Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
А
Айырбас құны: Тауардың басқа тауарларға айырбасталу қабілеттілігі; Өндіруге жұмсалған еңбектің еңбектің өнімі; Тауардың пайдалылығы,адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті.
Айнамалы капитал: Капиталдың өндіріс және айналыс саласындағы қозғалысы; Қосымша құн өндіру; Капиталдың шеңбер айналымының үнемі қайталануы және жаңаруы.
Айналым капиталы: Тұтыну процесінде айналым ақшалай формада тұтас қайтады; Айырбас құнды тауарды өндіру; Капиталдың шеңбер айналымының үнемі қайталануы ж/е жаңаруы.
Айналымдағы капиталдың формуласы: Өндірістік; Өнеркәсіптік; T-A1-Т-Ө-T11.
Айналымдағы капиталдың формуласы: А-Т-А; Ақша; Тауарлы ақша.
Айналымдағы капиталдың формуласы: А-Т-А ; Тауарлы ақша ; - T-A1-Т-Ө-T ¹¹.
Алдыңғы он жалдықта халықтық табиғи өсуінің жоғарғы қарқыны: Демографияның субьективті құбылыстары; Демографияның обьективті құбылыстары; Демографиялық төңкеріс және демографиялық жарылыс.
Ашық инфляция қандай формаға бөлінеді: Ақша құндылығы мен қабілеттілігінің төмендеуі; Жалпы баға деңгейі инфляция; Болжау, күткен, күтпеген инфляция.
Айырбас құны:Тауардың тауарларға айырбасталу қабілеттілігі; Еңбек құралы; Табыс көзі.
Айырбас құны: Тауартың басқа тауарларға айырбасталу қабілеттілігі; Өндіруге жұмсалған еңбектің өнімі; Ұлттық өнім,табыс,сауда.
Ашық инфляция қандай формаға бөлін: Болжау, күткен, күтпеген инфляция; Сұраныс, шығын, құрылымдық инфляция; Баяу, қарқынды, ұшқыр инфляция.
Ә
Әлеуметтік жағдай деңгейінің экономикалық көрсеткіші: Ұлттық табы; Жалпы ішкі өнім; Жан басына шаққандағы ұлттық табыс.
Әкімшілік-әміршілдік жүйеден нарықтық экономикаға өтудің негізгі мақсаттары: Ішкі жіне сыртқы жағдайлардың өзгеруіне байланысты қайта құру; Мемлекеттік ішкі сауда монополиясын құру; Өндірістік өнімдер мен ресурстарға жеке меншіктің болуы.
Әлеуметтік жағдай деңгейінің экономикалық көрсеткіші: Микроэкономикаға; Жалпы ішкі өнім; ЖҰӨ.
Әр түрлі мемлекеттерде нарықтық экономикаға көшу кезінде экономиканың құлдырауын: Ұлттық экономика құрылымының бұзылуы; Инфляция деңгецінің жоғарылауы; Реформалардың қателігінен.
Әр түрлі мемелекеттерде нарықтық экономикаға көшу кезінде экономиканың құлдырауы: Ұсыным құралы; Экономикалық шикізаттың сипаты; Ұлттық экономика құрылымының бұзылуы.
Б
Биржаның негізгі қызметтрі: Капиталдың бір саладан басқа пайдалы саласына қарай ауысуна жағдай жасайды; Бағалы қағаздардың бағамын анықтау; Сатушылар мен сатып алушылардың бір-бірімен кездесуіне жағдай жасау,бағалы қағаздарды өткізу және капиталдың неғұрлым пайдалы саласына қарай ауыстыру.
Биржаның негізгі қасиеттері: Сатушыламен сатып алушыларды бір бірімен кездестіреді; Сатушылар мен сатып алушылардың бір-бірімен кездесуіне жағдай жасау, бағалы қағаздарды өткізу және капиталдың неғұрлым пайдалы саласына қарай ауыстыру; Бағалы қағаздардың бағасын анықтау.
Баға деңгейі жоғарылап, өндіріс көлемі төмендеген жағдайда жиынтық сұраныс және ұсыныстың өзгеруі: Ұсыныс қисығы жылжиды; Жиынтық сұраныс қисығы солға жылжиды; Жиынтық ұсыныс қисығы оңға жылжиды.
Барлық экономикалық жүйелерді қалыптастырудың негізгі мәселесі: тауарлы шаруашылықты күшейту; тұтынушының ұсынысы; өндірісті ұлғайту.
Белгілі бір өнімнің бір ғана сатушысы болғандағы экономикалық жағдай: монополия ; бір фирманың үстемдігі; таза монополия.
Белгілі бір өнімнің бір ғана сатушысы болғандағы экономикалық жағдай: бір фирманың үстемдігі; дәстүрлі экономика; дуополия.
Биржаның негізгі қызметтері: Сатушылар мен сатып алушылардың бір бірімен кездесуіне жағдай жасау, бағалы қағаздарды өткізу және капиталдың неғұрлым пайдалы саласына қарай ауыстыру; Сатушылар мен сатып алушыларды бір бірмен кездестіреді; Бағалы қағаздардың бағамын анықтау.
Д
Дж.Китчиннің "қысқа мерзімді" толқындарының себептері мен ерекшеліктері: Ақша айналысындағы өзгерістер, кердиттік жүйенің мәселелері ЖҰӨ-нің тербелісіне инфляцияға,жұмыссыздыққа әкеледі; Алтынның әлемдік қорының тербелесі; ЖҰӨ-нің, инфляцияның, жұмысбастылықтың тербелісіне әкеледі.
Дедукция: Жеке фактірлерден жалпы қорытынды шығару; Жалпыдан жекеге, бүтіннен бөлшекке көшу; Фактірлерден теорияны бөліп құрастыру.
Дедукция: фактілерден теорияны бөліп құрастыру; жалпы функциональды бөлшектеу әдістері; жалпыдан жекеге,бүтіннен бөлшекке көшу.
Дж.Китчиннің «қысқа мерзімді» толқындының себептері мен ерекшеліктері: Алтынның әлемдік қорының тербелісі; ЖҰӨ-нің,инфляцияның,жұмысбастылықтың тербелісіне әкеледі; Халықтың әлеуметтік жағдайларының жақсару тербелісіне әкеледі.
Дедукция: Жалпы функционалды бөлшектеу әдістері; Экономика – математикалық модельдер әдісі; Фактілерден теорияны бөліп құрастыру.
Дж.Китчиннің «қысқа мерзімді» толқындарының себептері мен ерекшеліктері: Басты қозғаушы күш технологаялық өндірістегі технологиялық базаның радикалды өзгеруі мен оның құрлымдық қайта құрылуы; ЖҰӨ-нің, инфляцияның, жұмысбастылыктың тербелісіне әкеледі; Алтынның әлемдік қорының тербелісі.
Е
Егерде баға деңгейі жоғарыласа,ал өндіріс төмендесе: Жиынтық сұраныс қисығы солға жылжиды; Жиынтық ұсыныс қисығы солға жылжиды; Сұраныс пен ұсынытың қисығы бірге жылжиды.
Еңбек өнімділігін арттыру,капиталды тарту және табиғи қорларды пайдалану арқылы өндіріске басқа қосымша факторларды қоспай экономаканы өсіру: Интенсивті өсу; Технологияны жетілдіру, өндірісті және өткізуді ұйымдастыру мен басқаруды жетілдіру; Қолданылатын ресурстар сапасының өсуі.
Егер экономика бүтін жүйе ретінде зерттелсе онла бұл талдау аталадаы: Макроэкономикалық; Микроэкономикалық; Экономикалық идеалогия.
Егер экономика біртұтас жүйе түрінде талданса, онда ол жатады: Микроэкономикаға; Макроэкономикаға; Халықаралық экономикаға.
Егер экономика бүтін жүйе ретінде зерттелсе, онда бұл талдау былай аталады: Экономикадағы идеология; Нормативті; Макроэкономикалық.
Егер ақшаның номиналды құны өзгермей, ал тауарлар мен қызметтер 2 есе өссе, онда ақшаның сатып алу қабілеті: Азаяды; 2 есеге төмендейді; Төмендейді.
Егер тауарға деген бағаның 1% төмендеуі сұраныс көлемін 2% ұлғайтса онда сұраныс: Икемді; Бірлік икемді; Өтімді.
