Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
бірінші тақырып
Азаматтық іс жүргізу құқығының пәні,әдәсі,жүйесі және ғылымы.
1.Құқық қорғау нысандары
2.Азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері
3.Азаматтық іс жүргізу құқығының түсінігі,пәні,әдәсі,жүйесі
4.Азаматтық іс жүргізу құқығының басқа құқық салалармен ара-қатынасы.
5.Азаматтық іс жүргізу құқығының қайнар көздері
6.Азаматтық сот існ жүргізудің процестің түсінігі,түрлері сатылары
7.Азаматтық процесуалдық нысан
8.Азаматтың іс жүргізуінің ғылымы
Әдебиеттер
1.ҚР азаматтық іс жүргізу кодексі
2.Гражданская процесуалная право Казахстана Баймолдина З.Х
3.Гражданский процесс(схема,концпекты лекций)редактор-составитель Платонов
1.Құқық қоғау нысандары дегеніміз,құқықты қорғау бойынша,яғни нақты мән жайларды анықтау,құқық нормасын қолдану,құқық қорғау тәсілін анықтау және шешім щығару бойынша заңмен белгіленген құзіретті органдардың қызметі.
Құқық қорғау тәсілдері Азаматтық кодекстің 9-бап 1-тармақта көрсетілген
Аралық сот мәжбүрлей алмайды,аррест сала алмайды(тек сот арқылы),үшінші тұлғаны тарта алмайды.Деспозитивті принцип
1.Сот арқылы қорғау нысыны
2.Аралық немесе соттар арқылы қорғау
3.Нотариаттық нысан
4.Әкімшілік нысан
5.Келісім комиссиясы арқылы
6.Қоғамдық арқылы
7.Медиатолар арқылы(дауды реттейді,шешім шығармайды)
Соттың ерекшеліктері:
1.Соттың істерді қарау және шешуі бойынша өкілеттігі кең
2.Сот арқылы қорғау құқығы конституциялық құықық
3.Сотта кез келген азаматтық істі қарауға болады
4.Сот істің бүкіл мән жайларын анықтап,шеш алады
5.Істі сотта қарау қатаң процестік нысанда жүзеге асырылады
2.Азаматтық сот ісінің жүргізудің міндеттері АІЖК 5 бабы
3.АІЖҚ дегеніміз азаматтық істер бойынша сот төрелігін жүзеге асыру кезінде соттың және процес қатысушылар арасында туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар жиынтығы.
АІЖҚтпәнін азаматтық процес
Азаматтық процестің пәні азаматтық істер
Азаматтық істер термині шартты түрде айтылады өйткені оған келесі құқықтық қатынастардан туындайтын істер кіреді.
1.Азаматтық
2.Отбасылық
3.Еңбектік
4.Жер
5.Қаржылық және т.б.
АІЖҚ әдісі императвтік және диспозитивтік
АІЖҚнің жүйесі процесс субьектілерінің құқықтық қатынастарын және әректеттерін реттейтін нормалар мен құқық институттар:
1.Құқықтық норма
2.Құқықтық институт
3.Құқықтық кешен
4.Саланың өзі
Жүйесі (шартты түрде):Жалпы,ерекше
Жалпы бөлімі:Сот ісін жүргізудің барлық түрлерінде және сатыларында қолданылатын ортақ,мәнді нормалар.
Жалпы бөлімінің нормалары АІЖҚнің жалпы ережелер деп аталатын бірінші бөлім кіреді.
Ерекше бөлімге:процесуалдық қатынастардың белгілі түрлерін реттейтін арнайы институттарға біріктірілген нормалар кіреді.Оған:АІЖҚ екінші және бесінші бөлім кіреді.
4.АІЖКғы азаматтық отбасылық конституциялық әкімшілік,қаржылық,қылмыстық қылмыстық іс жүргізу құқықтармен тығыз байланысты.
Екеуіде іс жүргізу құқығы,сот төрелігінің тәртібін белгілейді.
Жариялық принципі,судьяның тәуелсіздігі,тілі т.б.
Ортақ институттары бар,Сатылары ұқсас(апеляция,касация т.б.)Осындай ұқсастықтарға қарап,бір қатар ғалымдар сот құқығы ғылыми консепциясын ұсынған.Екі кодекс бар.Өйткені екуінің айырмашылықтары көп.
Айырмашылықтары:Азаматтық процестің пәні қылмыстық істер,ал қылмыстық процестің пәні қылмыстық істер;Азаматтық істердің принципі диспозитивтік ал қылмыстық процесте тек соттың ғана емес алдын ала тергеу оргндарының қызметі кіреді.
Азаматтық іс жүргізу қайнар көздері:осы құық саласының нормалары бар нормативтік құқықтық актілер.Бұларға тән белгілілер:Заңдар басым,Азаматтық іс жүргзу құқығының нормалары бар заң актілерінің көптігі.Қайнар көздер:Заңдар және заңға сәйкес актілер.Конституция,Конституциялық заңдар,жай заңдар.
5.Азаматтық іс жүргізу қайнар көздері:ҚР конституциясы(13,24,7бөлім),ҚР сот жүйесі судьялардың мәртебесі 25.12.2000,ҚР азаматтық іс жүргізу кодексі(5бөлімнен тұрады 13.07.1999жыл),ҚР азаматтық кодексі(Жалпы 27.12.94және ерекше бөлімі01.07.99),ҚР әкімшілік кодекс30.01.2001жыл,Еңбек кодексі 15.05.2007,ҚР неке және отбасы туралы кодексі 26.12.2011жыл,Салық кодексі,ҚР прокуратура туралы заң 21.12.95 жыл,адвокаттық қызметстуралы заң 05.12.97жыл,ҚР атқарушылық іс жүргізу және орындаушылар мәртебесі туралы заңы,Халықаралық шарттар,Жоғарғы соттың нормативтік қаулылары.
Құрылымы:Гипотеза,Диспозиция,Санкция.
Азаматтық іс жүргізу заңдарының қолданылуы:Уақыт жағынан қолданылуы,Тұлғалардың қолданылуы(ҚР азаматтарына,заңды тұлаларға,шетелдік тұлғаларға,шетелдік заңды тұлғаға),Кеңетікте қолданылуы ҚР аумағында.
1.Бөлік
2)тармақша
Азаматтық іс жүргізу құқығы синоним
Азаматтық процесс :Азаматтық істер қарау және шешу кезіндегі пайда болатын құқықтық қатынастар.
Азамттық сот ісін жүргізу синоним:Азаматтық істер бойнша сот төрелігін соттың қызметін жүзеге асырады.
Бірінші сатыдағы сотта іс жүргізу түрлері:Талап қою тәсілі,Ерекше талап қоюмен іс жүргізу,Ерекше іс жргізу.
Бұйрық арқылы ,сырттай іс жүргізу Талап қою бірақ жауапкердің қатысыз жүзеге асырылады.
1.Талап қою арқылы іс жүргізу істердің ерекшелігіне және процестің
2.Ерекше талап қою іс жүргізу
3.Ерекше іс жүргізу
1. туралы даудың болуы,қарама қарсы екі тараптың болуы,сотқа талап арыздың беруі.
2.Аталған белгілер бұғанда тән Ерекше талап қою іс жүргізу.
Істері Азаматтық іс жүргізукодексінің 25-29 тарауларында көрсетілген.
Сотқа жүгінуші азамат немесе заңды тұлға ал екінші жағында мемлекеттік орган,лауазымды тұлға немесе мемлекеттік қызметші.
3.Құқық туралы дау жоқ тарптарыда жоқ сотқа арыз(шағым),белгілі бір заңды факті анықталады немесе азматтың құқықтық мәртебесі белгіленеді.
6.Азаматтық поцестің сатылары:1.Бірінші сатыдағы сотта іс жүргізу(Істі қозғау;істі әзірлеу;істі мәні бойынша қарау.)
2.Апеляциялық сатыда іс жүргізу(заңды күшіне еңбеген сот актілері қайта қаралады 15күн іс мәні бойынша екінші рет қаралады)
3.Касациалық(Заңды күшіне енген сот актілері мерзімі 6 ай)
4.Қадағалау сатысы(заңды күшіне енген ,1жыл)
5.Жаңадан анықталған мән жайлар бойынша сот
6.Сот актілерінің орындалуы
Азаматтық процестің сатысы дегеніміз:Ортақ жақын мақсатқа жетуге мақсатталған процесулдық әрекеттердің жиынтығы.
7.Азаматтық процесуалдық нысан дегеніміз процес қатысушыларының іс әрекеттеріне қойылатын және белгілі бр материалдық құқықтық нәтижеге жетуге бағытталған процесуалды талаптардың жиынтығы.Белгілері:Нормативтілігі(заңды түрді реттелген),Әмбебаптығы,Міндеттілігі(императивтілігі)
Нысанының маңызы басқа органдардан ерекшелейді.
Нысанының бұзылуы сот шешімінің бұзылуы.
Азаматтық сот ісін жүргізу дегеніміз азаматтық істер бойынша сот төрелігін жүзеге асырудың теориялары,идеялары,тәжірибесі туралы теориялардың жүйесі.
Ғылымның пәні : Азаматтық іс жүргізу кодексі.Сот тәжірибесі,шетелдердің Азаматтық іс жүргізу кодексі,аралық сот,нотприат,аралық соттың нотариаттық қызметі.
