Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
6 класс
Жер бетінің табиғатын,халқын,шаруашылығын сипаттайтын ғылым-Геогрефия
География- физикалық,экономикалық болып бөлінеді
«География» сөзі- жерді сипаттап жазу дегенді білдіреді
Физикалық геогрфия- табиғат денелері мен құбылыстардың жерн бетінде таралу заңдылығын зерттейді
География- ғылым ретінде ежелгі Грекияда туған
География ұғымын – Эротосфен енгізген
Эротосфен өзінің жерді сипаттауға арналған еңбегін- География деп атады
География атасы- Эротосфен
Дүние бөліктері туралы ұғымды енгізген- Гректер
Ұлы география ашылулар заманы-XV-XVII Ғ.
Ең алғышқы глобусты XVғ. Мартин Бехайм жасады,оның глобусында-Европа, Азия, Африка ғана бейнеленген
Х. Колумб- экспедициясы 1942 жылы басталды. Тұңғыш дүние жүзін айналып шығу экспедициясы.
1519-1522 жылдары Ф. Магеланның басқаруымен болды, Бұл саяхаттың нәтижесінде жердің- шар тәрізді екенін іс жүзінде дәлелдеді
Тынық мұхит ашылды, дүние жүзілік мұхит ұғымы қалыптысты
Орыс географиялық қоғамы- Санк- Петербургте орналасқан
Қазақтың тұңғыш географиялық ғалымы Ш. Уалиханов орта Азия мен орталық Азиян зерттеуге үлес қосқан- Прежевальский, Тянь- Шанский
Күннің төңірегінде Жерді қоса есептегенде 9 ірі планета бар
Күнге ең жақыны- Меркурий
Жер күннен 3 орналасқан, Жердің табиғи серігі –Ай
Күн жүйесінде ірі 9 планетадан басқа ұсақ денелер- астероидтар кездеседі
Жердің радиусы- 6371км
Жердің полюстік радиусы экватор радиусынан 21км қысқа
Экватор ұзындығы- 40 000км
Жер пішіні шар тәріздес болғандықтан күн сәулесі жер бетіне әркелкі түседі
Жер батыстан шығысқа қарай айналады
Жер өз бөлігінен тәуілік ішінде айналу нәтижесінде күн мен түн ауысады және жер күнді орбита бойымен 365 күнде 1 рет айналып шығады
Кібісе жылы 4 жылда 1 рет қайталанып отырады-29 ақпан
Жер бөлігі орбита кеңістігінде 66,5 бұрыш жасап орналасқан
Жердің күнді айнала қозғалғандықтан және 66,5 бұрыш жасап орналасқандықтан маусым өзгереди
Маусым ауысуының негізгі себебі күн сәулесінің түсу бұрышы және уақытының ұзақтығы байыл маусым ауысады
Оңт. Жарты шардың жаз айлары- желтоқсан, қаңтар, ақпан
Көктемгі күн теңеуі- наурыздың 21-і
Күзгі күн теңелуі- 23 қыркүйек
Жер шарының барлық ендіктерінде күн мен түннің 21 наурыз, 23 қыркүйек
Көкжиек- жер бетінің көзге көрінетін бөлігі
Көкжиектің 4 негізгі тұсы болады
Көкжиек тұстарының бағытын көрсететін белгі- ромб деп аталады
Жерді бағдарлау үшін ең алдымен- көкжиек тұстарын табу керек
Темірқазық жұлдызы үнемі- солтүстік бағытты көрсетеді
Азимут- белгілі бір затпен солтүстік бағытының арасындағы бұрыш
Азимут-0º-360º-өлшем
Азимут пен көкжиек тұстарын- тұсбағар анықтайды
Азимут солтүстіктен басталып сағат тілімен бағытталады.360-қа дейін өлшенеді
Егер бала мектепке 45 азимутта барса, 225-та кайта үйіне келеди
Жер бітінің қашықтықты таспамен, өлшеуіш ашамен, көзбен анықтайды
Масштаб- жер бетінің қашықтықтағы қағаз бетіне неше есе кішірейтілгенін көрсететін бөлшек сан-1,1 0000
Масштаб-сандық, атаулық, сызықтық болып бөлінеді
Сандық масштаб бөлшектерін санмен көрсетеді
1см-100м-атаулық
Атау масштаб- карта бетіндегі 1см жер бетіндегі қанша қашықтық теңелгенін көрсетеди
Бөлшек бөлігіндегі сан ірі болса, масштаб соғұрлым кіші болады
1:15 0000 масштабы картада 4см жер бетінің қандай қашықтығына тең?
