У вас вопросы?
У нас ответы:) SamZan.net

Аномалии личности

Работа добавлена на сайт samzan.net:

Поможем написать учебную работу

Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.

Предоплата всего

от 25%

Подписываем

договор

Выберите тип работы:

Скидка 25% при заказе до 29.12.2024

Ілешева Р.Г. Медициналық психология. Алматы, 1994.

Братусь Б.С. "Аномалии личности", М., 1990

Зейгарник Б.В. "Патопсихология",М., 1987

Хомская Е.Д. "Нейропсихология", М. 1990

Лурия А.Р. "Основы нейропсихологии", М., 1973

Личко А. Е. "Психопатии и акцентуации характера у подростков", М. 1986

  1.  Қабылдаудың қандай бұзылыстары жедел госпитализациялауға көрсеткіш болып табылады:

императивті галлюцинациялар:
  1.  Түзетуге жатпайтын, ауру негізінде пайда болған патологиялық ойлар

сандырақ ойлар:
  1.  Моторлық тежелу - байқалады:  

депрессивті синдромда:
  1.  Шындыққа сәйкес келмейтін және коррекцияға келмейтін, науқастың санасын толық билейтін патологиялық негізде дамитын ойлар:

сандырақ:
  1.  Эмоцияның тегістелуі, төмендеуі (уплощенность) -  кездеседі:

апато-абулияда:
  1.  Өзін-өзі кінәлау және өзін-өзі жою ойлары -  байқалады:

депрессивті синдромда:
  1.  Төменде көрсетілген бұзылыстардың қайсысы шизофренияда болады

психикалық автоматизм,
  1.  Бас миының жедел жарақатында жиі мынадай синдром дамиды

сананың сөну синдромы:
  1.  Сана келесі реттілікте сөнеді:

обнубиляция, сөну, сопор, кома:  
  1.  Сананың қарауытуы мынадай жағдайда дамиды:

бас-миының жарақаттық ауруында:

  1.  Делирий келесі аурулардың құрылымында пайда болады

эпидемиялық энцефалиттің жедел сатысында:

  1.  Қандай факторлар олигофренияның себебі болып табылады:

Даун ауруы:

  1.  Төменде берілгендерден кататониялық қозуға тән симптомды көрсетіңіз:

стереотипиялар:

  1.  Транквилизаторлар тобына төменде келтірілген препараттардың қайсысы жатқызылады:

реланиум:
  1.  Науқас мына жағдайда өз-өздеріне қауіпті болып саналады:

депрессия:
  1.  Психиятрияда нозологиялық жолдаманың көшбасшысы болып табылады:

Крепелин:

  1.  Шұғыл госпитализация мынаның болуында талап етіледі:

императивті галлюцинациялар:

  1.  Шұғыл госпитализацияға көрсеткіш болып табылады:

психомоторлы қозулар:

  1.  Психикалық науқастарды зерттеудің қандай әдістері клиникалық әдістерге сай келеді:

сұрақ-жауап
  1.  Психикалық аурулардың алдын алуға бағытталған әлеуметтік және медициналық жүйелердің шаралары, бұл:

психопрофилактика:

  1.  Біріншілік психопрофилактиканың мақсаты:

психикалық аурулардың дамуының алдын алу:
  1.  Үшіншілік психопрофилактиканың мақсаты:

әлеуметтік сауықтыру, ұстап тұрушы терапия мен психотерапия өткізу:

  1.  Психиатриядағы медициналық құралдар мен емдеу әдістері:

диагностикалық және емдеу мақсаттарында қолданылады:

  1.  Мәжбүрлі түрде госпитализациялау кімнің жолдамасы бойынша жүзеге асырылады:

соттың:
  1.  Еріксіз жағдайда психиатриялық стационарға орналастырылған тұлға, мынадай уақыт ішінде дәрігер-психиатрлармен комиссиялы түрде тексерілуге керек:

48 сағат:

  1.  Психикалық ауруды анықтауға -  құқығы бар: дәрігер-психиатрдың:

дәрігер-невропатологтың,
  1.  Психикалық денсаулық жағдайы туралы басқа дәрігер-маманның қорытындысы:

алдын ала қойылған диагноз болып табылады:

  1.  Көмек көрмсету кезінде дәрігер-психиатр:

заң актысы арқылы шешімге келеді:

  1.  Дәрігерлік этика мен деонтология негізіне барлығы жатады, мынадан басқа:

рационализм:
  1.  Еңбек экспертизасының мақсаттары – анықтайды:

әскери жұмысқа қабілеттіліктің қалпына келуіне мүмкін болатындай емделуін,

  1.  Әскери психиатриялық экспертизаның мақсаттары – анықтайды:

онейроид:
  1.  Шизофрения кезінде - байқалуы мүмкін:

кататониялық ступор,

  1.  Шизофрения кезінде байқалады:

эмоциональді қатаюмен:

  1.  Шизофрения кезінде эмоциональді әрекеттіліктің бұзылысы байқалады:

апато-абулиялық:

  1.  Шизофрения кезінде мына синдром байқалады:

