Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
|
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты |
Ф 02/067 |
|
|
Пәннің оқу-әдістемелік кешен Семинарлық сабақтың жоспары Философия және әлеуметтік-саяси пәндер кафедрасы 12 беттің 12 беті |
СМЖ «Оқу-әдістемелік» ҮК НҮ 07 - 2011 Баспа 1.Дана №1 |
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты
«Философия және әлеуметтік-саяси пәндер» кафедрасы
«Дінтану» пәнінен семинарлық сабақтардың жоспары
Кіріспе
Дінтану пәнінен семинар сабақтары дінтану пәні курсының негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Семинар сабағының негізгі мақсаты – діннің шығу тегі және мәнін анықтаудағы негізгі тұжырымдарды түсіндіру, діндердің ерекшеліктерін, адам мен қоғам өміріне әсерін анықтап талдай алуы, дүниетанымдық мәселелерге саналы, жауапкершілікпен қатысуға үйрету, әр түрлі діндер мен дүниетанымдарға сыйластықпен қарайға, діни төзімділікке баулу және ар-ождан бостандығын қалыптастыруға үйрету.
Семинар жоспарында сабақтың мақсаты, қысқаша мазмұны, қарастырылатын сұрақтар, тақырыпта кездесетін негізгі терминдер, семинар тапсырудың студенттерге арналған бақылау сұрақтары және қажетті пайдаланылатын негізгі әдебиеттер мен қосымша әдебиеттер тізімі берілген.
Пәннің мақсаты мен міндеті
Тәуелсіздігін алған ҚР жастарына әлемдік діндердің даму тарихы мен мәніне тереңірек түсіндіру қажетті заман талабы. Ар ождан бостандығына сәйкес әр азаматтың саналы түрде өз жолын дұрыс бағыттауы жоғары принциптерге іс-әрекетімен дүниетанымы сәйкес келуі негізгі мұра болып табылады. Діннің шығу тегі және анықтаудағы негізгі тұжырымдарды түсіндіру, діндердің ерекшеліктерін анықтайды.
Курстың міндеті:
Тарихи қалыптасқан дәстүрлі діндермен ХХ ғасырда пайда болған дәстүрлі емес діндер арасындағы айырмашылығын ашып көрсету мақсаттың бірі. Қоғамның әлеуметтік саласының қайшылыққа толы болуы әрбір адамның өзіндік жолын көпшілктің адасу жолына қалыптасу процеснде дін туралы білімді игеру ғылыми техникалық дәуірінде қоғамды, әлемді өзін-өзі тану шекіз де, мәнгі процесс екендігін мойындау өзіндік жолды анықтау. Осындай жолдар дұрыс ақпарат жиынтығын теориялық деңгейде жеткізу негізгі мақсат.Білімгерлер дінтану пәнін оқу барысында қоғамда әлемдік діндердің рөлін қалыптастыруына, материалдық және рухани мәдениеттің пайда болуына және діннің пайда болуына сипаттама бере отырып, осы аталған барлық мәселелер бойынша жан-жақты хабардар болуы керек.
Семинар 1. Дінтану ғылымына кіріспе
Сабақтың мақсаты: Дінтану ғылымына пән және ғылым ретінде түсінік беру, дін ұғымы, мәні, зерттеулер мәселелері, дін туралы және діни сенім теорияларды түсіндіру мен діннің қоғамдағы ролі туралы мағлұмат беру.
Сабақтың қысқаша мазмұны: Адамзат дүниені, қоғамды, өзін және қоршаған ортадағы құбылыстар мен процестерді танып білуге талпынысы үздіксіз жалғасуда және жалғаса да бермек. Дін ұғымы нені зерттейді. Дінсіз қоғам болмайды. Адамға кәсіби саласында жемісті қызмет істеуі үшін қажетті білімдермен қатар, оның тұлға ретінде өз рухани мәдениетін қалыптасуына керек ұғымдар, идеялар, теориялар мен фактілер де бар, осындай білімдерді қамтитын салаға дінтану ғылымы да жатады.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Дінтану ұғымын анықтау
2. Дінтану пәні ғылым ретінде қарастыру
3.Дінтану пәні зерттеу обьектісі
Бақылау сұрақтары:
1. Дінтану пәні және ғылым ретінде қарастырылатын мәселелері.