Шешуі:1500 00=1см-де=1500·4=6000
Жергілікті жердің планы-дегеніміз Жер бетінің қағазға кішірейтіліп түсірілген нұсқасы
Су айдындары картада көгілдір түспен белгіліенеді
Жер бетіндегі нүктенің мұхит немесе теңіз деңгейінен бастап есептелінетін биіктігі- абсолют биіктік деп аталады
Жер бетінің кез келген екі нүктенің биіктік айырмасы- салыстырмалы биіктік деп аталады
Сал. Биіктік- деңгейлегіштің көмегімен анықталады
Теңіз деңгейі-0м, балтық теңіздің жағалауынан басталады
Жер бетінің ой қыры- горизонталь сызықтармен бейнеленеді
Горизонтальдар деп- биіктігі бірдей нүктелердің арасын қосатын сызықты айтады
Горизонталь сызықтарына кесе көлденең қойылатын сызықтар- бергштрих деп аталады
Жер бедері картада- қат- қабат бояулармен бейнеленеді
Ұшақтан түсірілген фотосуреттен-аэрофото әдісі арқылы карта жасалады
Шағын жердің планын түсіру үшін айнала нысаналау әдісі қолданылады
Глобус жердің кішірейтілген дәл үлгісі
1лир.доғасының ұзындығы-111км-тең
Солт. Және оңт. Полюстің арасын қосатын сызық-меридиан деп аталады
Экваторға параллель жүргізілген сызықтықты- параллель сызықтық деп атаймыз
Ең ұзын параллель- экватор сызығы
Меридиан мен параллель сызықтарының қиылысуынан градус торы шығады
Географиялық координаталар- ендік пен бойлықтан тұрады
Жер шарындағы кез келген нүктенің орны-Геогрфиялық координаталар арқылы белгіленеді
Геогр. Ендік дегеніміз- нүктенің экватордан градус есебімен алынған қашықтығы
Геогр. Бойылқ дегеніміз- жер бетіндегі нүктенің бастапқы меридиан грудс есебімен аланған қышықтық
Қазақстан-гринвич меридианы шығыста жатыр
Жер бетіндегі заттар жазықтықта шартты белгілермен бейнеленуі карта деп аталады
66,5º солт. Ендік және 66,5º оңт. Ендік- поляр шеңбері деп аталады
Карталар мазмұнына қарай екі топқа бөлінеді-Жалпы географиялық және тақырыптық
Жалпы геогр. Карталарға- топографиялық карталар жатады
Тақырытық карталарға- климаттық, топырақтық және т.б жатады
Картада табиғаттың бірнеше компоненттері көрсетілсе ол- кешенді карта деп аталады
Ірі масштабтық карталар1:1 000.000 ірілері, 1:200 000дан- 1:1 000 000 орта масштабты, 1 000 000-ұсақтары ұсақ масштаб болады
Географиялық картадағы биіктік пен тереңдік, биіктік және тереңдік шкалаларыбойынша анықталады
Жер қабықтары-
Атмосфера- жердің ауа қабығы
Гидросфера- су қабығы
Литосфера- сыртқы тас қабығы
Биосфера- тірі ағзалар мекендейтін қабық
Жердің ішкі құрылысы- Жер қыртысынан, мантиядан, ядродан тұрады
Жердің ең сыртқы қабаты- жер қыртысы деп аталады
Жер құрылысы материктік және мұхиттық болып екіге бөлінеді
Материктік жер қыртысы қалың үш қабаттан тұрады-1- шөгінді,2-гранитті,3- базальтті
Материкті жер қыртысының таулардағы қалыңдығы 70-80км
