Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
W języku polskim akcent zawsze jest stały i pada na drugą sylabę od końca.
Taka sylaba nazywa się akcentowaną.
Wyraz ma tyle sylab, ile w nim jest samogłosek.
Sylaba akcentowana wydzielona jest grubym drukiem. Na przykład:
naprzeciwko
odwiedzać
wyjeżdżać
wygodny
czasopismo
mieszkanie
Mickiewicz-Mickiewicza
Taras-Tarasa
RODZAJE RZECZOWNIKÓW
W języku polskim, podobnie, jak w ukraińskim, rzeczowniki dzielimy na trzy rodzaje:
męski, żeński i nijaki. Rzeczowniki rodzaju męskiego mają dwie podstawowe grupy:
- najliczniejsza jest grupa wyrazów kończących się na spółgłoskę:
brat, kot, chłopiec, zeszyt, ból;
i nieliczna:
- na samogłoskę -a: kolega, poeta, artysta;
- na samogłoskę -o: dziadzio, Moniuszko, Szewczenko.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego mają dwie podstawowe grupy:
grupa wyrazów kończących się
- na samogłoski -a lub -i: żona, kobieta, matka, babcia, ziemia;
pani, gospodyni, wychowawczyni;
- na spółgłoskę: krew, brew, sól, miłość.
Rzeczowniki rodzaju nijakiego mają trzy grupy:
najliczniejszą jest grupa kończąca się na samogłoski -o lub -e:
pole, okno, morze, zdanie;
na samogłoskę -ę: cielę, imię, źrebię;
— kończące się na -um: muzeum, centrum, liceum.
PISZEMY WIELKĄ LITERĄ
Imiona własne ludzi i zwierząt, nazwy państw, rzek, gór i mórz zawsze piszemy dużą literą:
Oleg, Irena, Mickiewicz, Franko, Polska, Ukraina, Kijów, Warszawa, Wisła, Dniepr, Halicja, Śląsk, Karpaty, Tatry, Morze Bałtyckie, Morze Czarne.
Nazwy narodowości w języku polskim też piszemy dużą literą: Polak — Polka, Ukrainiec — Ukrainka.
|
LICZEBNIKI " Liczebniki w języku polskim dzielimy na dwie liczne "grupy. Podobny podział istnieje w języku ukraińskim. Liczebniki główne Liczebniki porządkowe |
||
|
0 |
zero |
zerowy, zerowa, zerowe |
|
1 |
jeden, jedna, jedno |
pierwszy, pierwsza, pierwsze |
|
2 |
dwa, dwie, dwoje |
drugi, druga, drugie ~ |
|
3 |
trzy |
trzeci, trzecia, trzecie |
|
4 |
cztery |
czwarty, czwarta, czwarte |
|
5 |
pięć |
piąty, piąta, piąte |
|
6 |
sześć |
szósty, szósta, szóste |
|
7 |
siedem |
siódmy, siódma, siódme |
|
8 |
osiem |
ósmy, ósma, ósme • |
|
9 |
dziewięć |
dziewiąty, dziewiąta, dziewiąte |
|
10 |
dziesięć |
dziesiąty, dziesiąta, dziesiąte |
|
11 |
jedenaście |
jedenasty, jedenasta, jedenaste |
|
12 |
dwanaście |
dwunasty, dwunasta, dwunaste |
|
13 |
trzynaście |
trzynasty, trzynasta, trzynaste |
|
14 |
czternaście |
czternasty, czternasta, czternaste |
|
15 |
piętnaście |
piętnasty, piętnasta, piętnaste |
|
16 |
szesnaście |
szesnasty, szesnasta, szesnaste |
|
17 |
siedemnaście |
siedemnasty, siedemnasta, siedemnaste |
|
18 |
osiemnaście |
osiemnasty, osiemnasta, osiemnaste |
|
19 |
dziewiętnaście |
dziewiętnasty, dziewiętnasta, dziewiętnaste |
|
20 |
dwadzieścia |
dwudziesty, dwudziesta, dwudzieste |
|
21 |
dwadzieścia jeden |
dwudziesty pierwszy, dwudziesta pierwsza, dwudzieste pierwsze |
|
30 |
trzydzieści |
trzydziesty, trzydziesta, trzydzieste |
|
34 |
trzydzieści cztery |
trzydziesty czwarty, trzydziesta czwarta, trzydzieste czwarte |
|
40 |
czterdzieści |
czterdziesty, czterdziesta, czterdzieste |
|
50 |
pięćdziesiąt |
pięćdziesiąty, pięćdziesiąta, pięćdziesiąte |
|
60 sześćdziesiąt |
sześćdziesiąty, sześćdziesiąta, sześćdziesiąte |
|
70 siedemdziesiąt |
siedemdziesiąty, siedemdziesiąta, siedemdziesiąte |
|
80 osiemdziesiąt |
osiemdziesiąty, osiemdziesiąta, osiemdziesiąte |
|
90 dziewęćdziesiąt |
dziewięćdziesiąty, dziewięćdziesiąta, dziewięćdziesiąte |
|
100 sto |
setny, setna, setne |
|
200 dwieście |
dwusetny, dwusetna, dwusetne |
|
300 trzysta |
trzechsetny, trzechsetna, trzechsetne |
|
400 czterysta |
czterechsetny, czterechsema, czterechsetne |
|
500 pięćset |
pięćsetny, pięćsetna, pięćsetne |
|
600 sześćset |
sześćsetny, sześćsetna, sześćsetne |
|
700 siedemset |
siedemsetny, siedemsetna, siedemsetne |
|
800 osiemset |
osiemsetny, osiemsetna, osiemsetne |
|
900 dziewięćset |
dziewięćsetny, dziewięćsetna, dziewięćsetne |
|
1000 tysiąc |
tysięczny, tysięczna, tysięczne |
|
2000 dwa tysiące |
dwutysięczny, dwutysięczna, dwutysięczne |
|
3000 trzy tysiące |
trzytysięczny, trzytysięczna, trzytysięczne |
|
4000 cztery tysiące |
czterotysięczny, czterotysięczna, czterotysięczne |
|
5000 pięć tysięcy |
pięciotysięczny, pięciotysięczna, pięciotysięczne |
|
6000 sześć tysięcy |
sześciotysięczny, sześciotysięczna, sześcio-tysięczne |
|
7000 siedem tysięcy |
siedmiotysięczny, siedmiotysięczna, sied-miotysięczne |
|
8000 osiem tysięcy |
ośmiotysięczny, ośmiotysięczna, ośmio tysięczne |
|
9000 dziewięć tysięcy |
dziewięciotysięczny, dziewięciotysięczna, dziewięciotysięczne |
|
10 000 dziesięć tysięcy |
dziesięciotysięczny, dziesięciotysięczna, dziesięciotysięczne |
CZAS PRZESZŁY CZASOWNIKÓW
być i mieć
liczba pojedyncza
|
rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
|
|
(ja) byłem, miałem |
byłam, miałam |
— |
|
|
(ty) byłeś, miałeś |
byłaś, miałaś |
— |
|
|
on był, miał |
ona była, miała |
ono było, miało |
|
|
liczba mnoga |
|||
|
forma męskoosobowa |
forma niemęskoosobowa |
||
|
(my) byliśmy, mieliśmy |
(my) byłyśmy, miałyśmy |
||
|
(wy) byliście, mieliście |
(wy) byłyście, miałyście |
||
|
oni byli, mieli |
one były, miały |
Czas przeszły czasowników w języku polskim ma dwie liczby. W liczbie pojedynczej ma trzy rodzaje — męski, żeński i nijaki — podobnie jak w języku ukraińskim, i ma osoby, a w liczbie mnogiej — dwie formy: męskoosobową i niemęskoosobową, czego nie istnieje w języku ukraińskim. (Przypomnij sobie materiał lekcij l, str. 65-70). Czasowniki w języku polskim, w Ip i Im w czasie przeszłym odmieniamy przez osoby.