2. Дін және оның мәні.
3. Діннің қоғамдағы алатын орны.
4. Дін туралы ғалымдардың ой тұжырымдары.
5. Дінтану ғылымы және зерттейтін мәселелері.
6. Дінтанудың негізгі принциптері.
7. Дінтанудың басқа ғылымдарымен байланысы
8. Дінтану ғылымының маңыздылығы
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 2. Діннің әлеуметтік, танымдық, психологиялық негіздері.
Сабақтың мақсаты: Дін қоғамда атқаратын қызметтері мен ролін айқындау және дін классификациясының принциптерін түсіндіру.
Сабақтың қысқаша мазмұны: Дін әлеуметтік тұрғыдан қоғамдық сана мен дүниетанымның бір түрі, белгілі әлеуметтік қызмет атқаратын құбылыс. Дін адам үшін бола бермек, адам әлеуметтік ортада өмір үреді, міне дін адамның сол әлеуметтік, танымдық және психологиялық өмірін реттейді.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Діннің әлеуметтік, танымдық негіздерін анықтау
2. Діннің құрылымы және негізгі элементтері
3.Қоғамда діннің қалыптасу кезеңдері
Бақылау сұрақтары:
1. Дінтану пәні және ғылым ретінде қарастырылатын мәселелері.
2. Діни таным және оның мәні.
3. Діннің адам өміріндегі алатын орны.
4. Дін таным туралы ғалымдардың ой тұжырымдары.
5. Дінтану ғылымы және зерттейтін мәселелері.
6. Діннің әлеуметтік - психологиялық негізгі принциптері.
7. Дінтанудың басқа ғылымдарымен байланысы
8. Дінтану ғылымының қоғамдағы орны
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 3. Фетишизм, анимизм, тотемизм, магия. Алғашқы діни сенімдердің әлемдік діндердегі орны.
Сабақтың мақсаты: діннің көне түрлері олардың пайда болуы, дамуы және қазіргі көріністерін қарастыру.
Сабақтың қысқаша мазмұны:
Болмыстың қай кезеңі болмасын, адамдар қандай да бір құдіретке сенуге ұмтылған. Діни немесе басқа да нанымдар адамдар сана-сезімін байлаған.
Фетишизм – табиғи заттарға табыну.
Магия – белгілі бір сиқырлықтың барысында болжау қабілетінің көмегімен табиғи заттар мен құбылыстарға қоғамдық өмірдің барысында, кейінірек өз мүмкіншілігімен адамдарға әсер ете білу.
Шаманизм – кейбір адамдардың аруақтармен қатынас жасау мүмкіндігіне сену арқылы, сол аруақтар арқылы адамдардың ауруын емдеу, жақсы аңшылықты қамтамасыз ету, қай жұмысы болса да алға бастыру, жауын жауғызу сияқты әрекеттер жасау.
Анимизм – айналадағы көзге көрінбейтін заттардың тіршілік ететініне, табиғаттан тыс елестердің - жандар мен аруақтардың әрекет өмірлеріне сену.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Алғашқы қауымдық сенімдердің ерекшеліктері
2. Алғашқы қауымдық сенім түрлерінің пайда болуы себептері
3.Фетишизм, магия, шаманизм, анимизм ұғымдардың түсінігі
Бақылау сұрақтары:
1. Алғашқы қауымдық сенімдердің пайда болуы.
2. Фетишизм туралы түсінік
3. Магия туралы түсінік.
4. Алғашқы қауымдық сенімдер туралы ғалымдардың ой тұжырымдары.
5. Анимизм туралы түсінік.
6. Шаманизм туралы түсінік.
