Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
Üslüp bilimi- dil biliminin bir bölümü. Onun tarihi eskiden başlangısına rağmen kazak dil biliminde üslüp bilimi sorunların araştırmalarını yeni başladı. Kazak dili üslüp biliminin sorunlarının özel bölümü olamaz. Fakat şimdiki kazak kitaplarında eser dili hakkında yazılan çeşitli fikirlerini görebiliriz. Rus dili biliminde üslüp bilimi sorunlarını eskiden araştırılıyor ve bu hakkında biraz eserler yayımlandı. A.M. Peşkovski, L.V.Şerba, V.V. Vinogradov, G.V.Vinokur, A.N.Gvozdev, A.I. Yefimov, V.P. Murat gibi araştırmacıların eserlerini söyleyebiliriz. Üslüp bilimin birçok sorunlarını 1954 yılı ‘’Dil bilimi soruları’’ adlı dergideki tartışma bölümünde yazılmış. Dergideki yazılan önemli sorunlar: üslüp bilgisinin hedefi ve görevi. Dil etkinliklerin üslüp bilimine tutumu, funksyonal üslüpler, dil bilimindeki üslüp biliminin yeri v.b. Oradaki söylenen sorunları hakkında eğitimci V.V.Vinogradovın makalesi yayımlandı. Bu tartışmadan sonra işler yenile başladı, az zaman sonra üslüp bilimi hakkında birçok eserler çıktı.
Üslüp bilimindeki önemli anlamın biri- üslüptür. Bu kelimeyi bugüne kadar çeşitli anlıyorlar. Çünkü üslüp teriminin anlamı geniş, onun kullanımı da çeşitli. Üslüp latınca ‘’stylos’’ yazılı kural demek.
Bunun bu anlamı Avrupa uzmanları arasında çok kullanıldı. Orta yüzyıllarda Almanya, Romada üslüp- söze inandırmak, üslüp bilimi- belagat sanatı diye düşünüldü. Zaman sonra milli edebi dilin yapma devrinde, bazı ülkede üslüp belli bir edebi türe ait dil kuralı diye kullanıldı. Mesela Lomonosovın üç üslübü (yukarı, orta, aşağı) bu türlü ilkiye temel edildi.
Böylece dil biliminde ‘’üslüp’’ yazılı şekili, söze inandırma anlamına gelir. Üslüp bilimi çoğunlukta belagat sanatı diye tanıldı. Sadece XX yüzyıl başında belagat sanatınan ayırıla başladı. V.G. Belinski : ‘’Konuşma sanatın, onun içinde yazılı sanatın araştırmayı gerekteğinin kendi teknik tarafları vardır.’’ Belinskiye göre dil sanatının ‘’teknik tarafı’’ yani dilin kullanma düzenlikleri üslüp biliminin içindedir. Ama üslübün herkese tanılan anlamı yoktur. Üslüp terimi ilk anlamları şimdi de var olduğu için eski anlamlar üslüp biliminin önemli bölümü diye tanıyabiliriz.
Üslüp bilimi özellikle üslüp hakkında ilim. Üslüp belli bir dildeki kelime hazinesi, gramerlik ve fonetik kuralların kullanma ilkeleri diye söyleyebiliriz.
Bir anlamı söyleyerek yazılı yetiştirmek için gerekli dilli kuralları kullanabiliriz. Burada özellikle eş anlamlar ve onların çeşitleri kullanıyorlar. Onların birçok çeşitleri var: sözlüklü eş anlamlar ve anlatımı biçimli eş anlamlar, morfoloji eş anlamlar, söz dizimli eş anlamlar. Sözlüklü eş anlamlar: söylemek, demek, konuşmak, sohbet etmek, muhabbet etmek. Bu eş anlamlar bir konuşmanın çeşitli durumunu yansıtıyor.
Dilimizde sözlerin sözlüklü ve gramerli anlamların başka böylece eklerle söylemek duygulu-ifadeli konuşma denir. Üslüplü kalite sadece kelime hazinesi ve anlatım biçimine ait değil.
Akıllı- Akılsız değil
Biliyor- Bilmez değil
Anlıyor- Anlamıyor değil
Anlıyor – Anlamaz değil
Sözdizimini düşünceye söyleyerek yoksa yazayarak ifade etmesi çok önemlidir. Onların çeşitli renkleri var. Mesela
İkinci örnek:
1)Bugün hava sıcak
2) Bugün hava sıcak idi.
3) Bugün hava sıcak ki.
4) Ne kadar sıcak hava.