ONI
ONI
ONE
PISOWANIA WYRAZÓW Z « I o W języku polskim dźwięk [u] jest oznaczany przez « i ó.
1. Najczęściej ó piszemy w wyrazach wtedy, kiedy w innych formach tego
samego wyrazu występuje o lub e, na przykład:
naród •— narody siódmy — siedem
2. Literę ó piszemy również, kiedy w języku ukraińskim (lub innych
słowiańskich) w wyrazach tego samego rodzenia występuje o, e, i, na przykład:
góra — гора
SÓl — ClJlb
pióro — nepo Lwów — Jlьвів chłopców – хлопців
makówka - маківка
3. Literę u piszemy w większości polskich wyrazów, którym w wyrazach
ukraińskich odpowiada y, na przykład:
bułka —булка
ulica — вулиця
muzyka —музика
WYJĄTKI:
Pułk, długi, Bułgaria, but, furtka, nuta, malutki, chmura i inne. W zakończeniach -ów, -ówka, -ówna, zawsze piszemy ó. Na początku wyrazu literu ó piszemy w wyrazach: ósmy, ósemka, ów, ówczesny. Na końcu wyrazu nigdy nie piszemy ó.
PRZYPADKI I LICZBY RZECZOWNIKÓW
Rzeczowniki w języku polskim odmieniają się przez przypadki i liczby tak samo jak i w języku ukraińskim. Istnieje siedem przypadków:
|
M. Mianownik |
kto? |
co? |
H. |
|
D. Dopełniacz |
kogo? |
czego? |
P. |
|
C. Celownik |
komu? |
czemu? |
A- |
|
B. Biernik |
kogo? |
co? |
3. |
|
N. Narzędnik |
kim? |
czym? |
0. |
|
Mc. Miejscownik |
o kim? |
o czym? |
M. |
|
W. Wołacz |
— |
- |
K. |
i dwie liczby:
liczba pojedyncza (Ip), na przykład:
uczeń, dom, pani, książka, pióro, muzeum liczba mnoga (Im), na przykład :
uczniowie, panie, domy, książki, pióra, muzea.
ROZRÓŻNIAMY RZECZOWNIKI ŻYWOTNE I NIEŻYWOTNE
żywotne odpowiadają na pytania: kto? kogo? komu?, na przykład: uczeń, pana, koniowi...
nieżywotne odpowiadają na pytania: co? czego? czemu?, na przykład: las, cukru, -wodzie...
W języku polskim rozróżniamy trzy deklinacje rzeczowników: męską, żeńską i nijaką.
ODMIANA RZECZOMNIKÓW DEKLINACJI NIJAKIEJ pole, muzeum, niebo W LICZBIE POJEDYNCZEJ
|
M. |
niebo |
pole |
muzeum |
H. |
|
D. |
nieba |
pola |
muzeum |
P. |
|
C. |
niebu |
polu |
muzeum |
A- |
|
B. |
niebo |
pole |
muzeum |
3. |
|
N. |
niebem |
polem |
muzeum |
0. |
|
Mc. |
o niebie |
polu |
muzeum |
M. |
|
W. |
niebo |
pole |
muzeum |
K. |
Rzeczowniki: muzeum, centrum, konserwatorium, liceum, gimnazium, stypendium i inne im podobne w liczbie pojedynczej zawsze są jednakowe we wszystkich przypadkach.
MIANOWNIK ma końcówki -o, -e. W DOPEŁNIACZU te rzeczowniki posiadają końcówkę -a, w CELOWNIKU — posiadają -k. BIERNIK i WOŁACZ są równe MIANOWNIKOWI. NARZĘDNIK ma jednakową dla wszystkich rzeczowników rodzaju nijakiego końcówkę -em (w języku ukraińskim c&ji-om, noji-ejw),
W MIEJSCOWNIKU rzeczowniki na -e mają końcówkę -«, a rzeczow niki kończące się na -o przybierają końcówkę -e (-ie), tutaj zawsze zachodzi wymiana tematowej spółgłoski: t-ć (palto—palcie), r~rz (pióro—piórze}, d-dz (rondo-rondzie), st-ść (miasto—mieście) i in.
PISOWNIA WYRAZÓW Z i I y
Większość spółgłosek w języku polskim bywają twarde i miękkie.
1. Miękkość spółgłosek oznaczamy ryseczką za pomocą znaka «'» nad
literą ś, ź, ć, dź, ń.
a) na początku i w środku wyrazu przed spółgłoską, na przykład:
śnieg, ćma, źrebię, dźwięk, słońce;
b) na końcu wyrazu, na przykład:
koń, gość, Łódź,
2. Miękkość wymienionych i innych miękkich spółgłosek przed samo
głoskami oznaczamy literą «/» po spółgłosce przed samogłoską, na przykład:
niebo, ziemia, ciasto, siano, dziura; wiadro, biały, lilia, linia, miasto.