7. Тотемизм туралы түсінік.
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 4. Көне Египет діні және мифологиясы
Сабақтың мақсаты: Египет дінінің пайда болуы, дамуы кезеңдері, дін ілімінің ерекшеліктері және Египет тарихы мен мәдениетіндегі маңызын қарастыру
Сабақтың қысқаша мазмұны Египетте дін бүкіл мәдениеттің біртұтас негізі болды және сәулет, бейнелеу өнерлерінің, әдебиеттің қайталанбас туындыларын жасады. Көне Египеттің құдайлар пантеоны Жоғарғы және Төменгі Египет патшалықтарының құрылуы барысында қалыптасты, Көне Египетте ертерек дәуірлерде Жер – Ана және оның күйеуі, Нил өзенінің иесі Хапиді культі басым болды. Олар баршаға тіршілік сыйлаушы деп аталды. Одан біртініректе жер құдайлары Геб және Акер,олармен қатар аспанды мадақтайтын ана құдіреті кейпіндегі Нут құдайына сиыну орныққан уақыттың өзінде Жер – Ана мен Хапи культінің мерейі жоғары болды. Египпеттіктердің көнедегі тотемдік нанымдары құдайлармен рәміздерге енгізілген хайуанаттар культінен көрініс береді.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Көне Египетте діннің даму тарихы.
2. Мифологиялық ерекшеліктері.
3.Дін және мифологияның арақатынасы.
Бақылау сұрақтары:
1. Мифология туралы түсінік.
2. Мифологияның пайда болуы.
3. Көне Египет мәдениеті.
4. Көне Египеттегі құдайлары туралы
5. Көне Египет елінің дүниетанымы
6. Дін және мифологияның арақатынасы
7. Көне Египет дін ілімінің ерекшеліктері
8. Діни философиялық мектептердің ерекшеліктері
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 5. Көне Грек-Рим діні
Сабақтың мақсаты: Көне Грек-Рим дінінің пайда болуы, дамуы кезеңдері, дін ілімінің ерекшеліктері және Грек Рим тарихы, мәдениеті мен өркениетінің маңызын қарастыру.
Сабақтың қысқаша мазмұны көне грек мифологиясының дамуын үш кезеңге бөледі. Олар – хтон ( грек тіл.-жер) немесе Олимпке дейінгі кезең, классикалық немесе Олимп кезеңі және бертінгі немесе героикалық кезең. Көне гректердің құдайлар пантеоны. Көне грек мифологиясы мен діннен Гомердің «Илиада» және «Одиссея» және Гесоидтың Теогония» поэмаларында (б.д.д. VIIІ ғ.) мол мағлұмат беріледі.
Бірінші, хтон кезеңіндегі мифтік ұғым бойынша бүкіл әлемнің, барлық тіршіліктің негізі әрі анасы – асыраушы Ұлы Жер-Ана. Мифология бойынша жер тіршілік иесі және оның барлық тіршілік белгілері бар. Олар қоршаған ортадан, адамның өзінің қимыл-әрекеттерінен, мінез-құлықтарынан көрініс береді. Бұл кезеңдердегі мифологияның басты кейіпкерлері – медуза, химера, гидра т.б.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Көне Грек-Рим діннің даму тарихы.
2. Мифологиялық ерекшеліктері.
3.Дін және мифологияның арақатынасы.
Бақылау сұрақтары:
1. Мифология туралы түсінік.
2. Мифологияның пайда болуы.
3. Көне Грек-Рим мәдениеті.
4. Көне Грек-Рим құдайлары туралы
5. Көне Египет елінің дүниетанымы
6. Дін және мифологияның арақатынасы
7. Көне Грек-Рим дін ілімінің ерекшеліктері
8.Көне Грек Рим дінінің пайда болуы
9.Діни философиялық мектептердің ерекшеліктері
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 6. Көне Қытай діні
Сабақтың мақсаты: Ежелгі Қытай, Конфуций, Дао діндерінің пайда болуы, тарихи және мәдени өркениеттік дамуы кезеңдері, діни ілімінің ерекшеліктері, мәдениеті мен өркениетінің маңызын анықтау.