маниакльді-депресиялық психоз:

  1.  Жыл мезгілімен мына ұстамалар байланысты болуы мүмкін:

тұқым қуалаушы патология:

  1.  Шизофренияның этиологиясында маңызды рөлге ие

депрессивті синдром:

  1.  Шизофрения кезінде антидепрессанттарды тағайындауға көрсеткіштер:

апатико-абулиялық синдром:

  1.  Психикалық дефекттің соңғы жағдайының белгісі:

шизофренияға:
  1.  Стереотипиялар мен импульсивті әрекеттер - тән:

кататониялық ступорға:

  1.  Жатырішілік қалып мынаған тән:

активті негативизм:

  1.  Қозғалыссыз жатқан науқасты тамақтандыруға талпынғанда, ол аузын жұмып, ашуға мүмкіндік бермейді:

рационализм:
  1.  Шизофренияның жедел ұстамасының айқын көрінуі:

сананың онейроидты қараңғылануы:

  1.  Заманауи клиникалық тәжірибеде шизофренияның қай типі жиі кездеседі:

параноидты:
  1.  Нейролептиктерді тағайындауға көрсеткіш болып табылады:

сандырақ пен галлюцинациялардың болуы:

  1.  Нейролептикалық синдромы бар науқасты емдеуді таңдаңыз:

циклодол:

  1.  Интермиссиялардың болуы - тән:

 рекуррентті шизофренияға (периодты):

  1.  Үдемелі аутизация мынаған тән:

үздіксіз-ағымды шизофренияға:

  1.  Шизофренияның қолайлы ағымының белгілері:

психотикалық уайымдаулардың жоғары эмоциональді толықтылығы:

  1.  Маниакльді-депресиялық психоз кезінде - байқалады:

аффективті сфераның бұзылысы:

  1.  Маниакльді-депресиялық психоздін маниакальді фазасы үшін келесі белгілер тән:

қозғалыстық тежелу, жеделдеген ой, жоғарылаған көңіл-күй:

  1.  "Шизофрения" терминін алғаш рет ұсынған:

Е.Блейлер:

  1.  Маниакальді және маниакальді-сандырақтық жағдайларда көрсетілген:

галоперидол:
  1.  Шизофрения - сипатталмайды:

делириозды қозумен:

  1.  Шизофренияның қолайлы ағымына қандай клиникалық формалар тән болатындығын көрсетіңіз:

циркулярлы:
  1.  Жасөспірімдік қатерлі шизофрения мына түрде өтеді:

жай түрі
  1.  Шизофренияның психопатологиялық құрылымына - кіреді:

психикалық автоматизмдер:
  1.  Шизофрения кезіндегі эмоциональді әрекет келесі бұзылыстар түрінде көрінеді:

эмоциональді топастықпен:
  1.  Шизофрения кезінде тән синдром болып - табылады:

кататониялық ступор:
  1.  Шизофренияның соңғы синдромдары болып  -табылады:

апато-абулиялық:
  1.  Шизофрения кезінде кездесетін синдром:

парафренді:
  1.  Нейролептик галоперидол мына жағдайда көрсетілген:

шизофренияда:
  1.  Шизофрения – бұл:

эндогенді ауру:
  1.  Шизофрения кезіндегі негативті симптомдар:

эмоциональді төмендеу:
  1.  Активтіліктің төмендеуі, әрекетсіздік – бұл:

Абулия:
  1.  Шизофренияның жай түрі үшін - тән емес:

тұрақты сандырақ:
  1.  Шизофренияның ерекше формаларына - тән емес:

маниакальді-депрессивті психоз:
  1.  Паранойяльді синдром құрамындағы сандырақ мынадай болады:

монотематикалық:
  1.  Шизофренияның емінде міндетті түрде - қажет:

психофармакотерапия:
  1.  Шизофренияның емінде - қолданылмайды:

гипнотерапия:
  1.  Параноидты шизофренияның клиникасында мына синдромдар кездеседі:

паранойяльді синдром:
  1.  Шизофренияның паранойдты формасы үшін қандай симптомдар тән:

соңына түсудің сандырақ ойлары:
  1.  Шизофренияның кататониялық формасы үшін - тән:

мутизм
  1.  Шизофренияның параноидты формасы тән емес:

сананың онейроидты қараңғылануы
  1.  Циклотимия - бұл:

маниакальді-депрессиялық психоздын амбулаторлы формасы:
  1.  Қай симптомдар маниакальді-депрессиялық психоз үшін тән:

ойлау  процестерінің жеделдеуі:
  1.  Маниакальді-депрессиялық психоздың маниакальді фазасына - тән болып табылады:

өз тұлғасын аса жоғары бағалау:
  1.  Маниакальді-депрессиялық психозга тән ерекшеліктердің бірі:

фазалық, интермиссиялар:
  1.  Психогенияның  психопатологиялық феномендеріне жатқызылмайды:

аменция:
  1.  Эпилепсия кезінде сананың бұзылысы мынадай :