3. Literę «y'» piszemy:
a) na początku wyrazów przed samogłoskami, na przykład:
jabłko, jaskółka, jeż;
b) w środku i końcu wyrazów po samogłoskach:
mój, moje, Kijów, zając, jKyąK* twój, pokój, czajnik;
c) po niektórych przedrostkach:
odjazd, nadjechać, zjazd, zjeść;
d) w wyrazach zapożyczonych po spółgłoskach c, z, s przed samogłoskami:
Francja, Rosja, Azja, deklinacja, sesja, poezja, oficjalny. W wyrazach zapożyczonych po innych spółgłoskach piszemy <«'», ale wymawiamy [j], na przykład: armia, awaria, Dania, Maria, radio.
|
ODMIANA RZECZOWNIKÓW DEKLINACJI ŻEŃSKIEJ NA -a W LICZBIE POJEDYNCZEJ |
||||||
|
M. |
szkoła |
góra |
gazeta |
pogoda |
książka |
uwaga |
|
D. |
szkoły |
góry |
gazety |
pogody |
książki |
uwagi |
|
C. |
szkole |
górze |
gazecie |
pogodzie |
książce |
uwadze |
|
B. |
szkołę |
górę |
gazetę |
pogodę |
książkę |
uwagę |
|
N. |
szkołą |
górą |
gazetą |
pogodą |
książką |
uwagą |
|
Mc. |
o szkole |
o górze |
o gazecie |
o pogodzie |
o książce |
o uwadze , |
|
l| W. |
szkoło! |
góro! |
gazeto! |
pogodo! |
książko! |
uwago! |
Rzeczowniki deklinacji żeńskiej na -a w DOPEŁNIACZU mają końców-
ke -y, po k i g i w CELOWNIKU i MIEJSCOWNIKU występuje wymiana
ąółgłosek: k-c; g-dz, t-c; r-rz; d-dz; ł-l, s-ś przed -e (-ie); w BIERNIKU zawsze
jest końcówka -ę, w NARZĘDNIKU ą, WOłACZ ma końcówkę -o.
PODZIAŁ CZASOWNIKÓW NA KONIUGACJE
W języku polskim, podobno jak i w języku ukraińskim, czasowniki odmie niają się przez osoby, czasy i liczby.
Forma czasownika tylko nazywająca czynność nazywa się bezokoliczni kiem, na przykład:
pisać, ćwiczyć, mówić, układać.
W tej formie czasownik spotykamy w słowniku.
Odmiana czasowników przez osoby i liczby nazywa się koniugacją.
W języku polskim rozróżniamy IV koniugacje według l i 2 osoby liczby pojedynczej.
W języku ukrańskim zaś istnieje dwie koniugacje rozróżniające się według 3 osoby liczby mnogiej.
|
ODMIANA CZASOWNIKÓW ffl i IV KONIUGACJI W CZASIE TERAŹNIEJSZYM liczba pojedyncza (Ip) |
||||||
|
czytać |
witać |
układać |
znać |
umieć |
wiedzieć |
|
|
1 (ja) |
czytam |
witam |
układam |
znam |
umiem |
wiem |
|
2. (ty) |
czytasz |
witasz |
układasz |
znasz |
umiesz |
wiesz |
|
3. on ona ono |
czyta |
wita |
układa |
zna |
umie |
wie |
|
liczba mnoga (Im) |
||||||
|
1 (my) |
czytamy |
witamy |
układamy |
znamy |
umiemy wiemy |
|
|
2 (wy) |
czytacie |
witacie |
układacie |
znacie |
umiecie wiecie |
|
|
oni one
|
czytaj ą witają układaj |
znają umieją wiedzą |
||||
Czasowniki wiedieć i znać w języku ukraińskim mają znaczenie —
3HАTH.
Czasownika wiedzieć używamy z pytaniem o kim? o czym? Na przykład: Wiem o zadaniu na dzisiaj. Wiemy, że jutro pójdziemy do muzeum. Czy wiecie, gdzie jest ten uczeń?
Czasownika znać używamy z pytaniem kogo? co? Na przykład: Znam twojego brata. Czy znasz język polski?
PISOWNIA WYRAZÓW Z ą, ę, om, on, em, en
W wyrazach polskich zawsze piszemy ą lub ę. W niektórych wyrazach ą ę wzajemnie się wymieniają:
dąb — dębu
ząb — zęby
ręka — rączka
W pokrzewionych wyrazach ukraińskich na ich miejscu najczęściej występują a, h, y, to.
święto — cenmo
dąb — dyó gołąb — eojiyó
W wyrazach obcych piszemy połączenia om, on, em, en. Podobnie jest w języku ukraińskim.
koncert — Konąepm
kompas — Kounac
cement — ąeMenm
temperatura — meMnepamypa
Zasady te nie stosują się do pisowni końcówek rzeczowników, przymiotników, zaimków, czasowników.
W MIANOWNIKU rzeczowniki tej grupy w liczbie pojedynczej posiadają końcówki -ia, -ja, -i lub spółgłoskę miękka czy twardą.
DOPEŁNIACZ, CELOWNIK i MIEJSCOWNIK—jednakową końcówkę -i lub -y w BIERNIKU —- końcówkę -(i)ę, -je, a w rzeczownikach na spółgłoskę brak końcówki czyli B = M.
W NARZĘDNIKU wszystkie rzeczowniki tej grupy przybierająjednakową końcówkę -ją lub -ą.
WOŁACZ ma końcówki -io, -jo lub -i, -y.
Uwaga! Imiona zdrobniałe w WOŁACZU mają końcówkę -u: Kasiu! Marysiu! Aniu! Zosiu!
ZAPAMIĘTAJ!
Tylko rzeczownik pani w BIERNIKU ma końcówkę -ą, czym się różni od reszty rzeczowników rodzaju żeńskiego.
Porównaj końcówki przypadkowe rzeczowników rodzaju żeńskiego z odpowiednimi końcówkami rzeczowników rodzaju żeńskiego w języku ukraiń skim.
ODMIANA PRZYMIOTNIKÓW PRZEZ RODZAJE,
PRZYPADKI I LICZBY
Przymiotniki w języku polskim podobnie jak w języku ukraińskim odmieniają się przez rodzaje, przypadki i liczby.
Przymiotnik przybiera przypadek, rodzaj i liczbę określanego rzeczowni ka.