Егер экономикалық билік орталықтанған және негізгі экономикалық субьект мемлекет болса, онда бұл: Әміршіл-әкімшілдік; Орталықтан басқарылатын экономика; Жоспарлы экономика
Еңбек өнімділігін арттыру, капиталды тарту және табиғи қорларды пайдалану арқылы өндіріске басқа қосымша факторларды қоспай экономиканы өсіру: Ресурстарды пайдалану әдістерін жақсарту; Қолданылатын ресурстар сапасының өсуі; Интенсивті өсу.
Егер экономика бүтін жүйе ретінде зерттелсе,онда бұл талдау былай аталады: Орталықтан жоспарлау; Макроэкономикалық; Нормативт.
Еңбек өнімділігін арттыру,капиталды тарту және табиғи қорларды пайдалану арқылы өндіріске басқа қосымша факторларды қоспай экономиканы өсіру: Ресурстарды пайдалану әдістерін жақсарту; Экстенсивті өсу; Қолданылатын ресурстар сапасының өсуі.
Егер экономика бүтін жүйе ретінде зерттелсе, онда бұл талдау былай аталады: Макроэкономикалық; Микроэкономикалық; Позитивті; Нормативі.
Егер ақшаның номиналды құны өзгермей, ал тауарлар мен қызметтер 2 есе өссе, онда ақшаның сатып алу қабілеті: Төмендейді; 2 есе өседі; Азаяды.
Ж
Жер бағасы жүзеге асады: Жерге сұраныс арқылы; Жұмыс ақы деңгейі арқылы; Ссудалық пайыз ставкасы арқылы.
Жиынтық ұсыныс қисығындағы кейнсиандық бөлік: Ұсыныс қисығының өз бойынан жылжуынан көрінеді; Горизонталды сызықпен берілген; Оңды сызықпен көрсетеді.
Жеткіліксіз жиынтық сұранысы көрсетеді: Құрылымдық жұмыссыздықтың төмендеуін; Циклдық жұмыссыздықтың төмендеуін; Фрикциондық жұмыссыздықтың төмендеуін.
Жиынтық ұсыныс қисығындағы кейнсиандық бөлік: Оңды сызықты көрсетеді; Аралық сызықпен; Горизанталды сызықпен берілген.
Жай ұдайы өндіріс: Жылдан жылға өндіріс мөлшері өзгермейтін өндірі; Өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгермеген жайын; Қол еңбегіне негізделген ұдайы өндірі.
Жиынтық сұраныс қисығы жоғарылайды,егерде: Баға деңгейі жоғарылас; Инфляция жоғарласа; Оңға- жоғары (өсуі).
Жиынтық сұраныс қисығы көрсетеді: Тауарлар мен қызметтерді сатып алуға жиынтық шығындар мен деңгейі арасын; Тұтынушыларды қанағаттандыратын баға деңгейі мен өндірушілерді қанағаттандыратын баға деңгейі арасын; Өндірілген және тұтынылған нақты түрдегі ЖҰӨ көлемі арасын.
Жұмыссыздықтың табиғи деңгейі: Жұмыспен толық қамтылған жағдайда жұмыссыздықтың белгілі бір деңгейіндегі қажетті және заңды процесстер; Толық жұмысбастылық кезінде фрикциондық және құрылымдық жұмыссыздықтың қосындысы; Экономикалық толық жұмысбастылық жағдайда дамыса ғана.
Жиынтық (жалпы) табыс тең: Капитал иелерінің жиналған ренталдық төлемдерінің сомасына; Жұмысшылардың тапқан теңгелерінің жалпы сомасына; ТҰӨ-нің табысына.
Жылдық есептеудегі ЖҰӨ өзгеруінің қарқыны жоғары болса онда-ол: Өндіргіштің өсуі; Экономикалық өсу; Жалпы ішкі өнім.
Жай ұдайы өндіріс: Игіліктер өндіру, қызмет көрсету саласы жатады; Өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгермеген жайын; Материалдық өндіріс саласы өмір сүру, жұмыс істеу үшін қажетті игіліктер.
Жай ұдайы өндіріс: Қол еңбегіне негізделген ұдайы өндіріс; Материалдық өндіріс саласы өмір сүру жұмыс істеу үшін қажетті игіліктер; Өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгермеген жайын.
Жиынтық ұсыныс қисығы төмендегі байланысты көрсетеді: Оңға-төменге(өсуі); Солға-жоғары (азаюы); Нақты түрде тұтынылған және өндірілген ЖҰӨ көлемі арасындағы .
Жалақы есептеледі: ЖҰӨ-нің табысыда; Кәсіпорынның таза субсидияларында; Инвестицияларда.
Жинтық ұсыныс қисыгындағы кейнсиандық бөлік: Ұсыныс қисығының өз бойымен жылжуынан көрінеді; Теріс сызықпен берілген; Қисық сызықпен берілген.
Жұмыс күшінің өз еркімен жұмыс орнын ауыстыру нәтижесінде қалыптасатын жұмыссыздық: Фрикциондық; Уақытша жұмыссызық; Бір жерден басқа жерге жұмыс іздеумен ауысуы
Жиынтық сұранас қисығын көрсететін байланыс: өндірілген нақты ЖҰӨ мен баға деңгейі арасында; бағаның өзгеру әсерінен сұраныс көлемінің өзгеруі; сұраныс қисығының өз бойымен жылжуынан көрінеді.
Жұмыссыздық болу себептері: жұмыссыз адамдар біліктілігінің жоғалуы; өндіріс орындардың жабылуы,құлдырауы; өндіріс орындарының азаюы.
Жекешелендіру саясаты: Толық жұмыспен қамтуға жету, ЖҰӨ-нің көлемін өсіру, инфляцияны төмен деңгейде ұстап тұру мақсатымен елде экономикалық жағдайға бақылау жасау үшін жасайтын үкімет іс-әрекеті; Эмиссиялық іс-әрекетті өзгерту арқылы жиынтық сұранысты реттеуге бағытталған саясат; Бюджеттік саясат.
Жұмыссыздық дейнгейінің жоғарылауы циклдық фезаны көрсетеді: Құлдырау; Тоқырау; Құлдырау мен тоқырау.
Жұмыссыздықтың деңгейі экономикалық өсу жағдайында: Тұрақты болады; Нөлге тең болады; Қарқынды.
Жер бағасы жүзеге асады: Жерге сұраныс арқылы; Бөлу және рента өлшемі арқылы; Жерге ұсыныс арқылы.
Жиынтық ұсыныс қисығы төмендегі байланысты көрсетеді: Оңға-төменге; Нақты түрде тұтынылған және өндірілген ЖҰӨ көлемі арасындағы; Солға-жоғары.
Жұмыссыздықтың деңгейі экономикалық өсу жағдайында: Өспейді; Жоғарыламайды; Төмендейді.
Жер бағасы жүзеге асады: Жерге сұраныс арқылы; Жұмыс ақы деңгейі арқылы; Жерге ұсыныс арқылы.
Жұмыссыздықтың негізгі формасы: Фрикциондық; Құрылымдық ;Циклдық.
Жеткіліксіз жиынтық сұранысы көрсетеді: Циклдық жұмыссыздықтық өсуін; Жасырын жұмыссыздықтың өсуін ;Құрылымдық жұмыссыздықтың төмендеуін.
Жиынтық шығындардың өсуі инфляцияға әкеледі,егерде: Жиынтық ұсынысқа байланысты; Жұмыс күші саны өссе; Экономика толық жұмыс бастылық жағдайда дамыса.
Жай ұдайы өндіріс: Өндіріс процентінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгермеген жайын; Игіліктер өндігу,қызмет көрсету саласы жатады; Алтын шығарумен байланысты ұдайы өндіріс
Жер бағасы жүзеге асады: Жерге ұсыныс арқылы; Жерге сұраныс арқылы; Бөлу және рента өлшемі арқылы.
Жер рентасы: Жердің бағасы; Жер мөлшері; Жерге төлем.
И
Индукция ұғымы: Жалпы әдістер бойынша жекеден жалпығ; Эксперимент,гипотез; Фактілерден теорияны талдап құрастыру.
Инфляция келесі себептермен байланысты,ең маңыздысы: Толық жұмысбастылық жағдайында ЖҰӨ-ң өсуін; Тауарлар мен қызмет өндіру көлемінің қысқаруы,тауар тапшылығы; Өндіріс шығындарының өсуі,яғни шикізат,материалдар,жалақы шығындарының өсуі.
