Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ
ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ЛАТЫН ТІЛІ КАФЕДРАСЫ
Кәсіби қазақ тілі пәні бойынша
қорытынды бақылауға арналған тест тапсырмалары
Шымкент, 2013
Кәсіби қазақ тілі пәні бойынша қорытынды бақылауға арналған тест тапсырмалары _______________ кафедра мәжілісінде талқыланып, _________________ бекітілді.
Кафедра меңгерушісі: Г.Н.Джумадиллаева
Кәсіби қазақ тілі 383 сұрақ
Академия ІІ курс (фармация)
~ Синтаксис - ... зерттейтiн ғылым.
| дұрыс сөйлеудi
| дыбыстарды
| жазу үлгiсiн
| сөз мағынасын
| сөз тiркесiн, сөйлемдi
~... - еркiн сөз тiркесi.
| Ер жүрек
| Жүрегi соғу
| Жүрек жұтқан
| Ит мiнез
| Тас жүрек
~ Анықтауыш қызметiндегi есiмше ... деген сөйлемде кездеседi.
| батырға таяқ та жарақ
| батырды намыс өлтiредi
| Нүркен Жомарттың бөлмесiне кiрдi
| шығармаңыз осы үйден табылады
| ыстаған сабанның исi мұрынды жарып тұр
~ ... – адам қызметінің бір саласында, кәсіп иелерінің тілінде қолданылатын сөздер.
| Кәсіби сөздер
| Номен
| Прототерминдер
| Терминоид
| Термн
~ «Лен обыкновенный» деген өсімдік атауының қазақша нұсқасы:
| зығыр
| итбүлдірген
| өгейшөп
| сарымсақ
| шүйгіншөп
~ «Дәріхана» сөзі ... тәсілмен жасалған.
| аналитикалық
| бірігу
| лексика-семантикалық
| морфологиялық
| синтаксистік
~ Дәрі-дәрмектерді, таңу материалдарын, тазалық және санитарлық заттарды сақтау, әзірлеу және тарату қызметін жүзеге асыратын түрлі меншік ұйымы ... деп аталады.
| дәрі қобдишасы
| дәріхана
| дүкен
| өнеркәсіп
| фирма
~ Өндіріс үдерісінің арлық сатысынан, тіпті қаптау мен белгілеуден де өткен дәрілік зат ... деп аталады.
| дайын өнім
| дәрілік шикізат
| қаржы құралдары
| тауар
| фармацевтикалық қызмет
~ «Загатовка внутриаптечная»:
| дайындамалық баға
| дәріхана меңгерушісі
| дәріханаішілік дайындама
| рецептуралық журнал
| ұйым озаты
~ Қандай да бір ережені (қағиданы) немесе белгілі бір ақпаратты жариялайтын, хабарлайтын құжат, хабарлама ... деп аталады.
| бұйрық
| декларация
| депозит
| келісімшарт
| өкім
~ Келісімшарт бойынша өндірушінің фармацевтикалық өнімдерінің таралуын, өтімін қамтамасыз ететін дәнекер фирма ... деп аталады.
| дебитор
| денсаулық сақтау ұйымы
| дивиденд
| дистрибьютор
| инфрақұрылым
~ Дәрілік құралдар өндірісінде пайдаланылатын табиғи өсімдік және жасанды шикізаттар жиынтығы ... деп аталады.
| дәрі-дәрмек
| дәрілік құрал
| дәрілік өнім
| дәрілік шикізат
| өсімдік шикізаты
~ Лицензия:
| белгілі бір құзырлы мемлекеттік органдар тарапынан қандай да бір шаруашылық-өндірістік қызмет жүргізуге, сыртқы сауда операцияларын, медициналық жәрдем және фармацевтикалық қызметті жүзеге асыруға берілетін рұқсат
| қабылданған шешімдердің фармацевтикалық ұйымдардағы шынайы жағдайға сәйкестегін белгілейтін басқару қызметінің түрі
| қолданылуға дайын мөлшерленген дәрілік құралдар
| құрал-жабдықтарды, көліктер мен өндіріс құралдарын ұзақ мерзімді жалға алу
| фармацевтикалық ұйымдардың нәтижесіздігіне байланысты қайта таратылуы
~ Дәрілік құралдардың мемлекеттік сапа стандарттарына, яғни фармакопеялық ережелерге сәйкестігін растайтын құжат ... делінеді.
| жарамдылық мерзімі
| лицензия
| сақтандыру
| сапа сертификаты
| стратегия
~ Науқастарға қарау барысында дәрі-дәрмектердің қолданылу дәрежесін жетілдіруді қарастыратын фармация саласы ... деп аталады.
| әлеуметтік фармация
| биофармация
| биофизика
| фармакогнозия
| химиялық фармация
~ Дәрілік құралдар сапасының нормативтік құжат талаптарына сәйкестігіне кепілдік беретін уақыт мерзімі ... деп аталады.
| жалға алу
| жарамдылық мерзімі
| қолдану мерзімі
| сатылым кезеңі
| тарату уақыты
~ «Экспертиза» сөзі қазақ тілінде ... деп аталады.
| бақылау
| сараптама
| сарапшы
| талдау
| штат
~ Дәрілік құралдар әсерін, олардың әрекет ету мерзімін қарастыратын фармакология саласы ... деп аталады.
| фармакодинамика
| фармакопея
| фармакоэкономика
| фармацевтикалық биоэтика
| фармация
~ Дәрілік құралдарды пайдаланудың клиникалық және экономикалық басымдылығын қарастырады.
| Фармакодинамика
| Фармакопея
| Фармакоэкономика
| Фармацевтикалық биоэтика
| Фармация
~ Фармакопея – бұл:
| дәрілік құралдардың мемлекеттік сапа стандарттарына, яғни фармокопеялық ережелерге сәйкестігін растайтын құжат
| белгілі бір заттардың саны мен мөлшерін анықтау
| белгілі бір құзырлы мемлекеттік органдар тарапынан қандай да бір шаруашылық-өндірістік қызмет жүргізуге, сыртқы сауда операцияларын, медициналық жәрдем және фармацевтикалық қызметті жүзеге асыруға берілетін рұқсат
| дәрілік құралдардың сапасын қалыптандыратын стандарттар мен ережелер жиынтығы
| заңды тұлғалар қызметін реттейтін ережелер жиынтығы
~ Алғашқы медициналық жәрдем көрсетуге арналған дәрілік құралдар, таңу материалдары мен басқа да медициналық құралдар мен заттар жиынтығы ... деп аталады.
| анализ
| апитерапия
| асептика
| дәрі-дәрмек қобдишасы
| дәріхана
~ Дәрінің басым бөлігі ағзадан ... арқылы бөлініп шығады.
| асқазан
| бүйрек
| өкпе
| өт
| ішек
~ Дәрінің мөлшерін ... ғана белгілейді.
| аға медбике
| дәрігер
| емделуші
| медбике
| науқас
~ 5 гр аспирин таблеткасының салмағы ... миллиграмм деген сөз.
| 100
| 20
| 200
| 300
| 50
~ Капсуладағы тетрациклин ... мөлшерде шығарылады.
| бес
| бір
| екі
| төрт
| үш
~ Шешек ауруына қарсы вакцина егуді ағылшын ғалымы ... 320 жыл бұрын жазған.
| А. Ягмин
| М. Сейтжаппарқызы
| Ө. Тілеуқабылұлы
| Х. Досмұхамедов
| Э. Женнерден
~ 1841 жылы қазақ даласына келген штаб-емші ... қазақтың халық медицинасында қолданылатын дәрілік заттарды, дәрілік өсімдіктерді жазған.
| А. Ягмин
| Г. Жағпарқызы
| Ө. Тілеуқабылұлы
| Х. Досмұханбетов
| Э. Женнерден
~ Қазақстанда алғашқы еркін дәріхана ... жылы Орал қаласында ашылды.
| 1388
| 1473
| 1478
| 1841
| 1842
~ ... Қазақстан территориясында барлығы 33 дәрігер, 69 фельшер, 27 акушер, 3 фармацевт болды.
| 1388 жылы
| 1473 жылы
| 1478 жылы
| 1841 жылы
| 1890 жылы
~ Қазақстанда халық медицинасының дамуына ертедегі ... медицинасы мектептерінің ықпалы үлкен болды.
| АҚШ, Франция, Қытай
| Англия, Грек, Жапон
| Грек, АҚШ, Франция
| Грек, Үнді, Қытай
| Үнді, Англия, Қытай
~ 1875 жылы Қазақстанда барлығы ... дәріхана болған.
| 10
| 6
| 7
| 8
| 9
~ 1900 жылы ... дәріхана жұмыс істеді.
| 16
| 12
| 13
| 17
| 18
~ 1915 жылы дәріханалардың саны ... жетті.
| 17-ге
| 18-ге
| 20-ға
| 49-ға
| 50-ге
~ Қазақ дәріхана басқармасының бірінші төрағасы болып дәрігер ... тағайындалды.
| Г. Жағыпарқызы
| М. Сейтжаппарқызы
| М. Шомбалов
| Ө. Тілеуқабылұлы
| Х. Досмұхамедов
~ ... Қазақ Денсаулық сақтау Халық Комиссариаты Семей акушерлік мектебін фармацевтикалық техникумға айналдырып, қайта құрды.
| 1388 жылы
| 1473 жылы
| 1478 жылы
| 1841 жылы
| 1931 жылы
~ Қ.М. Өмекенов ... Ташкенттегі фармацевтика техникумына студент болып қабылданды.
| 1925 жылы
| 1931 жылы
| 1973 жылы
| 1978 жылы
| 1988 жылы
~ Оқысам деген үміт пен талап Қ.М. Өмекеновті ... Қызылорда қалалық оқу бөліміне алып келеді.
| 1922 жылы
| 1931 жылы
| 1973 жылы
| 1978 жылы
| 1988 жылы
~ Денедегі удың әсерін зиянсыздандыру үшін калий перманганатының ... ертіндісін немесе сүт ішкізу керек.
| 0,25 %
| 0,3 %
| 0,5 %
| 0,6 %
| 10 %
~ «Шипагерлік баян» кітабының авторы:
| Г. Жағыпарқызы
| М. Сейтжаппарқызы
| Ө. Тілеуқабылұлы
| Х. Досмұхамедов
| Э. Женнерден
~ Тілеуқабылұлы Өтебойдақ ... дүниеге келген.
| 1345 жылы
| 1346 жылы
| 1387 жылы
| 1388 жылы
| 1488 жылы
~ Тілеуқабылұлы Өтебойдақ ... дүние салды деп жобалауға болады.
| 1355 жылы
| 1378 жылы
| 1388 жылы
| 1478 жылы
| 1487 жылы
~ Тілеуқабылұлы Өтебойдақ «Шипагерлік баян» кітабын ... жазып бітірген.
| 80 жасында
| 81 жасында
| 82 жасында
| 83 жасында
| 85 жасында
~ Емшілік, шипагерлік қасиет Өтейбойдаққа ... жұғысты болған.
| анасынан
| ата-тегінен
| ауылдасынан
| әкесінің досынан
| нағашы жұртынан
~ «Шипагерлік баян» кітабын ... ханның тапсыруы бойынша 70 жасында жаза бастаған.
| Абылай
| Есім
| Жәнібек
| Керей
| Тәуке
~ Дәрі молынан ішілсе, ... көп шығып, адамды талықсытады.
| зәр
| сөл
| су
| тер
| тұз
~ Науқастың иммунитеті жоғарылаған соң ... шараларын қолдану керек.