сананың қараңғылану жағдайы:
  1.  Церебральді атеросклероздың бастапқы сатыларында жиі болатын синдром:

астениялық:
  1.  Эпилепсия кезіндегі мынадай қорқынышты көру галлюцинациялар болады:

сананың қарауытқан жағдайында:
  1.  Соматикалық аурулар кезіндегі психоорганикалық синдромның варианты болып табылады:

астениялық:
  1.  Миокард инфарктының жедел кезеңіндегі психикалық  бұзылыстарға тән емес:

кататониялық симптоматика:
  1.  Жүре пайда болған иммундық тапшылық синдромымен  (ЖИТС) қауіп – қатер топтары науқастарының психикалық бұзылыстары мына түрде көрінеді:

невротикалық синдром:
  1.  Науқаста күшті психожарақаттық жағдайдан кейінгі реактивті психоз жағдайы қалай аталады:

жалған деменция:
  1.  Сандырақтың қандай түрлерінің нақты жүйесі бар:  

паранойяльді сандырақ :
  1.  Психосоматикалыққа келесі аурулардың барлығы жатады, біреуінен басқасы:

асқазан және тоқ ішек рагы:
  1.  Науқас сабырлы, мимикасы аз, әңгімеге қызығушылық танытпайды:

апатия
  1.  Психикалық ауру негізінде пайда болатын, дұрыс емес және түзетуге келмейтін ойлау  - аталады:

сандырақтық ой:
  1.  Науқастардың қоғамдық қаупін анықтайды:  

қудалау сандырақтық ойлары:
  1.  Сандырақтық бұзылыстар кезінде тағайындалады:  

галоперидол:
  1.  Кандинский-Клерамбо  синдромы -  байқалады:  

параноидты шизофренияда:
  1.  Корсаков синдромы кездеседі:  алкогольді

психозда:
  1.  Шынайы галлюцинацияларға - тән:

қабылданатын объектінің шынайылығын түсіну:     
  1.  Айналадағы заттарды өзгерісті қабылдау - аталады

:  дереализация:
  1.  Паранойяльді синдромға - тән:  

интерпретативті сандырақ:   
  1.  Науқас шындығында болмаған қияли естеліктерін айтады. Бұл :

конфабуляция:
  1.  Толық қозғалыссыздық жағдай - бұл:

ступор:
  1.  Белгіленген уақыттың естен шығып қалу:

амнезия:
  1.  Естегі жоғалған аралықтарды ойдан шығарылған ойлармен толтыру:

конфабуляция:
  1.  Бас-ми жарақатынан бірнеше минут, күндер, тіпті апталар алдында болған оқиғалардың естен жоғалуы, бұл:

ретроградты амнезия:
  1.  Бас-ми жарақатының салдарынан естен танып, өзіне келген соң кейбір кезеңдердің естен шығуы, бұл:

антероградты амнезия:
  1.  Маниакальді жағдайдың жеңіл дәрежесі:

гипомания:
  1.  Эйфория  - жиі кездеседі:

психоорганикалық синдромда:
  1.  Депрессивті синдром критерийлеріне -  жатпайды:

гипертимия:
  1.  Психикалық функцияның тұрақты немесе уақытша психопатологиялық синдромының болмауы:

негативизм;
  1.  Невропатия синдромы жүйке психикалық әсер етудің қай деңгейіне жатады:

периферилікке;
  1.  Невропатия себептерін көрсет:

тұқымқуалаушылықтың бұзылуы;
  1.  Невропатия синдромы бар балалардың ұйқысы бұзылады. Артық синдромды көрсет:

күндізгі ұйқы сұрау және түнде қайта қайта ояну,
  1.  Невропатия синдромы қай жаста тегістеле бастайды:

мектеп жасымнда;
  1.  Ерте балалар аутизмнің пайда болуы ерекше патологияға байланысты. Ол...:

эмоционалды сфераның дамымауы;
  1.  Гипер – деген сөз нені білдіреді:

даму аномалиясы;  
  1.  Ерте пайда болған  балалар аутизмі сондромы анық  қашан байқалады:

6-дан 9 жасқа дейін.
  1.  Аутист балаларды басқа балалардан не ажыратады:

өз жастарынан үлкен көрінеді;
  1.  Бұл синдромның пайда болу себептері ағзада майлы қышқылдардың және минералды заттардың жетіспеушілігі, тұқымқуалаушылық, ананың жүкті болған кезіндегі  денінің сау болмауы:

ДЦП;
  1.  Аурулардың қайсысы психогенді аурулардың түрі болып табылмайды:

прогрессивті паралич:

*ХХ ғ. басында Америка Құрама Штатында бихевиористік бағыт кеңінен құлаш ұрып тарады, ол бағыт белгілі стимулға жүріс-тұрыстық реакция психиканың көрінуі ретінде қарастырады. Психологияда бұл бағыттың негізін салушы Джон Уотсон болып табылады. Оның теориясы бойынша зерттеудің негізі шартты рефлекстердің физиологиялық механимдерінің қалыптасуы болуы керек. Бұл И.П.Павловтың концепциясымен В.М.Бехтеревтың объективті психология пастулатымен жалпы бір бағытта. Бихивиоризм теориясынан шығатыны,  психика организмнің сыртқы және ішкі стимулдарға белгілі жүйелі реакция ретінде қабылданады. Бихевиоризм бірінші деңгейлі ролі оның жүріс-тұрысын көрсететін адам іс қимылы  болып табылады.