Әдістері:
1.Жалпы(ғылыми таным,тарихи әдістер)
2.Арнайы(салыстырмалы құқық,нақты әлеуметтік зерттеу)
Жүйесі(Жалпы,Ерекше)
Азаматтық іс жүргізу қағидалары:
1.Түсінігі
2.Маңызы
3.Жүйесі
4.Байланысы
5.Жіктелуі
6.Ұйымдастырушылық функцианалды принциптер
1. Азаматтық іс жүргізу қағидалары дегенімізАзаматтық процестің құрылуын мақсатына жетуәдісін анықтайтын және құқықтың барлық нормалары мен институттарында көрінетін Азаматтық іс жүргізу нормаларында бекітілген негігі ережелер.
Қағиданың нормада бекіту тәсілдері:
1.Норма принцип түрінде
2.жекешеленген принциптер бір қатар нормалардың мазмұнынан шығады.(диспозитивтік,ауызшалық,жарыспалық,тікелейлік)
Қағидалардың маңызы:
1.Заңнаманын мазмұнын дұрыс түсінуге ықпал етеді
2.Норма шығармашылық қызметте ықпал етеді яғни заңнаманы жетілдіруге жәрдем береді.
3.Құқық аналогиясын қолданылуы
4.Қағиданың бұзылуы сот шешңмңн жояды.
Принциптердің мақсаты ортақ
Принцитердің бұзылуы сот актісінің бұзылуына әкелуі мүмкін және басқа принциптердің де бұзылуына әкелуі мүмкін.Принциптер өзара байланысты олардың мақсаты бір.
Азаматтық іс жіргізу кодексінің жіктелуі:
1.Құқықтың бір немесе бірнеше саласында әрекет етуіне байланысты келесі түрлері бар:
А.Жалпы құқықтық
Ә.Сала аралық
Б.Салалық
2.Принцип бекітілген қайнар көздің сипатына қарай:
А.Конституциялық
Ә.Салалық заңдарда бекітілген
3.Құқықтық обьектісіне қарай:
А.Ұйымдастырушылық функционалдық
Ә.Функционалдық(Нурбич)
Норма принцип(Бір бапта)
Бірнеше нормалар(бірнеші баптың мазмұнында)
Ұйымдастырушылық функционалдық принциптер дегеніміз соттардың құрылымын жәе процесті бір уақытта анықтайтын принциптер.
Сот төрелігін тек сот тқрағасы жүзеге асырады,судьялардық ауыстырылайтындығы,тағайындалатындығы(79 бап конс),сайланатындығы,жеке даралық
Судьялардың тәуелсіздігі және тек заңға бағынуы.
Азаматтық істерді қарау кезіндегі жеке даралық(бірінші сатыда және апеляциалық) және алқалық(кассациялық және қадағалау)(37-38баптарды)
Азаматтармен ұйымдардың заң мен сот алдындағы теңдігі.(меншік иесіне қарамастан)
Жеке тұлғаның арнамысы қадір қасиетін құрметтеу(процес қатысушылардың бәріне)
Сотта істі қараудың жариялығы19-бап
Сот ісін жүргізудің ұлттық тілі.
Функционалды принциптер дегеніміз соттың және процестің басқа қатысушыларының процесуалдық әрекеттерін анықтайтын принциптер
Заңдылық(Жалпы құқықтық принцип,құқықтың әрбір нормасының және әрбір құқықтық институтынан көрінеді,бұл принциптің сақталуы басқа принциптердің жұмыс істеуіне ықпал етеді)
Диспозитивтік принцип(Диспонарэ өз қалауына қолданамын)Азаматтық қозғаушы принципі.Процестің қозғалуына,жылжуына мүдделі тұлғаның ерік білдіруінің қажеттілігін білдіреді;Мүдделі тұлғаның өзінің процесуалдық және материалдық құқықтарын өз қалауынша қолдануын білдіреді.
Жарыспалық(15бап 2-3 бөліктерінде):Процестің жарыспалы нысанда өтуі .Тараптардың дәлелдеу тәсілдерін еркін пайдалану мүмкіндігі.әр тарап өз талабын немесе қарсылығын негіздейтін мәнжайларды дәлелдеуі тиіс.
Тараптардың процесуалдық тең құқықтылығы
Ауызшалық ,177 бап 2 бөлік
Тікелік(судья өзі барлық документтерді,свидетельдерді өзі қарауы)сот шешімді өзі сот отырысында зерттеген дәлелдемелерге ғана негізделуі тиіс.Дәлелдемелер алғашқы қайнар көзден алынуы керек.Сот құрамының өзгермейтіндігі:Судья ауысқан жағдайда істі қарау басынан басталады.Ол ережеден екі ауытқу бар:Сот тапсырмасы(72,73 баптары)дәлелдемелерді қамтамасыз ету
Судьялардың тәуелсіздігінің Саяси,ұйымдастырушылық,құқықтық және экономикалық(материалдық,әлеуметтік)217 бап кеңесу бөлмесі
Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастар және оның субьектілері
1.Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың түсінігі,ерекшелігі,алғы шарттары(негізі),мазмұны және обьектісі
2. Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың субьектілерінің жіктелуі
3.Сот азаматтық міндетті субьектісі.
4.Іске қатысушы тұлғалар
5.Басқа тұлғалар Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың субьектілер ретінде.
1. Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастар дегніміз азаматтық іс жүргізу құқығы нормалар мен реттелген соттың және процестің бақа қатысушыларының арасындағы азаматтық сот ісін жүргізудің мақсатына жетуге бағытталған қоғамдық қатынастар. Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың белгілері(ерекшеліктері):Мұнда екі субьект бар біреуі міндетті түрде сот.Бұл қатынастарАІЖҚ нормалары мен реттелген және тек құқықтық нысанда болады.Бұл қатынастар өзара байланысыты және бірін бірі ауыстыратын бір жүйені құрайды.(Дербес процесуалдық қатынастар).Бұл қатынастар Азаматтық процесуалдық ,азаматтық құқықтық,әкімшілік құқықтық,қылмыстық құқықтық санкцияларымен қамтамасыз етілген.
Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың пайда болуының алғы шарттары(негіздері):
А.АІЖҚ нормалары(олар міндетті,мемлекетпен белгіленеді,жалпы сипатта)
Ә.Құқықтық қатынастар қатысушылардың құқық субьектілігі.(Азаматтық процесуалдықәрекет және құқық қабілеттілік) 45-46баптар Азаматтық процесуалдық әрекетке қабілеттілк(толық 18,ішінәра14-18,толық емес14ке дейін)
Б.Заңды факт(оқиға және әрекет)
Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастарының обьектісі екіге бөлінеді:Жалпы нақты іс бойынша азаматтық процесті туындаттқан материалдық қатынас
Арнайы:Дербес прцесуалдық құқықтық қатынастың қол жеткілетін нәтижесі.
Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастың мазмұны-субьектілердің процесуалдық құқықтары және міндеттері,процесуалдық әрекеттері.
2. Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастың субьектілері дегеніміз азаматтық сот ісін жүргізудің барлыұ қатысушылары.Олардың жіктелуі:ПРОЦЕСТЕРГЕ БӨЛІНГЕН ПРОЦЕСТІҢ БАРЫСЫНА ЫҚПАЛ ЕТУГЕ істің соңына мүдделігіне байланысты.
Топқа бөліну негіздері:
Процестегі рөліне
Ықпал етуіне
істің соңына мүдделігіне
Субьектілер топтары:Сот төрелігін жүзеге асырушы тұлғалар:Судья ,сот отырысының хатшысы,сот приставы,сот орындаушысы .
Іске қатысушы тұлғалар:Талапкер мен жауапкер,прокурор,арыз берушілер,мүдделі тұлғала,басқа тұлғалардың мүддесін қорғайтын тұлғалар.
Сот ісін жүргізуге көмектесетін тұлғалар:Куә80 бап,Маман 99 бап,Сарапшы92 бап,Аудармашы182 бап,Мүлікті сақтаушы,Айғақ адамдар.
Басқа тұлғалар:Сот отырысының видеоға түсіретіндер,тыңдаушылар,сот ісінің тәртібін бұзушылар,Өкілдері
3.Процестің басты қатысушы сот оның құқықтық жағдайының ерекшеліктері.
1.Ол сот төрелігін жүзеге асырушы оның билігі.
2.Соттың нұсқулары процестің басқа қатысушыларына міндетті.
3.Процесуалдық құқықытық қатынастың мәнін қарап,шешім шығарады
4.Соттың биліктік өкілеттіктері бар .
Сот ісін жүргізуде сотқа бірқатарлы процесуалдық әрекеттер жасауға сот отырысының хатшысы және сот приставы көмектеседі.Сот отырысының соттың процесуалды жағдайы.Сот приставтары туралы заң.Жеке процесуалдық хаттама және сот тырысының хаттамасы.Сотқа сот отырысының хатшысына және сот приставына қарсылық көрсету негіздері:Соттың туыстары бола алмайды.
Іске қатысушы тұлғлардың белгілері:заңды мүдделіктің болуы(материалы құқықтық және процесуалдық ),олар өз әрекеттерімен процестің пайда болуына және жүру барысына ықпал етеді(істі қозғауға ,тоқтатуға,шағым беруге құқылы),өз аттарынан қатысады,оларды кең процесуалдық құқықтар мен міндеттер бар(жалпы47 бап,арнайы іс жүргізу құқықтары 49,156 баптар).