Мұхиттық жер қыртысы шөгінді және базальт екі қабаттан тұрады
Материктік жер қыртысының, мұхиттық жер қыртысынан айырмасы-граниттік қабты бар
Материктік жер қыртысы- қалың үш қабаттан тұрады
Мантияның қалыңдығы- 2900км
Жердің ең орталық өзегін
Ядро алып жатыр
Литосфералық тақталардың жылдық қозғалуы 2-5см
Жер қабатын құрайтын барлық тау жыныстары- магмалық, шөгінді, метаморфты тау жыныстары болып үш топқа бөлінеді
Жер астынан балқып шаққан заттардан пайда болған жыныстар- магмалық тау жыныстары деп аталады
Магмалық т.ж.- гранит және базальт жатады
Жер қыртысының бетінде сыртқы күштерден пайда болған жыныстар- шөгінді жыныстар деп аталадыШөгінді жыныстарға- шымтезек, тас- көмір жатады
Органикалық жолмен пайда болған шөгінділер- бор, әктас, шымтезек, тас- көмір жатады
Химиялық жолмен пайда болған жыныстарға- тас тұзы жатады
Сыртқы күштерінің әсерінен тау жыныстарының бір түрден, екінші түрге ауысуынан- метаморфтық тау жыныстары түзіледі
Метаморфоза-грекше өзегу дегенді білдіреді
Метаморфтық тау жыныстарына-мәр-мәр жатады
Метаморфозаның әсерінен әктас мәр- мәрға, құмтас кварцитке айналады
Жер сілкіну-дегеніміз жер қыртысы мен жоғарға мантиядағы кенет ығысудың әсерінен туатын жер асты дүмпуі мен қозғалуы
Дүмпудің жер бетіне шыққан жері- эпицентрі
Жер сілкінудің күші-12 баллдық шкаламен өлшенеді
Жер сілкінуі жиі қайталанып туратын аймақтар- сейсмикалық аймақтар деп аталады
Жер қыртысының қозғалысын- Сейсмологтар құрамы тіркеп отырады
Жанартаудың төбесінде пайда болған шұңқыр- кратер деп аталады
Жер бетіне шыққанда ұшпа заттарынан айырылғаг магма- лава деп аталады
Сөнген жанартаулар-Эрбульспен Кавказ
Жанартаулардың көпшілігі Тынық мұхит жағалауында орналасқан
Жанартаулар мен жер сілкінісі жиі болатын аймақ- материк шетіндегі таулы аймақтар
Жер асты суының температурасы жоғары болып әртүрлі газдар мен тұздар кездесетін суларды- минеларлды сулар дейді
Мезгіл-мезгіл ыстық су мен бу шапшып тұратын бұлақты- гейзерлер деп атайды
Физикалық картада таулар- қоңыр түспен белгіленген
Жер бетінің жазықтардан оқшау көтеріліп жатқан қатты тілімденген биік бөліктері таулар деп аталады
Таулар абсолюттік биіктігіне қарай 3 топқа бөлінеді- аласа, орташа, биік
Аласа таулар-400-1000м
Орташа-1000-2000м
Орташа биік-карпат тауы
Биік таулар-2000м астам
Жанартаудың атқылауынан пайда болған жеке тау-ключи шоқысы
Орал тауы-ескі тауға жатады
Сыртқы күштердің әсерінен тау жыныстарының һзгеруі- үгілу деп аталады
Жер бетінің аз тілімденген тегіс болып келген кең алқабын- жазық деп атайды
Жазықтар абс. Биіктігіне қарай-3 бөлінеді
200м төмен жазық ойпат-Жер шарындағы ең үлкен ойпат Оңт. Америкадағы Амазонка ойпаты
Абс. Биіктігі 200-500м жазықтар краттар деп аталады