* К.Левин көзқарасы бойынша невроздарды емдеу сондай-ақ таным процесстерін түзетуде биологиялық және әлеуметтік қажеттіліктердің өзара әрекеті жетекші орынға ие немесе олардың арасында белгілі өзара байланыс және иерархия бар. Адамды қоршаған кез келген объектінің белгілі энергиясы мен заряды бар. нәтижесінде қоршаған әлем объектілері психологиялық кеңістікте қысымның туындауына ықпал етеді. Осыған байланысты жағымсыз эмоциялар қысымды және агрессияны күшейткенімен, жағымды эмоцияларды әлсіретеді.

* Соңғы 10 жыл ішінде психология мен психиатрияға біраз елдерде экзистенционализмнің әсері біршама сезіледі, оның негізін  салушы неміс оқымыстысы – философы М.Хайдегер (1927) деп айтуға болады. Сәйкесінше оның көзқарастарын толықтырып дамытқан  А.Маньковский, Э.Гитраус, Л.Бинсвангер, адам өзінің психикасымен жасалған белгілі «эскизді»  әлемде өмір сүреді, оның өзінің «концепциясы» болады, адам өзі үшін дәл сол шетті, сол «терезені» ашады, ол оның тұлғалық табиғатына сәйкестендірілген болу керек. Жеке адамдар әлемге  санадағы тесік арқылы қарайтындай, әркім өзінің санасы арқылы. Сондықтан да кез келген индивидуум өзінің қоршаған ортасын өзінше қабылдайды. Әсіресе әйгілі сусуретшілер мен музыканттар, ақындар мен өнертапқыштардың «санасыздағыны тесіп», терезелері ерекше болып келеді. Өзіндік тұлғаның  «эскизі» шеті оның өзіндік санасын анықтайды. Экзистенциалистердің көзқарасына сәйкес өзіндік сана үздіксіз даму – көріну және пайда болу үстінде болады. Тұлғаның ішкі әлемін түсіну, ал керек жағдайда қайта қалыптастыру және реконструкция оның экзистенциалистік анализдің негізгі міндеті болып табылады.

Сонымен қатар бұл бағыттың өкілдері реалды шындықтың психикадағы объективті бейнесін талдамайды, олар тұлғаның кенеттен пайда болып индивидуалды психологиялық ерекшеліктерін таңдайды.

*Медициналық психология – психология мен медицина арасында пайда болған қазіргі кезде дамып келетін психологияның саласы. Оның мәліметтерінің психология мен медицина үшін теориялық және қолданбалы маңызы бар. Сондықтан оны қолданбалы салаларға жатқызуға болады.

*Медициналық психологияның пәні науқастың психиккалық іс әрекетінің ерекшеліктері және олардың ауруды патогенетикалық пен дифференциалдық диагностикалауда, емдік шараларды тиімдету мен алдын алудағы мәні болып табылады.

Медициналық психологияның бөлімдері: патопсихология,  нейропсихология, психосоматика, психотерапия және психокоррекция.

Патопсихология – психологии, психопатологии және психиатрия арасында пайда болған бағыт. оның негізін салған Б.В.Зейгарник.

Нейропсихология психологии, неврологии және нейрохирургия арасында пайда болған бағыт, негізін салған – атақты невролог және психолог  А.Р.Лурия.

Психосоматика – соматикалық аурулардың пайда болуы мен динамикасына психологиялық факторлардың әсерін зерттейтін медициналық психологияның бағыты.

Психотерапия адамның психикасына емдеу мен денсаулығын сақтау мақсатымен тиімді әсер етуді қарастыратын бағыт.

*Медициналық психологияның негізгі әдістеріне  психодиагностиканы, психотерапияны, психокоррекцияны, психологиялық кенес беру мен дамытушы психологиялық жұмысты жатқызуға болады.

*Шынайы медициналық тәжірибеде патология көптеген жағдайларда аурумен, ал норма – денсаулық пен ұштасады

*Нозоцентризм – дәрігірдің ойлауы ауруды іздеуге бағытталған. Адам психикасының кез келген көрінісі аурудың симптомы, аурудың қасиеті немесе синдромы ретінде қарастырылады. Яғни, адам психикасының әртүрлігі девианттылығы, арудың «жасырын», «дамымай қалған» немесе анық сипаттары ретінде қарастырылады

*Нормоцентизм – дәрігіердің ойлауы тек санногендік факторларды іздеуге бағытталғын. Жүріс-тұрыстың ауытқыған формалары жағдаймен, тәрбиемен, әлеуметтік шындық пен түсіндіріледі де, психикалық денсаулық төңірегінде қарастырылады. Бұл принципті абсолютизациялау антипсихиатрияның негізінде жатыр

*Психопатологиямен қатар жалпы психология шеңберінде 20 ғ. басында ерекше қолданбалы білім саласы пайда болды – ол,  патологиялық психология. Оның міндеттері болып «ередегі емес»  психикалық шеңбердің көрінісін «ережедегі» адамдардың психологиясын жақсы таңып білу үшін мақсатпен зерттеу жатады.. Жарымжан пациенттерде байқалатын психика бұзылыстары патопсихологияда, жалпы психикалық өмір феноменіне сайкес орынын және мағынасын толық түсінуге , және де қандай да болмасын психологиялық теориялардың ақиқаттылығын тексеруге,және психологиялық білім саласындағы жаңа проблеманы аңғаруға мүмкіндік береді.