Сабақтың қысқаша мазмұны Дао діні Біздің жыл санауымызға дейінгі VI ғасырда Қытайда жаңа фолософиялық-дүниетанымдық ілім пайда болды. Ол бертін келе дін дәрежесіне орнықты. Бұл ілімнің негізін салушы Кун-Цзы немесе Кун-ұстаз (европалық транскрипцияда-Конфуций) болды. Конфуций б.э.д. 551 жылы туып, 407 жылы дүниеден қайтты.
Конфуцийлік тоғыз кітап аталатын жинақ осы Конфуций қаламынан туған шығармалардан құралған деп саналады. Конфуций адамшылық туралы ілім. Діни ғұрыптар мен рәсімдер адамдарды ізгілікке салудың, өмірін мәнді етудің жолы ретіінде қарастырылады.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Көне Қытай діннің даму тарихы.
2. Конфуций ілімі.
3.Дао ілімі.
Бақылау сұрақтары:
1. Конфуций ілімі туралы түсінік.
2. Діни философиялық мектептің пайда болуы.
3. Көне Қытай мәдениеті.
4. Көне Қытай құдайлары туралы
5. Дао дінінің негізгі принциптері
6. Дін және философияның арақатынасы
7. Көне Грек-Рим дін ілімінің ерекшеліктері
8.Көне Грек Рим дінінің пайда болуы
9.Діни философиялық мектептердің ерекшеліктері
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 7. Көне Үнді діні
Сабақтың мақсаты: Ежелгі Үнді діндерінің пайда болуы, тарихи, мәдени дамуы кезеңдері, діни философиялық ілімінің ерекшеліктері, мәдениеті мен өркениетінің маңызын қарастыру.
Сабақтың қысқаша мазмұны Индуизм б.з.д. бірінші мыңжылдықта пайда болды. Ол адамды рухани құтқарудың үш жолын ұсынды.Олар: қасиетті істер жолы(басты шарты-құрбандық атау); таным жолы (медитация және құдіреттті болмыс туралы ойлар);адалдық жолы (құдайға және оның рахымына сену). ХV ғасырда діни ғұрыптар қара халықтың тілі болып саналатын хинди тілінде атқарыла бастады.Осының нәтижесінде Вишнудің көшілік арасындағы мәртебесі жоғарылай түсті.Шиваға құлшылық жасауда осы құдайды мойындаушы қауымдардың бірлігінің нығаюына қызмет етті.Бірақ көпқұдайлық үнді халықтарының одан әрі қауымдаса түсуіне кедергі болған жоқ.Керісінше,осы көп құдайлар бір тұтас діни түсінік аясында құрметтеліп, индуизм баршаның дініне айналды.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Индуизмнің пайда болуы
2. Көне Үнді мәдениеті
3. Үнді философияның негізгі мектептері
Бақылау сұрақтары:
1. Индуизм діні туралы түсінік.
2. Діни философиялық мектептің пайда болуы.
3. Көне Үнді мәдениеті.
4. Көне Үнді құдайлары туралы
5. Брахмандардың негізгі принциптері
6. Дін және философияның арақатынасы
7. Көне Үнді діни ілімінің ерекшеліктері
8.Көне Үнді дінінің пайда болуы
9.Діни философиялық мектептердің ерекшеліктері
10. Ведалар туралы түсінік
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 8. Буддизм діні
Сабақтың мақсаты: Буддизм дінінің пайда болуы, тарихи, мәдени дамуы кезеңдері, діни философиялық ілімінің ерекшеліктері, Буддизм мектептері және олардың көзқарастарымен таныс болу.