| дәрі егу
| емдік
| профилактика
| тексеру
| уқалау
~ Терминологиялық сөз тіркесі:
| буындық я бөлімдік қысқарымдардан жасалған зат есімдер
| дыбыстық, әріптік қысқарымдардан жасалған зат есімдер
| екі немесе одан да көп сөзден тұратын, әр сыңары бөлек жазылатын күрделі сөздердің түрі
| жеке дара сөздердің өзара шоғырлана тұтасуынан жасалған дербес лексика-грамматикалық мағыналары бар туынды сөздер
| қосымша жалғану арқылы жасалған туынды сөздер
~ Қабыса байланысқан сөз тiркесi ... деген сөйлемде кездесiп тұр.
| адам баласы
| жаңбыр жауады
| жауынды жаз өттi
| кiтап-бiлiм бұлағы
| колхоз даласы
~ Тұйық етiстiкті тіркес:
| Барса игi едi
| Жүгiрiп келу
| Отыра кеттi
| Тексередi
| Тұйық мiнез
~ Мезгiл үстеуi қолданылып тұрған тіркес:
| Ежелден таныс
| Жақсы белгi
| Отыз адам
| Тауып алды
| Үлгiлi бала
~ Қазақ тіліндегі сөйлемдер айтылу мақсатына қарай ... түрге бөлінеді.
| 2
| 4
| 5
| 6
| 7
~ Қуану, ренжу, ұялту, кекету мақсатында айтылатын сөйлемнің түрі:
| ашық сұраулы сөйлем
| бұйрыкты сөйлем
| лепті сөйлем
| сұраулы сөйлем
| хабарлы сөйлем
~ Бұйрықты сөйлем:
| Eгic көлемін ұлғайт
| Ал Жамал ше?
| Бұл - тарихи жер
| Сен жас бала емессің
| Тіл кандай
~ Сұраулы сөйлем:
| Алматы - оңтүстік астана
| Апырай, желісінің қаттысын- ай
| Аспан ашық
| Балам тоқташы
| Сен болған шығарсың
~ Хабарлы сөйлем:
| Ауа райы суық
| Әне бір өрге шыккан немене
| Бұған кім кінәлі
| Мақтаншақ
| Тарт тілінді
~ Лепті сөйлем:
| Бақ кетпесін басыннан
| Бармағанда қайтем
| Жаңбыр жауды
| Ой, байғұс бала - ай
| Сен әнші едің ғой
~ Хабарлы сөйлем:
| Атам таба нанды алды
| Қоңыр ала
| Соныда білмейсін бе
| Сүр ет піссе ше
| Тасбақа деген кандай жиіркенішті
~ Сұраулы сөйлем жасайтындар:
| алайда, әйтеуір
| әттен, бәрекелді
| дейін, бірақ
| не деген, не еткен
| сірә, шығар
~ ... лепті сөйлем жасауға катысады.
| Атау сөздер
| Есім сөздер
| Жалғаулык шылау
| Көмекші сөздер
| Одағай сөздер
~ Адамның көңіл-күйін білдіретін сөйлем:
| жайылма
| жаксы
| лепті
| сұраулы
| толымды
~ Лепті сөйлем:
| Көмірсіз тырып етіп көрші
| Қалқам, көсегең көгерсін
| Қас сұрауда мін болмас
| Туу, сіз қызық екеніз
| Бардың ғой, ә
~ Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінетін түрі:
| Жайылма сөйлем
| Жақты сөйлем
| Құрмалас сөйлем
| Сұраулы сөйлем
| Толымды сөйлем
~ Одағай сөз қатысқан лепті сөйлем:
| Амал нешік, пешенеге жазғаны осы болды.
| Балам, жөніңді айтшы.
| Жүр, жарысайық.
| Көрсетпе көз жасыңды!
| Ойпырымай, баланың мінезі қандай жаман еді!
~ Бұйрықты сөйлем:
| Барыңнан титтей бер
| Дүние қандай сәнді
| Қар жауды
| Несі тамаша?
| Ойбай - ой, қалай өзгерген
~ Лепті сөйлем:
| Қандай болса да табындар
| Қандай сөзі сұрау, есімдігі емес пе
| Ол қандай машина айдайды
| Соны да әлдеқандай етті
| Табиғат қандай тамаша
~ Интонация арқылы байланысу жазуда … ажыратылады.
| дефис арқылы
| қос нүктемен
| сызықшамен
| тырнақшамен
| үтірмен
~ ... сөзі интонация арқылы байланысып тұр.
| Асан – студент
| Биік үй
| Мен келдім
| Үйдің іші
| Үш дәптер
~ Өзің үшін үйренсең, жамандықтан жиренсең, ашыларсың жылма жыл. (Абай) деген сөйлемнің алғашқы бөлшегі қандай байланыс тәсілі арқылы жасалып тұр?
| жалғау арқылы
| интонация арқылы
| орын тәртібі арқылы
| септеулік шылау арқылы
| төрт түрлі тәсіл арқылы
~ «Біздің еліміз бейбітшілік ... күреседі» - деген сөйлемдегі шылаулар арқылы байланысты толықтыр.
| дейін
| окытушы
| студент
| туралы
| үшін
~ Жалғау арқылы байланысып тұрған сөйлем:
| Мен өз Отанымды сүйемін
| Отан туралы
| Сәуле - мұғалім
| Сен үшін ешнәрсе аямаймын
| Тас жүрек
~ Тасжол, ағаш күрек тіркестері арқылы жасалған сөйлем:
| Ағаш күрекпен күредік
| Тас жолда күрес
| Тас жолды ағаш күрекпен күредік
| Тас жолды күредік
| Тастан ағашпен күредік
~ Байланысудың тыныс белгісі қатысатын тәсілі -...
| жалғау
| интонация
| қабысу
| орын тәртібі
| шылау
~ Туралы, дейін, шейін, сайын, бірге - сөздері қай байланыс тәсіліне жатады.
| жалғау арқылы
| интонация арқылы
| меңгеру
| орын тәртібі арқылы
| шылау арқылы
~ Сөздер бір-бірімен ... құрау үшін тіркеседі.
| ән
| әңгіме
| өлең
| сөз
| сөйлем
~ «Ақырына ... күту» деген тіркес шылауы арқылы байланысқан.
| бірге
| дейін
| сайын
| соң
| таман
~ «Сәбит - жазушы» сөзі ... тәсілі арқылы жасалған.
| жалғay
| интонация
| матасу
| орын тәртібі
| шылау
~ Мен келдім тіркесі қай байланыс тәсілі арқылы жасалып тұр?
| жалғау
| интонация
| матасу
| орын тәртібі
| шылау
~ Тура толықтауышты тіркес:
| аюмен ойнайды
| доппен ойнайды
| жауапқа дайын
| түйменнің орындай
| тілді сүйемін
~ Анықтауыш ... деген сөйлемде байқалып тұр.
| елге өнеге
| кімге құмар
| ол кітапка кұмар
| сен өте кызык кітап алдың
| үлкенді сыйла
~ Дара бастауыш ... сөйлемінде қолданылған.
| асыл сөзін ардақта
| келе жатқан - Жамал мен Жарас
| төрт жердегі төрт - он алты
| Ұлжан - сыншыл адам
| үй іші жым-жырт
~ Толықтауыш ... деген сөйлемде қатысып тұр.
| Алатау - әсемдік символы
| ол шесеніне хат жазды
| сәні мен әні жарасқан
| Сәуле кеше келді
| Сымбат - үлгілі қыз
~ Пысықтауыш ... деген сөйлемде қатысып тұр.
| асқар тауды кеуделеп жүріп келеміз
| ата- анаңды құрметте
| ауыл ақсақалы жастарға алғыс айтты
| Омар жолдасымен кездесті
| тақырыбы дұрыс емес
~ Анықтауыштың сұрақтары:
| кім? не?
| кімге? неге?
| кімен? немен?
| кімнің? ненің?
| не істеді? не кылды?
~ Табыс жалғаулы сөздер сөйлемде көбінесе ... болады.
| анықтауыш
| бастауыш
| баяндауыш
| пысықтауыш
| толықтауыш
~ ... - тұрлаулы мүшелер.
| Анықтауыш, толықтауыш
| Бастауыш, баяндауыш
| Баяндауыш, толықтауыш
| Толықтауыш, анықтауыш
| Толықтауыш, пысықтауыш
~ Пысықтауыш ... деген сөйлемде катысып тұр.
| Әбіштен келген
| білімдіден шыккан сөз, талаптыға болсын кез
| қонақ күту
| таяу жақтан баяу жел еседі
| іздеген жетер мұратқа
~ Сөз тіркесін, сөйлемді зерттейтін сала -...
| грамматика
| лексика
| морфология
| синтаксис
| фанетика
~ ... - сөйлемдегі ойды толықтыратын мүше.
| Анықтауыш
| Бастауыш
| Баяндауыш
| Пысықтауыш
| Толықтауыш
~ ... - сөйлемде іс-қимылдың түрлі белгісін анықтайтын мүше
| Анықтауыш
| Бастауыш
| Баяндауыш
| Пысықтауыш
| Толықтауыш
~ ... сөйлемді тиянақтап тұратын мүше.
| Анықтауыш
| Бастауыш
| Баяндауыш
| Пысықтауыш
| Толықтауыш
~ ... сөйлемде айтылған ойдың иесі болатын мүше.
| Анықтауыш
| Бастауыш
| Баяндауыш
| Пысықтауыш
| Толықтауыш
~ ... - сөйлемде басқа мүшелердің сын-сипатын анықтап тұратын мүше.
| Анықтауыш
| Бастауыш
| Баяндауыш
| Пысықтауыш
| Толықтауыш
~ ... деген сөйлемде бастауыш бар.
| Дүкенге карады
| Естігенін айтты
| Кітапты ашты
| Малдын шөбі
| Сәуле кеше келді
~ Қиыса байланысқан тіркес:
| Алма бағы
| Алма-ата
| Алманы ал
| Апамның шырағы
| Асан киінді
~ … - есімді сөз тіркесі.
| Алып түр
| Жазып қой
| Жиырма бес адам
| Көріп қайт
| Сүрте сал
~ ... сөзі атау септігінде тұр.
| Әке
| Әкем
| Әкемде
| Әкемді
| Әкеммен
~ Бастауыш ... деген сұраққа жауап береді.
| кім? не?
| кімге? неге?
| кіммен? немен?
| кімнің? ненің?
| не істеді? не кылды?
~ Бастауыш ... болып бөлінеді.
| ашық, қысаң
| дара, күрделі
| жіңішке, жуан
| қатаң, ұяң
| тұйык, бітеу
~ … қиыса байланысып тұр.
| Баттиып тұратын көк тамырлар
| Былайғы кезде де быттиып тұратын
| Көк тамырлар лүпілдеп қоя беретін
| Қос самайда баттиып тұратын
| Ыстық алақанын
~ Лепті сөйлем:
| Ауылдын маңы
| Ауылдың үлкендері көрсе жібермейді
| Наурыз мерекесі құтты болсын
| Саған затты орнына қой деймін
| Сіз қайдан келген адамсыз
~ Сұраулы сөйлем:
| Ауылдын үлкендері көрсе жібермейді
| Ауылдың маңы
| Наурыз мерекесі құтты болсын
| Саған затты орнына қой деймін
| Сіз қайдан келген адамсыз
~ Бұйрықты сөйлем:
| Ауылдың маңы
| Ауылдың үлкендері көрсе жібермейді
| Наурыз құтты болсын
| Саған затты орнына қой деймін
| Сіз қайдан келген адамсыз
~ Қиыса байланысқан тіркес:
| Ақ орамал
| Жасыл жапырақ
| Мен келдім
| Терезеге карадым
| Үйдің кілті
~ Сөйлемде етістік бастауыштың кызметін атқарып тұр:
| Ғайша досына кұпия сырды ашты
| Жақсының сөзі жанға шипа
| Жиырма бес адам кеше аттанып еді
| Қарлы боран түні бойы тынбады
| Сайлау - тек адамға біткен қасиет
~ Бастауыш жасайтын сөз табының бірі:
| Анықтауыш
| Барыс
| Табыс
| Толыктауыш
| Үстеу
~ Меңгеріле байланысқан сөз тіркесі:
| Абайға қарады
| Алғыр оқушы
| Ананың тілегі
| Ертені бітпес
| Ойша шолды
~ Сөйлемде етістік бастауыш қызметін атқарып тұр:
| «Тұр орныңнан» - деп әмір етгі
| Бұл - Еркебұлан елі
| Келгендер - осы ауылдың адамдары
| Кешікпей Абайлар да аттанады
| Орамалың бар ма?