*Патопсихология клиникалық психологияны саласы ретінде клиникалық психологияның ерте кезенінде бірінші болып жылдам дамыды. Психиатрияға деген қызығушылық бүгінге дейін зор блғанымен,  практика жεне медицина саласында ең аз теория, және ең күрделі практикалық шеңберде қарастыры, көбірек деңгейде психология саласында қарастырылған.Бұлай болуы, оның пεні ерекше дерттер классы – мεні барлық психика бұзылыстарында көрінетін психикалық ахуалдар болғандықтаг. Психикалық ахуалды зерттеу үшін, алдымен психиканың көп қырлы көрінісін білу қажет. Міне сол себептен психиатрия үшін психологиялық білім өте маңызды. Бұл туралы 1876 ж. И.М.Сеченов ескертіп жазған « дене  патологиясының негізінде физиология жатқан  сияқты психиатрия негізі болып психология жатады» деген.

*психологиялық лаборатория 1885 жылы Казаньда *В.М.Бехтерев бастауымен психоневрологиялық клиникаларда жεне ғылыми – зерттеу қызметтерінен өзге, психикалық науқас адамдарға жεрдем беру практикасына тікелей қатысты қолданбалы аспектілер де жүзеге аса бастады.

*Патопсихологияд психопатология атты психиатрияның тарауымен тығыз байланыста. Бұл пәндердің атаулары ежелгі грек тілінің түбірінен тұрады: * «пато»- «қасірет», «ауру», «псюхе» – «жан», «психика» және «логос» -  «ілім», «зерттеу» деген.

* Б.В.Зейгарник: «патопсихология психологиялық пεн ретінде нормадағы психика құрылымының даму  заңдылықтарынан шығады. Ол психикалық іс – εрекеттін жεне тұлға қасиетін қалыптасу заңдылығы және психикалық процесстердің нормада жүруі мен бұзылу заныдылығын салыстырып, ми дың бейнелеу қызметінің қателік заңдылығын зерттейді».

*Патопсихологияның іргелі теориялық негізі болып Л.С.Выготскийдің жεне оның ізбасары А.Н.Леонтьев, А.Р.Лурии зерттеулері жатады. Л.С.Выготскийдің психиканың генезисі жεне табиғаты туралы идеясы ХХғ 20-30жылдары жоғары психика қызметінің мεдени тарихи даму теориясы шеңберінде қисындап мазмұндаған. Бұл тұжырымдама іргелі отандың психологияның салаларының ( жалпы психология, даму психологиясы, жас психологиясы, педагогикалық психология) дамуының негізін салған.

 *Л.С.Выготский қазіргі психология қолдануына  жоғары психикалық қызмет ЖПҚ (ВПФ)  ұғымы негізгі ретінде кіргізілді. Жоғары психикалық қызмет бірден дамымайды, ол оқыту, тεрбие жεне қарым – қатынас процесінде дамып жүзеге асады.

*Клиницистерге практикалық жәрдем беруге осы міндеттердің барлығысы өзінше маңызды болғанымен, өте жиі психиатриялық станционарда психологқа біріншісін шешу болып келеді.

    Психикалық жетілмеу

Олигофрения – ерте балалық шақта пайда болған немесе туа біткен ауырсыну қалыптар тобы, олар интеллектуалдық кемшіліктін басым болуымен сипатталатын психиканын дамымай қалуы. Сонымен қатар, бұл кемшілік өмір бойы өзгермей, эмоционалдылықтын, моториканын, қабылдаумен зейінніңжетілмеуімен сипатталады.

Олигофрениялық кемақылдық ересек жастан пайда болатын бас мидын органикалық зақымдануынан пайда болатын кемақылдықтан ерекшеленеді. Ақырғысында бар психикалық қасиеттердін ыдырауы болса, олигофриния кезінде бұл қасиеттер дамымайды.  

Аурудың фомасына қатысты емес олигофрения кезіндегі психикалық жетілмеудің үш тобын көрсетеді: идиотия, имбецильділік және дебильділік.

Идиотия (лат. “idiotea” — нақұрыс) – олигофренияның ең ауыр формасы. Науқастардың психикалық дамуы үш жасар баланың дамуына дейінгі кезеңге жетпейді. Олар өздерін күте алмайды.