Сабақтың қысқаша мазмұны
Буддизм дінінің негізін Будда, яғни Сиддхарта Гаутама (б.з.д. 563-483) салған. Будда қайғы қасіреттен арылуды, тек имандылықты жетілдіруден іздеді. Буддизм қайғы қасіреттен арытып нирвана қол жеткізуді үгіттейтін дін әрі философия. Б.д.д. ІІІ-ғасырда Үндістанда ресми дінге айналды. Қазіргі таңда Қытайда,, Тибетте, Жапонияда және Цейлонда т.б.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Буддизм дінінің пайда болуы.
2. Индуизм мәдениеті.
3. Діни және философиялық түсініктер.
Бақылау сұрақтары:
1. Буддизм діні туралы түсінік.
2. Діни философиялық мектептің пайда болуы.
3. Индуизм дінінің мәдениеті.
4. Буддизмнің құдайлары туралы.
5. Буддизмнің негізгі принциптері.
6. Дін және философияның арақатынасы.
7. Будданың діни ілімінің ерекшеліктері.
8.Буддизм философиясы туралы.
9.Діни философиялық мектептердің ерекшеліктері.
10. Төрт қасиетті ақиқат туралы түсінік.
11. Сегіз жолд туралы түсінік.
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 9. Христиан діні
Сабақтың мақсаты: Христиан дінінің пайда болуы, тарихи дамуы кезеңдері, діни философиялық ілімінің ерекшеліктері, Христиан мектептері және олардың көзқарастарымен таныс болу.
Сабақтың қысқаша мазмұны
Христиан діні – әлемдегі ең көп тараған діндердің бірі, қазіргі таңда оның 2 миллиардқа жуық ұстанушылары бар. Христиандық православие, католицизм, протестанттық болып үш негізгі бағытқа жіктеледі. “Христос” сөзі грек тілінен алынған, мессия, құтқарушы деп аударылады. Көне Өсиетте Иисус Христос болашақта Израиль жеріне келіп, ол жердегі халықты қиыншылықтан құтқаратын, әділеттілікті орнататын пайғамбар ретінде сипатталады. Бұл дін біздің дәуіріміздің І ғасырында Помпей шапқыншылығынан кейін Рим империясының құрамына кірген Палестинада пайда болды.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Христиан дінінің пайда болуы.
2. Христиан дінінің мәдениеті.
3. Дін және философияның аратқатынасы.
Бақылау сұрақтары:
1. Христиан діні туралы түсінік.
2. Діни философиялық мектептің пайда болуы.
3. Христиан мәдениеті.
4. Інжіл киелі кітаб туралы.
5. Христианның негізгі принциптері.
6. Дін және философияның арақатынасы.
7. Христианның діни ілімінің ерекшеліктері.
8. Көне және Жана өсиет туралы түсінік.
9. Иса пайғамбар туралы түсінік.
10. Христиан дінінің мәдениеті.
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 10. Православия және Католизмнің даму сатылары
Сабақтың мақсаты: Христиан дініндегі ең ірі жіктелудің бірі негізгі екі бағыты – православие мен католицизмнің пайда болуын және тарихын білу. Олардың дүниетанымдық көзқарастарымен танысу.
Сабақтың қысқаша мазмұны
Ортодокс (Православ) грек тілінде тура көзқарас, сенім және ақиқатты қабылдау деген мағынаны білдіреді. Христиан діні негізінен Шығыс Европа, Таяу Шығыс елдері мен Балканда таралған бір түрі. Православия Европаның батысы мен шығысында феодализмнін әртүрлі даму жолдарының нәтижесінде ХІғ. Біржола дербес бағыт болып бөлініп шықты. Православияның догматтық айырмашылықтары: қасиетті рухтың тек әке құдайдан ғана шығуын, жалпы шіркеудің күнәсіздігін, догматтардың өзмертейтіндігін, арылуды бекерге шығаруды және т.б. мойындау.