Игіліктерді пайдалану нәтижелеріне иелік ету құқығы: Басқару құқығы; Иелік ету құқығы; Мұрагерлікке қалдыру құқығы.
Инфляцияға қарсы саясат: Бағаны реттейтін мемлекеттің бақылауы; Мемлекеттің реттеу құралдары; Макроэкономикалық талдау.
Инфляцияға қарсы саясат: Макроэкономикалық талдау жүргізу; Бағаны реттеудегі мемлекеттің бақылауы; Мемлекеттік реттеу құралдарын пайдалану.
Игіліктерді тұтыну, өзгерту, шеттету және жою құқығы: Егемендік құқығы; Қауіпсіздік құқығы; Қалдық сипатты құқық.
Индукция үғымы: Жалпы әдістер бойынша жекеден жалпыга; Жеке фактілерден жалпы қорытынды шығару; Бір адамның қоғамға ұсынуы.
Игіліктің пайдалы қасиетін өзі үшін қолдану құқығы- бұл: Табысты алу құқығы; Пайдалану құқығы ; Егемендік құқығы.
Инфляция ұғымы: Айналымдағы ақша массасының нақты ұсынылған тауар санынан артып кетуі; Қағаз ақшаның құнсыздануына байланысты әлеуметтік-экономикалық құбылыстар; Жұмыспен толық қамту жағдайында ақшамен қамтамасыз етілген сұраныс тауар бағасының өсуі.
Игіліктерді қолдануды кім және қалай қамтамасыз етуді шешу құқығы – бұл: Басқару құқығы; Мұрагерлікке қалдыру құқығы; Егемендік құқығы.
Игіліктерге міндеттелінген жүкті нақты бақылау құқығы:Басқару құқығы; Иелік ету құқығы; Қауіпсіздік құқығы.
Инфляция кешенді себептерден туындайды,олардың ең маңыздысы мыналар: Кейбір өндірушілердің монополиялық жағдайда болуы,яғни олардың өзінің өніміне жоғары баға қою; Мемлекеттік бюджеттің тапшылығы,шығындардың түсімдерден асуы; Айналымдағы ақша көлемінің бұзылуы.
Индустриалдық жүйе: мемлекет пен нарық механизмдерінің араласуы арқылы инновациялық технологияны жүзеге асыру; Ірі машиналық өндіріске дамыған тауар-ақша қатынастарына негізделеді; Өндіріс факторларын дамытуда тауарлар шығаруға негізделген.
Икемділік көрсеткіш: тұтынушы табысының 1% өзгеруі осы тауарға деген сұраныстың қанша процентке өзгеретінін көрсетеді; Тауар бағасының 1% өзгеруі сол тауарға деген сұраныстың қанша процентке өзгеретінін көрсетеді ; Белгілі бір фактордың 1% өзгеруіне жауап ретінде сұраныс пен ұсыныстың қанша процентке өзгергенін анықтайды.
Игіліктерді пайдалану нәтижелеріне иелік ету құны: Пайдалану құқығы; Егемендік құқығы; Табысты алу құқығы.
Икемділік көрсеткіш: Тауар бағасының 1%өзгеруі сол тауарға деген сұраныстың қанша процентке өзгеретінінкөрсетеді ;Нарықтағы тепе-теңдік жағдайы сұраныс пен ұсыныстың теңдік баға мен теңдік көлем қалыптасады; Белгілі бір фактордың1% өзгеруіне жауап ретінде сұраныс пен ұсыныстың қанша процентке өзгергенін анықтайды
Инфляция кешенді себептерден туындайды, олардың ең маңыздысы мыналар: Мемлекеттік бюджеттің тапшылығы, шығындардың түсімдерден асуы; Тауарлар өндіру мен қызмет көрсету көлемінің қысқару, тауар тапшылығы; айналымдағы ақша көлемінің бұзылуы.
Инфляция келесі себептермен байланысты, ең маңыздысы: Тауарлар мен қызмет өндіру көлемінің қысқаруы, тауар тапшылығы; Өндіріс шығындарының өсуі, яғни шикізат, материалдар, жалақы шыгьндарының есуі; ЖҮӨ-ң томендеуіне мемлекеттік бюджеттің тапшылығын.
К
Капиталдың түріне негізгі және айнымалы болып бөлінуіне тән: Акционерлік меншік; Өндірістік; Коллективтік меншік.
Капитал айналасы: Капиталдың шеңбер айналымының үнемі қайталану және жаңаруы ; Капиталдың ұдайы өндірісте болуында; Капиталдың өндіріс және айналыс саласындағы қозғалысы.
К.Жуглярдың орташа толқындарының себептері мен ерекшеліктері: Басты қозғаушы күш технологиялық өндірістегі технологиялық базаның радикалды өзгеру мен оның құрылымдық қайта құрылуы; Экономикалық циклдардың себептері күрделі құрылыспен байланысты; Энергия қуаты мен материалдарға байланысты.
Капитал айналысы: Капиталдың айналыс саласына өтуі; Капиталдың шеңбер айналымының үнемі қайталануы және жаңаруы; Капиладың өндіріс және айналыс саласындағы қозғалысы.
К.Жуглярдын орташа толкындарынын себептері мен ерекшелігі: Халықтың әлеуметтік жағдайларының төмендеуіне әкеледі; Ақша айналысындағы өзгерістер, кредиттік жүйенің мәселелріне; ЖҰӨ-нің тербелісіне инфляцияға жұмыссыздыққа әкеледі.
Кузнецтің экономикалық цикл типтерінің ұзақтылығы:жиырма бес жылға дейін; он сегіз жылдан жоғары; 18-25 жыл.
Капиталдың негізгі және айнымалы болып бөлінуіне тән белгілер: Тауарлы ақша; Ақшалай; Тауарлы.
Капиталдың негізгі және айнымалы болып бөлінуіне тәң белгілер: Тауарлы ақша ; Коллективтік меншік ;Тауарлы.
Қ
Қазіргі нарықтық экономиканың қоғамдағы пайдалылық рөлі: Экономикалық өсуді қамтамасыз ету; Өндірушілердің өндірген өнімінің жетістігі.; Өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланы.
Қазіргі нарықтық экономиканың қоғамдағы пайдалылық рөлі: Экономикалық өсуді қамтамасыз ету; Шағын орта бизнестің ұлғаюы; Өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланы.
ҚР еңбек нарығын мемлекеттік реттеу: Жұмыссыздарға әлеуметтік қорғау жасау; Икемді еңбек нарығын ұйымдастыруға қолдау жасау және барлық әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін ескере отырып толық есепке енгізу; Жаңа жұмыс орнын құру және еңбек биржасы арқылы жұмыссыз адамдарға басқа жаңа мамандықтарды игеруге біліктілікті көтеруге көмектесу.
ҚР мемлекетінің аралас экономикадағы рөлі: Шектеулі; Шағын және орта бизнес; Көрінбейді.
ҚР еңбек ету нарығында жалақыдан жұмыскердің зейнетақы шотына аударылуының пайы мөлшері: 10%; он %; он пайыз.
Қазіргі нарықтық экономиканың қоғамдағы пайдалылық рөлі: Шағын орта бизнестін ұлғаюы.; Экономикалық өсуді қамтамасыз ету; Жеке меншік сауда саясатының дамуы.
ҚР-да 1991-1992 ж. Мемлекет меншігінің реформасы қалай жүргізілді: Өндірістік қатынастардың жаңа түрін қалыптастыру, меншік иелерінің жаңа тобын құру; Мемлекеттік меншікті мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру; Нарықтық экономикаға көшуге жағдай жасау үшін.
Қолда қалған табыс: Жұмыскерлердің ақша сомасы; Адамдардың жұмсай алатын табыстары; Тұрғындардың билігінде болатын табыс.
Қалыптасқан дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар негізінде құрылатын, көпукладтық экономиканы қарастыратын экономикалық жүйе типін атаңдар: Ұрпақтан ұрпаққа жалғасып отырған дәстүр; Салт дәстүр; Дәстүрлі.