Имбецильность (лат. “imbecillus” — әлсіз)– олигофренияның орташа дәрежесі. Науқастардың сөздік қоры аз, эмоционалдық реакциалар дамыған, өзін күте алады, қол еңбектің қарапайым түрлерін меңгере алады. Олардың психикалық дамуы 3—7-жасар баланың деңгейіне сәйкес келеді.

Дебильділік – психикалық жетілмеудің ең жеңіл дәрежесі.  Науқастар арнайы мекемелерде мектептік және кәсіби оқытуға  қабілетті. Олардың сөздік қоры үлкен, Қоршаған отрадағы жағдайларды олар бір жақты қабылдайды. Олар өте сенгіш болып келеді және өзбетінше өмір сүруге қабілетті. Дебильдердің психикалық дамуы 8—12 жасар балалардың деңгейіне сәйкес келеді.

*Психикалық дамудың тежелуі дегеніміз - баланың психикалық дамуынң темпі бойынша тежеленуі, оның уақытша сипаты болады. "Тежелу" деген түсінік жасқа дамудың деңгейінің сәйкес келмеуі. Егер осы категориядаға балалар үшін адекватты жағдайлар жасалатын болса, қиындықтар тез арада шешіледі.

*Дисгармониялық психикалық даму эмоционалдық-еріктік өрістің бұзылысы мен байланысты. Оған тәрбиенің қолайсыз жағдайынан пайда болатын психопатиялар мен тұлғаның патологиялық дамуын жатқызуға болады.

*Мінез акцентуациясы  дені сау және психопатиядан зардап шеккендер арасында орналасқан. Оны көріну дәрежісіне байланысты екіге бөледі: анық және жасрын.

*Анық акцентуация - бұл норманың шеткі варианты, ол үшін қанағаттарлық бейімділік, жүріс тұрыстың уақытша бұзылыстары мен ауытқулары, бірақ, мінездің үшкірленген көріністері тән.  

*Жасырын акцентуация - мінездің үшкірленген бітістері тек шамадан тыс психотравмалық жағдайларда көрінетін норманың қалыпты варианты.

Психопатиялар - бұл мінез аномалиясы, олар а) адамның психикалық сипатын анықтайды, б) өмір бойы үлкен өзгерістергі ұшырамайды, в) қоршаған әлеуметтік ортада бейімделуіне кедергі болады. .

*Психопатиялар мен мінез акцентуацияларының топтастырылуы:

1. Конституционалдық-қызба (гипертимдік түрі)

2. Конституционалдық-депрессивтік

3. Лабильдік (эмотивтік-лабильдік, реактивті-лабильдік)

4. Неврастениктер (астено-невротикалық түрі)

5. Психастениктер

6. Параноидтік топ

7. Эпилептоидтік топ

8. Истероидтер (истероидтік түрі)  

9. Тұрақсыз (тұрақсыз түрі)

10. Конформдық түрі

*Дисгармониялық психикалық даму, мінез акцентуациясы мен психопатия ( К.Леонгард, А.Е. Личко)

*Ектіндеу(акцентуация) – адам мінезіндегі кейбір белгілердің күшейюі , яғни (мен мұндалап)тұруы, ол патологияға оңай ауысатын мінез белгілері.Екпіндеу жеке мінездің патологиясы емес, бұл сау адамдарда кездесетін жан иқұбылысы. Ресей психологтары, профессор А.Е.Личко жас өспірімдер мен жастарға, олар тұлға ретінде әлі толық қалыптаспаған кезде, сай келеді деп есептеген клиникалық тәжірибеде “Мінез екпіндеулері”, “тұлға екпіндеулері” деген ұғыммен қатар ұлғайған жастағы адамдарға қатысты қолданылады. Көрініс беруіне қарай мінез екпіндеулерін екі деңгейге бөлеміз: ашық және жасырын.

*Психикалық аурулар бас миының патологиясымен негізделеді және психикалық іс әрекеттің  бұзылуы түрінде көрінеді. Психикалық аурулардың пайда болу себептері ішкі (эндогенді) және сыртқы (экзогенді) болып бөлінеді. Эндогенді бұл көбіне констутицоналды генетикалық факторлармен анықталады. Бұл топқа шизофрения мен маниакалді депрессивті психозды жатқызады. Экзогенді аурулар сыртқы ортаның әсерімен негізделеді. Оған әртүрлі гегнездегі бас миының органикалық зақымдануы (алкогольді психоз, инекциялық психоз, травмалық эпилепсия) жатады. *Шизофренияның анықтамасы: ерекше типтегі тұлғаның баяу және тез дамып келе жатқан өзгерістерімен бірге жүреді психикалық ауру (энергетикалық потенциалдың төмендеуі, эмоциясының айқын көрінбеуі, психикалық процестердің бұзылуы). Көбіне дамып келе жатқан аурулар бұрынғы әлеуметтік байланыстардың үзілуіне, психикалық белсенділіктің төмендеуіне, аурулардың қоғамда мәнді дезадаптациялануына әкеледі.Шизофрения – бұл эндогенді ауру, оған тән ойлаудың эмоцияның, еріктің бұзылуы, сондай-ақ спецификалық өзгеру қоса кіреді.

