Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
16. Эпас- гэта аповед пра минулае, гiст. i мiфалаг. Гіст- гэта падзеі Траянскай вайны прыкл. 13 ст. да н.э. на тэр –рыі Малой Азіі.Прыкмета эпасу- наяўнасць героя і яго сябра. Вылуч-цца 2 пер-ды разв. народна-эпічнай літ-ры, жанравая форма якой набыла вызнач. эпасу (у найбольш стараж. разуменні гэтага паняцця): эпас пер-ду разлажэння рода-племяннога грамадства (напр., эпас пра Гільгамэша – помнік вавілона-асірыйскай літаратуры, паэмы Гамера “Іліяда” і “Адысея”) і гераічны эпас эпохі феадалізму. У творах гераічнага эпасу 2 перыяду вылуч. наст. прыкметы:наяўнасць хрысціанскіх тэм і вобразаў, матываў і сімволікі,прысутнічае і казачная фантастыка. Гэты эпас адлюстр. складаныя працэсы фармір. народнасцей і дзяржаў. У эпасе звыч. аднаўляюцца падзеі мінулага- гіст. або міфалагічнага. Часам аснову гіст. фону складала падзея, што мела або набывала ў тэксце выключ. знач. і вакол якой групаваліся інш.( Траянская вайна ў “Іліядзе”, бітва на Косавым полі). Часцей эпас прысвеч.1 тэме- процістаянню аднаго племені , народа або людзей адной веры.Гал. героем эпасу з’яўл. волат, асілак, юнак. Яго асн. рысы: смеласць і мужнасць, надзвычайная багатырская сіла.У творах эпасу падкр. физич. сіла героя і менавіта яна, асаблива на ранніх стадыях разв. прыгажосці героя.І зброя ў герояў асабл. Т.ч., для твораў гераічнага эпасу хар-на гераізацыя эпічнага свету і ідэалізыцая героя-волата ў іх узаемаадносін.
“Песня пра Раланда”Творчая гіст. «Песні пра Раланда» пралягае паміж 2 гіст. рэаліямі – часам, калі адбываліся падзеі, апісаныя ў творы, і часам, калі твор быў запісаны. . Цэнтр. падзея твора – бітва ў Рансевальскай цясніне 15 жніўня 778 г. паміж франкамі і баскамі. Твор быў запісаны прыблізна 1170 г. Паміж гіст.падзеяй і часам яе пісьмовай фіксацыі – адлегласць каля 400 год.
Так, асн. падзея «Слова пра паход Ігаравы» – паход рускіх войскаў у 1185 г. на полаўцаў. Сярод гіст. рэалій – бітва на Нямізе. Твор датуецца прыбл.1187 г. Зусім нязначная адлегласць у часе паміж гіст. падзеяй і яе адлюстр. у мастацкім творы дазваляе захаваць эмац-ыя адносіны да апісаных падзей, непасрэднасць пачуццяў у іх вобразнай перадачы. Таму «Слова пра паход Ігаравы» з’яўл. ўзорам ліра-эпічнага твора, дзе «апавяданне» (эпас) знітавана з «пачуццём» (як «адзіна верным словам» для вызнач. лірыкі). У адрозн. ад уласна гераіч.эпасу тут ёсць і апіс.прыроды, і выразны жаночы вобраз (Яраслаўна), пра што пішуць шматлікія даследчыкі “Слова...” Моцна выяўлены лір-ны пач., роля фал-ых традыцый, наяўнасць вобраза жанчыны ў стр-ры мастац. твора – прыкметы паэтычнай творчасці славян, адрозныя ад апавядальнага стылю заходнееўрапейскай эпічнай традыцыі.На 1узроні гіст. рэаліі фіксуецца наяўнасць гіст. прататыпу вобраза вярхоўнага ўладара. Гіст. асоба, Карл Вялікі нар. ў 742 г., стаў каралём у 768 г., імператарам – у 800 г., памёр у 814 г. У гэтым жа г. распадаецца і створаная ім імперыя. У тэксце, які ўзбагачаўся на працягу ст., Карл названы каралём (у больш стараж.