ҚР еңбек нарығын мемлекеттік реттеу: Еңбек қатынастарын заңды – құқықтық нормалармен қамтамасыз ету; Жаңа жұмыс орнын құру және еңбек биржасы арқылы жұмыссыз адамдарға басқа жаңа мамандықтарды игеруге біліктілікті көтеруге көмектесу; Икемді еңбек нарығын ұйымдастыруға қолдау жасау және әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін ескере отырып толық есепке енгізу.
ҚР нарықтық экономикаға көшудегі өтпелі экономикадан ерекшеліктері: Мемлекеттің егемендігі және ұлттық экономиканы жүзеге асыруы; әлемдік тәжірибеде қоғамдық меншіктегі жоспарлы экономикалық жүйеде, жеке және аралас меншік түрінде жүзеге асыруы; Халықаралық тәжірибеде Жапония мен Оңтүстәк Кореядағы басқарудың әкімшілік-әміршілік элементін қолдануы.
Қарқынды инфляция кезінде проценттік ставка: Ақшамен қамтамасыз етілген сұраныс тауар бағасының өсуі; Өседі,себебі тауарға баға өседі; Өседі, себебі тауар бағасы жоғарылайды.
Қазіргі нарықтық экономиканың қоғамдағы пайдалылық рөлі: Шағын және орта бизнестің ұлғаюы; Жеке меншіктің дамуы ; Өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланыс.
Қалыптасқан дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар негізінде құрылаты, көпукладтық экономиканың қарастыратын экономикалық жүйе типін атаңдар:Ұрпақтан ұрпаққа жалғасып отырған дәстүр; Басқарушылық-әкімшілік; Салт дәстүр.
Қазіргі нарықтық экономиканың қоғамдағы пайдалылық рөл: Шағын және орта бизнестің ұлғаюы; Өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланыс ;Өндірушілердің өндірген өнімнің жетістігі.
ҚР нарықтық экономикаға көшудегі өтпелі экономикадан ерекшеліктері: Әлемдік тәжірибеде қоғамдық меншіктегі жоспарлы экономикалық жүйеден, жеке және аралас меншік түрінде жүзеге асыруы; Халықаралық тәжірибеде Жапония мен Оңтүстік Кореяадағы басқарудың әкімшілік-әміршілік элементін қолдануы; Ірі машиналық өндіріске дамыған тауар – ақша қатынастары.
М
Мемлекеттік меншікке,орталықтан жоспарлауға негізделген экономикалық жүйе: Басқарушылық-әкімшілік; Барлық ресурстар мен өндіріс факторлар мемлекеттің; Әкімшілік-әміршілдік.
Меншік: Тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулығы; Әлеуметтік құбылы; Адамдардың затты иелікке алуына байланысты бір-бірімен қатынасы. Макроэкономикалық жағдайында Вальростық жалпы экономикалық теңдігінің есебі бойынша: Нарықтық барлық түрінде жетілген бәсеке күрес болады; Салалық нарықтарда артықшылық ұсыныс және сұраныс болмайды; Өндіріс факторларының запастары өзгермейді.
Меншікті қандай жақтарынан көруге болады: Құқықтық және психологиялық; Психологиялық және экономикалық; Экономикалық және құқықтық
Мемлекеттің “кім үшін ендіру керек?” мәселесін шешудегі рөлі: Қоғамдағы тепе-теңдікті күшейтуге жағдай жасау; Экономикалық тұрақтылыққа ықпалын тигізу; Экономикалық дағдарысты жоюға әрекет жасау.
Меншік дегеніміз: Адамдардың затты иелікке алуына байланысты бір бірімен қатынас; Әлеуметтік құбылыс; Өнім өндіруге жылдамалы еңбеккерлерді пайдалану.
Мемлекеттік меншік және мемлекеттік реттеу басым елдер шарушылығының қайсысын әкімшілік-әміршілдік жүйеге жатқызуға болады: КСРО; Германия; Қытай.
Мемлекеттің «кім үшін өндіру керек?» мәселесін шешудегі рөлі: Қоғамдағы тепе-теңдікті күшейтуге жағдай жасау; Экономика тиімділігінің өсуін ынталандыру; Экономикалық тұрақтылыққа ықпалын тигізу.
Меншіктің басқару құқығы: Игіліктерді мұрагерлікке беру құқығы; Игіліктерді сыртқы ортаның зияндылығынан қорғау құқығы; Игіліктерді жатсындыру, өзгерту, тұтыну немесе жойып жіберу құқығы.
Меншік субъектісі: Ғимараттар; Мемлекет; Адам.
Макроэкономикалық жағдайында Вальростық жалпы экономикалық теңдігінің есебі бойынша: Салалық нарықтарда артықшылық ұсыныс және сұраныс болмайды; Экономикалық толық жұмыс бастылық жағдайда дамыса; Нақты және потенциалды ЖҰӨ көмегі тең болса.
Макроэкономикалық жағдайында Вальростық жалпы экономикалық теңдігінің есебі бойынша: Нарықтық барлық түрінде жетілген бәсеке күрес болады; Экономикалық толық жұмыс бастылық жағдайда дамыса; Нақты және потенциялды ЖҰӨ көмегі тең болса.
Меншік субьектісі: Мемлекет; Басқару органдары; Адам.
Мемлекеттік меншікке орталықтан жоспарлауға негізделген экономикалық жүйе: Басқарушылық –әкімшілік; Жоспарлы экономикалық жүйе; Әкімші-әміршілік жүйе .
Мемлекеттік меншікке, орталықтан жоспарлауға негізделген экономикалық жүйе: Басқарушылық-әкімшілік; Әкімшілік-әміршілік; Барлық ресурстар мен өндіріс факторлар мемлекеттің қолынд.
Меншік объектісі: Ғимараттар; Жер; Өндіріс құрал-жабдықтар.
Мемлекеттік меншікке орталықтан жоспарлауға негізделген экономикалық жүйе:Әкімші-әміршілік жүйе; Басқарушылық-әкімшілік ; Жоспарлы экономикалық жүйе.
Мемлекеттік меншікке, орталықтан жоспарлакға негізделген экономикалық жүйе :жоспарлы экономикалық жуйе; басқарушылық әкімшілік; әкімші әміршілік жуйе.
Мемлекеттік меншік және мемлекеттік реттеу басым елдер шаруашылығының қайсысын әкімшілік-әміршілдік жүйеге жетқызуға болады: Германия; Жапония; КСРО.
Мемлекеттік меншікке, орталықтан жоспарлауға негізделген экономикалық жүйе: әкәмшәләк-әміршілік; басқарушылық-әкімшілік; барлық ресурстар мен факторлар мемлекеттің қолында.
Меншікті қандай жақтарынан көруге болады: Экономикалық және пайдалылық; Жеке еңбек; Экологиялық және құқықтық
Меншікті қандай жақтарынан көруге болады: Жеке еңбек; Ұжымдық еңбек; Экономикалық және пайдалы.
Меншік: Адамның затқа қатынасы; Адамдардың затты иелікке алуына байланысты бір-бірімен қатынасы; Өнім өндіруге жалдамалы еңбеккерлерді пайдалану.
Макроэкономикалық тұрақсыздығы бір көрнісі:Өндірістің тауар мен қызметінің бағасының өсуі; Жұмыссыздық; Инфляция.
Меншікті қандай жақтарынан көруге болады: Экономикалық және құқықтық; Экономикалық және пайдалылық; Жеке еңбек.
Меншіктің анықтамасы: Адамға байланысты туындайтын қарым қатынас; Адамдар арасындағы әлеуметтік экономикалық қатынастар ; Адамдар арасындағы меншік иесін анықтайтын қатынастар.
Н
Нарықтың мәні бұл: Өндірушілердің сатуға ұсынатын тауарларын ақша көмегімен айырбастау процесінде туындайтын экономикалық қарым-қатынастардың жиынтығы; Өндіріс,бөлу,айырбас,тұтыну және сату мен сатып алу арқылы жүзеге асырылатын ұйымдық-экономикалық қатынастардың жүйесі; Шаруашылықтың құрылымдық бөлімдерінің мемлекет иелігінен алыну және жекелендіру дәрежесі.
Нарықтық экономикадағы меншіктің түрлері: Жеке,ұжымдық,қоғамдық; Жеке,мемлекеттік,нарықтық; Акционерлік,шетелдік,біріккен.
Негізгі капитал: Бірнеше өндіріс процесіне қатысатын және өз құнын жаңа өнімге бөлшектеп ауыстыру; Натуралдық түрі толығымен тұратын капитал; Өндіріс процесінде құнын өзгертпейтін капитал.