Bu örneklerde havanın çok sıcak olduğunu anlatıyor. Cümledeki kelime dizisinin de önemi çoktur. Mesela: Ahmet bugün derse gelmedi. Eğer derse özellikle Ahmetin gelmediğini anlatmak istersek o zaman ‘’Bugün derse Ahmet gelmedi’’ diyoruz. Eğer Ahmetin derse bugün gelmediğini söylemek istersek o zaman ‘’Ahmet derse bugün gelmedi’’ diye söyleceğiz.
Söz dizisi bütün cümle anlamın değiştirebilir. Hatta/da/de gibi kelimelerden görebiliriz. Bu soru Omarov gibi öğrenciye de zor olur. (anlamı: Bu soru Omarov gibi iyi öğrenciye zordur). Bu soru da Omarov gibi öğrenciye zor olur. (anlamı: Omarov gibi kötü öğrenciye bu soru zordur.) Konuşmada sözcük ve cümle kurulumunu doğru ve ses ahenkisi olmalı.
Sözcük bilimi ve üslüp bilimi. Sözcük bilimi kelimelerin neden meydana geldiğini, kelime yapısı, onun zenginleştirme yollarını araştırsa, üslüp bilimi kelimelerin kullanma düzenliklerini ve kelime düzenliklerini ifade etmesinin doğru kullanma ilkelerini araştırır.
Semasyoloji ve üslüp bilimi. Semasyoloji dilimizdeki gösterme sözlerin anlamını onun değişme dizenliklerini araştırıyor. Semasyoloji üslüp biliminin amacı- dilimizdeki gösteren sözcüklerini toplayarak onların üslüplük hizmetin, kullanma dizenliklerini göstermek.
Gramer ve üslüp bilimi. Üslüp bilimi grameri de kendisinin araştırma hedefi diye etmez. Morfoloji kelimelerin bedenlik şekilin ve gramerlik anlamın yani kelime yapılarını, değiştirmesini toplar. Üslüp bilimi düşünceyi vurgulayarak göstermek için morfoloji şekilini hangi durumda nasıl kullanılabileceğini araştırıyor. Sözdizimi cümle yapısını, kelimelerinin düzenliklerini araştırır. Üslüp bilimi sözdizimi kurallarını doğru kullanabilmek için gerek.
Fonetik ve üslüp bilimi. Fonetik dildeki seslerin yapısını araştırsa, üslüp bilimi sesleri, onlara ait tonlama, tekrarlama gibi fonetik özelliklerini araştırır. Biz bu karıştırmalardan dil biliminin her bölümünde araştırma nesneleri de, hedefleri de bir birinden değişik olduğunu görüyoruz. Böylece fonetik, gramer, semasyoloji dilin yapısını araştırsa, üslüp bilimi dil birliklerin kullanma düzenliklerini araştırır.
Üslüp bilimi genel halk dilinin üslüp sistemini genel halk dilinin oral ve yazılı türleri, onlarının kendilerine ait özellikleri edebi dilin üslüplerin araştırıyor.
Böylece üslüp bilimi dil birliklerin imkanlıkların ve onların hangi şekilde ve üslübün hangi türünde nasıl kullanacağını araştırıyor.
2.Genel halk dili ve onların şekilleri.
Dilin gelişme tarihi toplum yaşamına bağlı. Dil toplum yaşamıyla beraber gelişiyor. Dil insanın ileteşim kuralı. Herkese anlamlı dil popüler dil denir. Kullanma özelliklerine göre genel halk dilleri oral ve yazılı türleri vardır. Burada ‘’oral’’, ‘’konuşma dili’’ ve ‘’yazılı’’ ve ‘’kitabi’’ anlamları bir biriyle eş anlamlı değil.
Dil yapma birlikleri morfem, sözcük, düzenleme ve cümle. Bunlar dil sistemi de denir. Dil sisteminsiz (morfem, sözcük, düzenleme) konuşma olamaz. Dil sistemi ile insanlar tartışabilir. Kelime yazılı ve oral olarak ikiye ayırılır. Oral konuşmada çeşitli ses çıkıyor yani insanlar bir birine söylemek istenen sesini çeşitli söylüyor. Böylece bir söylenen insanı ikincisi duyar. Konuşmada işitsel duygusu ile duyabiliriz. Oral konuşma tonlamaya çok bağlı. Tonlama konuşma oranı, konuşma sesi, ses değişiği gibileri ait. Konuşmak iki yoksa ikiden fazla insanlardan yapılır.