х частках твора) ці імператарам, што сведчыць пра трывалае замацаванне ў свядомасці наст. пакаленняў вобраза Карла ўжо ў якасці заснавальніка вялікай імперыі. Яшчэ адна гіст. асоба прысутнічае ў творы, які названы імем гэтай асобы, – Раланд, гіст. Хруодланд, пляменнік імператара Карла (вядомы па «Жыццяпісе Карла Вялікага» Эйнхарда), калі мець на ўвазе вобраз эпічна маладога героя. У “Слове...” намаляваны вобразы гіст. асоб – кн. кіеўскага Святаслава, ноўгарад-северскага Ігара Святаславіча (1151–1202), яго брата Усевалада, полацкага князя Усяслава Брачыславіча (? – 1101). 2 ўзровень (этап алгарытмізацыі) – паэтызацыя гіст. рэалій, іх пераасэнсаванне ў выглядзе мастацкіх вобразаў. Карл Вялікі, Раланд, інш.гіст. асобы, становяцца аб’ектам мастацкай творчасці, аб іх дзяяннях складаюцца песні, якія перадаюцца з пакалення ў пакаленне. 3 ўзровень – гераізацыя гіст. асоб, падзей, фактаў, новая, уласна мастацкая інтэрпрэтацыя прататыпу. Так, партрэт Карла Вялікага мае сімвалічнае знач.(адпаведна з паэтыкай сярэднявечнага стылю): мудрасць Карла як дзярж. дзеяча падкрэслена знешнімі, устойлівымі матывамі (сівыя валасы і барада ў 36-гадовага героя), з дапамогай чаго вобраз караля ўзвышаецца над іншымі вобразамі твора. Пра разважлівасць Карла сведчаць і яго паводзіны: кароль (імператар) раіцца з баронамі. Пра здрадніцтва Ганелона Карл убачыў сон пра небяспеку папярэджвае і сон, які прысніўся рускаму князю. Другі герой – Раланд – смелы і мужны воін. 4 ўзровень – ідэалізацыя вобразаў. Карл, т.ч., адметны і перад людзьмі, і перад Богам; ён добры сеньёр, які клапоціцца аб сваіх падданых, шкадуе пляменніка Раланда, непакоіцца аб тым, што нядобрае можа адбыцца з франкамі падчас вяртання на радзіму. Ён жа і справядлівы мсціўца, які карае войска няверных, вярнуўшыся на дапамогу ар’ергарду, а таксама здрадніка Ганелона, з-за якога загінулі франкі і Раланд. 5 ўзровень – кананізацыя вобразаў, што звязана са ств-ем канона вобраза эпіч. героя, эпасу як аповяду пра мінулае і інш. Карл Вялікі выступае як казачны герой, асілак (паводле караля сарацын Марсілія, яму, па чутках, 200 год) – гэта шосты ўзровень – фалькларызацыі.
17. Паўднёваславянскія песні. Цыкл пра Косава поле. Цэнтральная падзея – бітва аб’яднанага войска славян (сербска-баснійскага на чале з князем Лазарам, 15–20 тыс.чалавек) з войскамі турэцкага султана Мурада 1 на Косавым полі (на поўдні Сербіі) 15 чэрвеня 1389 г. Загінулі усе абаронцы славянскіх земляў (акрамя 12-тысячнага войска Вука Бранкавіча, якое пакінула поле, але гістарычны Вук затым доўга змагаўся супраць туркаў, пакуль сам не загінуў). Гэты цыкл ілюструюць песні “Цар Лазар і царыца Міліца”, “Дзяўчына з Косава поля”, “Смерць маці Югавічаў” і інш.
Паэтызацыя барацьбы супраць войска турэцкага султана назіраецца ва ўсіх песнях гэтага цыклу. Так, нават самы малады воін, якому цар загадаў застацца пры царскім двары, пайшоў разам з войскам і не выканаў царскага загаду, застаючыся найперш верным свайму абавязку як абаронцы славянскіх земляў (“Цар Лазар і царыца Міліца”). У песнях гэтага цыклу гераізацыя падзей відавочная: героямі з’яўляюцца ўсе (і названыя паймённа і прадстаўленыя ў абагульненым вобразе) змагары за славянскія зямлі, за хрысціянства.