Нарықтық экономикада мына мәселелерді жартылай нарық,жартылай үкімет шешкен кездегі экономика: Аралас; Өтпелі; Өндірістің ұлғаюы мен экономикалық өсуді қамтамасыз ету.
Нарықтық экономика кемшілігі: Әлеуметтік теңсіздік; Іскрліктің адам мен табиғатқа әкелетін шығынын ескермеуі; Жоғары жұмыссыздық.
Нарық субьектілері: Кәсіпкерлер; Үй шаруашылығы; Үкімет.
Нарықтық экономикадағы меншіктің түрлері: Кәсіпорындық, муниципалдық; Акционерлік, шетелдік,біріккен; Жеке, ұжымдық, қоғамдық.
Нарықтық шаруашылықтың қызмет атқаруы мен пайда болуына кедергі болатын шарттар: Тауар санының және көлемінің азаюы; Бағаны ырықтандыру; Өндіру мен бөлуді басқарудың қатаң жүйесі.
Нарықтың құрылымдық түрлері: Жұмыс күші нарығы; Құнды қағаздар нарығы; Тауарлар мен қызметтер нарығы.
Негізгі капиталдың моральдық тозуы: Ескі көліктерді өнімділігі жоғары жаңа көліктермен ығыстыру; Көліктің бірдей конструкциясының құнының төмендеуі; Еңбек өнімділігі мен техникалық прогресстің өсуіне байланысты құнның жойылуы.
Негізгі капиталдың элементтерінің тұтыну құнын жою дегеніміз: Табиғи тозу; Моральдық тозудың 2-түрі; Моральдық тозудың 1-түрі.
Нарықтық экономикаға көшкенде рентабльділігі төмен өндірістерді ауыстыруға болады: Меншіктің ұжымдық басқаруға көшуі; Меншіктің еңбек ұжымдығына басқаруға көшуі; Акциаландыру.
Нарықтағы тауар ұсынысы тәуелді: Өндірілетін тауар ресурстарының бағасына; Бәсеке күреске; Сұраныс көлеміне.
Нарықтық экономикалық жүйеде негізделеді: Еркін кәсіпкерлік қызмет; Өнімді сұранысқа сай сату және өткізу; Меншікке, бәсекеге.
Нарықтық экономикадағы меншіктің түрлері: Жеке,мемлекеттік,нарықтық; Экономикалық және құқықтық; Жеке,ұжымдық,қоғамдық.
Нарықтық экономикада мына мәселелерді жартылай нарық жартылай үкімет шешкен кездегі экономика: Аралас; Нарықтық; Өндірістің ұлғаюы мен экономикалық өсуді қамтамассыз ету.
Негізгі капиталдың моральдық тозуы : Ескі көліктерді өнімділігі жоғары жаңа көліктермен ығыстыру; Пайдалану мерзімінің өтелуі төмендегенд; Өндіріс процесінде қызмет атқару не тоқтап қалуына байланысты тұтыну құнын жою.
Негізгі және айнымалы капиталдың бөліну себептері: материалдық байлықтың құрылуына байланысты; Құнның қалыптасуына байланысты; Капиталдың айналыс саласына өтуіне байланысты.
Натуралды шаруашылықтың тұрақты тапшылықтары: Ақша; Ұлттық өнім, табыс, сауда балансы; Уақыт.
Нарықтық экономикада ең негізгі элемент: Нарықтағы белсенді бәсек; Тауарлар мен қызметтер; Кәсіпкерлердің теңгермелі іс-әрекеті.
Негізгі капитал: Өндіріс процессінде құнын өзгертпейтін капитал; Құнды қағаз түріндегі капитал; Натуралдық түрі толығымен тұратын капитал.
Негізгі капиталдың элементтерінің тұтыну құнын жою: ескі көліктерді өнімділігі жоғары жаңа көліктермен ығыстыру; Техниканы жаңарту; Өндіріс процесінде қызмет атқару не тоқтап қалуына байланысты.
Нарыктың мәні бұл: Айырбас айналыс категорияларға өзара тығыз байланысты және тұрмыстық деңгейде жай теңестіріледі; Өндіріс, бөлу, айырбас, тұтыну және сатумен сатып алу арқылы жүзеге асырылатын ұйымдық-экономикалық қатыстардың жүйесі; Өндірушілердің сатуға ұсынатын тауарларын ақша көмегімен айырбастау процесінде туындайтын экономикалық қарым-қатынастардың жиынтығы.
Натуралды шаруашылықтың түсінігі: Адамдардың айырбасқа немесе жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін шаруашылық; Қоғамның белгілі бір дәуіріндегі шаруашылық процестерін жүргізу арқылы шектеулі ресурстарды пайдаланатын өндірістік қатынастар шаруашылығы; Жеке қажеттілікке өндірілген еңбек өнімдері;
Нарықтық экономиканың принциптері: Баға қалыптастыру еркіндігі; Жетілген бәсек; Кәсіпкерлік қызығушылық.
Нарықтық экономикадағы меншіктің түрлерін атаңдар: экономиклық және құқықтық; жеке, мемлекеттік, нарықтық; жеке, ұжымдық, қоғамдық.
Нарық субьектілері: үй шаруашылығы; мемлекет; сатушылар мен сатып алушылар.
Негізгі капитал: өндіріс процесінде құнын өзгертпейтін капитал; құнды қағаз түрінде капитал; натуралдық түрі толығымен тұратын капитал.
Нарықтық шаруашылық қызмет етуіне кедергі болатын шарттар: Өндіру мен бөлуді басқарудың қатаң жүйесі; Экономика субъектілерінің экономикалық оқшаулануы ; Тауар санының және көлемінің азаюы.
Нарықтың артықшылығы байланысты: Шешім қабылдауда, келісім жасауда өндірушілер мен тұтынушылардың тәуелсіздігі; Шығындарды азайту әне пайданы көбейту мақсатымен жаңа технологияларды оперативті қолдану; Өзгеретін жағдайларға тез бейімделуі және икемделу.
Негізгі капиталдың моральдіқ тозуы: Өндіріс процесінде қызмет атқару не тоқтап қалуына байланысты тұтыну құнын жою; Пайдалану мерзімінің өтелуі төмендегенде; Ескі көліктерді өнімділігі жоғары жаңа көліктермен ығыстыру.
Нарықтың негізгі үш элементі: ұсыныс,баға, сұраныс; баға, сұраныс, ұсыныс; сұраныс,ұсыныс, баға.
Нарықтық инфрақұрылымның түрлері: еңбек нарығы; тауарлар мен қызметтер нарығы; қаржы нарығы.
Нарықтың мәні: Белгілі біртауарлар мен қызметкерлерді сатушылар мен сатып алушыларды бірге қосатын орын; Өндіріс,бөлу,айырбас,тұтыну және сатумен сатып алу арқылы жүзеге асырылатын ұйымдық-экономиялық қатынастардың жүйесі; Өндірушілердің сатуға ұсынатын тауарларын ақша көмегімен айырбастау процесінде туындайтын
экономикалық қарым-қатынастардың жиынтығы.
Негізгі капитал дегеніміз: құнды қағаз түріндегі капитал; өндіріс процесіндегі құнын өзгертпейтін капитал; натуралдық түрі толығымен тұратын капитал.
Нарықтық кемшілігі көрінеді: Нарық еңбек пен табысқа құқықтық кепіл бермейді; Қоғамда теңсіздікті туғызады ; Тауарлар мен қызметтерді ұжымдасқан түрде өндіруге ынта тудырмайды.
Нарықтағы тауар ұсынысы тәуелді: Өндірілетін тауарлар ресурстарының бағасына; Бағасы анықталған тауарларды нарыққа сатуға; Тұтынушылардың табысына.
Негізгі капитал: Құнды қағаз түріндегі капитал; Өндіріс тауары; Өндіріс процесінде құнын өзгертпейтін капитал.
Нарықтағы тауар ұсынысы тәуелді:Сұраныс көлеміне; Сапа , саны , бағаға; Өндірілетін тауар ресурстарының бағасына.
Натуралды шаруашылықтың тұрақты тапшылықтары: Ұлттық өнім, табыс, сауда балансы ; Ақша; Интеллектуалды тауарлар.