500м-астам жазық таулар- үстірттер
Бұрын теңіз түбі болып кейін көтерілудің нәтижесінде пайда болған жазықтарды – алғашқы жазықтар деп атайды
Желдің әрекетінен пайда болған құм төбелерді- барқан
Айшық тәріздес пішінге ие болған құмды төбелер- шағыл
Теңіз тереңдігін-эхолоттың көмегімен анықтайды
Дыбыстың су астына таралу жылдамдығыбір сек.1500м
Мұхит түбінің ең үлкен бөлігі қазан шұңқыры
Материктің мұхитқа өткелі 200м тер дейінгі бөлігі- қайран д.а
Материк. Қайраннан мұхит түбіне ауысатын бөлігі- материктік беткей деп аталады
Мұхит түбінің терең ойыстарын-шұңғымалар деп атайды
Атмосфера құрғақ ауаның 78% азот,21% оттегі
Атмосфераның қабаттары Тропосфера,Стратосфера, Атмосфераның жоғарғы қабаттары
Атмосфераның төменгі қабаты тропосфера тіршілік үшін маңызы зор қабат
Бүкіл ауаның 80% тропосферада бар
Стратосферада темп. Жағарлауы осы қабатта шоғырланған.Азон қабатының күн сәулелерін түсуіне байланысты
Азон қабаты күннен таралатын әсіре күлгін сәулелерді ұстап қалады
Ауаның жер бетіне түсіретін салмағы- атмосфералық қысым
Әрбір 10м биіктікке көтерілгенде қысым шамамен 1мм-ге төмендейді
1км- биіктікке атмос. Қысым 100мм төмендейді
Атмосфералық қысымды- барометрмен өлшейді
Қысымның өлшем бірлігі-мм
Әрбір 100м биіктікке көтерілгенде tº орта есеппен 0,6º төмендейді
1км биіктікте tº 6º төмендейді
Тәуілік ішіндегі ең төмен tº күн шығар алдында болады
Күн көкжиектен биіктеген сайын ауа tº- да жоғарлайды
Тәуілік ішіндегі ең жоғарғы және ең төмен t айырмасы –tº тәуіліктік амплитудасы деп атаймыз
Тәуілік ішіндегі ауа tº ауытқуы жазда жоғары
1м³ Ауадағы су буының нақты мөлшері
Абсолюттік ылғалдық-граммен өлшенеді
1м³ ауадағы су бының нақты мөлшерінің сол. Темп. Ауаны қанықтыратын су буының мөлшерінің қатынасы салыстырмалы ылғалдылық
Салыстырмалы ылғал.-гигрометрмен өлшенеді
Су буының сұйық күйге айналуын-конденсация деп атайды
Пішініне қарай бұлттардың негізгі үш түрі ажыратылады.Олар:1-будақ,2-қабат, 3- шарбы бұлт
Шарбы бұлтта жауын жаумайды
Ауаның жер бетіне таяу қабатынан түсетін ылғал-шық
Жер бетіндегі ауаның гор. Бағытта бір жерден екінші жерге ауысуын – жер деп атайды
Желдің соғуының негізгі себебі ауа қысымының жер бетінде әркелкі таралуынан
Жердің жылдамдығы мен бағытын –желбағар анықтайды
Егер жел солт. Шығысқа қарай соқса, онда желдің бағыты қандай?( оңт. Батыс)
Тәуілік ішіндегі бағытын екі рет өзгертетін жел- бриз желі деп аталады
Бриз французша- жеңіл жел
Күндізгі бриз судан құрлыққа қарай соғады
Маусым ішіндегі бағыт өзгеріп отыратын жел- муссон деп аталады
Жел қозғалтқыштарын қозғалту арқылы электр қуатын өндіреді
Ауа райы-дегеніміз тропосфераның белгілі бір жеріндегі, белгілі бір қысқа мерзімдік жай күйі