Сот төрелігін жүзеге асыруға көмектесуші тұлғалардың белгілері:істтің соңына мүдделі емес,процеске соттың немесе іске қатысушы тұлғалардың бастамасымен тартылады,өздерінің және басқаларының құқықтарын қорғамайды(құқықтары мен міндеттері аз)
Азаматтық процестің тараптары және 3ші тұлға
1.Тараптарының түсінігі,іс жүргізу құқығы,міндеттері
2.Тиісті емес жауапкерді ауыстыру
3.Тең қатысу(соучастие)
4.Іс жүргізудегі құқық мирасқорлығы
5.Үшінші тұлғалардың түсінігі ,түрлері
6.Даудың нысанасына дербес талаптарын мәлімдейтін үшінші тұлғалар және дербес талаптарды мәлімдемейтін үшінші тұлғалар
Тараптар дегеніміз араларындағы материалдық құқықтық дауды сот арқылы шешетін іске қатысушы тұлғалар.1.Істің соңына материалық құқықтық және процесуалдық құқықтық міндетті
2.Сот шешімі оларға ықпал етеді
3.Процеске өз аттарынан өз мүддесін қорғап қатысады
4.Сот шығындарын өтейді
Екі тарап бар:Талапке және жауапкер
Талапкер-даулы құқықтың немесе заңды мүдденің иесі және өз құқығын жаупкер негізсіз бұзды немесе даулады есептеп сотқа қорғау үшін жүгүнетүн тұлға.
Жауапкер-талапкердің арызы бойынша оның құқықтары мен мүддесін бұзған немесе негізсіз даулаушы және соның салдарынан талап бойынша жауапқа тартылатын және өзіне қатысты азаматтық іс қозғаған тұлға.
Құқықтарымен міндеттері (Жалпы және арнайы)
Тиісті емес жауапкер дегеніміз талап қойылғанада даулы міндет иесі бола алмайтын немесе талап бойынша жауап беруге тиісті емес тұлға.
Тиісті емес жауапкерді ауыстырудың шарты.51-бап
Ауыстыру шарты талап қоюшының келісімі немесе өтініші.Сотты әзірлеу жөне сотты қарау кезінде
Тиісті емес жауапкерді тиістіге ауыстырмауының салдары:талаптарды қанағаттандырудан бас тарту шешімі шығуды.
3.Процесуалды тең қатысу дегеніміз азаматтық процеске бірнеше талапкердің немесе және бірнеше жауапкердің қатысуы.
Тнң қатысудың белгілері:
1.Тең қатысушылар даулы материалдық құқықтық қатынастың субьектілері
2.Тең талапкерлердің немесе тең жауапкерлердің мүдделерү бір біріне қайшы емес бірақ қарсы тараптың мүддесіне қайшы(коекстің 52-бап)
Тең қатысудың мақсаты соттардың азаматтық істерді қарауын жеңілдету тұлғалардың құқықтарын тез және тиімді қорғау.
Негізі даулы құқықтың немесе даулы міндеттің бірнеше тұлғаға тиесілі болуы бірнеше талапты бір уақытта қарау бойынша процесуалдық үнемдеу. Тең қатысудың жіктелуі процесуалдық құқықтық негізі бойынша:1)белсенді –бірнеше талапкер бір жауапкер
2)Белсенді емес –бір талапкер және бірнеше жауапкер
3)аралас екеуде бірнеше
Материалды 1. Міндетті заң нұсқауы негізінде даулы материалдық құқықтық қатынастың қатысушылары қатысады(тартылады)
2.Міндетті емес тең қатысуда тараптардың бірінің құқықтары мен міндеттері туралы мәселе дербес проңесте басқа қатысушылардың құқықтарымен міндеттері туралы мәселенің шешілуіне тәуелсіз шешіле алады
Тең қатысушылардың құқықтары мен міндеттері(жалпы47 бап және қосымша 50,339,59-бартың 6 тармақшасы)
Іс жбргізудегі құқық мирасқорлығы дегеніміз Азаматтық іс жүргізу процестегі іс жүргізу құқығымен міндеттері басқа тұлғаға ауыуы(54-бап.Универсалды- Азаматтың қайтыс болуы заңды тұлғаның қайта құрылуы таралуы және синкулярды іс жүргізу құқықтары мен міндеттері ішнарә өтіп тұр 345-348 азаматтық кодекс борыш ауыстыру )
1.Құқық мирасқорлығы кезінде іс жүргізу тоқтатыла тұрады.
2.Құқық мирасқоры үшін оның алдындағы тұлғаның жасаған процесуалдық әрекеттер міндетті болады.
3.Құқық мирасқорлығы кез келген сатыда болады.
Үшінші тұлғалар дегеніміз басталған процеске кіретін немесе тартылатын өздерінің құқықтарымен міндеттеріне сот шешімі әсер етуі мүмкін болғандықтан іске қатысатын тұлғалар.
Үшінші тұлғалардың белілері:
1.Істің соңына мүдделі
2.Басталған процеске қатысады
Маңызы:Бір істе барлық дәлелдемелі материалдарды біріктіруге көмектеседі
2.Қайшылықты шешім шығудың алдын алады
3.Процесуалдық үнемдеу
Екі түрі бар(проңестегі мүдделік деңгейіне және мүліктік кіру негізіне) :1.Дербес талаптарды мәлімдейтін52-бап.Пайда болған проңеске даудың нысанасына дербес құқығын қорғау үшін талап қою жолымен кірісетін тұлғалар.Талап арыз беру жолымен процеске кіріседі.Мемлекеттік баж төлейді.Бір немесе екі тарапқа да ......Бірінші сатыдағы сот шешімі шыққанға дейін қатысады.Талапкрдің барлық іс жүргізу құқығын атқарады және пайдаланады.Дербес талабының болуы.Шешім тікелей әсер етеді.
2.Мәлімдемейтін53-бап.егер іс бойынша шешім тараптардың біеуіне қатысты өздерінің құқықтарына немесе міндеттеріне әсер ету мүмкін болса бірінші сатыдағы сот шешім шығарғанға дейін талапкер немсе жауапкер жағында іске қатысатын тұлға.Даудың бүкіл нысанасына немесе бір бөлігіне ғана дауласады. Бірінші сатыдағы сот шешімі шыққанға дейін қатысады.Іске қатысушы барлық тұлғалардың барлық жалпы құқықтарын пайдалана алады. Тараптардыі жекеленген құқықтарын пайдалана алмайды.53-бап.Кіру(тартылу)негізі:1.Өзіне регрестік талап қою құқыұы
2.Өзге материалдық құқықтық мүдделік .Шешім 3-тұлғаға әсер етпейді бірақ шешімнің 3-тұлға үшін преюдициалық маңызы болады.Регрестік(қайтадан қойылған талап) талап қойылса алдың сот шешімнде анықталған заңды фактілер қайтадан анықталмайды.
Азаматтық процеске прокурордың,мемлекеттік органның ,жергілікті өзін-өзі басқару ұйымдардың және жекеленген азаматтардың басқа тұлғалардың құқығын қорғау үшін қатысуы.
Қайнар көздері :
1.ҚР конституңиясы
2.Азаматтық іс жүргізу кодексі
3.Прокуратура туралы заң
4.Неке жәе отбасы кодексі
Прокуратураның міндеті-ҚР умағында заңдарың дәлме дәл әрі біркелікі қолданылуын қадағалау,заңдылықтың кез келген бұзылуын анықтау және жою жөнінде шараларын анықтау.Азаматтық процеске қатысу негіздері:
1.Заңмен көзделген жағдайда
2.Прокурордың қатысуын сот қажет деп таныған жағдайда
3.55-бап.Прокурордың өз бастамашылығы бойынша.
1.Прокурордың азаматтық процеске қатысу, талап қою (арыз беру) жолымен.275
2.Басталған процеске қортынды беру мақсатында.299.306.281.308-2б.
Прокурорлың процесуалдық жағдайы жөнінде әртүрлі көз қарас бар:
1.Прокурор процесуалдық талапкер-процесуалдық мүдделік,талапкердің барлық құқықтарын пайдаланады тек бітімгершілік келісімнен басқа.
2.Прокурор мемлекетің өкілі-прокурорда аталған құқықтан басқа заңмен көзделген міндет бар.Ол заңдылықты қадағалау.Сосын прокурорда арнайы іс жүргізу құқықтар бар.Ол мемлекеттің мүддесін білдіреді.
3.Талап қойған кезде талапкер болады-талапкердің негізгі құқықтарын пайдаланады соның ішінде талаптан бас тарту.
Покурордың арнайы құқықтары:
1.Істің мәні бойынша құқықтық қортынды береді.
2.Іске қатысса да қатыспасада апеляциялық,кассациялық және қадағалау наразылық білдіре алады.
3.Соттан істі наразылық келтіру үшін негідердің бар не жоқ екндігін анықтау үшін сұрата алады.
4.Бас прокурор қадағалау тәртібімен наразылық келтірген жағдайда сот шешімін орындалуын тоқтата тұра алады.
Прокурор мемлекеттік баж төлемейді
Прокурорға қарсылық беру жағдайлары:
Апеляцияға және касацияға да қатысады.
