Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
Дәріс №1
Тақырыбы: Операциялық жүйелердің құрамы және функциялары. .
Мақсаты: Операциялық жүйелердің анықтамасын білу. Олардың түрлерінмен танысу және программаларымен танысу. Қарастырылатын мәселелері:
ОЖ функциялары. ОЖ программалары. Операциялық жүйе ДЭЕМ-нің программалық құралдарының ажырамас бөлігі болып саналады. Әрбір адамға ЭЕМ-нің барлық құрылғыларын басқару мүмкіндігін беретін, сол себепті басқа программаларды аппаратурамен байланыс жасаудан босататын, компьютерде жұмыс істегісі келетін әрбір адамға өте қажет операциялық жүйенің, яғна системаның алатын орны ерекше болып есептеледі.
Операциялық жүйе екі негізгі қызметті орындайды:
ОЖ негізгі мақсаты – программалардың бір – бірімен және сыртқы құрылғылары мен әрекеттігін қамтамасыз ету, ЭЕМ –нің жадын бөлу, жұмыс кезінде туындайтын әртүрлі оқиғаларды анықтау, жұмыс нәтижелерін қағзға, экранға шығару жолдарын ұйымдастыру, мәліметтерді сыртқы ортадан алу және беру т.б. ОЖ –нің негізгі ядросы машина іске қосылған сәттен бастап ЭЕМ –нің жадында болады. Машинаны жалпы басқару үшін ОЖ –нің командалық тілі пайдаланады, оның көмегімен адам дискіні белгілеу, мәліметтерді көшіру, кез келген әртүрлі әрекеттерді орындайды.
Microsoft корпорациясының ОЖ даярлау жолындағы келесі елеуліқадамы болып ондағы графикалық интерфейс қондырма программа күінде емес, сол жүйенің ажырамас бөлігі болатын операциялық жүйені даярлау болып саналады . Осылайша Windows 95, Windows 98, және Windows NT операциялық жүйелері пайда болды. Қазіргі операциялық жүйелердің адамға беретін жеңілдіктері MS DOS жүйесінің мүмкіндіктеріне қарағанда өте жоғары, ал графиктік интерфейс солардың тек бір қыры ғана.
Бұдан былай Windows жүйесі деген сөзді Windows 3.1х (кез-келген сан) және Windows 95 операциялық жүйелері деп ұққан жөн.
Компьютердің жалпы құрылымында операциялық жүенің орналасуын келесі 1-суретте көрсетелік. Астында екі немесе оданда көп деңгейден тұратын аппаратты қамсыздандыру орналасқан.Ең төменгі деңгейде интегралды микро схемалардан,электронда-сәулелі трубкалардан, қоректену көздеріне тұратын физикалық жабдығы бар. Жоғарыда микроархитектуралық дейгей орналасқан. Осы деңгейде орталық процессордың ішкі регистрлеры, арифметика-логикалық жабдықтар орналасқан.
1-сурет. Компьютерлік жүйе аппаратты қамсыздандыру, жүйелік программалардан, және қосымшалардан тұрады.
|
Банктік жүйе |
Авиабилеттердің сұранысы |
Web-браузер |
|
Компилыторлар |
Редакторлар |
Командалардың интерпритаторлары |
|
Операциялық жүе |
||
|
Машиналық тіл |
||
|
Микроархитектура |
||
|
Физические устройства |
Арифметика-логикалық жабдықтар өңделетін процесстік әр тактісінде регистрден бір немесе екі операнд таңдалады (мысалы, қосы немесе логикалық амалдар). Нәтиже бір немесе бірнеше регистрде сақталады. Кейдір машиналарда миктопрограммалар деп аталатын амалдар программалық қосымшаларда бақыланады.
Дәріс №2
Тақырыбы: Операциялық жүйелерде мәліметтермен басқару. .
Мақсаты: Операциялық жүйелердің ақтаратын қызметін білу. Олардың сыртқы құрылғыларымен.
Қарастырылатын мәселелері: ЭЕМ сыртқы құралғылары. Файлдар, циклдар қабықшалар. ОЖ - де мәліметтердің егжей-тегжейдігін ашу, адрестеу. Дербес компьютердің ерекшеліктері және сипаттамасы.
Ақпараттық жабдықтар. Біз үлкен ЭЕМ-ді немесе дербес компьютерді алсақ та, олар бір-біріне үқсас принципте жүмыс істейтін мынадай қүрамнан түрады:
орталық процессор;
енгізу қүрылғысы;
есте сақтау қүрылғысы;
шығару қүрылғысы.
Орталық процессор барлық есептеу мен информация өңдеу істерін орындайды. Бір интегралдық схемадан түратын лроцессор микропроцессор деп аталады. Күрделі машиналарда процессор бір-бірімен өзара байланысты бірнеше интеграддық схемалар жиынынан түрады.