~ Сөйлемде бастауыш бар:
| Ана баласына мейірлене түсті
| Ауылдан келді
| Оны білгенін жасырды
| Тауға шықты
| Ұрпақтың арманы
~ Сын есімнен болған бастауыш:
| Бәрі реттелді
| Екеуі де қызметте
| Ешқайсысы үндемеді
| Өзі депутат
| Үлкен бастар, кіші қостар
~ Бұйрықты сөйлем:
| Әсемпаз болма әрнеге
| Биыл тапсырманы толық орындап шықтық
| Маған онымен талай кездесуге тура келді
| Мен енді ауылдың екінші жағымен айналып жүрдім
| Сіздерге қашан егін орағы басталады
~ Сан есімнен болған бастауыш:
| Бәйгені озған алады
| Дәмеш тойды басқарды
| Екеуі де қонақ жабдығында жүр
| Жуандар үйге кіре бастады
| Өнер алды - қызыл тіл
~ Дара бастауыш:
| Алты жерде алты - отыз алты
| Ауылдың маңы - терең сай, тасыған өзен күрілдеп
| Ел көру, жер тану - ер жігітке тән қасиет
| Көптен бері келіп тұрганы - осы
| Ол кезде аулымызда оқығандар некен – саяқ
~ Есімшеден болған бастауыш:
| Ауыл кеше ғана барлық қалпымен тіршілік етеді.
| Жақсы ісімен жақсы
| Ол тамағы қарлыгып, шаршап қалағанын сыртқа шыққасын ғана білді
| Отырғандар түп - түгел жай бұрылып маған қарады
| Сәуле отыр
~ Матаса байланысқан сөз тіркесі:
| Ағаштың бұтағы
| Алысқа қарау
| Басты байланыс
| Оқуға ықыласты
| Өмірге құштарлық
~ Есім сөз тіркесі:
| Бидай өнді, кірпіш үй
| Кілт тоқтау, үш келу
| Қарқылдап күлу, ағашты өңдеу
| Тез жүру, үздік оқу
| Цехты жөндеу, өнімді жинау
~ Жалқы есімнен болған бастауыш.
| Бұл өте әдемі көрінеді
| Ер халқын көтерілші
| Жерді анаға теңеу содан шыққан
| Жері бар жаралғандай жарық нұрдан
| Зейнеп екі шежірені біледі екен
~ Халық медицинасы- ... арқылы байланысқан тіркес.
| жалғау
| жұрнақ
| интонация
| орын тәртібі
| шылау
~ Есім сөзден болған баяндауыш:
| Ауыл әлі ояна қойған жоқ еді
| Дала тіршілігі неден басталады
| Елге баруға мүмкіншілік жоқ
| Ердің сыншысы – елі
| Ол кеше кешкісін келіп еді
~ Қабыса байланысқан сөз тіркесі:
| Балық аулау, сезімін білдіру
| Биыл алғызып отырмын
| Кең байлығы, біздің шаңырақ
| Мен шопанмын
| Терең сай, оқыған азамат
~ Интонация арқылы байланысқан:
| Бұл - үлкен сенім
| Екі ұшты жауап
| Көркейген өмір
| Машинаның саймасы
| Үйірме мүшелері
~ Есімдерден болған күрделі баяндауыш:
| Анатолий - сөзге сараң адам екен
| Біз ауылға бардық
| Есік жақта киім ілгіш тұр
| Ол кітап оқып отыр
| Шоқша сақалды кісі арбадан түсті
~ Дара баяндауыш:
| «Әкесі өлді дегенді де естіртеді», - деген ғой
| Аудандық оқу бөлімі жұмысына кірісті
| Есігіңнің алдына су сеуіп қой
| Жасым - жиырма бесте, жылым - мешін
| Қуғыншысы қуып келеді екен, қуып келеді екен
~ Есім баяндауыш:
| Ақыл - дос, ашу – дұшпан
| Әбіш бұл ауылды білмеуші еді
| Екеуінің ешбір ұқсастығы жоқ
| Ол ауыл маңына жақындады
| Ол жазушы көрінеді
~ Матаса байланысқан сөз тіркесі:
| Абайдың шәкірті
| Ән тыңдады
| Босағаны теппе
| Құйма құлақ
| Тыңдап отырмын
~ Қабыса байланысқан сөз тіркесі:
| Ақынның күнделігі
| Буы бұрқырап
| Біліп отыр
| Жылы киім
| Шарқ ұрды
~ Сөз баяндауыш бола алады:
| Күлкі
| Мақта
| Оқушы
| Отырды
| Студент
~ Тіркес қиыса байланысып тұр:
| Ақ дала
| Біз айттық
| Дүниені тұман басты
| Жұқа киім
| Шыбын жаны
~ Сөйлемнің баяндауышы сын есімнен жасалған:
| Бүгін сен бізге таң калмайсың
| Жеке отау құрды
| Қала өмірінің тынысын бейнелейді
| Меншігінде малы бар, тұрмысы да жақсы
| Ол кеше келді
~ Сөйлемінің баяндауышы сан есімнен жасалған:
| Айта келген сөзім бар
| Алдына келіп тұрмын
| Білетінің - бір тоғыз, білмейтінің - тоқсан тоғыз
| Дәмеш ертемен ерте келді
| Онысы - күлге көміп пісірген
~ Бір сөзден жасалған баяндауышты … баяндауыш деп атайды.
| дара
| күрделі
| негізгі
| туынды
| түбір
~ Екі немесе одан көп сөзден жасалған баяндауышты ... деп атайды.
| дара
| күрделі
| негізгі
| туынды
| түбір
~ Баяндауыш сұрақтары:
| кім? не?
| кімге? неге?
| кіммен? немен?
| кімнін? ненін?
| не қылды? не істеді?
~ Баяндауышқа қатысты болып, қимыл-әрекеттің обьектісін білдіретін сөйлемнің тұрлаусыз мүшесін ... деп аталады.
| анықтауыш
| бастауыш
| баяндауыш
| пысықтауыш
| толықтауыш
~ Көкбай бұларға келіп, әр жердегі топтарға қысқаша жайды мәлім етті.- деген сейлемдегі есімдіктен жасалған толықтауыш:
| бұларға
| келіп, әр жердегі
| Көкбай
| қысқаша жайды мәлім етті
| мәліметті
~ Тура толықтауыштар:
| ағылып, астынан
| лек-лек, үнге
| Омардан, әскерде, қисап
| сымды, шайды, қақты
| тілге, таңдайына
~ Табыс септігінің жалғауын жалғап, сабақты етістікке қатысты болуын білдіретін толықтауышты .... деп атайды.
| есімдікті
| етістікті
| жанама
| сын есім
| тура
~ Тура толықтауыш ... септіктің жалғауымен келеді.
| барыс
| жатыс
| көмектес
| табыс
| шығыс
~ Толықтауыштың сұрақтарын тап:
| кімге?неге?
| кімнің? ненің?
| не себепті? кім үшін?
| не істеді? қайтті?
| не істеуге? неліктен?
~ Есімдіктен болған толықтауышты көрсет:
| ағылып келіп жатыр, әскерде қисап жок
| бұларға, сені
| жастықтан көтерді, төсегінде мазасызданды
| сол сымды, мығымы шалды
| түбін, аяғымен
~ Сөйлемнің толықтауышы зат есімнен жасалған:
| Атамекен - қасиетті ұғым
| Бүркіт биікте ұшады
| Білімді кітаптан аларсың
| Қыс келер ұзамай
| Менің бақытым алда
~ Толықтауыш қызметін атқарып тұрған етістік:
| Айрылғанды аю асайды
| Дос жылатып айтар
| Жақын мен алысты жортқан біледі
| Көрмес-түйені де көрмес
| Сабыр түбі - сары алтын
~ Көрінгенге мазақ болма деген сөйлемнің толықтауышы ... жасалған.
| бұйрық райдан
| есімшеден
| көсемшеден
| сабақты етістіктен
| тұйық етістіктен
~ Толықтауыш қатынастағы сөз тіркесі:
| Боран да, жел де тоқтамады.
| Қалың қардан әрең келді.
| Қаңтарда күн суытты.
| Қар калың түсті.
| Қатты аяз болды.
~ Тура толықтауышты тіркесті тап:
| Ауылдан келді.
| Келгеніне риза болды.
| Ойында сақтаулы.
| Оны білгенін жасырды.
| Тауға шыкты.
~ Толықтауыш қатысып тұрған сөйлем:
| Алатау - әсемдік символы.
| Ол шешесіне хат жазды.
| Сәні мен әні жарасқан.
| Сәуле кеше келді.
| Сымбат үлгілі қыз.
~ Тура толықтауыш:
| Асқар сиырды айдап кетті.
| Базарлык ақ орамалға түйілген.
| Баймағанбет келе жатқандарга маңқия қарады.
| Балаша еңіреп жылады.
| Басымда құндыздаған қара пұшпақ бөрік.
~ Анықтауыш болатын негізгі сөз таптары:
| демеулік, жалғаулық, етістік
| зат есім, сын есім, одағай
| сын есім, сан есім, зат есім
| сын есім, сан есім, одағай
| сілтеу, шылау, еліктеу сөздер
~ Анықтауыш құрамына қарай ... бөлінеді.
| алтыға
| беске
| екіге
| төртке
| үш
~ Екі не одан да көп сөзден тұратын анықтауышты ... дейміз.
| анықтауыш
| дара
| күрделі
| меншіктік
| сапалық
~ Сын есім, сан есім, есімдік, есімшелерден жасалып, өзі анықтайтын сөзбен қабыса байланысқан анықтауышты ... дейміз.
| жанама
| күрделі
| меншікті
| сапалық
| тура
~ Анықтауыш қызметіндегі есімшені тап.
| Батырға таяқ та жарақ.
| Батырды намыс өлтіреді.
| Нүркен Жомарттың бөлмесіне кіреді.
| Шығармаңыз осы үйден табылды.
| Ыстаған сабанның иісі мұрынды жарып тұр.
~ Сапалық анықтауыштың белгісін табыңыз.
| Анықтайтын сөзімен бірдей сөйлем мүшесі қызметін атқарады.
| Анықтайтын сөзімен бірдей сұраққа жауап береді.
| Анықтайтын сөзінен кейін орналасады.
| Анықталатын сөзбен қабыса байланысады.
| Анықталатын сөзінен үтір арқылы ажыратылады.
~ Анықтауышты табыңыз.
Бүгін аспанда алақандай бұлт жоқ.
| алақандай
| аспанда
| бұлт
| бүгін
| жоқ
~ Дара анықтауышты табыңыз.
| Дала жып-жылы болып тұр.
| Көк ала бұлт аспанды қаптады.
| Қалың қардың үстінде іздеп жатыр.
| Ол тонынан мылтықты сурып алды.
| Сыныбымыз кең.