2.Мемлекеттік органдар,жергілікт өзін өзі басқару органдары ұйымдар жекелеген азаматтардың азаматтық процске қатысуының негізі:
1.Заңмен көзделген жағдайда
Ұйымдар мен жекеленген азаматтар басқа тұлғалардың құқықтарын қорғау үшін азаматтық процеске қатысу нысаны,талап қою немесе арыз беру
Мемлекеттік органдар,Жергілікті өзін өзс басқару органдары азаматтық процеске екі нысанда қатысады:
1.Талап қою немесе арыз беру
2.Қортынды беру мақсатында
Соттағы өкілеттіктер
1.Соттағы өкілдіктің және сот өкілдіктің түсінігі
2.Өкілдіктің негіздері және түрлері
3.Өкілдіктердің түрлері
4.Сотта өкіл бола алмайтын тұлғалар
5.Соттағы өкілдің өкілеттіліктері
6.Өкілдің өкілеттіліктерінің рәсімделуі
Әдебиетттер
Азаматтық сі жіргізу кодексі
Азаматтық кодекс
ҚР адвкаттық қызмет туралы 02.92
ҚР тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы заң( 4 май 2010)
ҚР кәсіптіу одақтар туралы заңы 9-апрель 1993 жыл
ҚР қоғамдық бірлестіктер туралы заңы 31 май 1996 жыл
1.Соттағы өкілдік дегеніміз бір тұлғаның басқа тұлғаның атынан және мүддесі үшін сотта өкілдік берушінің құқығын қорғауға және сотқа заңды негізді шешім шығаруда көмек көрсетуге бағытталған,өзіне берілген өкілеттіктер шегінде процесуалдық әрекеттер жасауы.
Сот өкілі-сенімхатқа заңдарға сот шешімдеріне не әкімшілік актісіне негізделген істі сотта жүргізуге тиісті түрде ресімделген өкілеттігі бар әрекетке қабілетті кез келген тұлға.6-тарау.
Өкілдіктің маңызы :1.Тұлғаларға заңды көмек береді,олардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға сот төрелігінің жүзеге асыруға заңдылықтың сақталуына ықпал етеді2.Істің мән жайларын толық анықтауға процес қатысушыларының белсенділігімен бастамашылығы көрінуіне ықпал етеді3.Білікті заң көмегін алуға мүмкіндік береді.
Соттағы өкіл:1.Мақсаты,сотта сенім білдіргеннің мүдесін қорғау ,іс жүргізу құқығын жүзеге асыруға және міндетін орындауға көмектеседі.2.Мұнда 2 құқықтық қатынас біріктірілген а)Сот-сот өкілі ә)сот өкілі-өкілдік беруші .3. Сот өкілінің өзінің дербес құқықтары мен міндеттері бар.4. Соттағы өкілімен бірге процеске өкілдік беруші қатысуы мүмкін(ондай ереже азаматтық заңнамамен реттелмеген).5. Өкілдің өкілеттіктерінің көлемін сенім хатта көрсетудің қажеті жоқ,арнайы өкілеттіліктерді қоспағанда.6.Азаматтық құқықта өкілдің жасай алатын әрекеттерінің көлемі сенім хатта нақты көрінуі керек.Кәсіп одақтардың өкілдік етуі тек сотта ғана.
Азаматтық құқықтағы өкіл:1.Мақсаты,сенім білдіруші тұлға үшін азаматтық құқығы міндеттенеді құру,өзгерту,тоқтату.2.1 құқықтық қатынас өкіл-өкілдік беруші.4.Ондай ереже Азаматтық заңнамада көзделген .5.Өкілдік жасай алатын өкілеттіліктерінің көлемі,сенімхатта нақты көрсетілуі керек.6.жоқ
2.Соттағы өкілдіктердің түрлері
Соттағы өкілдік пайда болу негізіне байланысты келесі түрлерге бөлінеді:
1.Тапсырма бойынша-(поручение)шарт.(шартты өкілдік(6 тармақша),қоғамдық өкілдік(кәсіп одақтар)3,4,5 59-бап , жарғылық өкілдік(ұйымның басшысы 58-бап,заңды тұлғаның өзі немее филиал))
2.Заңды өкілдік-заңнан туындап тұр 64-бап(Ата-ана,асырап алушылар,қамқоршы,қорғаушы(әрекет қабіліеттілігінен айырылғанда),патронатты тәрбиелеушілер,мүлікті сақтаушылар)46-бап
3.Сотта өкіл бола алмайтын тұлғалар-әрекетке қабілетсіздер,кәмелетке толмағандар(кейбір жағдайда-имансипация,бала туса,еңбек шарты),60 –бап,мүдделеррі қайшы болса,туысқан болса.
4.Өкілді өкілеттіктері-өкілдік жасауға болатын құқықтар көлемі:
1.Жалпы-билік етуші әрекеттерді жасаға құқықтан басқа өкілдің кең көлемді өкілеттілігі.
2.Арнайы- өкілдің сенімхатта көрсетілген жағдайда ғана жасай алатын өкілеттіктері.(61-бап 1 тармақша)
Ресімделуі-ата-аналарға ешқандай қажеті жоқ значит заңды өкілдерге сенімхат қажеті жоқ.(Баланың туу туралы куәлік ,жеке куәлік кейбіреуіне сот шешімі)
Адвокатка-сенімхат қажет,жеке адқокат болса шарт қажет.
Заңды тұлға-сенімхат(печать,датасы),заңды тұлғаға сенімхат керек емес тек басшы екендігін растайтын құжат
Қоғамдық –сенімхат
Азаматтық істердің
Ведомоствалық бағыныстылық және соттылығы.
Азаматтық істердің Ведомоствалық бағыныстылық құқық туралы даудың немесе өзге заңды істің белгілі бір органга жатқызуы.
Белгісі-оның ережелерінің заңда көрсетілуі
Ведомоствалық бағыныстылық анықтау бшін келесі белгілерді аламыз:
1.Істің даулы немесе даусыздығы(Даусыз болса нотариат,болмаса сот)
2.Тараптар арасындағы шарттың болуы(Сот немесе аралық сот)
3.Өзге де критерийлер(НҚА баулау-ерекше талап қою ісі,заңға парламен,президент немесе конституциялық кеңеске)
Ведомоствалық бағыныстылық түрлері(Заңның істерді бір немесе бірнеше әртүрлі органдардың қарауына жатқызуына байланысты):
1.Айырықша(исключительная потребность)-істің бір ғана органның қарауына жатуы.
2.Шартқа негізделген Ведомоствалық бағыныстылық-тараптардың өзара келісімімен анықталатын Ведомоствалық бағыныстылық.
3.Императивтік-істің заңмен белгіленген бірізділікпен бірнеше заңды ортаға алуы.Мысалы:патент дауы(Шағын кеңес-Интелектуалды меншік жөніндегі комитет Әдлет министрлігі жанында)
4.Шартты Ведомоствалық бағыныстылық(Условная)-істің сотта заңмен көзделген жағдай туындаған кезде ғана қарала алуы.Мысалы,дау туындаған жағдайда келіссөз жасауға тырысады сосын сотқа барасын.
5.Баламалы Ведомоствалық бағыныстылық-Мүдделі тұлғаның таңдауы бойынша анықталатын Ведомоствалық бағыныстылық.Мысалы,жеке еңбек дауы сотқа немесе келісім комиссиясына баруға болады.Ұжымдықта сотқа бірден баруға болмайды.
6.Талаптардың байланысы бойынша анықталатын Ведомоствалық бағыныстылық-Азаматтық іс жүргізудің 26 бабы.
7.Аралас Ведомоствалық бағыныстылық- Ведомоствалық бағыныстылық басқа түрлеріне тән белгілерді біріктіретін Ведомоствалық бағыныстылық.
2.Істердің аралық сотттағы Ведомоствалық бағыныстылық .азаматтық іс жүргізу кодексі 24-бап,25-бап,170-баптың 4-тармақшасы.Аралық соттарға істі беру үшін келесі шарттар сақталкы керек:1.Аралық келісімі(екі тараптың)
2.Даудың азматтық құқықтық шарттан туындауы
3.Заңда істің аралық сотта қаралуына тыйымы болмауы.(Аралық соттар туралы заңда 7-бабы)
Аралық шарт болғанда тараптар сотқа жүгінсе,істі қозғау кезінде талап арыз қайтарылады 154-баптың 5-1 деген тармақшасы.Сот байқамай қалса онда арыз қараусыз қалдырылады.
3.Сотқа ведомаствалық бағыныстылықтың басымдығы
1.Істі қарау –бас тарту 153-бап,153-1баптың бірінші тармақша
2.Істі қарау –істі қысқарту 247-баптың 1-тармақшасы
Белгілі бір азаматтық істерді қарау өкілеттіліктерді соттардың арасында ажырату(бөлу).
ведомаствалық бағыныстылықтың істі қарауға байланысты өкіліктерді соттардың және соттық емес органдар арасында ажырытылады.
Түрлері-шешілуге жататын істің сипаты және соттың әрекет ету аумағына байланысты соттылық екі түрге бөлінеді.
1.Топтық-топтық соттылық бойынша азаматтық істі қарауға байланысты өкілеттіктер жоғарғы,облыстық,аудандық соттар арасында бөлінеді.27,30-баптар.
2.Аумақтық-осы соттың қызметі қаралатын аумаққа байланысты істің соттың қарауына жатуы.
Түрлері:
1.Жауапкердің тұрғылықты жері бойынша 31-бап
2.Баламалы-талапкердің өз қарауы бойынша,заңда көзделген соттар ішінен таңдап алуы.32-бап
3.Ерекше(Айрықша)-істің тек заңда көзделген сотта ғана қарауы
4.Шарттық соттылық34-бап.
5.Өзара байланысты бірнеше істің соттылығы
Істі бір соттың жүргізуінен алып басқасына беру негіздері және тәртібі.36-бап
Соттылық ережесін сақтамау салдары.
1.Істі қозғау кезінде-талап арыз қайтарылады154-баптың бірінші бөлігінің 2-тармақшасы.
2.Істі қарау кезінде-36-баптың 2-бөлімінің 3-тармақшасы.