Ауа райының элементтері:Атмосфера қысымы, Температура, Ылғалдық
Тропосфераның белгілі бір жеріндегі қалыптасқан қасиеті жөнінен ерекшелік жасайтын ауаның үлкен бөліктерін – ауа массалары деп атайды
Пайда болатын ендіктеріне қарай әр жарты шарда 4 түрлі ауа массалары кездеседі
Экваторлық,Тропиктік,Қоңыржай,Арктикалық
Теңіз үстінде қалыптасқан ауа-ылғлы мол буымен ерекшеленеді
Солт. Жарты шардағы ең ұзын күн 22 маусым
Оңт. Және солт. Жарты шарда 23 қыркүйек пен 22 наурызда күн сәулелері бірдей түседі
Жер шарында 5 жылу белдеуі бар
Солт. Және оңт. Тропиктің аралығы ыстық белдеу
Жердің ыстық белдеуі тропиктер арасында орналасуынан күн дәл төбеден ұзақ және ауаның жоғарға қозғалысы болады
Қоңыржай белдеуде жылдың 4 мезгілі айқын байқалады
Ауа райының бір жерге тән көп жылдық орташа жай күйі – климат деп аталады
Климат грекше-еңкіш деген сөз
Әр жарты шарда 4 негізгі климаттық белдеу болады
Тропиктік климаттық белдеуде жер бетіндегі ең жоғарғы температура байқалатын белдеу
Тропиктік белдеуде материктердің батыс жағалауында өтетін суық ағыстар жауын шашынның аз түсуіне әсер етеді
Гидросферадағы- тұшы судың мөлшері 2,5%
Судың мұхиттан құрлыққа және құрлықтан мұхитқа үздіксіз ауысуы процесін- дүниежүзілік су айналымы деп атайды
Дүниежүзілік мұхиттың бөліктері-Мұхиттар, теңіздер, шығанақтар, бұғаздар
Дүн. Жүз. Мұх. Үлесіне бүкіл жер бетінің 4/3 бөлігі кіреді
Ең терең шұңғыма тынық мұхитында- мариан шұңғымасы 11022м
Солт. Мұзды мұхит ең кіші немесе ең шағын мұхит
Ашық мұхитта кездесетін теңіздер-Саргоз, фиджи теңізі
Ішкі теңіздер-Қара, Балтық, Мрамор, Азоф теңіздері
Шеткі теңіздер- Бринц теңізі
Шығанақ- мұхиттың немесе теңіздің құрлыққа сұғуына еніп жатқан бөлігі
Түбег- құрлықтың су кеңістігіне кіріп тұрған бөлігі
Ең үлкен түбег- Арабия түбегі
Бұғаз- екі жағынан материктің немесе аралдардың жағалары қысып немесе шектеп тұрған еңсіз су айдыны
Ең үлкен бұғаз- Мозамбик бұғазы
Ең кең- Дрейк бұғазы
Дүние жүзіндегі мұхит суының қасиеттері-температура, тұздылығы
Дүние жүзілік мұхиттың беткі суының орташа темп.-17,5Сº
Дүние жүзілік мұхиттың орташа тұздылығы-35‰
Тұздылығы ең жоғары- Қызыл теңіз
Толқынның ұзындығы дегеніміз- көршілес екі толқын қырқаларының арасындағы ара қашықтық
Су астында жер сілкінуден цунами толқындары пайда болады
Сұрапыл, дауыл түрінде соғатын желді- Тайфун деп атайды
Тайфуннан- Филиппин және Жапон аралдары көп зардап шегеді
Теңіздің толысу және қайту құрылысының себебін Ньютон анықтаған
Толысу және қайту құрылысы-айдың тартылу күшіне байланысты
Толысу және қайту толқындарының қуатын электр энергиясын өндіру үшін пайдаланылады
Мұхиттағы су массасының 1 бағытта ауысуын-мұхит ағыстары деп атайды
