеуге жататын елдің қаржылық міндеттемелерінің сомасы. Елдің сыртқы қарызының болуы орынды дүниежүзілік практика болып саналады. Алайда, оның шегінен мемлекеттік қарыздың артуы қауіпті бола бастайды. Мемлекеттік сыртқы қарыз алу б/ша тартылатын қаражаттардың көлемі елдің ҰБ-інің таза алтын-валюта резервтерінің 50%-нан аспауы тиіс. Сыртқы қарыздарды көптен-көп ауқымда тарту несиегер елдерді экономикалық және саяси тәуелділікке ұрындыруы мүмкін. Халықаралық мем\к кредитті елдің эк/қ секторлары(банктер, ақша-кредит реттеу орг/ы, мем/к басқару секторы, т.б.) б/ша және мем/к кепілдік берген ж/е бермеген сыртқы қарыз деп жіктеуге болады.
41.Мемлекеттік кредиттің сыныптамасы
Мем\к кредит- жалпымем\к қаржының басты буындарының бірі ж\е кредиттік қат\ң жиынтығы,бұл қат\да мемлекет кредитордың да,қарыз алушының да,гаранттың рөлінде көрінуі мүмкін. Мем\к кред\ң жекеше кред\н айырмашылығы: Жекеше кред: өндр\к мұқтаждар үшін жұмылдырылады,несие капиталы жұмыл\ды,өтеу қосымша өнім н\се өндр үдерісінде п.б. құннан жүргізіледі,капиталдың қолдану сферасын кеңейтеді. Мем\к кред : өндр ж\е өндр емес мұқтаждар үшін жұм\ды,төлем ж\е сатып алу қараж\ы жұм\ды,төлем ж\е сатып алу қараж\ы жұм\ды,өтеу б.кірістерінен жүргізіледі,капиталды қолдану сферасын тарылтады.Мем\к кред\ң көздері – кәсіпор\да,банк\де,зейнетақы қорл\да,сақтық қорл\да,халықта п.б. уақытша бос қараж\р.Мем\к кредит ресурстарын: б.тапшылығын қарж\у,ұлттанды\н ж\е аралас кәсіпор\ға жұмсалатын күрделі жұмсалымд\ды қарж\у,биліктің жерг орг\ң шаруа\қ орг\н қарж\у,елдің ақша айналысын реттеу үшін пайд\ды.Мем\к кред\ң көмегімен жұмылд\н қараж\р көбінесе эк. қарж\ға бағыт\н оның өндр сипаты б.тиіс.Мем\к кред жөніндегі қат\р мына негіздеме\де қарж\қ қат\ға кіреді: мем\к кред жолымен жұмылд\н қараж\р әр түрлі қажеттіліктерді -өндр\к,өндр\к емес,сол сияқты стратегиялық,оперативтік қажет\ді қарж\ға бағытталатын мем\ң қ.рес\ры ретінде қаралады; алынған ж\е берілген кред үшін есеп айырысулар,олар үшін пайыздар төлеу бюдж\ң-үкіметтің қарыз алулары кезінде орт\қ н\се биліктің жерг орг\ң қарыз алулары кезінде жерг бюдж\ң қараж\р есебінен жүргізіледі.Бюдж кіріс\ң негізгі ж\не тұрақты бөлігін салықтық түсімдер құрайтындықтан қарыздар арқ жұмылдырылатын қараж\р антиципацияландырылған салықтар,яғни мерзімнен бұрын өндіріп алған салықтар деп саналады.