3.Аппеляциялық,қадағалау кезінде-7-бап,3-бөлігі
Өз бетімен оқу
1.Мәжбірлеу шаралары10-тарау.Сот отырыс шығарып жіберу,сот отырысына әкелу.
2.Іс жүргізу мерзімдері:заңмен көзделген,сотпен тағайындалған мерзімі.
3.Сот шығындары(Мемлекеттік баж,іс жүргізу шаралары)8-тарау,Салық кодексі 532,533,534,535-баптары,541-бап.
Дәлелдемелер мен дәлелдеу.
1.Дәлелдеу нысанасы
2.фактілер
3.Дәлелдеу міндеті
3.Дәлелдемелер және фактілер
4.Тараптардың дәлелдеу міндеті
5.Дәлелдемелік призумция
6.Дәлелдемені тапсыру және жинау
7.Дәлеллемелерді зерттеу
8.Дәлелдеу процесіндегі ғылыми-техникалық құралдар
9.Дәлелдемелерді бағалау:Дәлелдемелердің қатыстығы(жол берілетіндігі,растылығы,жеткіліктілігі).
10.Дәлелдемелердің жіктелуі
11.Тараптар мен үшінші тұлғалардың түсініктемелері
12.куәнің айғақтары
13.Жазбаша дәлелдемелер
14.Заттай дәлелдемелер(Сараптама тағайындау)
15.Маманның консультациясы.
АІЖК-7-тарау.
Баймолдина Доказывание и доказательство қ гражданском судо производстве.
1.Сот дәлелдеу –азаматтық процес қатысушыларының іс үшін маңызы бар фактілерінің бар немесе жоқ екендігін анықауға бағытталған логикалық практикалық қызметі.
Сот дәлелдеуінің мақсаты-азаматтық істің мән жайларын анықтау.
Сот дәлелдемелерінің субьектілері-сот,тараптар,өкілдері және басқа қатысушылар(3-ші тұлғалар,прокурор 44-бап.)
Дәлелдеудің сатысы.
1.Жинау-тараптар мен өкілдер
2.Сотта зерттеу-сот және басқада арналған субьектілер
3.Дәлелдемелерді бағалау-сот
Сот дәлелдемесі –заңда белгіленген тәсілмен,тәртіппен алынған іс үшін маңызды мән жайларды анықтайтын нақты дәлелдер.
Сот дәлелдемелердің белгілері:
1.Дәлелдемелер-нақты дерекетер(факты емес факты туралы мәлімет)
2.Дәлелдеме заңды түрде алынуы керек (адамның кінәсі ретінде пайдалануы мүмкін)69-бапАІЖК
3.Нақты деректердің іс үшін маңызы болуы керек яғни іске қатысты болуы керек.
4.Дәлелдемелер заңда көзделген тәсілмен алынуы керек.64-баптың 2-бөлімі
1.Тараптар мен 3-тұлғалардың
2.Куәнің айғағы
3.Заттай дәлелдемелер
4.Жазбаша дәлелдемелер
5.Сарапшының қортындысы.
Дәлелдеу нысанасы-Азаматтық істің дұрыс шешілуі үшін анықталуы қажет заңды өактілер мен өзге мән жайлардың жиынтығы.
Іс бойынша дәлелденуге жататын заңды фактілерді-ізделінетін фактілер деп атайды.
Нақты азаматтық іс бойынша дәлелдеу нысанасын анықтау жолдары
1.Материалдық құқық нормасы арқылы(азаматтық,еңбек)
2.Талаптың және оған қарсылықтың негіздемесі арқылы.(мән-жайлар,фактілер)
Келесі заңді фактілер анықталады:
1.материалдық құқықтық сипаттағы заңды фактілер
2.Дәлелдемелік фактілер
3.Айрықша процесуалдық мәні бар фактілер----- Бұлар Дәлелдемелердің шегі немесе сот зерттеуінің шегіне кіреді яғни үшеуіде дәлелдеу нысанасына кірмейді дәлелдеу нысанасына материалдық құқықтық құқықтық сипаттағы фактілер жатады.
Дәлелдеуден босатылатын фактілер АІЖҚ 71-бап
1.Сотпен жалпыға белгілі деп танылған фактілер
2.Преюридикциалық фактілер.71-баптың 2,3-бөліктер
3.Презумциялық фактілер
4.Жалпы қалыптасқан ұғымдар 71-баптың 5-бөлігі
5.Даусыз фактілер(66-баптың 10-бөлігі,69-баптың 4-бөлігі,78-баптың 3-бөлігі,91-баптың 8-бөлігі)
Дәлелдемелі фактілер-жалпы тәртіппен анықталық кейін сотпен дәлелдеу нысанасының заңды фактілерінің бар екендігінің дәлелдемесі ретінде қолданылатын мән жайлар
1.Аралық дәлелдемелі фактілер
Белгілері
1.Дәлелдемеу керек
2.Мәні бойынша дәлелдеме болып табылылады
3.Заңмен реттелмейді,істің мән-жайлары мен анықталады
4.Дәлелдеу нысанасына кірмейді
Дәлелдемелік призумциясы-заңға сәйкес анықталған деп болжанылатын азаматтық істі қарау кезінде дәлелденбейтін фактілер.Бірақ мұндай болжам жалпы тәртіптен теріске шығаруы мүмкін.
Дәлелдемелік призумциясы түрлері:
1.Зиян келтірушінің кінәсінің призумциясы
2.Міндеттемені орындамаған немесе тиісті түрде орындамаған тұлғаның кінәсінің призумциясы
3.Баланың некеде тұрған ата-анадан туу призумциясы
Дәлелдемелік призумция орын алған жағдайда-фактіні дәлелдеу дәлелдеуге міндетті тарапқа емес қарсы тарапқа жүктіледі.
Дәлелдемелерді жинау-66-бап
Дәледемелерді жинау тәсілдері:
1.Сот тапсырмасы:72-73 баптар
2.Дәлелдемелерді қамтамасыз ету
3.Дәлелдемелерді талап ету:66-баптың 3-10бөліктері
Дәлелдемелерді зерттеу:
Зерттеу тәсілдері:
1.Заттай дәлелдеме-қарау арқылы
2.Жазбаша дәлелдеме-жариялау арқылы
3.Куәлар айғағы-тындау,жариялау
4.сарапшы қортындысы-жариялау және тыңдау арқылы
Дәлелдемелерді бағалау
Ғылыми техникалық құралдар-90-бап
5.11.13
Дәлелдемелердібағалаудегеніміз дәлелдеменің қатыстылығын ,жол берілетіндігін растылығын және жеткіліктілігін анықтау.(70,71-баптар,67-70-77-баптар)
Дәлелдемелерді бағалау белгілі бір принциптерді сақтау арқылы жүргізіледі:
1.Судья дәлелдемелерді өзінің ішкі сенімі бойынша қарайды.
2.Сот үшін ешқандай дәлелдеменің күні бұрын белгіленген күші болмайды.16-бап
Дәлелдемелердің бағалауының жіктелуі:
1.Субьектілеріне қарай :А)Нұсқаулық-Іске қатысушы тұлғалардкі
Ә)Биліктік-соттыкі
2.Таным деңгейіне қарай:А)Алдын ала –Әзірлеу қарау кезінде істі
Ә)Түпкілікті-кеңесу бөлмесіндегі
Б)Бақылаушы-аппеляциялық,кассациялық,қадағалау
2.Дәлелдемелердің жіктелуі.Дәлелдемелер келесі негіздер бойынша жіктеледі:
1.Дәлелдеменің мазмұнының дәлелдеменің фактімен байланысының сипатына қарай-а)Тура-дәлелденетін фактімен мазмұны жағынан біртекті,бірмәнді байланысы бар дәлелдемелер.
Ә)Жанама-дәлелденетін фактімен мазмұны жағынан көп мәнді байланысы бар дәлелдеме.А)Жанама дәлелдеменің қолдану ережелері:1)Бірнеше жанама дәлелдеме керек
2)Дұрыстығы кбмән туғызбау керек.
3)Жиынтығы белгілі бір жүйені құрау керек.
Ә)Фактілер туралы мәліметтер қалыптасу мәселесі бойынша:1)Алғашқы-Дәлелденетіне фактінің ақпарат иесінен тікелей ықпал етуі нәтижесінде қалыптасатын дәлелдемелер.
2)Туынды-Мазмұны басқа деректерден алынған мәліметтерден туындайтын дәлелдемелер.
Б)Дәлелдемелер алынған қайнар көздеріне байланысты:1)Өзімдік-адам қайнар көзі.Жеткізу тәсілі:А)Ауызша
Ә)Жазбаша
2)Заттық-қайнар көзі материалдық игілік:А)Заттай
Ә)Жазбаша
3)Аралас-сарапшының қортындысы.
Дәлелдемелер
1)Тараптармен 3-ші тұлғалардың түсініктемелері-Олар міндетті емес ол олардың құқығы(Диспозитивтік принцип,тек кейбір жағдайда).Істің фактілік мәнжайлары.Тараптардың түсініктемелері 2-ге бөлінеді.Мүдделілік белгісіне қарай1)Пайымдау
2)Мойындау-тараптың фактінің мойындауы екінші тараптың сол фактіні дәлелдеуден босатады.80,196-баптар
Куәнің имунитеті-куәдә жауап беруге міндеттілігі болмауы.