Негізгі және айнымалы капиталдың бөліну себептері: Құнның дайын тауарға аударылуына байланысты; Капиталдың айналыс саласына өтуіне байланысты; Құнның қалыптасуына байланысты.
натуралды шаруашылықтың түсінігі: жеке қажеттілікке өндірілген еңбек өнімдері; ресурстарды пайдалатын өндірістік қатынастар шаруашылығы; адамдардың айырбасқа немене жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін шаруашылық.
Негізгі және айнымалы капиталдың бөліну себептері: Капиталдың ұдайы өндірісте болуына байланысты; Құнның қалыптасуына байланысты; Материалдық байлықтың құрылуына байланысты.
Ө
Өндірістік капитал пайдаланатын сфера : Өндірісте; Өнеркәсіпте; Кәсіпорында.
Өндірістің төмендеуі мен фирманың жабылуы салдарына жұмыстан босатылған адам: Жұмыссыздықтың фрикциондық формасын; Жұмыссыздықтың құрылымдық формасын; Жұмыссыздықтың жасырын формасын.
Өндірістік капиталдың функциясы: Қосымша кұн өндіру; Құн өндіру; Өндіріс тауары.
Өндіріс шығындары: Өндіріс және жарнама шығындары; Ресурстарға жұмсалынатын шығындар; Өндіріске және тауарға жұмсалатын шығын.
Өз еңбегімен өндірілген өнімге меншік мынадай еңбек түрлерімен байланысты: Жеке өнімдерді өндіру; Жеке шаруашылық еңбекпен; Жеке еңбекпен.
Өндірістің құлдырауына байланысты фирманың жабылуы салдарынан жұмыстан босатылған адам жұмыссыздыққа жатады: Жұмыссыздықтың циклдық формасына; Нақты жұмыссыздық; Циклдық жұмыссыздық.
Өнеркәсіп революциясы мен ҒТП даму деңгейі бойынша индустриялды даму дәуіріне дейінгі жүйе: Бұл жүйеден ұрпақтан ұрпаққа жалғасып отырган дастур мен салт бойынша катынастар калыптасады; Бұл жүйеде натуралды шаруашылық еңбегі дәстүр бойынша жалғасып, жүргізіліп отырады; Бұл жүйеде ауыл шаруашылығы натуралдық шаруашылық ж/е қол еңбегі басым орын алады.
Өндірістің прогрессивті құрылымдағы экономикалық өсудің белгісі: сандық белгісі; сапалық белгісі; экономикалық прогрестің қозғаушы күші.
Өндірістің құлдырауына байланысты фирманың жабылу салдарынан жұмыстан босатылған адам жұмыссыздыққа жатады: Циклдық жұмыссыздық; Жұмыссыздықтың маусымдық формасына; Жұмыссыздықтың циклдық формасына.
Өз еңбегімен өндірілген өнімге меншік мынадай еңбек түрлерімен байланысты: Асбтрактылы еңбекпен; Жеке еңбекпен; Жеке өнімдерду өндіру.
П
Пайданы жоғарлату үшін: Экономикалық шығындарды азайту қажет; Шекті шығындарды азайту қажет; Өзгермелі шығындарды азайту қажет.
Пайда ұғымы: Тауарлардың сатылуынан ақша қаражатының артылуы; Жұмыскерлердің ақша соммасы; Тауар мен қызмет көлемін көбейту.
Пайданы жоғарылату үшін : Еркін бәсекелі экономика; Орталықтан басқарылатын экономика ;Әміршіл-әкімшілдік.
Пайда ұғымы: Тауарлардың сатылуынан қаражатының артылуы ; Кәсіпкерлік тәуекелділігі мен капитал бағасына; Тауар мен қызмет көлемін көбейту.
Р
Рентаның түрі жер учаскелеріне алынатын төлем ретінде жер иелеріне көшіріледі: Осы еңбекпен өндірілген өнім ұсынысы; Дифференциалды рента 1; Еңбек факторы.
С
Сұраныс: Сатып алушылардың белгілі уақыт аралығында бағасы анықталған тауарларды сатып алу қабілеттілігі; Сұраныс ақшалай қамтамасыз етілген тұтынушының қажеттілігі мен сұраныс төлем қабілеттілігі; Тауарға баға төмендегенде тұтынушы оны көп мөлшерде сатып алу.
Сұранысқа бағадан басқа қандай бағасыз факторлар әсерін тигізеді: Тұтынушылардың саны.Тұтынушылар саны молайған сайын сұраныс та өседі; Тұтынушылардың талғамы:ұнатуы,ұнатпауы,жаңа үлгідегі тауарлар; Тұтынушылардың табысы.Табыс өскен сайын тұтынушылардың сұранысы да өседі.
Сұраныс пен ұсыныс деңгейінің ара-қатынасындағы тепе-теңдік баға: Нарықтағы сұраныс пен ұсыныс тепе-теңдігін қалыптастыратын баға; Сұраныс пен ұсыныс қисығының қиылысқан тепе-теңдік нүктесі; Сұраныс пен ұсыныс қисығының қиылысуы арқылы пайда болған баға.
Сұраныстың табыстық икемділігі - бұл: Бұл бағаның 1%-ке өзгеруі ұсыныс көлемінің қанша %-ке өзгеретінін анықтайды ; Нарықтағы тепе-теңдік жағдайы сұраныс пен ұсыныстың теғдік баға мен теңдік көлем қалыптасады ; Тұтынушы табысының 1% өзгеруі осы тауарға деген сұраныстың қанша процентке өзгеретінін көрсетеді.
Сұраныс заңы:Тауарлардың бағасы мен сатылатын көлемі арасындағы кері байланы; Тауарға баға төмендегенде, тұтынушының коп мөлшерде сатып алуы; Егер тауарға баға өссе, оған деге сұраныстың азаюы.
Сұраныс заңы: Егер тауарға баға өссе оған деген сұраныстың азаюы; Қол еңбегіне негізделген ұдайы өндіріс ; Тұтынушылардың саны.
Сұраныс пен ұсыныс деңгейінің ара-қатынасындағы тепе-тендік баға: Сураныс пен ұсыныс қисыгынын қиылысқан тепе-тендік нүктесі; Тауардың багасы мен көлемінін қиылысуы; Сұраныс пен усыныс қисыгының киылысуы арқылы пайда болған баға.
Т
Тауар категориясына дұрыс анықтама: Қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті бар зат; Тұтыну құнына ие зат; Айырбас құнына ие тауар.
Тауарлы шаруашылықтың пайда болу шарттарына: Жеке меншіктің болуы; Нақты бір өнім өндірушілердің мамандануын білдіретін қоғамдық еңбек бөлінісі,шаруашылық өндірілген өнімнің айырбасқа (сатуғ түсуі; Тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулануы.
Тауар – бұл: Айналым құралының бірі; Айырбас үшін шығарылған еңбек өнімі; Ақшығы айырбас заттың бірі.
Тауарлы өндіріс– бұл: Нарыққа шығаруға адамдардың айырбасқа немесе жееке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін өнім; Еңбек өнімдерін нарыққа түсетін айырбас үшін өндіру; Еңбек өнімдері өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қолдану.
Тауар - бұл: Ақшаға айырбас заттың бірі ; Еңбек өнімі; Айырбас үшін шығарылған еңбек өнімі.
Тепе-теңдік баға графигі көрсетеді: Ұсыныс бағасын; Сұраныс көлемі мен ұсыныс көлемінің теңдігін; Сұраныс бағасы.
Техника мен технологияның жетілдіруі арқылы ұлттық экономиканы өсіру-бұл: Аралас жолмен өсу; Ұйымдастыру мен басқаруды жетілдіру; Интенсивті өсу.
Тауардың тұтыну құны: Қажеттілікті қамтамасыз ету; Таулардың пайдалылығы, адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті; Өндіруге жұмсалған еңбектің өнімі.
Тепе – теңдік баға графигі көрсетедi: Нарықтық баға теңдік бағадан жоғары болса, ұсыныс
көлемі сұраныс; Сұраныс көлемі мен ұсыныс көлемінің теңдігі; Нарықтық баға теңдік бағадан төмен болса, сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен артады.
Тауардың қасиеті : Айырбас құнына ие тауар; Тұтыну құнына ие зат; Қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті бар зат.