Ағысты туғызатын басты себеп-Тұрақты желдер
Ең ірі суық ағыс- Батыс желдер ағысы
Ұзындығы-30мың км
Теңіз қатысының өте ауқымды ежелгі аймағы-Атлант мұхиты
Мұхитты көп ластайтын зат-Мұнай
Білгілі бір ойпат арқылы судың қозғалуы-өзен
Өзеннің ағып шығатын жері- бастауы
Өзеннің үнемі су ағатын бөлігі- арна
Өзеннің құятын жері- сағасы деп аталады
Аңғардың өзен тасығанда су басатын бөлігі-жайылма
Өзен барлық салалармен бірігіп-өзен жүйесін құрайды
Қаратал өзені-Жоңғар алатауынан басталады
Өзеннің кей жерінде кездесетін қатты кристалды тау жыныстарын-Шоңғалдар деп атайды
Жер шарындағы ең биік сарқырама-Анхель
Ариноко өзенінде орналасқан,биіктігі-1054м
Ірі сарқырамаларда қуатты электр станциясы салынады
Амазонка мен Конго өзендерінің суының мол болу себебі жаңбыр жыл бойы бірлкекі жауады
Өзендегі су деңгейінің кенет көтерілуін-тасқын деп атаймыз
Жер бетіндегі суға толы табиғи ойыстарды-көл деп атайды
Теңіз деп аталатын ірі көл-Каспий теңізі
Дүние жүз. Ең терең көл- Байықал көлі, тереңдігі-1620м
Бір жағы тұзды, бір жағы тұщы көл-Балқаш көлі
Ешбір өзен ағып шықпайтын көлдер-ағынсыз көлдер
Дүние жүз. Ең ірі мамон үңгірі,солт. Америкада орналасқан
Қар жиналып мұздыққа айналуы мүмкін болатын жоғарғы шекара- қар жиегі немесе қар шекарасы деп аталады
Жабынды мұздықтар жер бетіндегі мұздықтар көлемінің-98%-ын құрайды
Биосфера-жердің тірі ағзалар мекендеген қабығы
Биосфера-географ. Қабықтың адамдар мекен ететін бөлігі
Барлық қабықтарды қосатын жер қабыы
Ауа ағындары бактерияларды-20-22км биіктікке дейін көтереді
Тірі ағзалар мекендейтін, өсімдіктер, жануарлар және майда ағзалар тіршілік бірлестігін-биоценоз деп атайды
Біолгілі бір табиғи ортаға шоғырлан,ан ағзалар тіршілік бірлестігін-биоценоздар деп атайды
Экология ұғымын алғаш енгізген-Геккель
Өсім-ң, жануар-ң, биоценоз-ң географ-қ таралу заңдылығын-биогеография ғылымы зерттейді
Өсімдіктер мен жануарлардың таралуы – климаттық жағдайға байланысты
Біздің планетамыздың даму тарихы 2 кезеңнен өткен
Жердегі қарапайым алғашқы ағзалар 3 млрд жыл бұрын пайда болған
Тірі ағзалардың атмосфераға әсері-фотосинтез
Топырақ жердің ең беткі, өте жұқа-2-3м тірі ағалардың әсерінен өзгеру нәтижесінде пайда болған
Органикалық қалдықтардың ыдырауы нәтижесінде пайда болған орг. Зат- қара шірік
Ең құнарлы топырақ- қара топырақ
Дала зонасының топырағы- қара шірікке бай, құнарлы
Жердің ерекше кешенді қабығы-географиялық қабық деп аталады
Гидросфера литосфераның жоғарғы бөлігі, атмосфераның төменгі бөлігі-географиялық қабық
Географ. Компоненттерінің бір бөлігі- Су
Табиғат компоненттерінің жыныстығы- табиғат кешенін құрайды
Ағзалар- географ. Қабықта тіршілік етеді