2)Жазбаша дәлелдемелер 81-85-баптар,201,202,205,204-баптар-Құжаттар,хаттар,электрондық құжат,видео касета.Жазбаша дәлелдемелердің жіктелуі:
А)Пайда болу субьектісіне қарай:1)Ресми 2)Жеке-хаттар
Ә)Мазмұнының сипатына қарай:1)Билік етуші-биліктік сипаттағы фактілер және субьектілерінің еркі көрінеді. 2)Анықтамалық ақпараттық
Б)Нысанына қарай:1)Жай жазбаша нысандағы құжаттар 2)Нотариалды куәландырылған құжаттар. 3)Міндетті нысандағыжәне мазмұндағы жазбашақұжаттар(удлич) 4)Жай жазбаша нысанда
3)Заттай дәлелдемелер.86-89-баптар,203,204-баптар.
4)Сараптама қортындысы.ҚРдағы сот сарапшылық қызмет туралы заңы 2010-жылы 20-қаңтар.
Бағалау есебін тек сарапшы жасайды.Сарапшының қортындысы 91-98-1-баптар.206-бап.Келіссөз жүргізуге құқығы жоқ.
Сараптаманың түрлері:А)Мазмұнына қарай;Б)Арнайы білімді қолдану сипатына қарай...сот медециналық,сот психиатриалық,техникалық,қол жазбалық.
Ә)Субьектілеріне1)Жеке 2)кешенді 3)комиссиялық
Б)Сараптаманың сапасы және толықтылығына қарай 1)Қосымша 2)Қайталама
5)Сарапшының қортындысының түрлері:1)Кесінді-тек бір тұлғадан2)Ықтимал-жағдайларды көрсетеді3)Ұсынылған материалдарға қарап қойылған сұрақтарға жауап беру мүмкін еместігі.Сарапшы арнайы зерттеу жүргізеді.
12.10.13
Талап
1.Түсінігі;түрлері,элементтері,ұқсастығы.
2.Талапқа құқық(қою құқығы,қанағат құқығы)
3.Біріктіру және бөлу.
4.Өзгерту,бас тарту,тану,(диспозитивтік құқықтар),бітімгершілік келісім.
5.Қамтамасыз ету.
6.Жауапкердің мүддесін қорғау.
Иск-талап
Требование-талап ету
1.Талап-талап қою арқылы Іс жүргізу ұғымы(негізгі іс жүргізу түрі).Сотта Азаматтық Іс басым көпшілігі талап қою арқылы Іс Жүргізу ережелерімен қаралады.Осыған байланысты талап қою арқылы іс жүргізу ереже.Ортақ олар Ерекше іс жүргізу ,Ерекше талап қоюмен Іс Жүргізу заңдарда ерекшеліктер ескеріле отырып қолдану.
Құқықты талап қою туралы қорғау нысанының белгілері:
1.Сотқа талап қойылуы.
2.Субьективтік құқық туралы даудың болуы.
3.Қарама қарсы мүделері бар екі тараптың болуы.
4.
Талап қою арқылы іс жүргізуі-бұзылған немесе дауды құқықты және заңды мүддені қорғау бойынша талап қоюмен қозғалған сотта іс жүргізу тәртібі.Негізгі белгілері:
1.Азаматтық іс жүргізу кодексінің нормаларымен реттеледі.
2.Сотқа талап қойылады.
3.Жарыспалы сипатқа ие.
4.Құқық туралы дауды қарауға және шешу үшін бағытталған.
5.Оның ережелері ортақ.
Талап(иск)-сотта белгілі процесуалдық тәртіппен қарауға және шешуге берілген үір тұлғаның екіншісіне даулы материалдық құқықтық қатынастан туындайтын заңды фактілерге негізделген материалдық ,құқықтық талап етуі.
Талап түсінігі:
1.Талапкер --------Жауапкер(талапкердің жауапкерге материалдық құқықтық талабы)
2.Талапкер---------Сот(Талапкердің сотқа қойған материалдық құқықтық және процесуалдық талап етуі)
Жауапкер
3.Талапкер (талапкердің сот арқылы жауапкерден материалдық құқықтық талап етуі)
Сот
4.Талаптың екі мағынасы:
А)Талапкердің жауапкерге мат-құқ талап ету.
Ә)Талапкердің сотқа қойған процесуалдық құқықты талап қою
Талап-actio
Талаптың түрлері:
1.Процесуалдық мақсатына қарай:
А)Тағайындау туралы(о присуждений имушество)-орындаушылық.Тағайындау туралы талапта талапкер соттан даулы құқықығын тануды және жауапкерді белгілі бір әрекеттерді жасауға немесе жасамауға міндеттеуді сұрайды.
Ә)Тану немесе мойындау:1)Жағымды-дау бар2)Жағымсыз-дау жоқ.(о признаний)-анықтаушы.Мойындау туралы талапта,сот даулы құқықтың бар не жоқ екендігін анықтайды.
Б)Қайта құрушы(приоброзовательные иски).Материалды құқықтық қатынасты құруға өзгертуге және тоқтатуға бағытталады.
2.Қорғалатын мүдденің сипатына қарай.
А)Өзімдік немесе жеке (личный)
Ә)Жариялық(публичный)-мемлекеттің немесе қоғамның мүддесі үшін талап қойғандар
Б)Топтық талап-белгілі бір топтың мүддесі үшін.
В)Жанама-тікелей өзінің мүддесі емес біреудің мүддесі үшін талап қою арықлы өз құқығын қорғау.
Талаптың элементтері.
1.Нысанасы. Талаптың нысанасы дегеніміз талапкердің құқығы,жауапкердің міндеті.Процесуалистердің басым көпшілігі басқа пікірді ұстанады:талаптың нысанасы-талапкердің жаупкерге құқық бұзушылықты жою және оны қалпына келтіру туралы талап етуі.
2.Негіздемесі:А)фактілік-талапкердің жауапкерге материалдық құқықтық талап етуін негіздейтін заңді фактілер құрайды Ә)құқықтық-нақты заң нормасына сілтеме.
3.Құқық қорғау тәсілдері-Азаматтық кодекс 9-бап,1-бөлім.Талапкердің жауапкерге қолдану қажет деп есептейтін шаралары.
Осы элементтерді білу талаптардың ұқсастығы мәселесінде үлкен рөл атқарады.Талаптардың ұқсастығы талаптың нысанасына негіздемесіне және даудың тараптарына байланысты анықталады.
1.Сыртқы ұқсастығы-Басқа сот
2.Ішкі ұқсастығы-осы сот
Талапардың ұқсастығының анықтаудың салдар:а) істі қозғау кезінде-арызды қайтарады немесе қабылдаудан бастартады 153,154-баптар
Ә)Іс қозғалғаннан кейін-іс қысқартылады немесе тоқтатылады.247,249-баптар.
Талапқа құқықтың екі мағынасы бар:
1.Материалдық-талапты қанағаттандыруға құқық.Яғни өз пайдаңа шешім шығаруға құқық
2.Процесуалдық-талап қою құқығын білдіреді яғни сотқа жүгінуге құқық.
Талап қою құқығы болуы белгілі бір алғы шарттармен байланысты:
1.Мүдделі тұлғада құқық қабілеттілігі болуы.
2.ведомоствалық бағыныстылықты сақталуы.
3.Ұқсас іс бойынша сот шешімінің немесе ұйғарымының шығарылмауы.Бұлар жалпы алғы шарттар.
Арнайы алғы шарттар:
1.Ұқсасаc іс бойынша шығарылған заң күшіне енген аралық соттың неме төрелік соттық шешімінің болмауы.
2.Арнайы алғы шарттар бойынша кейбір істер бойынша сотқа кейінгі тәртіптің сақталуы.
Талап қою құқығын іске асырудың шарттарын(талап қою тәртібі)сақтау керек.
2.Талаптарды біріктіру және бөлу 171-бап.Талаптарды біріктіру және бөлу обьектілеріне және субьетілеріне қарай жүзеге асырылады.Осыған байланысты 3 түрі бар:
1.Обьективтік
2.Субьективтік
3.Аралас
3.Талапты өзгерту-талаптың нысанасын немесе негіздемесін өзгерту.49-бап
Талаптың нысанасын өзгерту –алғашқы нысананы басқамен ауыстыру.
Талаптың негіздемесін өзгерту-талапты растайтын жана мән-жайларды көрсету,алғашқы талапты толықтыру немесе кейбір мән-жайларды алып тастау.Талаптың нысанасын өзгертуді талаптың обьектісін өзгертуден ажырата ілу керек.Талаптың обьектісі(даудың обьектісі):ақша.Талаптың мөлшерін азайтудан немесе көбейтуден талаптың обьектісі өзгертуін байқауға болады.
Талаптың негіздемесін және нысанын өзгертуге болмайды.Даудың обьектінің өзгеруі талаптың мөлшерімен азайту немесе ұлғайтуы.Талапты басталатын талапкердің сот арқылы өзінің құқығын қорғаудан бастарту.Кодекс бойынша іс жүргізуді қысқарту(49-248)
Салдары:қайтадан қайтып келуге болмайды.
Талапты тану (мойындау) және жауапкердің,талапкердің талаптарымен келіспейтіндігін мәлімдеуі.
Салдары:
Талаптың қанағаттандыру туралы шешімнің шығуы 49,193
Бітімгершілік келісім жасаудың салдары іс жүргізудің қықартылуы.Ал ол осы іс бойынша қайтадан сот жүгіну құқығын айырады.
Аралық сотта шешім болады ұйғарым болмайды.Сот шешімінің сурогаты-сот шешімімен бірдей күшке ие.49,193,247,248-баптар.