Рим (Католик) шіркеуі Христиан дінінің бір тармағы болып табылады. Сенімдері бойынша алғашқы хауарилердің бірі Петрус негізін салған. Ол Иса пайғамбардың өкілі болып табылады. 1870 жылы болып өткен ватикан рухани мәжілісінде папаның жаңылмайтындығын жария етті. Католик дінінде дін басшылары төменнен жоғары қарай монақ, епископ, кардинал және папа болып басқарады.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Православ бағытының пайда болуы.
2. Католик шіркеуі тарихы.
3. Православ және Католиктердің діни көзқарастары.
Бақылау сұрақтары:
1. Православ бағыты туралы түсінік.
2. Діни философиялық негіздерінің пайда болуы.
3. Православияның басты мақсаттары.
4. Католиктердің негізгі мақсаттары.
5. Православияның басқа діни бағыттармен айырмашылығы.
6. Православияның қоғамдағы орны.
7. Католиктердің қоғамдағы орны.
8. Католиктердің діни сенімдері.
9. Православияның діни сенімдері.
10. Православия мен Католиктердің арасындағы діни сенімнің айырмашылығы.
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 11. Протестант бағыты туралы
Сабақтың мақсаты: Протестант бағытының пайда болуы, дамуы кезеңдері, діни философиялық ілімінің ерекшеліктерін айқындау. Олардың діни сенімдік принциптерін білу.
Сабақтың қысқаша мазмұны
Протестантизм. Христиандықтың өз ішінен екінші рет ірі конфессияға бөлінуі XVI ғасырда болды. Бұл кезде Европада феодализмге қарсы бағытталған әлеуметтік-саяси күрес басталған еді. Феодализмнің идеологиялық тірегі болғандықтан басты соққы католицизмге қарсы бағытталады. Бұл қозғалыс «реформация» «лат. тілінен «қайта құру,тузету».) деп аталды. М.Лютер (1483-1546) реформацияның көрнекті қайраткері, протестантизмнің негізін қалаушысы М.Лютер ақылға сүйенген философиялық және таза құдайлық сенімді салыстырды. Діни ілім профессоры, неміс тілінің тамаша білгірі М. Лютер Інжілді бірінші болып неміс тіліне аударды.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Протестант бағытының пайда болуы.
2. М.Лютердің діни философиялық көзқарасы.
3. Протестант ілімінің ерекшеліктері.
Бақылау сұрақтары:
1. Протестант бағыты туралы түсінік.
2. Діни философиялық ерекшеліктері.
3. Протестант мәдениеті.
4. М.Лютердің діни-философиялық ілімі.
5. Протестанттың негізгі принциптері.
6. Дін және философияның арақатынасы.
7. Протестант бағытының қоғамдағы орны.
8. Протестант бағытының әлеуметтік-саяси бағыты.
9. Ж.Кальвин діни-философиялық көзқарасы.
10. Протестант шіркеуінің құрылуы.
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Аханов Б. Дін және еркін ойшылдық А. 1993
Семинар 12. Ислам діні
Сабақтың мақсаты: Ислам дінінің пайда болуы, тарихи, мәдени-рухани дамуы кезеңдері, діни философиялық ілімінің ерекшеліктері. Ислам дінінің сенімдік жүйесін және қоғамда алатын орны туралы мәліметтермен танысу.
Сабақтың қысқаша мазмұны
Ислам діні-дүние жүзілік діндердің ішінде ең кеш шыққан жас дін. Ол біздің заманымыздың VII ғасырында Аравия түбегін мекендеген тайпалар алғашқы қауымдық қатынастардан таптық қатынастарға көше бастаған кезде құл иеленушілік идеологиясы ретінде дүниеге келді. Тарихи деректерге, әдеби аңыздарға сүйенсек, Ислам діні Аравиядағы Хиджаз өлкесінің ең ірі қаласы-Меккеде шықты. Аравия елі бірқатар бай елдердің орталығында болды. Олар: Рим, Византия, Египет, Иран және басқа елдер бір-бірімен сауда қатынасын жасаған кезде Аравия жерін басып өтетін.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Ислам дінінің пайда болуы.
2. Пайғамбар Мухаммед туралы түісінік.