~ Тұрлаусыз мүшелердің болу-болмауына қарай жай сөйлемдер қалай бөлінеді:
| атаулы
| жай, кұрмалас
| жақты, жақсыз
| жалаң, жайылма
| толымды, толымсыз
~ Күрделі анықтауышты табыңыз.
| Аласалау үйден түтін шығып жатыр.
| Біраздан кейін іштен қара торы жігіт шықты.
| Далада кішкентай балалар ойнап жүр.
| Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен.
| Шалғай ауылда жарық сөніп қалды.
~ Бірыңғай анықтауышты табыңыз.
| Біз таудың ең биік шыңына шықтық.
| Далада қызыл-сары гүлдер жайқалып тұр.
| Кең әрі ұзын шешелер қалаға көркін беріп тұр.
| Мырзабайдың баласы ақылды, бірақ еріншек.
| Шаршаған кішкентай боталар артта қалып қойды.
~ Тәуелдік мағына тудыратын жұрнақты табыңыз.
| -лар, -лер, -тар
| -мын, -сындар, -мыз
| -нын, -нің, -дың
| -нікі, -дікі, -тікі
| -ым, -ім, -м
~ Ортақ тәуелденуді табыңыз:
| балам
| достарың
| жазуың
| жұмысы
| жұмысыңыз
~ «Тамырына балта шабу» тұрақты тіркесіне синонимдерді табыңыз.
| алдау
| жою
| жылыну
| от жағу
| ұсталық
~ Сөйлемдегі бастауыш есімдіктен жасалған.
| Абай мен Оспан арасы бес - алты жас
| Бұл екеуінің біріншісі - Нияз. екіншісі - Отар елі
| Бүгін деген - қорқыныш пен үміттін екі ұдай аралығы.
| Жарқыраған, қызығы мол шығарман мынау
| Мені өрге сүйреймін деп жүріп, өзіңіз кері кетіп қап жүрмеңіз
~ «Шахтаның біреуі алда, біреуі - кейін» деген сөйлемнің баяндауышы ...
жасалған.
| еліктеу сөзден
| етістіктен
| зат есімнен
| үстеуден
| шылаудан
~ Меншіктік анықтауыштар ... деген сұраққа жауап береді.
| кім? не?
| кімнің? ненің?
| қайсы?
| қалай?
| қандай? қай?
~ «Адамның туған анасы да біреу, оның Отаны да біреу ғана» деген сөйлемнің баяндауышы ... жасалған.
| есімдіктен
| етістіктен
| зат есімнен
| сан есімнен
| сын есімнен
~ «Үлкендер бізге өнеге көрсетсек - дейді» сөйлемінде сын есім ... қызметін атқарып тұр.
| анықтауыш
| бастауыш
| баяндауыш
| пысықтауыш
| толықтауыш
~ Тура толықтауыш ... деген сөйлемде кездеседі.
| ананың көнілі балада, баланың көңілі далада
| апаға ауыр сөз айтпа
| білекті бірді жығар, білімді мьңды жығар
| көппен көрген - ұлы той
| сіздер сағат төртте осында келіңіздер
~ Көмектес септігіндегі толықтауыш ... сөйлемінде.
| Еламан бір кіндіктен жалғыз, әке - шешесінен ерте айрылған
| Жан біткенге жалына берме
| Оқып жүргенде екеуіміз сырласушы едік
| Ол жолдасымен бірге келген еді
| Өткен күн қайта оралмайды
~ Тура толықтауыш ... деген сұраққа жауап береді.
| кімге? неге?
| кімде? неде?
| кімді? нені?
| кіммен? немен?
| кімнен? неден?
~ «Оның бағасы беске жете қоймас» - деген сөйлемдегі толықтауыш ... жасалған.
| еліктеу сөзден
| зат есімнен
| сан есмнен
| сын есімнен
| үстеуден
~ Мезгіл пысықтауышы бар сөйлем:
| Жақсынын жақсылығын айт, нұры тасысын.
| Күні кеше ғана оның әңгімесін тыңдап отырған едік.
| Ол жоғарылаған сайын, біз қуанамыз.
| Өнер - алды қызыл тіл.
| Үйде ата - анасы болмай, Нұргүл ішке кіре алмады.
~ «Шалқасынан құлаған Ерікті тұрғызатын ешкім табылмады» деген сөйлемде ... пысықтауыш бар.
| қимыл-сын
| мақсат
| мезгіл
| мекен
| себеп-салдар
~ Іс-әрекеттің жүзеге асу амалын білдіретін пысықтауыштың түрін ... пысықтауыш дейміз.
| қимыл – сын
| мақсат
| мезгіл
| мекен
| себеп – салдар
~ «Әдемі әнді құмарта тыңдаған қалың жұрт лажсыздан таң ата у-шу болып тарқады» деген сөйлемде ... сөзі себеп - салдар пысықтауыш қызметінде
жасалып тұр.
| әдемі
| құмарта
| лажсыздан
| таң ата
| тарқады
~ Сөйлемде атау мен іліктен басқа септіктердің бірінде тұрып, бір мүшені мағына жағынан толықтырып тұратын мүшені ... дейміз.
| анықтауыш
| бастауыш
| баяндауыш
| пысықтауыш
| толықтауыш
~ Сөйлем құрылысына қарай ... бөлінеді.
| 2
| 3
| 6
| 7
| 8
~ ... тұрлаусыз мүшелері болмай-ақ тек бастауыш пен баяндауыштан
құралады.
| Атаулы сөйлем
| Жақсыз сөйлем
| Жақты сөйлем
| Жалаң сөйлем
| Жолымды сөйлем
~ Атаулы сөйлемді тап:
| Жаңбыр себелеп жауды.
| Ит арқасы қиянда.
| Қаңтар айы.
| Қызықты өткен оқиға болды.
| Ол сыртқа шықты.
~ Бір ғана ойды білдіріп, интонациямен айтылады.
| Жай сөйлем
| Құрмалас сейлем
| Лепті сөйлем
| Сұраулы сөйлем
| Хабарлы сөйлем
~ Күн шығып, ел тұра бастады, - Нұрлан әлі жоқ. Құрмалас сөйлемнің қай түрі?
| аралас
| кезектес салалас
| мезгіл бағыныңкылы сабақтас
| сабақтас
| салалас
~ Екі я одан да көп жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіреді:
| Жай сөйлем
| Жайылма сөйлем
| Құрмалас сөйлем
| Толымды сөйлем
| Толымсыз сөйлем
~ Бастауышы мүлде жоқ, баяндауыштың өзі ғана сол сөйлемге ұйытқы болатын жай сөйлем:
| атаулы
| жақсыз
| жақты
| жалаң
| толымсыз
~ Жай сөйлем ... түрге бөлінеді.
| 10
| 2
| 3
| 5
| 7
~ Киімдері жылы болғанмен, қатты қажыған дене тоңуға айналды. Құрмалас сөйлемнің қай түрі?
| аралас құрмалас
| қарсы бағыныңқылы сабақтас
| мақсат бағыныңқылы сабақтас
| себеп бағынынқылы сабақтас
| түсіндірмелі салалас
~ Құрмалас сөйлемді мағыналық түріне ажырат: «Білім алу жолындағы табандылықтан артық іс жоқ, себебі білім кісіні ізетпен абыройға жеткізетін құрал болып табылады»
| кезектес салалас
| қимыл -сын бағыныңқылы сабақтас
| себеп бағынынқылы сабақтас
| себеп-салдар салалас
| түсіндірмелі салалас
~ Сөз жүйесін тапса, мал иесін табады - ...
| қарсылықты бағыныңқылы сабактас
| қимыл-сын бағыныңқылы сабактас
| максат бағыныңқылы сабақтас
| себеп бағыныңқылы сабақтас
| шартты бағыныңқылы сабақтас
~ Айтылуға тиісті тұрлаулы я тұрлаусыз мүшенің бірі түсіп қалса ол ...
сөйлем
| жайылма
| жақсыз
| жалаң
| толымды
| толымсыз
~ Қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем ... жұрнақтары
арқылы жасалады.
| -а, -е, й, -ып, -іп, -п, -дай, -дей
| -ған,-ген, -қан,-кен,
| -дықтан, -діктен
| -мақ, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пек
| -са, -се, -нда, -нде
~ Үй тігіліп жатса, жүк жиналып жатыр:
| аралас құрмалас
| қарсылықты бағынынқылы сабақтас
| себеп - салдар салалас
| шартты бағыныңқылы сабақтас
| ыңғайлас салалас
~ Жалғаулықсыз салалас құрмалас сөйлем:
| Байлық пен бақ - сенімді серігің, балаң - артыңда қалған ізің.
| Бұл қазақ нені бастан кешпеді, қазақ болғалы.
| Жақсы мінез-құлык пен ақыл күші болып біріккенде - бұлар адамшылык қасиеттер болып табылады.
| Осылар арасынан шыққан Базарлы болса, ол әрі сымбатты, әрі шешен жүйрік.
| Өлең, жыр - қазақтардың жан серігі.
~ Талғаулы салалас құрмалас сөйлемнің ерекшелігі:
| «әйтпесе» жалғаулығы арқылы байланысады.
| алғашқы сыңарында саралау мәні айқындалады.
| бірақ, дегенмен жалғаулыктары арқылы байланысады.
| жай сөйлемдерді жалғаулықсыз байланысады.
| тек қана жалғаулықтар арқылы байланысады.
~ Құрамында жай сөйлемдері ешбір жалғаулык шылаусыз, әрдайым , ұласпалы интонация арқылы байланысатын салалас түрі:
| Қарсылықты салалас
| Себеп - салдар салалас
| Талғаулы салалас
| Түсіндірмелі салалас
| Ыңғайлас салалас
~ Кезектес салалас құрмалас сөйлемнің сыңарлары ... деген жалғаулық шылаулар арқылы байланысады.
| бірақ, дегенмен, алайда
| жалғаулығы жоқ
| және, әрі, да
| кейде, бірде, біресе
| өйткені, сондыктан, себебі
~ Жалғаулығы жоқ салалас түрін табыңыз:
| Қарсылықты салалас
| Себеп - салдар салалас
| Талғаулы салалас
| Түсіндірмелі салалас
| Ыңғайлас салалас
~ Салдар мәнді жай сөйлемі бұрын орналасқан себеп-салдар салалас құрмаласты табыңыз:
| Досын сатқан жандардан жиренемін: Отанынды ондайлар сата алады.
| Көкөзек Ушаковты алдап ұрды,өйткені басқаша жолды көрмеді.
| Мұката сөйлеген Шұғылдың сөзін Хакім да естіді. бірақ бұл сөзге ол кек тұткан жоқ.
| Сырт тазасы не керек, тазарт әуелі ішіңді.
| Түнде күзетші ұйықтап қалғандықтан. қалын жылкы егіске түсіп кетіпті.
~ Жалғаулықсыз себеп-салдар салалас құрмаластың салдар мәндісі бірінші келсе, одан кейін қандай тыныс белгісі қойылады?
| қос нүкте
| нүктелі-үтір
| сызықша
| үтір
| үтір, сызықша
~ Тек жалғаулықты болатын салалас құрмаластың түрі қайсы?
| кезектес
| қарсылықты
| себеп - салдар
| түсіндірмелі
| ыңғайлас
~ Жалғаулығы түсіп қалған қарсылықты салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
| Ең сенімді су жер астынікі, - оны іздеу керек.
| Жерді жыртқан біледі, малды баққан біледі.
| Мақсат - біреу, сол себепті оны екіге бөлу- ымырашылдық.
| Сізден сұрайтынымыз мынау: бізге қамқоршы болыңыз.
| Шытырлап тұрган қурай лап етті, қара түтін бұрқ етті.