Талапты қамтамасыз ету-егер іс бойынша болашақ шешімнің іс жүзінде орындалуында қиындық туатын болса немесе орындалуы мүмкін емес болса соттың заңда көзделген шаралары қолдануға байланысты іс әрекеті.15-тарау.
Жауапкердің мүддесін қорғау құралдары немесе тәсілдері:
1,Қарсы талап(156-157)-жауапкердің алғашқы талаппен бірге қарау үшін талапкерге қарсы мәлімдеген материалдық құқықтық дербес талабы.
2.Қарсылық-жауапкердің талапты жоққа шығаратын,дәлелдемелерге негізделген тұжырымдаулары.Екі түрі бар:
1.Материалдық құқықтық –талапкердің талабына қарсы бағытталады.
2.Процесуалдық құқықтық-процестің заңға сай пайда болуын және алғасуын жоққа шығарылады.
3.Талапты терістеу-талапкердің талабын жай жоққа шығаруы.169-1-бап .
Сотта азаматтық істі қозғау және істі қарауға әзірлеу
1.Талап қою тәртібі
2.Талап арыз(150-151)
3.Талап-арыздарды қозғалыссыз қалдыру.155
4.Талап-арызды қайтарусыз қалдыру,қабылдаудан бастарту154
5.Талап-арызды қабылдаудан бас тарту 153
6.Істі сотта қаруға әзірлеу(түсінігі мақсаты.міндеттері,мерзімі,судьяның іс-әрекеттері)16-тарау
7.Шақыру қағазы және хабарлау,11-тарау
8.Жауапкерге іздеу жариялау.135-бап
Азаматтық істі соттығын сақтау (33-бап)
Талап қоюшының әрекет қабілеттілігі.
Өкілде іс жүргізуге және талап арызға қол қоюға өкілеттің болуы.
Талап арыздың реквизиттерін және жазбашанысанын сақтау (150,151-баптар)
Талап-арызды4 бөлікке бөлеміз:
-Кіріспе
-Сипаттау
-Дәлелдеу
-Қорытынды
Азаматтық істі қозғаудың құқықтық салдары:
1.Процесуалдық құқықтық салдары:
1)Азаматтық процес пайда болады
2)Сотта немесе іске қатысушы тұғаларда процесуалдық құқықтар мен міндеттер пайда болады.
3)Баламалы сотыылық бойынша таңдау құқығы жойылады.(32-бап)
2.Материалдық құқықтық салдары:
1)Талап қою мерзімі үзіледі.(рестарт)
2)Алимент сотқа өтініш түскен сәттен бастап тағайындалады.
3)Меншік иесі адал иеленушіден мүлікті қайтару туралы талап қою жөніндегі хабарламаны алған кеден бастап өзі алған немесе алуға тиіс табыстарының бәрін талап етуге құқылы.
Шақырту(куә,сарапшы,аудармашы)
Хабарлау(Жауапкер,талапкер)
Істі сотта қарау
Судебная разбирательство-істі мәні бойынша қарау
Судебная расмотрение-
1.Істі сотта қарау түсінігі және маңызы,Төрағалық етушінің сот отырысындағы атқаратын рөлі.
2.Сот отырысындағы тәртіп
3.Сотта қараудың бөліктері.
4.Істі қарауды кейінге қалдыру
5.Іс бойынша сі жүргізуді тоқтата тұру.
6.Сот шешімін шығармай істі аяқтау:1.Іс бойынша іс жүргізуді қысқарту
2.Арызды қараусыз қалдыру.
7.Сот отырысының хаттамасы,сот отырысының хаттамасына ескертпе беру.
1.Негізігі қайнар өзі АІЖК ерекше бөлімі.Істі сотта қарау дегеніміз-біріні сатыдағы соттың және азаматтық процес қатысушыларының істі қарауға және оның мәні бойынша шешуге бағытталған процесуалдық әрекеттердің жиынтығы.
Мақсаты азаматтық істі мәні бойынша қарау және шешу.Істі сотта қараудың маңызы-мұнда азаматтық сот ісінің жүргізудің барлық міндеттері жүзеге асады( 5-бап),екіншіден іс мәні бойынша шешіледі,үшіншіден құқық туралы дау жойылады және сот төрелігі жүзеге асырылады,барлық принциптер анық көрінеді.
Сот отырысы-істі сотта қараудың нысаны.
Істі қарау мерзімі:
1.Жалпы мерзімі- 2 ай
2.Арнайы мерзімі-кейбір істер бойынша белгіленген.
Төрағалық етушіге байланысты (176-бап)
Сот отырысының бөліктері:
1.Әзірлеу бөлігі -
2.Істі мәні бойынша қару(192-210)
3.Сот жарыс сөздері(211-212-баптар)-Жарыс сөз іске қатысушы тұлғалармен өклдердің сотта дәлелдемелерді зерттеу нәтижелерін талдау жөніндегі сөздері.
4.Егер іске қатысса прокурордың қортындысы.(213)
5.Шешім шығару және оны жариалау.(215-217,219-баптар)-Ашық және жария түрде міндетті түрде болады.
Істі қарауды кейінге қалдырк дегеніміз-істі мәні бойынша қарауды нақты белгілі уақытқа және белгілі органға тағайындалған басқа сот отырысына ауыстыру.
Негіздері:
1.Іске қатысушы тұлғалардың келмеуі және оларға шақыру қағазының апсырылғаны жөнінде мәліметтің болмауы.
2.Іске қаысушы тұлғалардың дәлелді себептермен келмеуі.
3.Аудармашының,куәнің,срапшының ,маманның сот отырысына келмеуі.
4.Қарсы талаптың қойылуы.
5.қосымша дәлелдемелердің ұсынылуы.(189-190-бап)
Іс бойнша іс жүргізуді тоқтата тұру-процестің әрі қарай жүруіне кедергі келтіреті обьективті(сотқа немесе тараптарға байланысты емес)мән-жайармен байланысты соттың процесуалдық әрекеттерін уақытша тоқтатуы.Оның кейінге қалдырудың айырмашылықтары:
1)белгісіз мерзімге тоқтатыла тұрады ал кейінге қалдыруда жаңа сот отырысының уақыты белгіленеді.
2)Тоқтатыла тұрғанда барлық роцесуалдық әрекеттер тоқтатылады ал кейнге қалдығанда қандайда бір процесуалдық әрекет жасалады.
3)Тоқтатыла туру обьективтік мән-жайларға байланысты ал кейінге қалдыру субьктивтік себетерге байланысты.
Тоқтатыла тұрған іс жүргізуді жалғастыру үшін- іс жүргізуді қайта бастау туралы ұйғарым шығару қажет.
Тоқтатыла турудың түрлері:
1.Міндетті-сот іс жүргізуді міндетті түрде тоқтатады(242-бап)
2.факулүтативті-сот тоқтата тұруға құқылы.(243-бап).Тоқтатпаса кейінге қалдырады.
Істі шешім шығармай 2 нысаны бар.
Істі қысқарту247-бап,248-бап
Соттың қарау бойынша қызметін талапкерде сотқа жүгіну құқығының болмауына немесе екінші қайтара ұқсас талаппен сотқа жүгінуге кедергі келтіретін азаматтық іс қозғалған соң белгілі болған мән жайларға байланысты аяқтау.
3.Ұқсас іспен осы тараптар сотқа екінші қайтара жүгінуге алмайды
Істі қараусыз қалдыру249-бап,250-бап
Арыз берушінің заңда белгіленген процесті қозғау шарттарының және дұрыс жүруінің шарттарын сатамау фактісіне байланысты азаматтық істі аяқтау.
3. Ұқсас іспен осы тараптар сотқа екінші қайтара жүгінуге құқылы.
Сотта қарау барысында процес қатысушыларының жасалған барлық процесуалдық әрекеттері көрініс табатын жазбаша құжат.Сот отырысынң хатшысы.Іске қатысушы тұлғалар ескертпе бере алады.23-тарау.Хаттама жасау негізінен 3 күн кейбір күрделі істерде 10 күн.ескертпені қабылдансада қабылданбасада ұйғарым шығарады.
АІЖК сәйкес 4 түрі бар:
1.Шешім
2.Ұйығарым
3.Бұйрық
4.Шешім
Алғашқы аталған 3 алғашқы сатыдағы сотта шығады.Ал шешім жоғары сатыдағы соттар шығарады.Сот актілерінің белгілері:
1,Мемлекет атынан(ҚР)сот шығарады.
2.Биліктік нұсқау болады.
3.Ерікті түрде орын алмаса мәжбүрлеп іске асырылады.
4.Сот актісін шығарғанда судүя тәуелсіз және тек заңға бағынады.
5.Міндетті реквизиттер болады және жазбаша процесуалдық нысанда және заңда белгіленген тәртіппен шығады
5.Барлығы үшін міндетті болады.
Сот шешімінің түсінігі
Сот шешімінің түрлері
Сот шешімінің заңды күші
Сот шешімінің кемшіліктерін түзету
Сот шешімінің орындалуы
Сот шешімі –бірінші сатыдағы соттың,істің мәні бойынша шығаратын актісі.Сот шешімінің маңызы немесе функциялары:
1.Қорғаушылық
2.Реттеушілік
3.Тәрбиелік(Сот шешімі шығарылған кезде меншік қатынасы)
Сот шешімі-құқық қолдану актісі болып табылады.
1.Яғни оның бір реттік мәні бар.
2.Мемлекеттің еркін білдіреді
3.Белгілі жекелік сипаттағы заң салдар туғызады
4.Мемлекеттік мәжбірлеуді іске асырк тәсілі болады.