42.Мемлекеттік кредиттің функциялары мен нысандары
Қ\ң бөлгіштік ф\сы шектеретінде мем\к кред ақша қараж\н қайта бөлудің қосалқы ф\н орындайды.Бұл халықтың,шар\қ жүрг суб\ң уақытша бос ақша қараж\н шоғырланд мен байл.Бұл ф\да мем\к кред жинақ ақшаны ұйымдастыру нысандар\ң бірі б.т. Мем\к кред\ң 2-ші қосалқы ф\сы-реттеуші ф\сы.Бірінші кезекте мем несиелік пайыздың мөлшеріне ықпал жасай отырып,ақша ағындарын реттейді: несие капит\ң рыногында қарыз алушы бола отырып,ол бұл капиталға деген сұранымды арттырады,мұның нәтижесінде несие капит\ң нормасы артады.Сөйтіп,мем бұл рыногтағы бәсекеге араласады,одан жеке инвесторларды ығыстырады.Егер кред\ң қайта бөлгіштік ф\ң көмегімен мем ақша рес\н тікелей бір сала\ға бағыттайтын б\са,реттеуші ф\я арқ мем\ті кред жөніндегі қатынас\ға қатыспайтын шар\қ қатын\ң суб\не қосымша жанама ықпал етуге қол жеткізеді.Мем\к кред түрлері б\ша ішкі,сыртқы,шартты б.ажыратылады.Ішкі кред\е мем\к- кред\к қатын\р жан\жақты тұрғыда: қарыз алушылар кезінде де,кредиторлар ретінде де елдегі үкіметтің,биліктің жерг орг\ң,кәсіпор\ң,ұйымдардың ж\е халықтың арасында п.б. Халықаралық кред\е қатын\ға бір жағынан,үкімет,биліктің жерг орг\ды,екінші жағынан басқа мем\ң үкіметтері, банктері,компания\ы,сондай ақ халықаралық қаржы банк ұйымдары араласады.Кред беруші тарап мем-донор н\се ұйым-донор,ал кред алушы ел реципиент-ел деп аталады. Шартты мем\к кред отандық қарыз алушылар: кәсіпор\р,ұйымдар,фирма\р,жерг билік орг алған қарыздарына басқа елдердің кредитор\на берілген кепілдіктер б\ша үкіметтің міндеттемелері ретінде б\ды.Қарыз шарттары орындалмаған жағ\да үкімет отандық қарыз алушының уақыты келген міндет\рі б\ша қарыз алушының мүлкінен емес басқа актив\н бюдж қараж\ы есебінен қарыздың сомасын төлейді.Мем қарыз алушы ретінде ғана емес,сонымен бірге кредитор ретінде бола алады.Мем\к несие\ң негізгі сферасы-күрделі жұмсалымдар: басым өндр\ді қарж\у,тұрғын үй құрылысын қарж\у,эк\қ ж\е әл\к инфрақұр\м салаларын қарж\у.Несие капит\ы рыногында мем гарант ретінде бола алады.
43.Үй шаруашылықтары қаржысының мәні, олардың қызметтері
Үй шару/тары қаржысы,жалпы қоғам қаржысы сияқ.,шаруашылық мүшелерінің материалдық ж/е әл/к жағдайларын ж/е олардың ұдайы өнд/сін қам. ету мақсатында ақша қорларын қалыптастыру ж/е пайдалану жөніндегі эк/қ ақша қатынастары б.т.Жеке отбасы деңгейінде қаржы жүйесінде буын бола отырып,ол қоғамның әлеу/k-эк/қ құрылымының бастапқы элементң болып келеді.Ішкі жалпы өнім мен ұлттық табыстың құнын жасауда,алғашқы бөлуде же пайдалануда шешуші маңызы болатын коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысынан айырмашылығы үй шаруа/р/ң қаржысы қаржы жүйесінің басым буыны болған емес ж/е қарж/қ қатынастардың жалпы жиынтығында маңызды болғанымен бағынышты рөл атқарады.Үй шар/тары қаржысының мәні өзінің ол орындайтын мына функцияларда табады: отбасының қажеттіліктерін ақшамен қам. ету;Бұл отбасы мүшелерінің өмір сүруінің нақтылы жағдайларын жасайды.Бөлу;Бұл ұлттық табысты алғашқы бөлуді ж/е отбасының алғ. табыстарының қалыптасуын қамтиды.Үй шар/р/ң қаржы қатынастары мынадай 2 топты кіріктіреді: жалақы, зейнетақы, жәрдемақылар ж/е т.б. түрлі алғ. табыстарды жасай отырып,осы шар/қ бірлігі мен қаржы жүйесінің басқа буындары арасындағы қатынастар; оқшауланған ақша қорларын жасай отырып,қаражаттар бөлінгендегі ж/е оқшауланғандағы үй шаруашылығы мүшелерінің арасындағы қатынастар.Қаржы ресурстары үй шаруашылығының бюджетін қалыптастырады.
44.Үй шаруашылықтарының қаржы ресурстары: құрамы мен құрылымы
Үй шаруашылықтарының қаржылық ресурстары - бұл отбасы қарамағындағы жиынтық ақша. Үй шаруашылығы мүшелерінің өндірістік кызметі нәтижесінде жасалынған ол қоғамның ұлттық табысының бір бөлігі болып келеді. Үй шаруашылығының ақшалай қорының көлемі шаруашылықтағы әркімнің күш салуына байланысты.
Үй шаруашылығының қаржылық ресурстары, әдеттегідей, нысаналы арналымы бар оқшауланған ақшалай қорлар түрінде болады. Екі негізгі қор жасалды:
тұтыну қоры, ол осы ұжымның - отбасының жеке қажеттіліктерін (тағам өнімдерін, өнеркәсіп өндірісінің тауарларын сатып алу, түрлі ақылы қызметтерді төлеу және басқалары) қанағаттандыруға арналған;
жинақ ақшалар (кейінге қалдырылған қажеттіліктердің) қоры, ол келешекте қымбат тұратын тауарларды сатып алу үшін пайдалануға немесе пайда алуға арналған капитал ретінде.