~ Жалғаулықсыз қарсылықты салалас құрмаласты табыңыз.
| Жарқырай шағылысқан сәулесі жоқ, - бұлт астындағы қонырқай жарықта төңіректін бәрі ап-айқын.
| Осылай жаз да өтті, күз де өтті.
| Сейіт құр сараң жымиғаны болмаса, шырай берген жоқ.
| Сен жыладың, мен бірақ селт етпедім.
| Теріскейде қара бұлт тұтасып келе жатса да, Қоспан асықпады.
~ Талғаулы салаластың жалғаулық шылауларын табыңыз.
| Әрі, және, да.
| Бірақ. алайда, дегенмен.
| Кейде, бірде, біресе.
| Не, я, яки, болмаса.
| Сондықтан, сол себепті, өйткені.
~ Жалғаулықты ыңғайлас салаласты табыңыз.
| Ән салшы бір, Зибагүл, қарағым.
| Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл.
| Игілік айтқан да жоқ, қасындағылары батып сұрай алған да жоқ.
| Көк байрағымызды алтын кун, дала бүркіті және ұлттық өрнек бейнеленген.
| Өзен жағасын әнге бөлеп, аққулар аспанға көтерілді.
~ Өйткенімен, сөйткенімен, солай болғанмен сөздері ... салалас құрмалас сөйлемде қолданылады.
| Қарсылықты
| Себеп - салдар
| Талғаулы
| Түсіндірмелі
| Ыңғайлас
~ Талғаулы жалғаулық:
| біресе
| немесе
| сол себепті
| солай бола тұрса да
| сондыктан
~ Сөйлемде түсіп қалған жағдайда орнына сызықша қойылатын жалғаулық:
| бірақ
| біресе
| және
| немесе
| сондықтан
~ Келтірілген мысалдағы сабақтас құрамалас бағыныңкы сөйлемнің орын тәртібі:
Өзі сол қағаз келгелі, қынжылып жүрген.
| Басынқы сөйлемнің алдында.
| Басыңқы сөйлем алдында да, кейін де.
| Басыңқы сөйлемнен кейін.
| Басыңқы сөйлемнің екі жағында.
| Басыңқы сөйлемнің ортасында.
~ Қарсылықты бағыныңқы сабақтастың сұраулары:
| Қайтпейінше? Не етпейінше?
| Қайтсе? Не еткенде?
| Қашаннан бері? Қайтіп?
| Не етпек болып? Қалай?
| Неліктен?
~ Шартты бағыныңкы құрмалас:
| Артыма жалт қарасам. екі жігіт аттарын байлап жатыр.
| Жүре берсең, көре бересің.
| Көзсіз өмір не десе, тас қараңғы көр деуші ем.
| Құрмаш қанша тәрбиелесе де, Көксерек ұрлық пен адал астың
|Надан Малқар ескі әдетімен елді қорқытып ұстамақ болды.
айырмасының не екенін ұға алмады.
~ Төмендегі сөйлемде сабақтастың келесі түрі келтірілген:
Ол қайғысына мың да бір дауа осы болар деп, Сырдың суына төсегін төсеп артып тұрады.
| Қимыл - сын бағыныңқы кұрмалас
| Мақсат бағыныңкы сабақтас құрмалас
| Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас
| Себеп бағыныңкы құрмалас
| Шартты бағыныныңқы кұрмалас
~ Бағыныңқысының баяндауышы «-ғанмен» тұлғалы болатын сабақтастың түрі:
| Қарсылықты бағыныңқы
| Қимыл - сын бағыныңқы
| Мақсат бағыныңқы
| Мезгіл бағыныңқы
| Шартты бағыныңқы
~ Ресми іс-қағаз түрін көрсетіңіз:
| баяндама
| кейіптеу
| мақала
| өтініш
| роман
~ «Қаулы етіледі», «шешім қабылданады», «міндеттелінсін» сияқты дайын үлгілер қолданылатын стиль түрі:
| Ауызекі сөйлеу стилі
| Ғылыми стиль
| Көркем әдебиет стилі
| Публистикалық стиль
| Ресми стиль
~ Бұл стильде сөздер тура және дара мағынада қолданылады:
| Ауызекі сөйлеу стилі
| Ғылыми стиль
| Көркем - әдебиет стилі
| Публистикалық стиль
| Іс-қағаздар стилі
~ Газет-журналдың тілі ... жатады.
| Ауызекі сөйлеу стиліне
| Ғылыми стильге
| Көркем - әдебиет стиліне
| Публистикалық стильге
| Ресми стильге
~ Стилистика:
| сөз мағынасын зерттейді.
| сөз таптарын зерттейді.
| сөйлем, сөйлем мүшелерін зерттейді.
| тіл материалдарының қолдану аясын зерттейді.
| тілдің дыбыстык жағын қарастырады.
~ Қай қатарда синонимдер берілген:
| Күн, күнделік, күнтізбе
| Кіріс, пайда, табыс
| Өтініш, сенімхат, арыз
| Сатып алу, сату
| Шығыс, кіріс
~ Заң құжаттарына қандай ресми қағаздар енгізіледі:
| Анықтама, сенімхат
| Жарғы, ереже, тұжырымдама
| Кеден декларациясы, тіркеу карточкасы
| Өтініш, рапорт, хаттама
| Өтініш, сенімхат, арыз
~ «Орындау» сөзінің синонимін табыңыз:
| бастау
| бітіру
| даярлау
| ескерту
| жүзеге асыру
~ «Уағдаластық» сөзінін синонимін табыңыз:
| бірлестік
| келісім
| серіктестік
| татулық
| ынтымақтастық
~ «Шағын кәсіпорын» тіркесіндегі «шағын» сөзінің антонимі:
| аудандық
| кәдімгі
| кіші
| орташа
| үлкен
~ «Жолға қою» деген фразалык тіркестің мағынасына қай сөз сәйкес келеді:
| Алға шығу
| Аяқтау
| Жолға жүру
| Жұмысты реттеу
| Іс сапарға дайындалу
~ «Конституция» сөзінің синонимі:
| Ата заң
| Бұйрық
| Жарлық
| Заңнама
| Қаулы
~ Нотариус қандай жұмыс атқарады:
| Ресми құжаттарды береді.
| Ресми құжаттарды дауыстап оқиды.
| Ресми құжаттарды жазады.
| Ресми құжаттарды жинайды.
| Ресми құжаттарды куәландырады.
~ «Ақы» сөзі қандай сөзбен тіркеседі:
| Айлық, кеден
| Дерек, ақпарат
| Қажет, керек
| Төлем,өтем
| Халық, мемлекет
~ «Жарнама» сөзі кай қатардағы сөздермен түбірлес және мағыналас:
| Жар жағасы, өзеннің жары
| Жар салу, жариялау, жарлық
| Жарқарқырау, жарық беру
| Жарық, жарма
| Сүйген жар, адал жар
~ Ой тұжырымдалып, даналық қорытынды, түйінді, пікір, түрінде айтылады:
| Әнде
| Мақалда
| Мәтелде
| Өлеңде
| Сөйлемде
~ Пікір жанамалап нұсқай салу түрінде айтылады:
| Мақалда
| Мәтелде
| Өлеңде
| Сөзде
| Сөйлемде
~ «... - зор байлық», толықтыр.
| Ақтаулық
| Ақша
| Бақыт
| Денсаулық
| Теңге
~ «Тәні саудың -...» толықтыр
| аяғы сау
| басы сау
| жаны сау
| қолы cay
| іші сау
~ Тіл мәдениеті дегеніміз -....
| ғылыми тіл
| қатынас кұралы
| метафора
| ойды дұрыс, мәнерлі, әсерлі етіп жеткізу
| синекдоха
~ Тіл -....
| дыбыс
| дыбыстау мүшелері
| қатынас құралы
| өкпеден шыққан ауа
| сөздің ең кішкене бөлігі
~ «Ердін сыншысы -... », баяндауышын тап.
| мұғалім
| оқушы
| оқырман
| студент
| халық
~ «Ерді намыс ...» баяндауышын тап.
| жылытады
| күлдіреді
| оятады
| өлтіреді
| тірілтеді
~ Көп ..., терең ...» деген мақал-мәтелдердің баяндауышы
| батырады, қорқытады
| білім береді, білім бермейді
| жылытады, күлдіреді
| қорқытады, батырады
| оқытады, оқытпайды
~ « ... жүгірме, ... жүгір» деген мақал-мәтелдердің толықтауышы.
| Жаймен, қатты
| Жүгірумен, тоқтаумен
| Қатты, жай
| Оқумен, табыспен
| Тіліңмен, біліммен
~ « ... ісінде береке бар» мақалдың анықтауышы:
| Аздың
| Көптің
| Оқытушының
| Орташаның
| Студенттің
~ « ... енбегі жанады» деген мақалдын анықтауышы:
| Жатқанның
| Жүргеннің
| Оқымағанның
| Отырғанның
| Талаптанғанның
~ Анықтауыш қатыспаған тіркес:
| Жақсыдан үйрен
| Терезенің көзі
| Бидайдың сабағы
| шаңырақтың ағашы
| Мараттың ойыншығы
~ Анықтауыштың сұрағын табыңыз.
| қай?
| қайтті?
| қалай?
| қашан?
| неге?
~ Анықтауыштың белгісін табыңыз.
| Анықтайтын сөзімен бірдей сұраққа жауап береді.
| Анықтайтын сөзінен үтір арқылы ажыратылады.
| Анықтайтын сөзінен кейін орналасады.
| Анықтайтын сөзімен қабыса байланысады.
| Анықтайтын сөзімен бірдей сөйлем мүшесі қызметін атқарады.
~ Біріңғай анықтауышты табыңыз.
| Дина Абекеңді де, оның ағасын да үйіне алып жүрді.
| Қырда қызыл-сары жауқазындар жайқалып тұр.
| Олар таудың ең биік шыңына шықты.
| Оның әкесі – кең жауырынды, ұзын бойлы кісі.
| Шаршаған кішкентай қозылар артта қалып қойды.
~ Сөйлем мүшесіне талданатын сөзді көрсетіңіз.
| әрине
| балам
| керісінше
| меніңше
| сондықтан
~ Тек тұрлаулы мүшелерден тұрған сөйлемді көрсетіңіз.
| Жаңбыр аралас қар жауды.
| Күн едәуір көтерілді.
| күн кешкірім, олар жолға шықты.
| Құнанбай келді.
| Ол қуанғаннан жылапта жіберді.
~ Дара анықтауышты табыңыз.
| Аласалау боз үйден түтін шығып жатыр.
| Біраздан кейін іштен қара торы жігіт шықты.
| Далада кіп-кішкене балалар ойнап жүр.
| Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен.
| Шалғай ауылдарды жарық көрініп қалды.
~ Анықтауыш болатын негізгі сөз табын тап.
| Есімдік
| Зат есім
| Сын есім
| Үстеу
| Шылау
~ Анықтауыштық қатынасты анықтаңыз.
| Ерте келу
| Жіпке тізу
| Көруге асығу
| Қызық оқиға
| Олжалы қайту
~ Сөйлем құрауға негіз болатын сөйлем мүшесін табыңыз.
| Айқындауыш
| Анықтауыш
| Баяндауыш
| Пысықтауыш
| Толықтауыш
~ Ауыл кешке өзгеше жанданғандай. Сөйлемдегі баяндауыш қандай сөзден жасалған.
| Айқындауышты
| Есім баяндауыш
| Заттанған баяндауыш
| Күрделі баяндауыш
| Сын есімді баяндауыш
~ Күрделі сан есімнен жасалған баяндауышты табыңыз.
| Жиналысқа келгендері-бес-ақ адам.
| Жеті жердегі жеті-қырық тоғыз.
| Оның жасы отызда.
| Оның қасиетті саны – жеті.
| Осы араға жиналғанымыз-жетеу.