Адна з песень гэтага цыклу – “Смерць маці Югавічаў” – запісана ў Харватыі. На прыкладзе гэтага твора відавочна, што вектар міфатворчасці пралягае паміж гістарычнай падзеяй, якая адбылася 15.6.1389, і тымі фальклорнымі і міфалагічнымі вобразамі, якія прысутнічаюць у творы. Дзевяць сыноў маці Югавічаў і муж, «Юг-Богдан, десятый» пайшлі абараняць сваю зямлю на Косава поле. Бітва скончылася поўным знішчэннем славянскага войска: на доўгія пяць стагоддзяў на паўднёва-славянскіх землях усталёўваецца ўлада турэцкага султана. У песні арганічна спалучыліся хрысціянскія вераванні (зварот да Бога) і фальклорныя вобразы, дахрысціянскія ўяўленні (матыў пераўтварэння жанчыны ў птушку, вобраз ворана, які прынёс руку забітага, наяўнасць гіпербал, паўтораў, а таксама зварот да Бога як прыкмета хрысціянскіх вераванняў, або хрысціянскай міфалогіі). Так, маці «просит дать орлиные зеницы // И широкие лебяжьи крылья, // Чтоб взлететь над Косовым ей полем», развітацца з забітымі сынамі і мужам. Разнастайныя ў творы фальклорныя сродкі – пастаянныя эпітэты, казачныя вобразы, фантастычныя сітуацыі, арыгінальныя метафары і інш.
Цыкл пра Марка Карадевіча
Марка Каралевіч - галоўны герой сербскіх балад так званага « юнацкага » цыклу. Юнакі - маладыя людзі , сербскія героі . Юнакі Андрэй і Марк - сыны караля заходняй Македоніі Вукашын . Вукашын загінуў у бітве з туркамі . Гістарычны Марк Каралевіч быў уладаром невялікай часткі зямель у мястэчку Насеў ў Македоніі . Ён загінуў ў 1395 годзе ў бітве пры Ровінь ў Валахіі , у якой ён прымаў удзел на баку турак . Гістарычны Марк Каралевіч супрацоўнічаў з туркамі , таму яго зямлі і людзей яны не чапалі. У супрацьлегласць гістарычнаму Марку з легенд - абаронца роднай зямлі ад турак , якія былі адчайнымі ворагамі паўднёвых славян. Песні пра Марка Каралевіч , складзеныя ў яго землях , вельмі хутка сталі спяваць у самых аддаленых кутках і Македоніі , і Сербіі , і Далмацыі - усюды , дзе туркі знішчалі бедны люд. Фон песень - старадаўнія легенды пра Марка і яго кані Шарце , які ўмее гаварыць. Песні , якіх больш за дзвесце , распавядаюць пра ўчынкі Марка: « Каралевіч Марк арэ » , «Марк вызваляе тры звяна палонных » , « Шлюб Каралевіча Марка » , « Каралевіч Марк і Алилага » , « Каралевіч Марк і Мус - Разбойнік » . У баладах маюцца казачныя элементы . Легендарнаму герою - юнаку трыста гадоў , але ён усё яшчэ малады рыцар . І будзе жыць , пакуль яго не весткі аб смерці . Марк магутны і бясстрашны. Ён здольны перамагчы і волата з трыма сэрцамі , і цэлае варожае войска. Калі трэба - ён хітры і падступны . Сіла яго вострага слова непераадольная. Нават султан не можа здужаць непакорлівага Марка .У легендарнага героя і смерць павінна быць легендарнай . Пра гэта гаворка ідзе ў баладзе «Смерць Марка Каралевіча » . Як і ў «Песні пра вещем Алега » , да героя з'яўляецца Віла , якая распавядае Каралевіча аб блізкай смерці і як менавіта ён памрэ. Ведаючы , што смерць не адступіцца , Марк выконвае ўсе абрады , звязаныя са смерцю ваяра: ён адсякае галаву свайго каня Шарцу і ламае свой меч . Так рабілі даўнія продкі славян , так як думалі , што ўсё гэта спатрэбіцца воінам у іх паходах у іншым свеце . Марк Каралевіч - увасабленне уяўленняў сербаў пра народнага героя- абаронцу. У баладах пра яго жыве мара простых людзей аб тым , што зноў прыйдзе Марк Каралевіч , падыме з дна мора зброю і выганіць туркаў з роднай зямлі .