Жер шарындағы ең үлкен табиғат кешені-геогрф. Қабығы
Темп. Жағ,ылғалы, тпырағы, өсімдік жан-ы бір-бірінен байланысқан ірі табиғат кешені-табиғат зонасы
Құрлықтағы табиғат зоналарының бір-бірімен айырмашылығы өсімдік жамылғысының спатына байланысты
Табиғат зонасы-экватордан полюске қарай өзгеріп отырады
Жер шарының әр қайсысында 4 негізгі географ. Белдеу болады
Темп. Жоғары жыл бойы жауын- шашын мол, егіншілікке жарамсыз аймақ- экваторлық ормандар
Темп. Жыл бойы жоғары, жауын- шашын мол- экваторлық белдеу
Субэкваторлық белдеуде саванналар мен ылғалды ормандар кездеседи
Саванна деп- әр жерінде жеке шоқ-шоқ ағашпен бұта кездесетін алқап
Саванна- өсімдіктердің қоршаған ортаға бейімделуі
Құрғақ кезде ағаштар жап-н түсіреді
Жіне шөптер күйіп кетеді
20-30 солт. Және оңт. Жарты шар-р ендіктер аралығы- Тропиктік белдеу
Австралияның шығысында эфкалипті ормандар ерекше көзге түседі
30-60ºендіктер аралығында қоңыржай белдеу орналасқан
Қоңыржай белдеуі солт. Жарты шарда үлкен аумақты қамтиды
Шөл зонасында-келес кесірткесі тіршілік етеді
Шөл мен дала зонасының ортасында шөлейт орналасқан
Дала-деп шөптесін өсімдіктер өтетін ормансыз алқапты айтады
Дала зонасының өсімдігі-селеу, бетеген
Сұр топырақты орман зонасы
Жалпақ жапырақты орман зонасы
Ағаш өсімдігі негізінен орын алатын табиғат зонасы-орман
Тундраның өсімдіктері-мүк, қына
Орманды тундрада тізеден келетін ормандар кездеседі
Тундра мен орман арасындағы өтпелі зона-орманды тундра
Қалпына келмейтін табиғат ресурстары-минералды ресурстар
Қазіргі уақытта экологиялық негізгі себеі-адамның шаруашылық әрекеті
1987жылы жер шарының халқы-5 млрд
1999жылыЖ.Ш.Х.-6млрд
Демографиялық саясат деп-үкімет тарапынан халықтың тууын мемлекеттік деңгейде реттеп отыратын шаралар
Жер бетіндегі адамзат өздерінің сыртқы келбетінің ерекшелігіне қарай 3 нәсілге бөлінеді:Еуропоид,Моңғолоид,невроид
Невроидтық нәсіл өнілдері Африка мен Австралияда тараған
Орыстар мен немістер- еуропоидтарға жатады
Әр түрлі нәсілдердің өкілі бір- бірімен сыртқы келбетімен ерекшеленеді
Нәсілдік белгінің қалыптасу себебі-табиғат жағдайына, қоршаған ортаға байланысты
Нәсілдік белгілер атадан балаға беріледі
Екінші д.ж. с. Қарсаңында кемісітушілік үлкен орын алған ел-Германия
1965 жылы БҰҰ-ның нәсілдік кемісітушілікке қарсы қарар қабылдады
Мемлекеттік жер шарындағы орны мен шекараларын көрсететін карта-саяси карта
Саяси картада мемлекеттердің алып жатқан орны арнаулы- түсті бояулармен белгіленеді
Қазақстанда 14 облыс бар
Жер сілкінісі платформада өте сирек байқалады
Жер асты ыстық суларын Исландия үй жылытуға пайдаланылады
Таудың сүйір басы- шың
0º- ендіктен,0º- бойлық координатасы Атлант мұхитында орналасқан
PAGE 4