~ Кімдер? Нелер? Кімі? Несі? – қай сөйлем мүшесінің сұрақтар?
| Анықтауыш
| Бастауыш
| Баяндауыш
| Пысықтауыш
| Толықтауыш
~ Жасалған іс-әрекетті, қимылды, білдіретін сөзді көрсетіңіз.
| Жабық.
| Жазып отыр.
| Көшеде.
| Сенде.
| Сұлу.
~ Сөйлем құрауға негіз болатын сөйлем мүшесін табыңыз.
| Айқындауыш
| Анықтауыш
| Бастауыш
| Пысықтауыш
| Толықтауыш
~ Қай сөйлемде іс-қимылдың мезгілін білдіретін сөз бар?
| Азамат бұл жерге екі рет келді.
| Ат баспаймын деген жерін екі басады.
| Гүлнұр алманың екеуін алды.
| Олар бұл жерге екіде келеді.
| Студенттер аудиторияға екі-екіден кіреді.
~ Сөйлем мүшесіне талданатын сөзді табыңыз.
| Әрине
| Балам
| Керісінше
| Меніңше
| Сондықтан
~ Бастауышы жасырын тұрған сөйлем қалай аталады?
| Жайылма сөйлем
| Жақсыз сөйлем
| Жақты сөйлем
| Жалаң сөйлем
| Толымды сөйлем
~ Дара бастауышы бар сөйлем
| Еңбегің еш кетпес деп ойлаймын.
| Еңбек түбі – береке.
| Шу өңірі өнімді мол береді.
| Сегіз қырлы, бір сырлы.
| Үш салт атты жүріп келеді.
~ Табыс септігіндегі сөз қай сөйлем мүшесі болады?
| Анықтауыш
| Жанама толықтауыш
| Қимыл-сын пысықтауыш
| Мекен пысықтауыш
| Тура толықтауыш
~ Сөйлем құрауға негіз болатын сөйлем мүшелерін табыңыз.
| Анықтауыш, қыстырма сөздер
| Бастауыш, одағай, шылау
| Баяндауыш, бастауыш
| Есім сөздер
| Толықтауыш, пысықтауыш
~ Толықтауыш қатысып тұрған сөйлемді табыңыз.
| Аппақ қар жамылған дала.
| Жұрт үндемей шығысты.
| Қып-қызыл оттың үстінен секіріп өтті.
| Ол маған бұрылып та қараған жоқ.
| Сағат нешеде келді?
~ Ербол ешкімнен қорықпады. Бұл сөйлемдегі толықтауыш қай сөз табынан жасалған.
| Есімдік
| Есімше
| Етістік
| Зат есім
| Сын есім
~ Тура толықтауышты табыңыз.
| Аспанда боз торғайдың үні естіледі.
| Дулат қағазға қарап отыр.
| Жастық шағын еске алып отыр.
| Қызға қараған күйі, үйге кіріп кетті.
| Үстелдің үстінде дәптер жатыр.
~ Толықтауыштың сұрағын табыңыз.
| Кім? Неде?
| Кімге? Қайда?
| Кіммен? Немен?
| Қайдағы? қашанғы?
| Не үшін? Не мақсатпен?
~ Бастауыштан кейін қойылған сызықшаны тап
| Қыздардың үлкені - Арайлым да, кішісі – Ғазиза.
| Қыздардың үлкені Арайлым да, кішісі – Ғазиза.
| Қыздардың - үлкені Арайлым да, кішісі Ғазиза.
| Қыздардың үлкені Арайлым да - кішісі Ғазиза.
| Қыздардың - үлкені Арайлым, кішісі Ғазиза.
~ Есімдіктен жасалған баяндауышты табыңыз.
| Бес жердегі бес – жиырма бес.
| Бұл күнде біз үшеуміз.
| Қарттың аты – Амантай.
| Оның арманы-ауылға бару.
| Оның аты кім?
~ Бірыңғай толықтауыш қатысқан сөйлемді табыңыз.
| Баймағанбетті, Шәкенді, Сырымды бұл сөз күлдірді.
| Жиренше Абаймен көп сөйлесті, ұзақ ақылдасты.
| Оқу инемен құдық қазғандай.
| Оның бос сөзді сүймейтін, жақтырмайтын мінезі бар.
| Сабыр түбі – сары алтын.
~ Төл сөздің тыныс белгісін анықта:
Кеше кешке жолдасы Қарқаралыда әлі екі-үш күн боламыз деген болатын.
| қос нүкте, тырнақша, үтір, сызықша
| тырнақша, үтір, сызықша
| қос нүкте, сызықша, леп белгісі
| қос нүкте, тырнақша
| сызықша, қос нүкте, тырнақша
~ Төл сөзді сөйлем:
| «Табылған ақыл, Мұқа!» - деп, Жарқын айналасына қарады.
| Осы алаңнан қоныс тауып, біз ошақ қаздық.
| «Амангелдіге» келісімен, бұл арман шыңына жетті.
| Күрең ат – Бөжейдің қыс мінетін аты.
| Тәртіп бойынша, мен сіздерге есеп беруге міндеттімін.
~ Бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылатын жерді тап.
| Сондағы оқитыным Некрасовтың өлеңдері.
| Көңіл кірлесе, сол жаман.
| Үңгір іші қараңғылана түсті.
| Даланы өрлей жүрген ақын Абай әнге салды.
| Ұстазың үйде ұйықтап жатыр.
~ Сызықшаның қойылу себебін анықта.
Бұл – үлкен бақыт.
| Сілтеу есімдігі – зат есім
| Жіктеу есімдік – зат есім
| Есімдік – сын есім
| Есім – етістік
| Зат есім – зат есім
~ Тыныс белгілері туралы ережелер жинағы қалай аталады?
| Пунктуация
| Синтаксис
| Лексикология
| Полисемия
| Стилистика
~ Жалпылауыш сөзге байланысты қойылған тыныс белгісін тап.
| Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті: Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.
| Жанат орын ұсынып еді, - отырған жоқ.
| Балалар, аманбысың, шырақтарым.
| Ата қоныс – ата мекен.
| Ол ол ма, одан да бетері бар.
~ Қос нүктенің қойылған орнын анықта:
Қарт күрсінді: - Ұлым, желік қуыпсың!
| Автор сөзінен кейін
| Қарсылықты салаластың жай сөйлемдері арасына
| Мезгіл бағыныңқылы сөйлемнен кейін
| Төл сөзден кейін
| Жалпылауыш сөзге қатысты
~ Қос нүктенің қай сөзден кейін қойылатынын белгіле:
Жалғыз кемдігім хат танымайтыным ғой.
| кемдігім
| жалғыз
| хат
| танымайтыным
| ғой
~ Үтірдің қойылу себебі:
Оқып білім ал, бөбек!
| қаратпа сөз
| бірыңғай мүше
| одағай
| қыстырма сөз
| оңашаланған айқындауыш
~ Үтірдің қойылу себебі:
Менің ұғуымша, терең сын.
| Қыстырма сөз
| Шартты бағыныңқылы сабақтас
| Толымсыз сөйлем
| Оқшау сөздер
| Құрмалас құрамындағы жай сөйлем
~ Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсет:
| Көп сөз – күміс, аз сөз – алтын.
| Көп сөз – күміс – аз сөз, алтын.
| Көп сөз – күміс; аз сөз – алтын.
| Көп сөз, күміс, аз сөз, алтын.
| Көп сөз күміс – аз сөз алтын.
~ Қойылмаған тыныс белгіні табыңыз.
Жақсы адам елдің арысы.
| сызықша
| қос нүкте
| үтір
| нүкте
| сұрақ белгісі
~ Сабақтас құрмалас сөйлемді тап.
| Сауран шаңғыға әуесқойлардың бірі бола тұра, әлі күнге мұншалықты ұзын алқапта, әсіресе мынау еңістікте сырғанап көрген емес.
| Міне біз де келдік. Кеш те басталды.
| Мен үй жинап жатырмын, өзің келіп кет.
| Еңбек қылмай тапқан мал дәулет болмас: қардың суы секілді тез суалар.
| Бұл уақыттың ішінде ел де өзгеріп кетті, адамдар да өзгерді.
~ Құрмалас сөйлемді тап.
| Байжан Самарқанға қарап еді, кескіні ыңғайсыздау екен.
| Асқар белгілі мерзімде тұрды.
| Жабай жауап қайтара алмады.
| Ауылдарыңнан не хабар бар?
| Ертең күн жылы, бұлтсыз, жауынсыз болады.
~ Дара бастауышы бар сөйлем:
| Еңбегің еш кетпес деп ойлаймын.
| Еңбек түбі – береке.
| Шу өңірі өнімді мол береді.
| Сегіз қырлы, бір сырлы.
| Үш салт атты жүріп келеді.
~ Жай сөйлемнің қай түрі:
Қаңтар, 1917 жыл.
| Атаулы
| Жалаң
| Жақсыз
| Жақты
| Жайылма
~ Салалас құрмалас сөйлем:
| Теректер мен қайыңдардың шық басқан су жапырақтары табан астында былпылдап жатыр, басқан аяқтың тықыры білінбейді.
| Жер үрлеген сайын, сапырылысып түскен сары жапырақ жер бетін жасырып жатыр.
| Ел сүйсе, ер де сүйеді.
| Еңбек қылсаң, қара жер де береді, сені құр тастамайды.
| Үсен манағы пышақтың сыртымен тасқа қатты ұрып еді, от шығып, мақта тұтанды.
~ Бұйрықты сөйлемді тап:
| Халықтан қайырымдылықты, қариядан байымдылықты үйрен
| Сүйіп істеген іс шаршатпайды
| Мәуелі ағаш майысқақ
| Құс балапаны үшін тұзаққа түседі
| Өлеңі де жақсы екен
~ Сөйлем мүшесі болып есептелмейтін оқшау сөз:
| қаратпа
| етіс
| сын есім
| зат есім
| есімдік
~ Тыныс белгісі дұрыс қойылған төл сөзі бар сөйлем:
| – Сыйласқанға ештеңе жетпейді екен! - деді Бейсен.
| – Сыйласқанға ештеңе жетпейді екен! деді Бейсен.
| – Сыйласқанға ештеңе жетпейді екен!, деді Бейсен.
| – Сыйласқанға ештеңе жетпейді екен, деді Бейсен.
| – Сыйласқанға ештеңе жетпейді екен!: - деді Бейсен.
~ Терминология тарихы ХVғ. басталады деген пікірге негіз болған физиолог ғалым О.Тілеуқабылұлының еңбегі ... деп аталады.
| Қазақ терминологиясының жүйесі
| Медициналық терминология
| Орысша-қазақша әскерлік атаулары
| Тіл-құрал
| Шипагерлік баян
| Күн шықты.
| Бүгін мені күткендердің саны есепсіз.
| Тіл - ұлтымыздың қасиетті қазынасы.
| Дегенмен үйге ерте келгендіктен, бәріне үлгердім.
~ Жай сөйлем:
| Үйге үлкендер де, кішілер де көңілді кірді.
| Ауыл тауға көшкенде, ол қалаға кетіп еді.
| Жерге көк шығысымен, төлдерді жайылымға жіберді.
| Оны танығанмен, Сәуле сыр бермеді.
| Жаз шыққанда демалысқа шығайын деп едім, бірақ болмады.