Енгізу қүрылгысы информацияны компьютерге енгізу қызметін атқарады.
Есте сақтау қүрылғысы программаларды, мәліметтерді және жүмыс нәтижелерін сақтауға арналған.
Шығару қүрылгысы компьютердің жүмыс нәтижесін адамдарға жеткізу үшін қолданылады.
Дербес ЭЕМ-нің элементгік базасы. Дербес ЭЕМ-нің (ДЭЕМ) элементтік базасы болатын электрондық компоненттері информация өңцеудің белгілі бір қызметін немесе оны сақтау ісін атқарады. Мүндай компонентгеринтегралдық схемалар деп аталады. Интеграддық схема металдан не пластмассадан жасалған қорапқа салынган жартылай өткізгішті кристалдардан түрады. Жіңішке жіп секілді арнайы сымдар осы кристалды қораптың шеткІ тақшаларымен жалгастырады.
Жартылай еткізгішті кристалл көбінесе өте таза кремнийден жаса-лады, оны жасауда вакуумдық бүрку, тырналау, қоспаларды иондық түрде енгізу, дәлме-дәл фотолитография және де басқа жоғары сапалы технологиялар қолданылады.
Осындай курделі технология нәтижесінде кристалда электр схемасына біріктірілген "электрондық молекулалар" жасалады. Олар бір кристалл көлемінде (5x5 мм) жүз мыңнан аса бір-бірімен байланысқан "электрондық молекулаларды" қүрастырып, өте күрделі информацияны түрлендіру жүмыстарын орындай алады. Мүмкін болашақта осындай схемалар элементтері рөлін тікелей үғьшдағы заттардың молекулалары атқаратын шығар.
Интегралдык схемаларды жасау, тексеру, олардың сапаларын бақылау — барлығы да автоматтандырылган, оның үстіне оларды сериялық түрде шығару да меңгерілген. Интеіраддық схемаларды шығаруды баспаханалардагы кітапты кобейтіп шығарумен салыстыруга болдаы. Олар өздерінің атқаратын функцияларына қарай ЭЕМ-нің әртүрлі тетіктерінің - шифраторлардың, сумматорлардың, күшейткіштердің түрлеріне байланысты бөлек-бөлек тоитарға жіктеліп, серияларға бөлініп шығарылады.
Бүл схемалардың интегралдык (біріктірілген) деп аталу себебі
— олардың бір кристалы күрделі логикалық функциялардың
белгілі біреуін орындай алады, сосын олардан транзисторлар
мен диодтардан қүрастырылатын сияқты машина қондыргы-
лары оңай жасалады.
ДЭЕМ бірыңғай аппараттық жүйеге біріктірілген техникалық электрондық қүрылғылар жиынынан түрады. ДЭЕМ қүрамына кіретін барлық қүрылғыларды олардың функционалдық белғілеріне қарай екіге бөлу калыптасқан, олар: жүйелік блок және сырттық қүрылғылар.
Жүйелік блок мыналардан түрады:
—микропроцессор;
—оперативті есте сақтаушы қүрылғы;
—түрақты есте сақтаушы қүрылгы;
—қоректену блогы мен мәлімет енгізу-шығару порттары.
Ал, сыртқы қүрылгылар былайша болімеді:
—информация енгізу қүрылғылары;
—информация шығару қүрылғылары;
—информация жинақтауыштар.
ДЭЕМ-нің қүрамына ең аз дегенде жүйелік блок, бір-бірден енгізу, шыгару қүрылғылары және ең аз дегенде бір информация жинақтауыш қүрылғы кіреді. ДЭЕМ-де шешілетін мәселеге байланысты пайдаланушы адам оның минималды конфигурациясына қосымша шеткері қүрылғыларды қосу арқылы кеңейтуге болады.
Информация мен басқару командаларын енгізетін негізгі қүрылғы-ларға пернетақта (клавиатура), "тышқан" тәріздітетік және сканер (із кескіш) жатады. Осындай функцияларды жарық қаламүштары, жарық сезгіш планшеттер, джойстиктер (үршық тәріздес тетік) және басқа да мәселелерді шешуге колданылатын қүралдар орындайды. Мысалы, осылардаң кейбіреуін жобалау жүмыстарын автоматтандыруда қолдануга болады.