18.Рыцарская лит-ра нарадж. и распаўсюдж. у 11-14 стст. Рыцарами наз. тольки дробных феадалаў- воінаў, якія служылі сваім сеньёрам.Рыцар павінен быў мець баявога каня, зброю(шчыт,меч,латы),удзельнічаць у турнірах.Апісанне рыцарскага ўзбраення,а таксама турніраў складае значную частку твора ў розн. жанрах рыцарскай лит-ры.Для рыцара ліч. абавязкова быць смелым і верным свайму абавязку,праяўляць высакароднасць у адносінах да жанчыны.Росквіт рыцарства адносіцца да 12-14 стст.,калі яно склала аснову дваранскага саслоўя.У гэты час рыцырства набыло не толькі вызначальнае сацыяльна-палітычнае становішча,але і праявіла патрабавальнасць да пашэрэння свайго культурнага кругагляду.Гэтаму спрыялі крыжовыя паходы,знаёмствы з невядомымі землямі і экзатычнымі культурамі.Культ рыцырскай дабрачыннасці стаў абазначацца паняццем “куртуазія”(пачцівы,ветлівы),што склала новы кодэкс рыцарскай дабрачыннасці,высакароднасці.У яго ўвайшлі і гераічны(ваеннае майстэрства і маст-ва бою-з ліку “сям’і рыцарскіх дабрачыннасцей”), і эстэтычны(свецкае і прыдворнае выхаванне) ідэалы.Аснову апошняга склалі пачуцці далікатнасці і пачцівасці,вытанчанасці і элегантнасці,высакароднасці і прыгажосци,маст-ва спеваў,якім павінен быў валодаць рыцар, а таксама ігры на розн. інструментах,уменне складаць вершы і дагаджаць даме.Рыцарская, або куртуазная,літ-ра была прадстаўлена розн.жанрамі паэзіі і прозы.
Рыцарскі раман.Рыцарскі раман найперш можна азначыць як жанр свецкай літ-ры Сярэднявечча.Тэрмін “раман” узнік у 12ст.для абазнач. тэксту на жывой раманскай мове ў адрознен.ад твора на лац. мове.Спачатку гэты тэкст меў верш.форму.Затым назва “раман” пашыралася і на празаічны тэкст і стала абазначаць вялікі па памеру тэкст у прозе.Вытокі рыцарскага рамана-у кул-ры франц.зямель і той частцы тэр-рыі Англіі,якая належ. у 12-14ст. каралеўскай Анжуйскай дынастыі.Да таго ж складванне жанру рыцарскага рамана на тэр-рыі Анжуйскай імперыі адбывалася ва ўмовах спалуч. розн.уплываў-раманскіх,германскіх і кельцкіх.Менавіта ў Брэтаніі і Уэльсе ўзнік сюжэт пра барацьбу кельтаў супраць англаў і саксаў.На чале аднаго з брытанскіх плямён быў Арторыус,які імкнуўся аб’яднаць кельтаў у барацьбе з іншаземцамі.Пазней правадыр набыў прыкметы казачнага героя і ператварыўся ў вядомага караля Артура.З кельцкіх легенд і паданняў з цягам часу ўтварылася група сюж. пра караля Артура і рыцараў Круглага Стала.Пакольки рыцары караля збіраліся за круглым сталом,ніхто не мог лічыць сябе другарадным або абдзеленым увагай караля.Гэтыя рыцары на чале з Артурам сталі ўвасабленнем вышэйшых маральных ідэалаў рыцарства,і разам з сюжэтам сфарм.паняцце рыцарскага братэрства і яго ўтопіі.Адным з вядомых рыцарскіх раманаў была”Александрыя”.Гэты твор апавядаў пра жыццё,подзвігі і прыгоды цара Аляксандра Македонскага,які жыў у 4ст. да н.э.У свій час ён стварыў вялікую імперыю стараж. свету і падпарадкаваў сваёй уладзе землі да ракі Інд.У 2-3стст.н.э.у Егіпце быў напісаны тэкст на грэч.мове,які стаў крыніцаю для шматлікіх перапрацовак.З15ст.на Бел-сі распаўсюдзілася 5 вар.гэтага рамана.Так,у бел-ай рэдакцыі17ст. расказвалася пра нарадж.,вых.героя,пра тое,як Аляксандр стаў рыцарам.Многія стар.прысвеч.апісанням паходаў героя з войскам у Егіпце,Сірыю,Палесціну.Адным з найбольш цікавых апавяд. з’яўл. расказ пра паход у Індыю,але аўтар не прытрымліваўся дакладнага апісання гіст.падзей.Гал.эл.яго сюжэта былі апавяданні пра цуды,дзіўных жывёл,незвыч.людзей з сабачымі галовамі,птушынымі нагамі і тулавам,нават з вачамі і ротам на грудзях.Герой сустракае ў Індыі волатаў і пігмеяў,гаворачыя дрэвы,гадзюк,што дыхаюць агнём,медныя палацы і ўсюды незлічоныя багацці.Аўтар меў на мэце забавіць чытача,расказаць пра экзатычныя краіны,пра поўны цудаў сусвет.