Przymiotniki rodzaju męskiego w MIANOWNIKU mają końcówkę -y po twardych spółgłoskach lub -i — po k- i g- i po miękkich spółgłoskach, na przykład:
nowy wysoki lisi
młody długi tani
Przymiotniki rodzaju żeńskiego w MIANOWNIKU mają końcówkę -a, a po miękkich -(i)a, na przykład:
nowa wysoka lisia
młoda długa tania
Przymiotniki rodzaju nijakiego w MIANOWNIKU mają końcówkę -e lub -(i)e po k- i g- i po miękkich spółgłoskach: na przykład:
nowe wysokie lisie młode długie tanie
|
• |
ODMIANA CZASOWNIKÓW U KONIUGACJI W CZASIE TERAŹNIEJSZYM |
||||
|
robić leżyć mówić |
|||||
|
liczba pojedyncza |
|||||
|
1. (ja) |
robię |
leżę |
mówię |
||
|
2. (ty) |
robisz |
leżysz |
mówisz |
||
|
3. on ona ono _ |
robi |
leży |
mówi |
||
|
liczba mnoga |
|||||
|
1. (my) |
robimy |
leżymy |
mówimy |
||
|
2. (wy) |
robicie |
leżycie |
mówicie |
||
|
3. oni one |
robią leżą mówią |
W l osobie liczby pojedynczej zawsze jest końcówka -ę.
W 2 osobie liczby pojedynczej zawsze jest końcówka -isz lub -ysz (po sz, ż,rz, cz).
W 3 osobie liczby mnogej zawsze jest końcówka -ą.
Porównaj odmianę wymienionych czasowników z odmianą podobnych cza sowników w języku ukraińskim.
PISOWNIA WYRASÓW Z ke, kę, kie, ge, gę, gie Uwaga: kie, gie, ke, ge piszemy zgodnie z wymową;
W wyrazach obcych te połączenia nigdy nie występują.
?. kie i gie piszemy zgodnie z wymową, na przykład:
kieszeń, żakiet, lakier, rakieta, ogień, drugie, długie, higiena, angielski,
ewont.
W języku polskim jak i w języku ukraińskim rozróżniamy rzeczowniki zywotne i nieżywotne Rzeczowniki zywotne rodzaju męskiego dzielą się na dwie grupy: m ę s k o o s o b o w ą i niemęskoosobową.
TO WŁAŚCIWE JEST TYLKO DLA JĘZYKA POLSKIEGO!
|
rodzaj maski |
||
|
rzeczowniki żywotne |
rzeczowniki nieżywotne |
|
|
męskoosobowe |
niemęskoosobowe |
|
|
uczeń |
koń |
zeszyt |
|
chłopiec |
kot |
długopis |
|
nauczyciel |
pies |
ołówek |
|
dyrektor |
chomik |
rower |
|
pan |
piżmak |
obiad |
|
lekarz |
wąż |
tort |
|
poeta |
chrząszcz |
miesiąc |
|
ojciec |
orzeł |
wagon |
|
król |
królik |
dzień |
|
ODMIANA RZECZOWNIKÓW DKKLINACJI MĘSKIEJ (nieżywotne) |
||||||
|
M. - |
dach |
rower |
/cs/.yt |
obiad |
||
|
-D. |
dachu |
rowera |
zeszytu |
obiadu |
||
|
C. |
dachowi |
rowerowi |
/cs/ytowi |
obiadowi |
||
|
B. |
dach |
rower |
zeszyt |
obiad |
||
|
N. |
dachem |
rowerem |
zeszytem |
obiadem |
||
|
Mc. |
o dachu |
rowerze |
zeszycie |
obiedzie |
||
|
W. |
dachu! |
rowerze! |
zeszycie! |
obiedzie! |
||
RZECZOWNIKI nieżywotne tej deklinacji w MIANOWNIKU i BIERNIKU nie mają końcówki, w DOPEŁNIACZU zwykle przybierają końcówkę -w, czasami -a, na przykład: talerza, miesiąca, grama, grosza, Krakowa, Lwowa, Kijowa, Dniepra i inne.
JEŻELI WĄTPISZ JAKIEJ KOŃCÓWKI UŻYĆ,
SIĘGNIJ DO SŁOWNIKA ! *xM%^/*fr
W CELOWNIKU te rzeczowniki mają końcówkę -owi, NARZĘDNIK zawsze ma końcówkę -em, (-i)em, w MIEJSCOWNIKU i WOŁACZU wys tępują dwie końcówki -u lub -e, (-i)e.
Porównaj z językiem ukraińskim.
|
ODMIANA PRZYMIOTNIKÓW w liczbić pojedynczej |
||||
|
rodzaj męski |
rodzaj nijaki |
rodzaj żeński |
||
|
M. |
nowy wysoki tani |
nowe wysokie tanie |
nowa wysoka tania |
|
|
D. |
nowego wysokiego taniego |
nowej wysokiej taniej |
||
|
C. |
nowemu wysokiemu taniemu |
nowej wysokiej taniej |
||
|
B. |
nowy wysoki tani |
nowe wysokie tanie |
nową wysoką tanią |
|
|
N. |
nowym wysokim tanim |
nową wysoką tanią |
||
|
Mc. |
o nowym wysokim tanim |
nowej wysokiej taniej |
||
|
W. |
nowy wysoki tani |
nowe wysokie tanie |
nowa wysoka tania |
W MIANOWNIKU liczby pojedynczej przymiotniki rodzaju męskiego mają końcówki -y, -i; rodzaju żeńskiego — -a, -/a; rodzaju nijakiego -—e, -ie.
Przymiotniki rodzaju męskiego i nijakiego odmieniają się podobnie oprócz MIANOWNIKA, SERNIKA i WOŁACZA.
Uwaga! Przymiotniki rodzaju męskiego i nijakiego w NARZĘDNIKU i MIEJSCOWNIKU mają jednakową końcówkę -ym, -im.
|
ODMIANA CZASOWNIKÓW i KONIUGACJI w czasie 1 era/ni ej s/yni |
|||
|
pisać |
szyć |
iść |
|
|
liczba pojcdync/a |
|||
|
1-0'a) |
piszę |
s/yje. |
idę |
|
2- (ty) |
piszesz |
szyjesz |
idziesz |
|
3. on, ona, ono |
pisze |
szyje |
idzie |
|
liczba mnoga |
|||
|
l.(my) |
piszemy |
szyjemy |
idziemy |
|
2. (wy) |
piszecie |
szyjecie |
idziecie |
|
3. one/oni |
piszą |
szyją |
idą |
Czasowniki I koniugacji w l osobie liczby pojedynczej zawsze mają koń
cówkę -ę, w 2 osobie Ip czasowniki te mają końcówkę esz/iesz, Im —
-ecie/iecie, w 3 osobie Im czasowniki I koniugacji posiadają końcówkę -ą jak i czasowniki II koniugacji.