*Шизофрения – психикалық ауру. Негізінен жоғары жүйке жүйесінің қызметінің бұзылуынан, әр түрлі жағдайдың, аурулардың адам психикасына әсер етуіне байланысты пайда болады. Шизофрения кезінде төмендегі психикалық өзгерістер байқалады: сандырақ, аутизм, күйіп-пісу, галлюцинация, катотония, еліру, мелшиіп қалу. Басында ауру белгілері айтарлықтай өтеді. Кейін психикалық өзгерістер   тұрақтанып күшейе түседі. Ауру күшейген кезде науқастың түсінігі өзгереді, сөйлеген сөздері басқаларға түсініксіз болады. Шизофрения белгілері кейде өте айқын білінсе, кейде бірнеше жылдан кейін байқалады. Ауру кейде ұзақ, ұстамалы түрде өтеді. 15-25, 40-60 жас аралығында адамдар жиі ауырады.   

*Паранойдты форма- ауру әр жаста бастауы мүмкін.Жәй, үздіксіз, кезеңдермен аурудың асқынуы жүреді. Аурудың алғашқы этапында  шындыққа ұқсас сандырақ ойлар, ойлауда стандартты емес ассоциация, патологиялық символизм болады.

*Гебефреникалық форма- мұнда ең бірінші аурудың клиникалық картинасы эмоционалды бұзылудан басталады.Ауру жасөспірім шақта, ерте жастық шакта басталады. Ағымы әдеттегідей ұстама тәрізді және тез айқын психикалық дефектіге алып келеді.Осы гебефреникалық формаға тән сипат: көңіл-күй көтеріңкі, жүрісі өзгереді, қылықтары адекватты емес, сандырақ ой, пікірлері жан-жақты, эмоционалды мақауылқ, галлюцинациялы эпизод және абулия.

*Катотоникалық форма- негізгі аурудың сипаты қимыл, еріктің бұзылуы. Ауру кез-келген шақта басталады. Ауру катотоникалық ступор  мен мутизм арақылы дамиды.Сөздерді, қимылды қайталау, эхосимптомдар, негативизм болады.Тән сипаттар: эпизодты галлюцинация, сандырақ ой, эмоционалды адекватсыздық, ойлаудың жинақсыздығы, эмоционалды мақаулық, және абулия.   Науқас қимылсыз, мелшиіп қалады, кейде керісінше қатты күледі немесе күйзеліп жылайды, мағынасыз сөйлейді. Маниакалді депрессивті психоз. Бұл – интермессиямен (психикалық бұзылулардың  толық жоғалу жағдайы) бөлінген депрессиялық және маниакалық фазалар түрінде өтетін. Ауру көптеген рецидивтерге қарамастан интеллектуалдық және эмоционалдық сфералардың дефектілеріне және тұлғаның өзгеруіне әкелмейді.

*Эпилепсия бұл санада және көңіл күйде эпизодтық пайда болатын бұзылулар, пароксизмалдық бұзылулардың болуымен сипатталатын созылмалы ауру. Ауру көп жағдайда тұлғаның біртіндеп өзгеруіне және интеллектінің төмендеуіне әкеледі. Аурудың жеке сатыларында өткір және созылмалы психоздардың пайда болуы мүмкін.

*Эпилепсия хроникалық нервті-психикалық ауру. Сана немесе көңіл-күйдің бұзылуының ұстама тәрізді және тұлғаның спецификалық өзгеруімен сипатталатын талма ауруы.Эпилепсия пайда болуының себептері: ген арқылы (тұқымқуалау) және симптоматикалық(бас мидың зақымдалу)

  1.  *Аз талмалы эпилепсия

Аз талмалы эпилепсияның көп тараған түрі— абсанс. Бұндай ұстама көбіне 4-5 жасар балаларда кездеседі. Ол сананың қысқа уақытты және терең түнеруінде көрінеді, ауру құлап қалмайды, олао бір позада қатып қалады.Сонымен қатар беттері қызарады немесе ағарып кетеді, көздері бір нүктеге қарап қалады, көздері жыпылықтамайды.

*Депрессивтік қалып – симптомдардың триадасымен сипатталатын аффективті қалып: жағымсыз эмоционалдық фон, ойлау процестерінің тежелуі, іс-қимылдардың тежелуі.  

*Маниакалдық қалып – симптомдардың триадасымен сипатталатын аффективті қалып: көтерінкі көңіл-күй, ойлау процестерінің жылдамдау және психомоторлық қозу.

Депрессивтік фаза MMPI әдістемесі арқылы анықталады.

*Шизофрения – анықталмағын этиологисы бар, ойлаудың, перцептивтік іс әрекеттің өзгеруі, аффективтік-тұлғалық қасиеттері тән ұқсас психикалықбұзылыстардың тобы.