Тауарлы шаруашылықтың пайда болу шарттарына: Нақты бір өнім өндірушілердің мамандануын білдіретін қоғамдық еңбек бөлінісі, шаруашылық өндірілген өнімнің айырбасқа түсуі; Жеке меншіктің болуы; Тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулануы.
Тауар ұсынысының заңы: Баға мен ұсыныс арасындағы тікелей байланы; Баға мен сатылатын тауар санының арасындағы тікелей қатына; тауардың бағасы өскен сайын оның сатуға дайындаған санының молаюы.
Тепе-теңдік баға трафигі көрсетеді: Нарықтық баға теңдік бағадан төмен болса, сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен артады; Нарықтық баға теңдік бағадан жоғары болса, ұсыныс көлемі сұраныс көлемінен артады; Сұраныс көлемі мен ұсыныс көлемінің бағасын.
Тауардың мерзімі: Айырбас құнына ие тауар; Тұтыну құнына ие зат; Қоғамның қажеттілігін қанағаттандыратын қасиеті бар зат.
Тауар ұсынысының заңы: тауардың бағасы өскен сайын оның сатуға дайындаған санының молаюы; баға мен сатылатын тауар санының арасындағы тікелей қатынас; баға мен ұсыныс арасындағы тікелей байланыс.
Таза инвестициялар экономикалық өсу жағдайында: капиталды өсіру; өседі; жоғарылайды.
Тауардың түтыну құны: қажеттілікті қамтамасыз ету; өндіруге жұмсалған еңбектің өнімі; тауардың пайдалылығы,адамны тауардың пайдалылығы,адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті.
Тауарлы өндіріс: Еңбек өнімдері нарыққа түсетін айырбас үшін өндіру; Ресурстар шығындарымен сол арқылы өндірілген тауар мен қызметтердің қатынасы; Нарыққа шығаруға адамдардың айырбасқа немесе жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін өнім.
Тауардың қасиеті : табыс көзі; тұтыну құнына ие зат; қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті бар зат; айырбас құнына ие тауар.
Тауарлы өндіріс: Ресурстар шығындарымен сол арқылы өндірілген тауар мен қызметтердің қатынасы; Нақты еңбекпен; Жеке өнімдерді өндіру.
Тауар өндірісіеің пайда болуы және даму шарттарының себебтері: Қоғамдық еңбек бөлінісі; Өндірушілердің экономикалық тәуелділігі; Өндірушілер мен мемлекет арасындағы байланыс.
Таза инвестициялар экономикалық өсу жағдайында: Капиталды өсіру; Өседі; Жоғарылайды.
Тауар-бұл: Еңбек шығыны; Ақшаға айырбас заттың бірі ;Сұраныс пен ұсыныс қисығының қиылысқан тепе-теңдік нүктесі.
Техника мен технологияның жетілдіру арқылы ұлттық экономиканы өсіру-бұл: Жұмыс күшінің және заттық капиталдың сапасын жақсарту; Интенсивті өсу; Ресурстарды пайдалану әдістерін жақсарту.
Тауарды тұтыну құны: Тауардың пайдалылығы, адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті; Өндіруге жұмсалған еңбектің өнімі ; Қажеттілікті қамтамасыз ету.
Ұ
Ұдайы өндіріс типтері: Өдіріс процесінің көлем і мен масштабының еселене үзіліссіз қайталануын; Жай және ұлғаймалы өндірі; Қоғамдық өндірі.
Ұлттық шаруашылықта экономикалық дағдарыс кезінде жиынтық сұраныс: Экономикалық толық жұмыссыздық жоғарылайды; Төмендейді; Өсуі де,төмендеуі де мүмкін.
Ұлттық экономикалық жүйе қоғамдық өндірістің динамикалық өсіп өркендеуіне экономикалық дәрежеде талдау жасайды: Микро және макро экономика; Инвестициялар мен мемлекеттік шығыстыр; Ақпараттық қызмет.
Ұсыныс көлеміне әсер етпейтін факторлар: Сыртқы экономик; Табыс көлемі; Ұлттық табы.
Ұсыныстың икемділігі: Бағаның 1% -ға өзгеруі ұсыныс көлемінің қанша %-ке өзгеретінін анықтайтын; Белгілі бір мерзімде өзгеруінен сатушылардың нарықта қанша тауар ұсынатынын көрсетеді; Нарықтағы тепе-теңдік жағдайы сұраныс пен ұсыныстың теңдік баға мен теңдік көлемі қалыптасады.
Ұдайы өндіріс типтері : Өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгеруі; Өндіріс процесінің көлемі мен масштабының еселене үзіліссіз қайталануы; Жай және ұлғаймалы өндірі.
Ұлттық байланыс: Табиғи ресурстар мен адам ресурстары; Табиғи ресурстар мен мәдени құндылықтар; Өндіріс құрал-жабдықтары, жиналған мүліктер, табиғи ресурстар, материлдық және мәдени құндылықтар .
Ұлттық шаруашылыққа экономикалық дағдарыс кезінде жиынтық сұраныс: Өсуі де, төмендеуі де мүмкін; Өзгеріссіз қалады; Төмендейді . Ұлттық экономикалық жүйені қалыптастыруда туындайтын сұрақтар: нені, қалай, кім үшін; не, қалай, қанша өндіру керек; кім үшін, не үшін, қалай өндіру керек.
ұдайы өндіріс: Өндіріс процентінің көлемі мен маштабының еселене үзіліссіз қайталануы; Өндіріс процентінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгермеген жайын; жай және ұлңаймалы өндіріс.
Ұлттық экономикалық жүие қоғамдық өндірістің дианикалық өсіп өнуіне экономикалық дәрежеде талдау жасайды: микро және макроэкономика ; ресурстарға жұмсалатын шығындар; тауарлар мен қызметтердің таза экспорты.
Ұлттық байлық дегеніміз: табиғи ресурстар мен адам ресурстары; табиғи ресурстардың пайдалылығы ; табиғи ресурсатр мен мәдени құндылықтар.
Ұсыныс: Белгілі уақыт аралығында бағасы анықталған тауарларды нарыққа сатуға ұсыну; Өндірушінің белгілі бір бағамен нарықта сатуға дайындаған тауарларының саны; Баға мен сатылатын тауар санының арасындағы тікелей қатынас.
Ұдайы өндіріс типтері: Өндіріс процесінің көлемі мен масштабының еселене үзіліссіз қайталануы; Коллективтік меншік ; Өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгеруі.
Ф
Форрестердің циклдарының ұзақтылығы: 200 Жылға дейін; 200 Жыл; 100-200.
Ш
Шығарылатын өнім көлеміне тәуелсіз шығындар: Тұрақты; Капитал; Тауар мен қызмет.
Шығындар сомасы бойынша есептелетін ЖҰӨ-ге кіреді: Ақпараттық; Жиынтық инвестициялар және тауарлар мен қызметтердің таза экспорты; Тұтынушылар шығысы, инвестициялар мен мемлекеттік шығыстар және таза инвестициялар
Э
Экономикалық циклдардың типтері Дж.Китчиннің <<қысқа мерзімді>> толқындарының ұзақтығы(Китчин циклы): 3-4 жылға дейін; 2-4 жылға дейін; 2-4 жылға дейін.
Экономикалық цикл фазаларына: Өрлеу; Дағдары; Тоқырау.
Экономикалық өсуді төмендегідей түрде көрсетуге болады: Өндірісті ұйымдастырумен қатар технологияның жетілдірілуі; Өндіріс мүмкіндік қисығынан тыс нүктелердің жылжуымен; Негізгі капитал көлемінің өсуі және сапалық құрамының жақсаруы.
Экономикалық өсудің қайнар көзі: Экономикалық прогрестің қозғаушы күші; Өндіріс факторлары; Экономикалық белгісі.
Экономикалық теорияның зерттеу әдістерінің бірі жеке әдістер: Экономикалық теорияны абстракциялық қарастыру; экстраполяция (болжау); Экономика математикалық модельдер.
Экономикалық жүйенің жандануына байланысты ұзақ мерзімді басымдық: Ұлттық қауіпсіздік, эренгетика ресурстары; Инфрақұрылым, көлік және байланыс; Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы.
Экономикалық ілім "Меркантелизм" ұғымы дегеніміз: "Мерканте"- саудагер-копес, сауда, пайд; "Мерканте"- сату және тауарға қызмет қатынасы; "Мерканте"- адамдар арасындағы сауда қатынасы.