~ Бұйрықты сөйлем қандай мағынада қолданылады.
| талап ету
| сұрау
| хабарлау
| жалыныш
| көңіл күй білдіру
~ Ыңғайлас салалас сөйлем:
| Сиырының тұқымы да жақсы, бабы да жақсы екен.
| Күн шықты
| Бүгін мені күткендердің саны есепсіз
| Тіл – ұлтымыздың қасиетті қазынасы
| Дегенмен үйге ерте келгендіктен, бәрін үлгердім
~ Анықтауыш қатыспаған тіркес:
| жақсыдан үйрен
| терезенің көзі
| бидайдың сабағы
| шаңырақтың ағашы
| Мараттың ойыншығы Терезенің көзі
~ Қиысуды көрсет:
| сіздер жеткіншексіздер
| әдейі бармау
| жолда жатты
| түнімен жүрді
| ермек үшін жазу
~ Төл сөзді сөйлем:
| «Осы күні сол ара жайнаған қызыл гүл», - дейді.
| Әй дер әже, қой дер қожа жоқ.
| Балалардың соңғы ермегі – «Ақсүйек», «Соқыр теке».
| Сен дегенде сөз бар ма?
| Сауатты болу дегеніміз - дұрыс жазып, дұрыс сөйлеу.
~ Хабарлы сөйлем:
| Балалар далада ойнап жүр
| Сен қашан келесің
| Жауап берсең ше
| Әттең, кешігіп қалдың-ау
| Келгеніңе қанша болды
~ Жазба тілдің стильдік тармақтарын көрсетіңіз.
| Ауызекі сөйлеу стилі
| Ғылыми стиль,сөз мәдениеті
| Жүйелі сөйлеу мәдениеті
| Көркем әдебиет стилі
| Мақала, баяндама
~ Ауызекі сөйлеу тілінің стильдік ерекшелігін табыңыз.
| Диалогке құрылмайды
| Қарапайым сөздерді қолдану
| Қыстырма сөздерді қолдану
| Тіл тазалығын сақтау
| Үндемей тыңдау
~ Бұлт көлеңкесімен түтеген дала үнсіз бағынып,жаңбыр күтуде еді. Жел ұйытқытып қара жолдың күлгін шаңы көкке қөтерді.
Мәтін қай стиль үлгісінде жазылған?
| ауыз екі сөйлеу стилі
| ғылыми стиль
| көркем әдебиет стилі
| мақала,баяндама
| ресми стиль
~ “Стилистика” қай тілдің сөзі?
| араб
| грек
| латын
| орыс
| француз
~ Бірін-бірі бетпе-бет көріп отырған екі не одан да көп адамдардың өзара пікір алысуы, түсінісуінде қай стиль қолданылады?
| ауызекі сөйлеу тілі
| ғылыми стиль
| ғылыми стиль
| жазба тіл
| көркем әдебиет стилі
~ Өлең – сөздің патшасы,сөз сарасы,
Қиыннан қиыстырар ер данасы…
өлең қай стильде жазылған?
| Ауыз екі сөйлеу стилі
| Ғылыми стиль
| Көркем әдебиет стилі
| Публицистикалық
| Іс-қағаздар стилі
~ Дерт жазылып кеткеннен кейін де ауру ошағының орнында тұрақты гиперпигментация (пигменттің шамадан тыс бөлінуі) сақталып қалады. Сөйлем қай стильде жазылған?
| Ауыз екі сөйлеу стилі
| Әдеби стиль
| Ғылыми стиль
| Публицистикалық стиль
| Ресми стиль
~ “Хаттама мінездеме, хабарлама” стильдің қай түріне жатады?
| Ауыз екі сөйлеу стилі
| Әдеби стиль
| Ғылыми стиль
| Публицистикалық стиль
| Ресми стиль
~ Төлеу сөзді табыңыз.
| “Білмегенді біле бер”,- дейді Шәкәрім.
| Әжем үйге кіріп,малдың өрістен қайтқанын айтты.
| Бүгін жылқышыларға да бірдеме болған сияқты.
| Жұман отыратын жерге бір әулие келіпті.
| Үйге кіре бере қара саба жарылып кетті.
~ ...- қиыса байланысқан тiркес.
| Алма – жемiс
| Алма бағы
| Алма жу
| Алманы ал
| Алманың шырыны
~ ... - сын есiмдi тұрақты сөз тiркесi.
| Кежегесi кейiн тарту
| Құры сүлдерi қалу
| Тасбауыр болу
| Түймедейдi түйедей ету
| Ұры иттенiп
~ Қиыса байланысқан тiркес:
| Баттиды
| Баттиып тұратын көк тамырлар
| Баттиып тұрған
| Былайғы кезде де баттиып тұратын
| Көк тамырлар лүпiлдеп қоя беретiн
~ Қиыса байланысқан сөз тiркесi:
| Әдейi бармау
| Жолда жатты
| Кейiн келдi
| Сiздер – жеткiншексiздер
| Түнiмен жүрдi
~ Қиыса байланысқан сөз тiркесi:
| Бiз естiдiк
| Көңiлдi күй
| Қызыл орамал
| Ойнақы әуен
| Үздiк оқушы
~ Матаса байланысқан сөз тiркесi:
| Ағаштың бұтағы
| Алысқа қарау
| басты байланыс
| оқуға ықыласты
| Өмiрге құштарлық
~ Ыңғайлас мәндi жалғау:
| ана
| әрқашан
| бiрақ
| және
| немесе
~ Етiстiктi сөз тiркесi:
| Әсем қыз
| Ерте келедi
| Қиын сөз
| Оның өнерi
| Сұлу қала
~ Сөз тiркесiндегi фразеологизм:
| алысқа кету
| жүрегi соғу
| самал жел
| тiстi қайрау
| тiстi тазарту
~ Тiркесiнде мекен үстеуi қолданылған:
| ән айтыпты
| былтыр көрген
| көзбен көрдi
| тағы да келедi
| ілгерi жылжыды
~ Еркiн сөз тiркесi:
| адам жүрегi
| асау жүрек
| қоян жүрек
| су жүрек
| тас жүрек
~ Сын-бейне үстеулi тiркес:
| анағұрлым көп
| әрең қозғалды
| әрқашан бiргемiз
| бiркелкi түс
| мектепке бару
~ Себеп- салдар үстеулi тiркес:
| амалсыздан көндi
| әдейi сөйледi
| дереу жеттi
| етпетiнен жатты
| жорта сөйледi
~ Дұрыс қоданылмай тұрған тiркес:
| Алматы қаласы
| бала қиялы
| Сәуле тамағы
| сендердiң үйлерiң
| ұрпақтың арманы
~ Тура толықтауыш ... деген сөйлемде қолданылып тұр.
| ауылдан келдi
| келгенiне риза болды
| ойында сақтаулы
| оны бiлгенiн жасырды
| тауға шықты
~ Еркiн тiркестi сөйлем:
| ақ түйенiң қарны жарылды
| түйе - бiр немесе екi өркештi iрi мал
| түйе үстiнде сирақ үйiту
| түйенiң танитыны – жантақ
| түймедейдi түйедей еттi
~ Сөйлемiнде баяндауыш есiм сөзден жасалған:
| ауыл әлi ояна қойған жоқ едi
| дала тiршiлiгi ендi басталды
| егiншiлер жұмысқа кiрiстi
| ердiң сыншысы – елi
| ол кешке кешкiсiн келген едi
~ Мезгiл пысықтауыш ... деген сөйлемге қатысып тұр.
| әңгімесін асығып айтты
| мұғалім асықпай сөйледі
| сен бүгiн хабарлас
| студенттер ауылға келедi
| тексеруші әдейi келедi
~ Қимыл-сын пысықтауыш ... деген сөйлемге қатысып тұр.
| ана баласына ерекше мейiрлене түстi.
| көтерiңкi көңiл күй.
| мәдениетi өте жоғары.
| ол сасқанынан үндей алмай қалды.
| Отан үшiн отқа түс – күймейсiң.
~ Бiрыңғай мүшелi сөйлем.
| Дариға, домбырамды бершi маған
| Дүниеде, сiрә,сендей маған жар жоқ
| Жел соқпай,құс шуламай,бәрi жым-жырт
| Судың да сұрауы бар
| Тыңда, бала Жамбылды
~ Жалпылауыш сөз ... деген сөйлемде қатысып тұр.
| айнала жым-жырт едi
| жусан,изен,бұйрығы,көкпек-бәрi малға пайдалы
| мақтаныш етедi,бекер
| төзiмдiлiк пен сабырлық -жақсы қасиет
| төрт бөлмелi тас үй салқын да,жайлы
~ Сөйлемде етiстiк бастауыштың қызметiн атқарып тұр:
| Ғайша досына құпия сырды ашты
| жақсының сөзi жанға шипа
| жиырма бес адам кеше аттанып едi
| қарлы боран түнi бойы тынбады
| сайлау - тек адамға бiткен қасиет
~ Етiстiктi сөз тiркесi:
| Жақсы сөз
| Көкке қарады
| Қаланың iшi
| Ұзын бойлы
| Үйдiң айналасы
~ Матаса байланысып тұр:
| Артқа қарай жүрдi
| Бойынан табылды
| Жазушының өмiрi
| Жолға шықты
| Жүрегi ұшты
~ Көмекшi есiмдi тiркестер:
| Ауылдың маңы, өзеннiң қасы
| Болаттың жағасы, гүлдiң жапырағы
| Назымның әпкесi, Талғаттың досы
| Торғайдың жұмыртқасы, тауықтың балапаны
| Ұзын сөздiң қысқасы
~ Тура толықтауыш:
| Аюмен ойнады
| Доппен ойнады
| Жауапқа дайын
| Кiтапты шашты
| Түйменiң орнындай
~ Жанама толықтауыш:
| Асыл сөз
| Атасын шақырды
| Естiгенiн айтты
| Жақсымен сөйлес
| Тiлдi сүйемiн
~ Тiркеске сапалық анықтауыш қатысып тұр:
| Бiлгеннiң пайдасы
| Көк аспан
| Көптiң адамы
| Көргеннiң пайдасы
| малдың шөбi
~ Тiркесiнде қатыстық сын есiм анықтауыштық қызмет атқарып тұр:
| Жайқалған егiн
| Жасыл жайлау
| Көкорай шалғын
| Мiнездi адам
| Сары ала ой
~ Тiркесте мезгiл үстеу байқалады:
| Ақ боран түтейдi
| Дала жайқалып тұр
| Көңiлдi кеш болды
| Көптен берi сырласамыз
| Сылқ-сылқ күлдi
~ Сын- қимыл пысықтауыш:
| Адамдық қасиетi
| Даладан келдiм
| Қорқып жылап жiбердi
| Малдас құрып отыр
| Оқығалы келедi
~ Мақсат пысықтауыш қатысқан сөйлем:
| Асан оқығанын түгел баяндады.
| Әжемнің өмірде көргенi көп
| Ер кісілер малға кетiп жатыр
| Көпшіліктің назарын аударайын деп әдейi сөйлеп отыр
| Қуаныштан билеп жiбердi
~ Құрмалас сөйлем:
| Гүлсiм келдi
| Мұрат ән салды
| Ол асып та,тасып та сөйлейдi
| Оның досы - Майра
| Сен, сiрә жексенбi күнi келерсiң,не дүйсенбi күнi келерсiң
~ Салалас құрмаласқа ... сөйлемі мысал бола алады.