3. Ислам дінінің негізгі ерекшеліктері.
Бақылау сұрақтары:
1.Ислам дінінің пайда болуы.
2. Ислам дінінің даму тарихи кезені.
3. Пайғамбар Мухаммедтің өмірбаяны.
4. Ислам дінінің негізгі ерекшеліктері.
5. Ислам дінінің қоғамда алатын орны.
6. Ислам дінінің басқа діндерден аайырмашылығы.
7. Киелі Құран кітабы туралы түсінік.
8. Мұсылманның сенім жүйесі туралы.
9. Мұсылманның моралдық міндеттері.
10. Шариғат туралы түсінік, оның мағынасын анықтау.
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 13. Ислам модернизмі
Сабақтың мақсаты: Ислам дінінің пайда болуы, тарихи, мәдени-рухани дамуы кезеңдері, діни философиялық ілімінің ерекшеліктері. Ислам дінінің сенімдік жүйесін және қоғамда алатын орны туралы мәліметтермен танысу.
Сабақтың қысқаша мазмұны
Теологтар алты кітапты беделді деп мойындайды. Олар - Әбу Абдаллаһ Мұхаммед ибн Иамаил әл – Бухаридің « Әлжәми ас – сахих», Муслин ан – Нишапуридің осы аттас кітабы, ибн Маджда Кәбуринидің, Әбу Дәуіт ас – Сиджистанидың, ән – Нисаидің «Сун-нан» атты кітаптары және Мұхаммед ат – Тирмизидің «Әл – жами әл – Кабир» еңбегі. Осылардың арасында әл – Бухаридің еңбегі беделді саналады. Ол алты жүз мың шамалы хадисті зерттеп, кітабына ақиқат (сахихи) хадистер деп 7250 хадисті енгізген.
Құран және осы хадистер негізінде және оларға иджма (алғашқы төрт халифтің шығарған қағида – ережелері) мен қияс (Құран, хадис және иджмаға сүйеніп шығарылған қағида – ережелер) қосылып, мұсылмандар үшін қағида – ережелердің жинақтары жасала-ды. Олар «фикх» - деп аталады. Ал фикх негізінде ислам қауымының тұрмысын реттейтін заңдар мен қағидалар жасалады. Бұлар «шариғат» (арабтың шариа – мақсатқа бастайтын тура жол деген сөзінен) деп аталады.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Ислам моденрнизмі түсінігі.
2. Ислам ғылым ретінде қарастыру.
3. Ислам ғалымдарының ой-тұжырымдамалары.
Бақылау сұрақтары:
1.Ислам модернизмі түсінігі туралы.
2. Ислам дінінің мәдениеті мен тарихи кезені.
3. Исламдағы құлшылық мәселелері.
4. Ислам дінінің философиялық ерекшеліктері.
5. Ислам дінінің қоғамда алатын орны.
6. Ислам дінінің басқа діндерден айырмашылығы.
7. Суниттік және шииттік ағымдары туралы түсінік.
8. Мұсылманның сенім жүйесі туралы.
9. Мұсылманның моралдық міндеттері.
10.Мұсылманның құқықтық және сенімдік жүйелері.
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 14. Дәстүлі емес діни қозғалыстар. Олардың қоғамдағы ролі мен мәні
Сабақтың мақсаты: Дәстүрлі емес діни қозғалыстар мен ғибадаттардың пайда болуының себептері. Оларды классификациялаудың принциптерін және ерекшеліктерін көрсету.