PORÓWNAJ ODMIANĘ PODANYCH CZASOWNIKÓW Z ODMIANA PODOBNYCH CZASOWNIKÓW W JĘZYKU UKRAIŃSKIM
PISOWNIA WYRAZÓW /. ch i h
W języku polskim ch i h oznaczają jeden d/więk, który się wymawia podobnie do ukraińskiego [x].
W polskich wyrazach piszemy ch tam, gdzie w pokrewnych ukraińskich wyrazach jest x Na przykład:
chata xara
chór xop
chemia xiMiя
kochać KOxaти
H zaś piszemy w wypadku, gdy w ukraińskich wyrazach jest ^ albo brak spółgłoski. Na przykład:
hamak zauaK
humor zyuop
hetman zembMan
historia icmopm
Hanna Fauna
Hiszpania Icnanm
Zapamiętaj: w wyrazach Podhale, Ikalny, harcerz, herbata, hełm i mc których innych zawsze piszemy h.
GDY MASZ WĄTPLIWOŚCI, SIĘGNIJ DO SŁOWNIKA!
|
ODMIANA RZECZOWNIKÓW DEKLINACJI MĘSKIEJ (żywotne) w LICZBIE POJEDYNCZEJ |
||||||
|
M. |
doktor |
uczeń |
lekarz |
kot |
pies |
|
|
D. |
doktora |
ucznia |
lekarza |
kota |
psa |
|
|
C. |
doktorowi |
uczniowi |
lekarzowi |
kotu |
psu |
|
|
B. |
doktora |
ucznia |
lekarza |
kota |
psa |
|
|
N. |
doktorem |
uczniem |
lekarzem |
kotem |
psem |
|
|
Mc. |
o doktorze |
o uczniu |
o lekarzu |
o kocie |
o psie |
|
|
W. |
doktorze! |
uczniu! |
lekarzu! |
kocie! |
psie! |
Rzeczowniki żywotne deklinacji męskiej w MIANOWNIKU kończą się na spółgłoskę;
W DOPEŁNIACZU zawsze przybierają końcówkę -a;
CELOWNIK zazwyczaj ma końcówkę -owi, ale niektóre jednosyłabowe rzeczowniki przybierają końcówkę -u, na przykład: Bogu, bratu, chłopu, chłopcu, kotu, lwu, ojcu, orłu, osłu, panu, psu i inne.
W BIERNIKU rzeczowniki tej grupy przybierają jednakową końcówkę z
DOPEŁNIACZEM a.
NARZĘDNIK zawsze ma końcówkę -em (-iem), w miejscowniku rze
czowniki żywotne mają końcówki -u ((/)») lub e ((-i)e).
W MIEJCOWNIKU rzeczowniki, których temat kończy się na spółgłoskę twardą,, mają końcówkę -e, -(ie). Na przykład: o doktorze, kocie, psie.
Końcówkę -u mają rzeczowniki:
Zapamiętaj wyjątek: o panu.
|
ODMIANA ZAIMKÓW OSOBOWYCH Ija, ty, on, ona, ono W LICZBIE POJEDYNCZEJ |
|||||||
|
M. |
ja |
ty |
on |
ona |
ono |
||
|
D. |
mnie |
ciebie/cię |
jego/go |
jej |
jego/go |
||
|
C. | |
mnie/mi |
tobie/ci |
jemu/mu |
jej |
jemu/mu |
||
|
B. |
mnie/mię |
ciebie/cię |
jego/go |
ją |
je |
||
|
N. |
mną |
tobą |
nim |
nią |
nim |
||
|
Mc. |
o mnie |
tobie |
nim |
niej |
nim |
W DOPEŁNIACZU obok pełnych form występują krótkie formy zaimków: ty — ciebie/cię; on, ono —jego/go.
W CELOWNIKU również mamy krótkie formy zaimków: ja — mnie/mi, ty — tobie/cl; on, ono —jemu/mu.
W BIERNIKU także występują krótkie formy od zaimków: ja — mnie/mię, ty-ciebie/cię, on—jego/go. Zaimek ono w BIERNIKU ma jedną formę -je.
Krótkich form zaimków: a) używamy przy czasownikach; b) nigdy nie używamy na początku zdania.
Na przykład: widzę go; życzę ci; daj mi.
Porównaj: Mnie się wydaje, że... Wydaje mi się, że...
|
ODMIANA |
JA ZAIMKA ZWROTNEGO siebie |
||
|
M. |
— |
. |
|
|
0 |
siebie |
||
|
C. |
sobie |
||
|
B. |
siebie / się |
||
|
N. |
sobą |
||
|
Mc. |
o sobie |
Zaimek siebie w BIERNIKU ma dwie formy siebie/się.
Krótkiej formy się używamy przy czasownikach zwrotnych i zawsze
piszemy ją osobno po czasowniku lub przed czasownikiem, na przykład:
Spotykamy się jutro. Wszyscy się spotykamy jutro. Porównaj z językiem ukraińskim.
TE DWIE FORMY SĄ WŁAŚCIWE TYI.KO JEŻYKOWI POLSKIEMU!
Przypomnij sobie materiał gramatyczny z lekcji 3 str. 92.
Formy czasu preszłego tworzą się od bezokolicznika za pomocą pr/yriwl-ka -/ (1):
pisać — pisał, pisała, pisali, pisały prosić — prosił, prosiła, prosili, prosiły czytać — czytał, czytała, czytali, czytały
|
CZAS PRZESZŁY CZASOWNIKÓW liczba pojedyncza |
|||
|
rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
|
|
1 . (ja) pisałem |
pisałam |
— |
|
|
2. (ty) pisałeś |
pisałaś |
— |
|
|
3. on pisał |
ona pisała |
ono pisało |
|
|
liczba mnoga |
|||
|
forma męskoosobowa |
forma niemęskoosobowa |
||
|
1 . (my) pisaliśmy |
(my) pisałyśmy |
||
|
2. (wy) pisaliście |
(wy) pisałyście |
||
|
3. anitjisalL |
One pisały l! |
Czasowniki w czasie przeszłym odmieniają się przez osoby, liczby i rodzaje.
W języku polskim podobnie jak i w języku ukraińskim czasowniki w licz bie pojedynczej mają trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki, lecz w odróżnieniu od języka ukraińskiego posiadają końcówki osobowe.