5.Нақты тұлғалардың мүмкін және тиісті мінез құлқының шегін белгілейді.
Сот шешіміне қойылатын талаптар:
1.Заңдылық- Шешімнің іс жүргізу құқығы нормаларына сақтап және материалдық құқық нормаларына сәкес шығарылуы.(218-бап)Шешімнің заңсыздығын көрсететін мән-жайларды АІЖК 365-бабында көруге болады.Олар:
1.Тиісті заң қолданбаса
2.Қолданылуға тиісті заң қолданбаса
3.Заңды дұрыс түсінбесе,түсіндіре алмаса.
2. Негізділігі-218-бап,364-бабының 1-бөлігінің 1-3-тармақшалары.Іс үшін маңызы бар мән-жайлар шеңберінің дұрыс анықталуы.(Дәлелдеу нысанасының дұрыс анықталаса).Осы мән-жайларды растайтын дәлелдемелер болуы.Істің мән-жайларына соттың қортындыларының сәйкес келуі.Негізділік үштіктің бірлігін білдіреді(мән-жай,дәлелдеме,қортынды)
3.Айқындылық немесе кесінділік-шешімде даулы материалық құқықтық қатынаспен байланысты тараптардың құқықтары мен міндеттерінің мазмұнына қатысты мәселе анық көрсетілуі керек.Баламалы шешім шығаруға болмайды бірақ факулүтативті шешім шығаруға болады.227-бап.Мүліктің құнын көрсететін шешім.
4.Шартсыздығы-шешімнің орындалуы қандайды бір жағдайың туына байланысты болмауы қажет.
5.Толықтығы-сот алдына қойылған барлық талаптар мен қарсылықтарға жауап болуы қажет.
Шешімнің түрлері-шағарылу тәртібіне қарай :
1.Жалпы тәртіппен шығарылған шешім
2.Сырттай шешім-жауапкер жоқ кезде шығарылатын шешім.
Құрылымына қарай:
1.Қысқаша
2.Дәлелді шешім
Шешімнің құрылымы:кіріспе,сипаттау,дәлелдеу(мативировоіная іастү),қарар(резулативная часть).
Қысқаша шешім үш бөліктен:кіріспе,дәлелдеу,қарар.
Дәлелді шешім:221-бап.Шешім шығарылған соң және оны жариаланған кейін ондағы кемшіліктері түзетуге болмайды.Бірақ кейбір кемшіліктерді сот түзете алады.Түзету тәсілдері:
1.Шешімдегі қате жазулар мен арифметикалық қателерді түзету.230-бап
2.Қосымша шешім231-бап
3.Шешімді түсіндіру.232-бап.
Сот шешімінң заңды күші 235-бап-сот шешімінің сөзсіз іске асырылуға жататын құқықтық күші.Сот шешімінің заңды күшінің қасиеттері:
1.Міндеттілік
2.Бұлжымастығы.(заңды күшіне енгеннен кейін аппеляциялық шағым беруге болмайды ал кассациялық немесе қадағалау шағым беруге болады дегеннді білдіреді)
3.Айрықшалық-заңды күшіне енген соң шешімде көрсетілген талаптармен мүдделі тұлғалар сотқа қайтадан жүгіне алмайды.
4.Шешімнің преюдикциялығы-сот анықтаған фактілер мен құқықық қатынастарды іске қатысушы тұлғалар басқа проңеске даудай алмайды.
5.Орындалытындығы-шешім ерікті орындалмаса мәжбүрлі түоде орындалуы қажет
6.Өзгермейтіндігі-шешім заңды күшіне енгеннен кейін оны шығарғын сот күшін жоя немесе өзгерте алмайды.
Сот шешімінің орындалуы:
1.Жалпы тәртіппен орындау
2.Дереу орындау(шешім шығарылғаннан кейін оны орындалуға жіберілуі)
Шешімнің дереу орындалуының екі түрі бар:
1.Міндетті
2.факулүтативті 238-бап
Шешімнің заңді күшіне енуінің 2 тәртібі бар:
1.Жалпы тәртіп 15 күн
2.Дереу заңды күшіне ену
Істі мәні бойынша шешпейтін бірінші сатыдағы соттың актісі
Талап арызды қозғалыссыз қалдыру.
Ұйығарымның түрлері:
Субьектілеріне қарай:
1.Жеке дара
2.Алқалық
Нысанына қарай:
1.Жеке процесуалық құжат түрінде ұйғарым
2.Сот отырысының хаттамасына енгізілетін судьяның аузша нұсқаулық туралы ұйғарым.
Қатысса-өкім
Қаиыспаса ұйғарым шығарылады сот залынан шығарылсы
Мазмұнына қарай:
1.Әзірлеуші ұйғарымдар(істің жүруін қаматамасыз етеді6қозғау,әзірлеу)
2.Кедергі келтіруші ұйғарымдар(процестің пайда болуына және жүруіне кедергі келітіпеді:тоқтата тұру,істі қысқарту,арызды қабылдамау)
3.Қозғаушы(мұнда іс шешім шығарусыз аяқталады.)
Шешімде кеткен кемшіліктерді түзету ұйғарым.
Жеке ұйғарым(заң бұзушылықтар болған жағдайда)
Ұйғарымға берілетін аппеляциялық тәртіппен шағым және жеке шағым.Сот ұйғарымның күшін жоя алады.Ұйшарым бірнеше ал шешім бір.
Сырттай іс жүргізу-
Сырттай іс жүргізу-сот тырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарланған жауапкедің сот отырысына келмеген және талапкер талапынан келісім болған жағдайда азаматтық істерді қарау және шешу тәртібі 1999 жылы қайтадан басталды.
Сырттай іс жүргізу белгілі негіздері:
1.Сот отырысына жауапкердің келмеуі.
2.Жауапкерге отырыстың уақыты мен орны тиісті түрде хабарлануы және бұл туралы сотта дәлелдеменің болуы.
3.Жауапкердің келмеуінің дәлелді себептерінің хабарламауы.
4.Жауапкерді істі өзі жоқта қарауын сұрамау.
5.Талапкер келісімі болуы
Сырттай шешімнің жалпы тәртіппен шығарылған шешімнен айырмашылығы:
1.Сипаттау бөлігінде жауапкердің түсініктемесі болмайды
2.Шешімнің дәлелдеу бөлігінде жауапкердің көрсеткен мән-жайларыжәне дәлелдемелер көрсетілмуі мүмкін
3.Қарар бөлігінде жауапкер үшін сырттай шешімге шағымданудың 2 тәсілі көрсетіледі:1Сол сотқа сырттай шешімнің күшін жою туралы арыз беру,2.Аппеляциялық тәртіппен наразылық беру.
Жалпы қарау
5күн,7,күн,2 ай,15 күн
Сырттай қарау
5 күн,7күн,2ай,3күн көшірмелерді жіберу,5күн,15күн
5 күн,7күн,2ай,3күн,5күн,10күн,15 күн
5 күн,7күн,2ай,3күн,5күн,10күн,7күн,2 ай,15күн.
Бұйрық арқылы ісі жүргізу 13-тарау.Ол жеңілдетілген іс жүргізу.Бұйрық сот бұйрығын шығару бойынша акт.Сот бұйрығының анықтамасаы 13-тарау.139-бап.Со бұрығының сот шешімінен айырмашылығы:
1.Атауында
2.Сот бұйрығы судьяның актісі ал шешім сот актісі.
3.Сот бұйрығы АІЖКнің 140-бабында көзделген негіздер бойынша шығарылады.ал сот шешімі кез келген азаматтық істерде шығарылады.
4.Шешімдер тараптардың түсініктемелері,сот отырысындағы көрсетілген дәлелдемелер көрсетіледі,ал бұйрықта өндіріп алушының даусыз құжаттары көрсетіледі.
5.Бұйрық арқылы іс жүргізуде өндіріп алушы және борышкер
6.Бұйрық әрқашан өндіріп алушының пайдасына ғана шығады.
7.Сот бұйрығына тек қарсылық ғана беріледі ал жоғары отырған сотқа шағым беруге боладыюҚарсылықты
Бұйрық
(баж 50%)Арыз берілген күнне бастап 3 күн ішінде бұйрық шағады.10 күн ішінде шағым беріледі.
3к+10к+?к+5к+7к+?ай+15к
Ерекше іс жүргізу мен ерекше талап қоюмен.
Әкімшілік істер бойынша сот қаулылары және өзге уәкілеттті органдардың,лауазымды тұлғаоардың қаулылары.
Сот орындаушыларының қаулылары.
Атқару құжаттары
Сот шешімі,ұйғарымы,бұйрығы –өздері атқару параға.
Атқару параға
Қылмыстық істер ойыша
Прокурордың қаулысы.
Атқару парағы 3 жылдың ішінде ұсынуға болады.Сот орындаушыда атқарушы санкция бар
Аралық соттарға қатысты 3 жыл
Қылмыстық істер 3 жыл
Прокурордың қаулылары 3 ай
Әкімшілік істер бойынша 3 жыл.
Атқарудың орны, уақыты.
Орны борышкердің орны немесе мүлкі орналасқан орны бойынша.
Уақыты:Таңғы 6:00 және түнгі уақытта 22:00.
Атқарудың мерзімі 2 ай.Жекелеген атқару құжаттар бойынша 4 ай.Олар:үйден шығару,үйден босату,борышкердің мүлкін сату немесе сату талап ететін болса,құрылысты бұзумен байланысты,технологиялық опперацияларға байланысты бұл мерзімдер кезеңдік өндіріліп алу жөніндегі құжаттарға жатпайды.