Экономикада өндіріс факторларының өнімділігі төмендегенде экономикалық өсуді ұстау: Ресурстарды тұтынуды көбейтеді; Ресурстарды өсіру қажет.
Экономикалық өсудің экстенсивтік факторы: Капитал көлемінің өсуі; Қосымша өндіріс факторларын тарту арқылы ұлттық өнімнің өсуі; Өндірістегі жұмысшылардың санының өсуі.
Экономикалық теория зерттейді: Адамдардың шексіз қажеттілігін қанағаттандыру үшін қоғамдағы шектеулі ресурстарды; Өндіргіш күштердің қатынасын; Қоғамдық өндірістегі адамдар арасындағы қатынастар.
Экономикалық игіліктер: Экономиканы басқарудың шаралық жиынтығы; Қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатындағы заттар; Адамға қажетті шексіз ресурстар.
Экономикалық цикл типтері бойынша ДЖ. Китчиннің «қысқа мерзімді» толқындарының ұзақтылығы : 3-4 жылға дейін. 40-60-қа дейін; 2 -4жылға дейін; 2-4 жыл.
Экономикалық өсу: Ұлттық өнімнің сан жағанан өсуімен қатар сапа жағынан жетілдірілуі; Жан басына шаққанда нақты өнім көлемінің өсуі; Өндіргіш күштердің ұзақ мерзімді дамуымен байланысты.
Экономикалық теорияның зерттеу әдістері: Баланстық,функциональдық.; Экстраполяция (болжау); Экономика математикалық модельд.
Экономикалық заңдылықтардың функциялары: Экономикалық заңдардың орындалуын қадағалау; Заңдар мен категорияларды талдау; Тұрақты іс-әрекеттер арасындағы қатынастардың көрінісі.
Экономикалық өсудің экстенсивтік факторына жататындар: Қосымша өндіріс факторларын тарту арқылы ұлттық өнімінің өсуі; Жұмыс күшінің санының өсуі; Капитал көлемінің өсуі.
Экономикалық заңдылықтар: Жалпы экономикалық заңдар; Айрықша экономикалық заңдар; Ерекше экономикалық заңдар.
Экономикалық реттеудің ауытқуларға қарсы шараларының бағыттары: Өндірістің құлдырауын қысқартуғ; Экономиканы тұрақтандыруғ; Инфляция деңгейін төмендету.
Экономикалық өсудің қайнар көзі: Экономикалық ресурстар; Шикізат пен материалдар; Өндіріс факторлары.
Экономикалык жүйенің басты міндеттері: Өндірістің техникалық жағдайын анықтау; Өндірістің ұлғаюы мен экономикалық өсуді қамтамасыз ету; Жұмыссыздық пен инфляцияны жою.
Экономикалық теория: Адамдардың қажеттіліктерін тікелей қанағаттандыратын тауарлар мен қызметтер; Шектеулі ресурстарды тиімді пайдалану; Қоғамдағы адамдардың қажеттілігін қамтамасыз ету үшін шектелген ресурстарды тиімді пайдалану.
Экономикалық цикл фазалары: Өрлеу; Жандану; Тоқырау
Экономикалық өсуді төмендегідей түрде көрсетуге болады: Негізгі капитал көлемінің өсуі және сапалық құрамының жақсаруы; Өндіріс мүмкіндік қисығының оңға жылжуымен ; Еңбек ресурстарының саны мен сапасының өсуі
Экономикалық ілімі "Меркантелизм" ұғымы: "Мерканте" - сату және тауарға қызмет қатынасы; "Мерканте" - саудагер-көпес, сауда, пайда ; "Мерканте" - әлеуметтік-құқықтық әдісі
Экономикалық заңдылықтардың функциялары: Заңдар мен категорияларды талдау; Экономикалық заңдардың орындалуын қадағалау; Тұрақты іс әрекет арасындағы қатынастардың көрінісі.
Экономикалық заңдылықтардың функциялары:экономикалық заңдардың орындалуын қадағалау; заңдар мен категорияларды талдау.
Экономикалық цикл типтері бойынша К.Жуглярдың «орташа толқындарының» ұзақтылығы: 10-ж дейін; он жыл; 1-ден 10-ж дейін.
Экономикалық теорияның зерттеу әдістері:Айрықша немесе ерекше әдістері; Жалпы және жеке әдістер; Индустрия және дедукция әдістері.
Экономикалық ауытқу кезеңдері: Құлдырау-жандану-тоқырау-өрлеу; Жандану-өрлеу-тоқырау-құлдырау; Құлдырау-тоқырау-жандану-өрлеу.
Экономикалық өсудің жанама факторлары: Баға факторы; Шығын; Сұраныс пен ұсыныс факторы.
Экономикалық цикл: Өрлеу; Тоқырау; Жандану
Экономикалық теорияның зерттеу әдісі: Баланстық,функцияналдық; Заңдар мен категориялар; Экономикалық теорияны абстракциялық қарастыру.
Экономиканың негізгі ұғымы: кономиканы басқарудың шаруашылық субъектісін бақылау жиынтығы; адамдардың шексіз қажеттілігін қанағаттандыружәне ресурстарды тиімді пайдалану; адамдардың материалдық жағдайын толығымен қамтамасыз ету үшін шектелген ресурстарды тиімді пайдалану.
Экономикалық теория зерттейді: Адамдарды табиғатқа және затқа қатынастын; Адамдардың шексіз қажеттілігін қанағаттандыру үшін қоғамдағы шектеулі ресурстарды; Қоғамдық қндірістегі адамдар Арасындағы қатынасты.
Экономикалық теорияның зерттеу әдістері: Айрықша немесе ерекше әдістер; Жалпы және жеке әдістер; Сұраныс теориясының әдістері.
Экономикалық цикл типтері бойынша Н.Д.Кондратьевтің «Ұзын толқындары»кезеңінің ұзақтылығы: 40-60ж; 40 тан 60 ж-ға дейін; Қырық жылдан жоғары.
Экономикаық теория бірнеше қызметтер атқарады: Ғылыми болжам қызметі; танып білу қызметі ;Дүниетанымдылық көзқарас қызметі.
Экономикалық теорияда несие ақшаларының функциясы: Айналу құралы; Төлем құралы; Айырбас құралы.
Экономикалық ауытқу байланысты: Жиынтық сұраныстың дамуына әсер ететін факторлармен; Тауар қорларының өсуіне бағытталған таза инвестициалар; Мемлекеттік шығындар.
Экономикалық игіліктер: Қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатындағы заттар; Адамдардың қажеттіліктердің қанағаттандыратын тауарлар мен қызметтер; Адамға қажетті шексіз ресурстар.
Экономикалық өсу факторлары: Жанама; Сұраныс; Тікелей.
Экономикада жүріп жатқан құрылымдық өзгерістерге байланысты пайда болатын жұмыссыздықтың белгілері: Ұзақ мерзімдегі жұмыссыздықтың тұрақты формасына әкелу; Жұмыс таба алмағандықтан өзінің біліктілігін жоғалту; Құрылымдық өзгерістер.
Экономикалық теория қоғамдық ғылым ретінде үш сураққа жауап беруі тиіс, олар: Қалай өндіру керек ; Кім үшін өндіру керек; Не өндіру керек .
Экономикалық заңдылықтар: Ерекше экономикалық заңдар; Айрықша экономикалық заңдар ; Жалпы экономикалық заңдар .
Экономиканың негізгі ұғымы: Шаруашылық процестерін жүргізуде шектеулі ресурстарды пайдаланатын өндірістік қатынастар жиынтығы; Экономиканы басқарудың шаруашылық субъектісін бақылау жиынтығы; Адамдардың шексіз қажеттілігін қанағаттандыру және ресурстарды тиімді пайдалану.
экономикалық реттеудің ауытқуларға қарсы шаралардың бағыттары: инфляция деңгейін төмендету; экономиканы тұрақтандыруын қысқартуға; жоспарлы экономика.
Экологиялық теорияның зерттеу әдістері: Жалпы және жалпы әдістер; Айрықша немесе ерекше әдістер; Индукция және дедукция әдістері.
Экономикалық категориялардың талдау дәрежелері: Микро және макроэкономика; Жеке тауарлардың бағасы, ресурстар, шығындар, пайда; Қоғамның жалпы табыс,жұмыссыздық, инфляция.