Сабақтың қысқаша мазмұны
Дәстүрлі емес діни қозғалыстар мен ғибадаттар ХVII-XX ғ.ғ. пайда болған. Дәстүрлі емес діни қозғалыстардың дүниеге қатысты түсініктері ұқсас келеді. Бұл қозғалыстардың негізін салушылар абсолюттік ақиқатты таныған адам ретінде қабылданып, ол пайғамбар, данышпан тіпті тірі құдай депте саналады. Демек, дін және діни бірлестіктер туралы құқықтық конституциялық негіз жасалған. Бірақ, бүгінде 1992 жылы қабылдаған “Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы” заңды 1995 жылғы қабылданған соңғы Конституция негіздеріне сай етіп, қайта толықтыру мәселесі басылым беттерінде талқыланып жатыр. Адамдардың діни сенімдеріне қатысты Қазақстан Республикасы Конституциясының 22-бабында былай делінген: “Әркімнің ар-ождан бостандығына құқығы бар.” Адамның қандай діни сенімге енуі, оның жеке басының ісі. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев “Қазақстан - 2030” деген Қазақстан халқына жолдауында: “Әртүрлі этникалық және діни топтардың біреуіне мүмкіндік беріп, екіншісіне еркіндік бермеген елдің болашағы жоқ,”-деген болатын.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Дәстүрлі емес діни қозғалыстардың шығу себебі.
2. Діни қозғалыстардың қоғамдағы орны.
3. Діни ағымдардың және секталардың анықмалары.
Бақылау сұрақтары:
1.Дәстүрлі емес діни қозғалыстардың пайда болуының негізгі себептері.
2. Діни секталардың дүниені түсіндіруінің ерекшеліктері.
3. Дүниетанымдық және генетикалық принцип бойынша жіктеу.
4. Діни секталардың негізін салушылар.
5. Дәстүрлі емес діни қозғалыстар анықтамасы.
6. Иегова діни сектасының сенім негіздері.
7. Кришна сектасы туралы түсінік.
8. Діни ағымдардың және секталардын арақатынасы
9. Діни ағымдар мен секталардың қоғамдағы орны.
10. Діни қызмет және діни бірлестік туралы заңын
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Семинар 15. Қазақстан Республикасында діни ұйымдар және діни жағдайы.
Сабақтың мақсаты: Еліміздегі ар-ождан бостандығы және оның заңмен реттелуі, діни жағдай және дінаралық келісім мәселелерін қарастыру.
Сабақтың қысқаша мазмұны Тәуелсіздік жылдары азаматтық қоғамның және нарықтық экономиканың құрылуымен ғана емес, сондай-ақ діни серпілістің жүруімен де сипатталады: дәстүрлі діни бірлестіктер ұстанымдарының күшеюімен бірге қазіргі Қазақстан үшін беймәлім, жаңа «дәстүрлі емес» діни ұйымдар пайда болды. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі жылдары Қазақстанда діндер мен діни бірлестіктердің күрт өсіп кетті. Бұрын болмаған бірқатар конфессиялар пайда болды. Жаңа діни ағымдардың өсуі кеңестік кезеңнің өзінде миссионерлік қызметтің етек ала бастауымен, соның ішінде мына бағытта (кришнаиттер, бахаилер, «Трансцендентальная медитация»), харизматикалық протестантизм, Иегова куәгерлері, «Дианетика» қоғамы» орын алды.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.ҚР діни ұйымдардың шығу себебі.
2. Қазіргі таңда ҚР діни ахуалы.
3. Діни ұйымдардың атқаратын қызметі.
Бақылау сұрақтары:
1.Діни ұйымдардың пайда болуының негізгі себептері.
2. Қазіргі таңда ҚР діни танымдық мәселелері.
3. Миссионерлік ұғымының анықтамасы.
4. Діни ағымдардың және секталардың қоғамдағы ерекшеліктері
5. Бахай ұғымының анықтамасы және түсінігі.
6. Саентология шіркеуі туралы түсінік.
7. Баптист ұғымының анықтамасы және түсінігі.
8. ҚР Дәстүрлі әлем діндерінің сьездері туралы анықтамасы.
9. ҚР дін туралы заңнамасы туралы түсінік.
10.Дәстүрлі емес діни культтардың түрлері және ерекшеліктері.
Негізгі қолданылатын әдебиеттер:
Қосымша әдебиеттер:
Аханов Б. Дін және еркін ойшылдық А. 1993