ІВМ дербес компьютерінің негізгі блоктары. Әдетте ІВМ дербес компьютерлері 2.1 суретте корсетілгендей мынадай бөліктерден (блоктардан) түрады:
— жүйелік блок (тік немесе жатық қорапқа орналасқан) — 1-блок;
— мәтіндік және графикалық информацияны кескіндеуте
арналған монитор немесе дисплей 2-блок;
– әртүрлі символдарды компьютерге енгізуге арналған пернетакта немесе пернелік — 3-блок;
Компьютердегі ең негізгі қүрылғы — жүйелік блок, оның ашіне ДЭЕМ-нің басты түйіндері орналаскан. Жүйе блогы қүрамында микроироцессор, жедел жад, түрақты есте сақтаушы қүрылғы, қоректену блогы мен енгізу-шығару порттары және мәлімет жинақтауыштар бар.
Бүлардан басқа комиьютердің жүйе блогына мьшадай қүрылғыларды қосуға болады:
— мәтіндік және графикалық информацияларды басып шығаруға арналған принтер;
– графикалық курсормен басқарылатын қүрылғы — "тышқан" графикалық тетігі.
– джойстик — компьютерлік ойындарда қолданылатын қолмен бас-қарылатын тетік;
графиксызғыш немесе плоттер — сызбаларды (графиктерді) қағазға шығаруға арналған қүрылғы;
— сканер (ізкескіш) — графикалық немесе мәтіндік информацияларды оқуға арналған құрылғы;
СЭ-КОМ - компакт-дискілерді оқуға арналған қүрылғы, ол қозғалатын бейнелерді, мәтіндерді
және дыбыстарды шығару үшін кеңінен пайдаланылады;
– модем -- телефон желісі арқылы басқа компъютерлермен информадия алмасуға арналған қүрылғы;
стример — мәліметтерді магниттіктаспада сақтауға арналған қүрылғы;
– желілік адаптер компьютерді жергілікті желіде (торапта) қолдануға мүмкіндік береді.
2.1.сурет. Дербес компьютердің сыртқы түрі:
1 - жүйелік блок; 2 - дисплей; 3 - пернелік; 4 - тышқан тстігі;
5 - дискіжетек; 6 - динамиктер; 7 - микрофон.
Сонымен, ДЭЕМ-нің негізгі түйіндеріне процессор, жад(жедел және сыртқы), терминалдарды қосу және мәліметтерді жеткізу қүрьиіғылары жатады. Енді компьютерғе кіретін немесе оған қосылатын әртүрлі қүрылғылардың сипаттамаларын қарастырайық.
Микропроцессор бір кристалда дайындалған (үлкен) интегралдық схемалар - БИС, олар әртүрлі типтегі ЭЕМ-ды жасауга керекті элемент болып табылады. Оны әртүрлі логикалық функцияны орындайтын етіп программалауга болады, сондықтан программаны өзгерту арқылы микропроцессорды арифметикалық қүрьшғы немесе енгізу-шығару жүмыстарын басқарушы рөлінде қолдануга болады. Мккроироцессорге жедел және түрақты жад, енгізу-шығару қүрылғыларын қосуға болады.
ІВМ тәрізді комиъютерлерде ШТЕЬ фирмасының және басқа фирмалардың да бір-біріне үйлесімді микропроцессорлары пайдаланылады.
Микропроцессорлардың бір-бірінен өзгешелігі олардың типтерінде (моделъдерінде) жөне оның қарапайым амалдардь[ орындайтын жүмыс жылдамдығыыың көрсеткідіі — мегагерц - МГц бірлігімен берілген тактылық (қадамдық) жиілігінде жатыр. Кең тараған модельдерге Іпіеі-8088 (~5МГц), 80286 (~20МГц), 803865Х (~25 МГц), 80386БХ (~40МГц), 80486 (ЮОМГц-ке дейін), РепШіт (75МГц-тен жоғары) және Репшіт-Рго (~200 МГц-тен жоғары) жатады, бүл тізім олардың жүмыс енімділігі мен соган сәйкес бағасының өсуі бойьшша реттеліп келтірілген. Кейде конструкциялық ерекшеліктеріне қараіі бір модельге кіретін процессорлардың жшліктері әртүрлі бола береді — жиілігі артқан сайын оның жүмыс жылдамдығы да өсе түседі.
Іпіеі 8088, 80286, 80386 тәрізді бүрын шыққан микропроцессорлардың аралас саңдар мен амалдарды жылдам орындайтын арнаулы командалары жоқ, сондықтан олар жүмыс онімділіктерін арттыратын қосымша математикалық сопроцессорлармен (ТигЬо режимі) жабдықталады.
Компьютерлер алып жүруғе ыңғайды вариантта да жасалады (Ьаріор немесе ІМоіе Ьоок). Мүндай ЭЕМ-дерде жүйелік блок, монитор және пернелік бір корапта жасалған: жүйелік блок пернелік астында, ал монитор пернеліктің қакпагы түрінде орналасқан.