| ақыл айтсаң тыңдар құлаққа айт
| Әйгерiм әнiн үзгенше, Абай қозғалмады
| әнi өте әдемi едi
| ел әрең қозғалды
| қоңырау соғылып едi, оқушылар да орнынан тұрды
~Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем:
| Еңбек адамды көрiктi етедi және тынысты тазартады
| Еңбек баланы мықты етедi
| Ерiншектiң ертеңi бiтпес
| Қар жаусада, тоңбайды бай баласы
| Мен үндемедiм, бiрақөз пiкiрiмде қалдым
~ Бұл атаулы сөйлем:
| Аспан алай-түлей
| Аяз күшейдi
| Боран түнi бойы соқты
| Жел соқты
| Түн. Ышқынған дала. Дауыл
~ Жақсыз сөйлем:
| бастауышы жоқ сөйлем
| ойға қатысты сөйлем
| сөйлемнiң оқшау келуi
| іс,оқиғаны баяндамай,атап қана тұратын сөйлем
| істiң орындалуын бiлдiредi
~ Жақты сөйлем:
| Ауа райы салқындай бастады
| Бiздің ашық сөйлеуiмiз керек
| Менiң бұл сөзге қосылғым келмейдi
| олардың бұл араға қонғысы келмедi
| Сендердiң келулерiң керек
~ Бiрыңғай мүшелері бар сөйлем:
| Дәптердi, оқу құралдарын, қосымша оқулықтарды әкелiңдер
| Емтихан тапсыру
| Ерiншектiң ертеңi бiтпес
| Кiтапты ашу
| Ол мен айтқан жерге кеттi
~ Есiмдiктен болып тұрған бастауыш:
| Алты-жұп сан
| Егiз елдiң ұлындай
| Ештен кеш жақсы
| Менiң әжем-дана адам
| Ол - әкем
~ Сын есiмнен болып тұрған толықтауыш:
| Елу-беске бөлiнедi
| Жаманға сөз айтпа
| Ол көршiмен әнгiмелестi
| Осы ойың орынды
| Өнерлi жетер мұратқа
~ Қарсылықты құрмалас сөйлем:
| Айдын күле сөйледi
| Еңбек етсең ерiнбей,тояды қарның тiленбей
| Өлең жазуға ынғайландым, бiрақ шабытым келмедi
| Таңат бiресе сұрланды,бiресе бозарды
| Үлкендер төрде отыр,жастар босағада
~ Тiркесiндегі сөздер септеулiк шылау арқылы байланысқан:
| Айдын көл
| Асқар тау
| Бiздiң мақсатымыз
| Болаттың әнi
| Осы арқылы сырласты
~ Бұл талғаулы салалас құрмалас сөйлем:
| Жел ұйытқып соқты,бiрақ жаңбыр жаумады
| Ол келмедi
| Үйге ол да кiрдi,мен де кiрдiм
| Шығарма жаздым,оны тексердiм
| Я, мен кетермiн, я сен кетерсiң
~ Салалас құрмаласқа ... деген сөйлем мысал бола алады.
| жұмыс көп болғалы демалысқа шықпадым
| жұмыс көп болғаннан соң, демалысқа шықпадым
| жұмыс көп болды, сондықтан демалысқа шықпадым
| жұмыс көп болып демалысқа шықпадым
| жұмыс көп болыпты
~ Құрмаластың iшiнде ... сөйлемi шартты бағыныңқы сабақтас.
| ел жиналысымен шай да келдi
| мүмкiн сен келерсiң
| сен келмейiнше, мен кетпеймiн
| таныс болмағандықтан, жақсы сөйлесе алмадық
| үзiлiс болған соң, далада ойнады
~ Бұл себеп бағыныңқылы сабақтас сөйлем:
| Айтқандарың жаққан соң, алыс-жақын тыңдайды
| Қараңғы түстi де, жұлдыздар көрiне бастады
| Қызың өссе қызығың
| Олақ өзгеге сенсе,өнерлi өзiне сенедi
| Ұлың өссе ұлығың
~ Шартты бағыныңқылы сабақтас сөйлем:
| Ерте кездессек екен
| Кiтапханаға барсаң, менi табасың
| Көп оқығаныңа қарай, еңбегiң жанса екен
| Өнерiңмен өркендей түс
| Сен бүгiн бiзге келмеген соң, біраз жұмыс тоқтап қалды
~ Сөйлем себеп бағыныңқылы сабақтас құрмаласқа жатады.
| Ашық аспан астында
| Жанат орнын ұсынып едi, отырған жоқ
| Күн сәулесi кеткендiктен, үйдiң iшi күңгiрт едi
| Күн шуақты болғанымен, ағаштардың ажары сынақ
| Мен айтып болдым, ендi сiз айтыңыз
~ Тiркесi жалғау арқылы байланысып тұр:
| Марат әншi
| Отыр екен
| Өзiң үшiн үйрен
| Үйге келсем
| Үшiншi сынып
~ Тiркесi қосымша арқылы байланысқан:
| Жазық жер
| Кең дала
| Қаладан келдi
| Он шақты кiтап
| Өткiр екен
~ Тiркесi септеулiк шылау арқылы байланысқан.
| Әулие адам
| Баз бiреу
| Бақытты сезiну
| Көрiпкел жан
| Өзiң үшiн үйрен
~ Мақсат бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.
| Балалар еңбек сабағына құрал жабдықтарын әкелдi
| Жақып кешкi тымырсық ауаны сiмiре жұтты
| Жамал пешке от жағып,асты әзiрлей бастады
| Кiтапты оқу үшiн сауат керек
| Тұрмыс жақсы болу үшiн, еңбек өнiмдi болу керек
~ Тiркесi интонация арқылы байланысқан:
| Бұл-үлкен сенiм
| Гүлденген қала
| Екi ұшты жауап
| Көркейген өмiр
| Қоралы қой
~ Тіркесі жанаса байланысып тұр:
| Әдейi келу
| Әдептi студент
| Кiлтпен ашты
| Қалаға бару
| Өнерлi жiгiт
~ Тiркесi меңгерiле байланысып тұр:
| Әкесiніңбатасы
| Баламен ойнады
| Гүл өстi
| Егiндi дала
| Суық күн
~ Тiркесi қабыса байланысып тұр:
| Әдейi жамандау
| Баланы оқыу
| Бәйгеге шапқан
| Жылы киiм
| Орынды сөз
~ Тiркесi меңгерiле байланысып тұр:
| Әсемдiк әлемi
| Гүлденген өмiр
| Мектептi аралады
| Таулы өлке
| Үндi шайы
~ Тіркесі жанаса байланысып тұр:
| Ертең барады
| Көрген адам
| Менiң анам
| Онның бiрi
| Орындалған арман
~ Тіркесі септеулiк шылау арқылы байланысып тұр:
| Ақын туралы айтады
| Бет бұру
| Киелi сөз
| Мазмұнды әңгiме
| Мектепке бару
~ Тұрақты сөз тiркесiне ... деп мысал келтiремiз.
| бүгiнгi хабар
| жалынды жастық
| қара аспанды төндiру
| қызыл күрең
| түскi ас
~ Тұрақты сөз тiркесi:
| Ала көзiмен ату
| Бақытты өмiр
| Жылы киiм
| Күн жылыды
| Сырт киiм
~ Тұрақты сөз тiркесi:
| Жарық сәуле
| Жүрегiнiң түгi бар
| Көңiлге медеу
| Он бес жас
| Таяныш ету
~ Тұрақты сөз тiркесi:
| Мал шаруашылығы
| Өтеу мерзiмi
| Сыйлық ұсыну
| Тар үй
| Тасы өрге домалау
~ Қиыса байланысқан тiркес.
| Ағам – дәрігер
| Алма бағы
| Астанаға бардым
| Жемістің шырыны
| Жұмысын бітірді
~ Тіркесі қабыса байланысқан:
| Ағаштың бұтағы
| Алтын сәуле
| Белгiлi ақын
| Омар сөйледi
| Сегiзiншi сынып
~ Тіркесі матаса байланысқан:
| Бойынан табылады
| Екі сандық
| Жазушының өмiрi
| Жолға шықты
| Жүрегi ұшты
~ Матаса байланысу:
| интонация арқылы байланысуы.
| сөздердiң атау мен iлiк септiк жалғаулар арқылы байланысы.
| сөздердiң өзара ешбiр жалғаусыз байланысуы.
| сөздердiң өзара септiк жалғауларының бiреуi арқылы байланысы.
| ілiк жалғаулы сөз бен тәуелдi жалғаулы сөздiң грамматикалық байланысы.
~ Меңгеру арқылы байланыс дегеніміз:
| баяндауыштың бастауышпен байланысы.
| сөздердiң барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес жалғауларының бiреуi арқылы байланысқан түрi.
| сөздердiң өзара ешбiр жалғаусыз тұрған орны арқылы байланысы.
| шылаулар арқылы байланысы.
| ілiк жалғаулы сөз бен тәуелдi жалғаулы сөздiң грамматикалық байланысы.
~ Қабыса байланысу дегеніміз:
| баяндауыштың бастауышпен байланысы.
| сөз бен сөздiң жiктiк жалғауы арқылы байланысқан түрi.
| сөздердiң өзара ешбiр жалғаусыз, тұрған орны арқылы байланысуы.
| сөздердiң өзара септiк жалғауларының бiреуi арқылы байланысқан түрi.
| шылаулар арқылы байланысы.
~ Жанаса байланысу дегенiмiз:
| баяндауыштың бастауышпен байланысы.
| сөз бен сөздiң ешбiр жалғаусыз, іргелес және алшақ тұрып байланысуы.
| сөздердiң ешбiр жалғаусыз орын тәртiбi арқылы байланысуы.
| шылаулар арқылы байланысы.
| ілiк жалғаулы сөз бен тәуелдiк жалғаулы сөздiң грамматикалық байланысы.
~ Қиыса байланысу дегенiмiз:
| баяндауыштың бастауышпен байланысы.
| сөздердiң өзара ешбiр жалғаусыз тұрған орны арқылы байланысуы .
| сөздердiң өзара септiк жалғауларының бiреуi арқылы байланысқан түрi.
| ілiк жалғаулы сөз бен тәуелдiк жалғаулы сөздiң грамматикалық байланысы.
| шылаулар арқылы байланысы.
~ Адамгершiлiк туралы айтылды тіркесі ... арқылы байланысқан.
| көптiк жалғау
| орын тәртібі арқылы
| септiк жалғау
| тәуелдiк жалғау
| шылау
~ Дара бастауыш ... сөзден тұрады.
|Бес сөзден
|Бір сөзден
|Екі сөзден
|Төрт сөзден
|Үш сөзден
~ Не? сұрағына жауап беретін сөз:
|Әке-шешесіне
|Баланың
|Қаз
|Қаладан
|Үйді
~ Дұрыс құрастырылған сөйлем:
|Астанадан келдім таңертең мен кеше.
|Келдім кеше таңертең Астанадан мен.
|Кеше Астанадан келдім таңертең кеше.
|Мен келдім кеше таңертең Астанадан.
|Мен кеше таңертең Астанадан келдім.
~ Күрделі бастауыш:
| Астана қаласы – Қазақстанның бас қаласы.
|Жаңбыр құйып кетті.
|Күн жылынды.
|Оқушылар мектептен қайтты.
|Өтеген он төрт жаста.
~ Ғылым мен техниканың немесе өзге де арнаулы салалардың ұғым атауы болып табылатын, арнайы қолданыстағы дефинициясы (анықтамасы) бар сөз немесе сөз тіркесі .. деп аталады.
| кәсіби сөздер
| номен
| термин
| терминалды атаулар
| терминоид
~ Витамин тапшылығы ғылымда ... деп аталады.
| абсорбция
| авитаминоз
| бальзам
| вакуум
| микрокапсула