W liczbie mnogiej czasu przeszłego czasowniki posiadają dwie formy: męskoosobowa, jeżeli są związane z nazwami osób rodzaju męskiego, na przykład: uczniowie pisali, studenci czytali, nauczyciele sprawdzali: niemęskoosobowa, jeżeli są związane z innymi nazwami, na przykład: uczennice pisały, studentki czytały, koty piły.
PISOWNIA WYRAZÓW z rz i ż
W języku polskim rz i ż oznaczają jeden dźwięk, który najczęściej wymawia się podobnie do ukraińkiego (ж). Rz w niektórych wypadkach brzmi jak [mi]. W wyrazach polskich piszemy rz tam, gdzie w pokrewnych wyrazach ukraińkich jest p. Na przykład: burza — 6ypn, orzech ~— zopix, brzoza —бepesa, lekarz — лікap, morze — Mope.
przy trzy krzyk chrząszcz
przyjaciel patrzeć krzak chrzan
przyjechać trzeba Krzysztof chrzest
ZAPAMIĘTAJ: w wyrazach pszenica, pszczoła, kształt, pszono i innych
zawsze piszemy sz.
Ź zaś piszemy w wypadkach, gdy w ukraińkich wyrazach jest spółgłoska
mc albo 3. Na przykład: żubr — 3y6p, życie — MCummH, żelazo —- 3OJit3o,
łyżka — ложка, nóż —ніж, może —може.
|
ODMIANA RZECZOWNIKÓW DEKLINACJI NIJAKIEJ I PRZYMIOTNIKÓW W LICZBIE MNOGIEJ |
|||||
|
M. |
wysokie drzewa |
stare miasta |
ciekawe muzea |
||
|
D. |
wysokich drzew |
starych miast |
ciekawych muzeów |
||
|
C. |
wysokim drzewom |
starym miastom |
ciekawym muzeom |
||
|
B. |
wysokie drzewa |
stare miasta |
ciekawe muzea |
||
|
N. |
wysokimi drzewami |
starymi miastami |
ciekawymi muzeami |
||
|
Mc. |
o wysokich drzewach |
o starych miastach |
o ciekawych muzeach |
W języku polskim przymiotniki rodzaju nijakiego liczby mnogiej odmie niają się podobno jak w języku ukraińskim.
Rzeczowniki rodzaju nijakiego liczby mnogiej w MIANOWNIKU i BIERNIKU mają końcówkę -a.
DOPEŁNIACZ nie ma końcówki. W niektórych wyrazach przy zbiegu spółgłosek występuje [e] r u c h o m e :
krzesła — krzeseł; jabłka —jabłek;
Rzeczowniki typu muzeum — muzea w tym przypadku przybieraj:) końcówkę -ów,
W CELOWNIKU rzeczowniki maj ą końcówkę -om, charakterystyczną tc>, dla pozostałych rodzajów.
Rzeczowniki rodzaju nijakiego liczby mnogiej w NARZĘDNIKU po siadają końcówkę -ami podobno do języka ukraińskiego.
MIEJSCOWNIK liczby mnogiej przybiera końcówkę -ach tak samo jest l w języku ojczystym.
|
ODMIANA RZECZOWNIKÓW oko, ucho, dziecko -I.JW .LICZBIE MNOGIEJ |
|||||||
|
M. |
oczy |
oka* |
uszy |
ucha |
dzieci |
||
|
D. |
oczu |
ok |
uszu |
uch |
dzieci |
||
|
C. |
oczom |
okom |
uszom |
uchom |
dzieciom |
||
|
B. |
oczy |
oka |
uszy |
ucha |
dzieci |
||
|
N. |
oczami |
okami |
uszami |
uchami |
dziećmi |
||
|
Mc. |
o oczach |
o okach |
o uszach |
o uchah |
o dzieciach |
||
Rzeczowniki oko i ucho w liczbie mnogiej mają dwie odmiany oczy i uszy oznaczają ludzkie i zwierzęce organy, a oka i ucha odnoszą się do przed miotów. Obydwie formy odmieniają się według własnych wzorów.
Rzeczownik dzieci (Im od rzeczownika dziecko) posiada jednakowe końcówki w MIANOWNIKU, DOPEŁNIACZU i BIERNIKU,
Końcówki CELOWNIKA i MIEJSCOWNIKA takie jak u reszty rze czowników rodzaju nijakiego: -om, -ach.
NARZĘDNIK wygląda tak: dziećmi.
POSTAĆ CZASOWNIKÓW W JĘZYKU POLSKIM
CZAS PRZYZŁY PROSTY Czasowniki w języku polskim podobno jak w ukraińskim występują w dwóch postaciach:
|
postać niedokonana |
postać dokonana |
|
czytać |
przeczytać |
|
myć |
umyć |
|
pisać |
napisać |
Czasowniki dokonane tworzą się od czasowników niedokonanych za porno
W czasie przyszłym czasowniki odmieniają się tak samo jak w c/usie teraźniejszym przez osoby i liczby.
Napisać
umyć
|
1p |
Im |
lp |
Im |
|
1. napiszę |
napiszemy |
umyję |
umyjemy |
|
2. napiszesz |
napiszecie |
umyjesz |
umyjecie |
|
3. napisze |
napiszą |
umyje |
, |
WYMIANA SAMOGŁOSEK
W języku polskim tak samo jak w języku ukraińskim często występuje wymiana samogłosek przy tworzeniu nowych wyrazów lub przy odmianie.
|
Najczęściej zachodzą wymiany: |
||
|
A:E |
las — w lesie |
miasto — w mieście; |
|
świat — w świecie |
gniazdo — w gnieździe |
|
|
gazeta — w gazecie |
||
|
O:E |
nosić — nieść |
biorą — bierze |
|
wesoły — weseli |
wozić — wieźć |
|
|
0:0 |
pole — pól |
głowa — główka |
|
wozić — wóz |
robić — wyrób |
|
|
rogi — róg |
sól — soli |
|
|
dół — dołu |
próg — progu |
|
|
Ę:Ą |
mężczyzna — mąż |
zęby — ząb |
|
ręka — rączka |
pięć — piątka |
|
|
dęby — dąb |
mąka — męka |
|
|
kręgi — krąg |
gałązka — gałęzie |
|
|
0:E |
wojna — wojen |
dwójka — dwójek |
|
jaskółka — jaskółek |
pocztówka — pocztówek |
|
|
pies — psa |
Tadek — Tadka |
|
|
rynek — rynku |
lew — lwa |
Przymiotniki rodzaju żeńskiego liczby mnogiej w języku polskim odmie niają się podobnie do ukraińskich przymiotników rodzaju żeńskiego liczby mnogiej. W MIANOWNIKU liczby mnogiej mają one końcówkę -e tak samo, jak przymiotniki rodzaju nijakiego. RZECZOWNIKI rodzaju żeńskiego licz by mnogiej, w MIANOWNIKU mają końcówki: -y: szkoły; -i, -e,: tablice, noce.