Үй шаруашылықтарының қаржылық ресурстарының құрамы мыналарды кіріктіреді:
1) меншікті қаражаттар, яғни отбасының әрбір мүшесінің тапқан жалақысы, қосалқы шаруашылықтан алған табыс, коммерциялық қызметтен түскен пайда;
2) рынокта жұмылдырылған, кредит ұйымдарынан алған кредиттік нысандағы қаражаттар, дивиденттер, пайыздар;
3) қайта бөлу ретінде түскен қаражаттар - зейнетақылар, жәрдемақылар, бюджеттерден және бюджеттен тыс әлеуметтік қорлардан алынған несиелер.
45.Үй шаруашылықтарының бюджеті, үй шаруашылықтарының кірістері мен шығыстары
Үй шаруашылығының бюджеті.Қаржы ресурстары үй шар/ң бюджетін қалыптастырады.Өзінің материалдық мазмұны жағынан үй шар/ғ/ң бюд/і-бұл үй шар/ғ/ң ақша қорын жасау мен пайдалану нысаны.Ол үй шар/ң мүшелерінің жиынтық табыстары мен олардың жеке қажеттіліктерін қам. ететін шығыстарын біріктіреді.Отбасы бюд/і/ң қаражаттары қажеттіліктердің ұлғаюымен б/ы үнемі жетіспейді.Бюд. қаражаттарының жетімсіздігі,әсіресе біздің елде, негізгі жұмыс орнында жұмыс күшін сатудан ж/е еңбек келісім шарты б/ша еңбек ақы алудан басқа жеке қосалқы шар/қ жүргізуге,өзінің жылжымайтын мүлігінің артықтары мен ұзақ уақыт пайдаланылатын заттарды жалға беруге,бағалы қағаздарды сатып алуға ж/е сатуға ж/е т.б. мәжбүр етеді.Отбасы бюд/т/ң кірісін үй шаруашылықтырының тұтыну көлемі анықтайды.Мем/т үй шаруашылығы бюд/т/ң көлеміне айтарлықтай ықпал жасайды,өйт. рынқ эк/да ол түгелдей материалдық ж/е ақшалай қаражаттардың жалпы толық айналымына біріктірілген.Бұл ықпал:1)салық жүйесі арқылы-үй шар/ры салықтар, алымдар,баждар төлейді ж/е басқа міндетті аударымдар жасайды.2)мем/к сектордағы жұмыскерлердің еңбегіне ақы төлеу арқ;3)берілетін түрлі қоғ/қ игіліктер мен қызметтер арқ;4)мем/к баға белгіленімі арқылы жүзеге асырылады. Үй шаруашылығының кірістері-өнд. үдерісінде жасалатын ж/е шар/қ мүшелерінің материалдық ж/е рухани қажеттіліктерін қанағаттандыруға арн. ұлттық табыстың бір бөлігі.Бұл таб/р ад/р/ң өнд. үдерісіндегі еңбек шығындарын өтеуі тиіс.Алайда қазіргі қоғамда ұлттық табыстың біркелкі бөлінбеуінен үй шар/ң жекелеген санаттарында ресурстар қажетті деңгейде тіршілікті қолдап отыруға жетіспейді.Үй шар/р/ң жалпы табыстарында ақша қаражаттарының көлемі б.т-н ақшалай табыстар басым болады,олармен үй шар/ғы өзінің шығыстарын қам. етеді.Үй шар/р/ң ақшалай табыстары д,үй шар/ры мүшелерінің жалақысы,жеке дара еңбек пен кәсіпкерлік қызметінен алынған табыс,зейнетақылар,стипендиялар,жәрдемақылар,жеке қосалқы шаруашылықтың өнімін сатудан алған қаражаттар ж/е өзге ақшалай түсімдер түрінде алған ақша қаражаттарының сомасын айтады.Табыстар сыныптамасының негізіне түрлі белгілер қойылған:1)Табыс көзіне қарай:жалақы ж/е еңбек қызметінің қосымша еңбек ақысы;кәсіпкерлік қызметтен түсетін таб/р;бағалы қағаздардан түс. таб/р;мүлікті өткізуден таб/р;мем/ң ақша қорларынан төленетін төлемдер.2)Түсімдердің бір қалыптылығына қарай:тұрақты( еңбекке ақы төлеу,жалдау ақысы);дүркін-дүркін(авторлық қаламақы,бағалы қағаздар б/ша таб/р); кездейсоқ н/е біржолғы(сыйлықтар,мүлікті өткізуден түс. таб/р);3)Түсімдердің сенімділігіне қ: кепілдікті (мем/к зейнет/р,мем/к қарыздар);шартты-кепілдікті(еңбекке ақы төлеу);кеп/і емес (қаламақылар, комис/қ сыйақы).