Po spółgłoskach k i g zawsze jest końcówka -i. Na przykład: nogi, książki.
DOPEŁNIACZ liczby mnogiej ma kilka końcówek:
CELOWNIK liczby mnogiej posiada jedyną dla rzeczowników wszystkich rodzajów końcówkę -om.
BIERNIK jest równy MIANOWNIKI.
W NARZĘDNIKU występuje też jedyna dla trzech rodzajów końcówka -ami.
MIEJSCOWNIK ma końcówkę -ach wspólną dla wszystkich rodzajów.
|
CZAS PRZYSZŁY ZŁOŻONY CZASOWNIKÓW liczba pojedyncza |
||
|
rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
|
1 . będęjnsał |
będę pisała |
— |
|
2. będziesz pisał |
będziesz pisała |
— |
|
3. będzie pisał |
będzie pisała |
będzie pisało |
|
liczba mnoga |
||
|
forma męskoosobowa |
forma niemęskoosobowa |
|
|
1 . będziemy pisali |
będziemy pisały |
|
|
2. będziecie pisali |
będziecie pisały |
|
|
3. będą pisali |
będą pisały |
|
|
liczba pojedyncza |
liczba mnoga |
|
|
1. będę pisać |
1 . będziemy pisać |
|
|
2. będziesz pisać |
2. będziecie pisać |
|
|
3. będzie pisać |
3. będą pisać |
Czas przyszły złożony tworzy się za pomocą czasownika być w czasie przeszłym i podstawowego czasownika w formie czasu przeszłego lub bezokolicznika.
Czas przyszły złożony przybiera dwie jednakowo poprawne formy: będę czytał — będę czytać.
STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW
Przymiotniki w języku polskim podobno jak i w języku ojczystym posia dają trzy stopnie. Na przykład:
stopień równy — piękny krótki
stopień wyższy piękniejszy krótszy
stopień najwyższy — najpiękniejszy najkrótszy
|
stopień |
przedrostek |
rdzeń |
przyrostek |
|
równy |
|
piękn-bogat- |
~ |
|
wyższy |
— |
piękn bogat |
-lejszy -szy |
|
najwyższy |
naj-naj- |
piękn bogat |
-iejszy szy |
Stopień wyższy tworzy się od rdzenia stopnia równego za pomocą przyrostków -ejsz(y) i -sz(y).
Stopień najwyższy tworzy się przez dodanie przedrostka naj- do formy stopnia wyższego.
Niektóre przymiotniki podobno do ukraińskich maj ą nieregularne stopniowanie:
ZAPAMIĘTAJ
|
mały |
mniejszy |
najmniejszy |
|
dobry |
lepszy |
najlepszy |
|
zły |
gorszy |
najgorszy |
|
duży |
||
|
|
większy |
największy |
|
wielki |
||
|
lekki |
lżejszy |
najlżejszy |
Przy stopniowaniu przymiotników często zachodzą wymiany spółgłosek i samogłosek.
Podobne zasady istnieją w języku ukraińskim.
r: rz — mądry — mądrzejszy
n : ń — cienki — cieńszy
1:1 — biały — bielszy
s : ż — bliski — bliższy
k: ż — lekki — lżejszy
W języku polskim przymiotniki rodzaju męskiego liczby mnogiej okreś lające rzeczowniki nieżywotne odmieniają się tak samo, jak przymiotniki rodzaju żeńskiego i nijakiego, w MIANOWNIKU liczby mnogiej mają koń cówką -e.
Rzeczowniki nieżywotne rodzaju męskiego w liczbie mnogiej w MIANOWNIKU posiadają końcówki -y, -i, -e:
c) po spółgłoskach miękkich oraz c, dz, sz, ż(rz) — końcówka -e.
DOPEŁNIACZ liczby mnogiej ma końcówki: -ów, -y, -i.
CELOWNIK jest jednakowy dla wszytkich rzeczowników w liczbie mno
giej i ma końcówkę -om.
BIERNIK jest równy MIANOWNIKOWI.
W NARZĘDNIKU występuje jedyna dla trzech rodzajów końcówka -ami.
MIEJSCOWNIK ma końcówkę -ach.
TRYB ROZKAZUJĄCY CZASOWNIKÓW Tryb rozkazujący tworzy się od tematu czasu teraźniejszego. Formy 2 osoby liczby pojedynczej i l i 2 osoby liczby mnogiej — są proste: pisz, piszmy, piszcie. Rozkaźnik nie ma formy l osoby liczby pojedynczej. Formy 3 osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej są złożone: niech piesze, niech piszą.
|
liczba pojedyncza |
liczba mnoga |
|
1. — — — |
czytajmy, piszmy, róbmy |
|
2. czytaj, pisz, rób |
czytajcie, piszcie, róbcie |
|
3. niech czyta, niech pisze, niech robi |
niech czytają, niech piszą, niech robią |
WYMIANA SPÓŁGŁOSEK
(ciąg dalszy)
d: di: dz chód — chodzić — chodzenie
g : ż : dz noga — nóżka — nodze
z: ź: ż mróz — mrozie — mrożony;
d: di uroda — urodzie
z: ż bluza — bluzie
zn : źń ojczyzna — ojczyźnie
|
ODMIANA RZECZOWNIKÓW ŻYWOTNYCH NffiOSOBOWYCH I PRZYMIOTNIKÓW RODZAJU MĘSKIEGO W LICZBIE MNOGIEJ |
|||||
|
M. |
rasowe psy |
wielkie ptaki |
gniade konie |
||
|
D. |
rasowych psów |
wielkich ptaków |
gniadych koni |
||
|
C. |
rasowym psom |
wielkim ptakom |
gniadym koniom |
||
|
B. |
rasowe psy |
wielkie ptaki |
gniade konie |
||
|
N. |
rasowymi psami |
wielkimi ptakami |
gniadymi końmi |
||
|
Mc. |
o rasowych psach |
wielkich ptakach |
gniadech koniach |
||
W języku polskim przymiotniki rodzaju męskiego liczby mnogiej okreś lające rzeczowniki żywotne nieosobowe rodzaju męskiego liczby mnogiej odmieniają się podobno do przymiotników określających rzeczowniki nieżywotne rodzaju męskiego liczby mnogiej (patrz lekcję 11 str. 184).
Rzeczowniki żywotne rodzaju męskiego w liczbie mnogiej w
MIANOWNIKU mają końcówki -y po spółgłoskach twardych, po k, g
(i)e, po miękkich oraz j, c, <fe, cz, dz, sz, i (n) i.
DOPEłNIACZ -ów najczęściej po spółgłoskach twardych; -i, -y — po miękkich/, c, dz, cz, di, sz, ż(rz).
CELOWNIK jest jednakowy dla wszystkich rzeczowników liczby mnogiej — ma końcówkę -om.
BIERNIK jest równy MIANOWNIKOWI.
NARZĘDNIK ma końcówkę -ami charakterystyczną dla wszystkich rodzajów, oprócz rzeczownika konie mającego w tym przypadku formę końmil
MIEJSCOWNIK we wszystkich rodzajach liczby mnogiej ma końcówkę -ach.
Formy trybu przypuszczającego twor/<i sit; od trzeciej osoby czasu prze szłego za pomocą cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście, -by.
Porównaj tworzenie trybu warunkowego w ję/yku ukraińskim a polskim. Zwróć uwagę na to, że w języku polskim ka/da osoba ma swoją formę. Na tym i polega różnica tworzenia tego trybu w ję/yku polskim i ukraińskim.
Cząstka -by w zdaniu może stać przed czasownikiem, po czasowniku.
Na przykład: Chętnie czytałbym twe listy. Chętnie bym czytał twe listy.
Druga forma jest charakterystyczna dla języka mówionego.
Formy trybu przypuszczającego używa się w znaczeniach:
|
ODMIANA RZECZOWNIKÓW I PRZYMIOTNIKÓW w liczbie mnogiej (męskoosobowych) |
||||||
|
M. |
grzeczni |
uczniowie |
studenci |
wielcy |
aktorzy |
|
|
D. |
grecznych |
uczniów |
studentów |
wielkich |
aktorów |
|
|
C. |
grzecznym |
uczniom |
studentom |
wielkim |
aktorom |
|
|
B. |
grzecznych |
uczniów |
studentów |
wielkich |
aktorów |
|
|
N. |
grzecznymi |
uczniami |
studentami |
wielkimi |
aktorami |
|
|
Mc. |
o grzecznych |
o uczniach |
o studentach |
o wielkich |
o aktoracli |
|
|
M. |
mili |
chłopcy |
starzy |
lekarze |
||
|
D. |
miłych |
chłopców |
starych |
lekarzy |
||
|
C. |
miłym |
chłopcom |
starym |
lekarzom |
||
|
B. |
miłych |
chłopców |
starych |
lekarzy |
||
|
N. |
miłymi |
chłopcami |
starymi |
lekarzami |
||
|
Mc. |
o miłych |
chłopcach |
starych |
lekarzach |
MIANOWNIK rzeczowników męskoosobowych (patrz str. 70, 103, lelcja l i 4) w liczbie mnogiej ma specyficzne końcówki -i, -y, -e, -owie.
Końcówkę -i mają rzeczowniki, których temat kończy się na spółgłoskę twardą. Spółgłoska twarda wymienia się z miękką t:ć, d:dź:
chłop — chłopi student — studenci
klown — klowni sąsiad — sąsiedzi
mężczyzna — mężczyźni solista — soliści
Końcówkę -y mają rzeczowniki:
1) których temat kończy się na k, g, r przy czym zachodzą wymiamy:
g: <fe, r : rz, k : c:
Norweg — Norwedzy aktor — aktorzy Polak — Polacy
2) kończące na -ec w liczbie pojedynczej:
Ukrainiec — Ukraińcy chłopiec — chłopcy
Końcówkę -e mają rzeczowniki, których temat się kończy na spółgłoskę miękką: lekarz — lekarze nauczyciel — nauczyciele przyjaciel — przyjaciele Niektóre rzeczowniki mają końcówkę -owi: pan — panowie syn — synowie Arab — Arabowie profesor — profesorowie uczeń — uczniowie
W DOPEŁNIACZU najczęściej występuje końcówka -ów. Rzadziej -/, -y, na przykład: chłopów, królów, nauczycieli, lekarzy.
CELOWNIK jest zawsze jednakowy dla wszystkich rodzajów i posiada końcówkę -om.
BIERNIK jest równy DOPEŁNIACZOWI.
NARZĘDNIK i MIEJSCOWNIK mają takie końcówki, jak inne rzeczowniki: -orni, -ach.
Przymiotniki formy męskoosobowej w MIANOWNIKU mają dwie : -ż -y; l) przed końcówką -/'zachodzą wymiamy; ąpas-ty—&p/zsz'/l-— chudzi; głuchy — głusi; duży — duzi; wesoły — weseli; pusty — eorbaty—garbaci; zły—źli. 2. przed końcówką -y zachodzą wymiany: - drodzy; wysoki — wysocy; stary — starzy. W pozostałych przypadkach końcówki są równe końcówkom formy napfcoosobowej. lyiko BIERNIK ma końcówkę taką jak DOPEŁNIACZ.
ZAPAMIĘTAJ:
Zaimki w języku polskim odmieniają się jak przymiotniki. Zwróć uwagę na końcówki MIANOWNIKA liczby mnogiej w formach męskoosobowej i niemęskoosobowej. Oraz na wymiany spółgłosek przed tymi końcówkami
OGÓLNE WIADOMOŚCI O IMIESŁOWIE
W języku polskim istnieją imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe.
Imiesłowy przymiotnikowe (w języku ukraińskim dienpuKMemnuKu) maj;) właściwości czasowników i przymiotników, oznaczają czynność lub stan, ale odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje jak przymiotniki. Takie imiesłowy nazywamy odmiennymi.
Na przykład: piszący, pisany, czytająca, czytana, myjące się, umyte.
Imesłowy przysłówkowe (w języku ukraińskim dienpucnienuKu) maji| właściwości czasowników, oznaczają czynność lub stan, podobnie jednak juk przysłówki są one nieodmienne.
Na przykad: otwierając, otworzywszy, uzupełniając, siadając, usiadłszy, pisząc, czytając.
Najczęściej w zdaniu imiesłowy nie wydzielamy przecinkami.
PAGE 4