*Эпилепсия — орталық жүйке жүйесінің зақымдалуынан пайда болатын, әртүрлі пароксизмалдық қалыптар мен тұлғаның жиі өзгеруімен сипатталатын хрооникалық түрде өтетін ауру. Қолайсыз өту барысында ауру эпилептикалық кемақылдылыққа әкеледі.  Эпилепсия кезкелген жаста пайда болады, бірақ, көптеген жағдайда жастық шақта (20 жасқа дейін). Эпилепсия — жиі кездесетін дерт (әртүрлі авторалардың айтуынша 1000 адамның ішінде 1 ден 5 адамда кездеседі).

*Шизофренияға тән сипат: әртүрлі мазмұндағы сандырақ идеялар, ойлаудың логикалық байланысының бұзылуы, эмоционалды бұзылу, эмоцияның адекватты емес болуы (өз-өзінен күлу ,агрессия)Аурудың клиникалық картинасына байланысты шизофрения формалары гебефреникалық, паранойдты, катотоникалық болып бөлінеді.

*Сананың есеңгіреуі. Науқастар сыртқы тітіркендіргіштерге әлсіз жауап береді.

*Делириоздық қалып. Бұл қалып үшін қозу мен бірге болатын сананың галлюцинаторлық немесе иллюзорлық-галлюцинаторлық бұзылысы тән.

*Онейроидтік қалып. Сананың түстәрізді қалпы, ол үшін шынайы өмірді бейнелеу мен фантастикалық сипаттағы анық сезімдік елестердің қосылуы тән.

*Сананың күнгірт қалпы. Бұл синдром кенеттен пайда болатын, қысқа мерзімі мен кенеттен тоқтап қалуымен сипатталады.

*Деперсонализация – өз ойларынан, аффектілерінен, әрекеттерінен бөтенсіну. Оның жиі кездесетін түрі «дене схемасының» – бұзылуы, яғни адам өзінің денесінің жекелеген бөліктері мен мүшелерін дұрыс бейнелемейді. Олар  «дисморфобия» деп аталады.

Псевдодеменция. Сана бұзылысының бұл түрі үшін жалған кемақылдылық тән..  

*Түйсіну бұзылыстарының түрі:

Гиперестезиялар – психикалық тітіркену табалдырығының төмендеумен, жоғары сезімталдықпен, үйреншікті тітіркендіргіштер өте күшті, ауырсыну деп қабылданады.

Гипостезиялар – психикалық тітіркену табалдырығының жоғарлауымен, үйреншікті тітіркендіргіштер өте әлсіз деп қабылданады.

Анестезии – есть выпадение чувствительности в той или иной сфере чувств;

Парестезии – сезімталдықтың бұрмалануы.

Қабылдаудың бұзылу келесі түрлерге бөлінеді:

Иллюзиялар – шынайы заттар мен қубылыстарды жалған, бұрмаланған түрде қабылдай.

Галлюцинациялар – шынайы затсыз жалған қабылдау. Олар психоздың формалдық симптомы деп түсіндіріледі.

Дереализация – шынай орта жалған, жасанды деп қабылданады.

Естің бұзылуы келесі түрлерге бөлінеді:

Дисмнезиялар - естің динамикасының бұзылуы.

Пармнезиялар - мнестикалық процестердің патологиялық өнімдері.  

Гипермнезиялар - естің еріксіз жылдамдауы.

Гипомнезиялар - естегі ақпатартты жекелеген түрде шығып кету. Амнезиялар - белгілі уақытта болған оқиғалардың, естен шығуы.  

  1.  Гипербулия -  еріктік іс-әрекеттің жоғарлауы;
  2.  Гипобулия –  қарым-қатынасқа деген қызығушылықтың болмауымен, әрекетсізідікпен сипатталатын еріктік іс-әрекеттің төмендеуі,;
  3.  Абулия – қандай болмаса да ниеттердің болмауы;
  4.  Парабулия – ерікітік белсенділіктің бұрмалануы. Оның клиникалық көріністері әртүрлі  еліктеулердің бұзылыстыры арқылы көрінеді, мысалы, пиромания – бірденені өртеуге деген құштарлық, клептомания – мәнсіз, керексіз заттарды ұрлауға деген құштарлық, дромомания – орын аламасытуға деген құштарлық, дипсомания - алкоголбдік ішімдіктерді периодикалық түрде қабылдауға деген құштарлық.

*Делирий - әдетте кешке қарай және бірнеше сағаттарға немесе тәулік бойына созвлады.Тән сипат: көзге қозғалмалы және красочный  жалған галлюцинация, иллюзия, есту және тактильді галлюцинация да байқалады. өзіне бағдары бар.

*Онеироид – делирийға қарағанда сана бұзылуының ауыр формасы. Аурудың бағдары жоқ немесе жалған бағдар. Аурумен байланыс орнату мүмкін болмайды. Онеироидтың ұзақтығы  аптаға созылуы мүмкін. Онеироид кезінде ауру өз күйзелістеріне еніп кеткен, қабылдаудың бұзылуын тек аурудың бет әлпетіндегі эмоциясы арқылы ажыратуға болады.

*Сумерочное( көлеңкелі) сананың көлеңкелі бұзылуы кенеттен басталуымен және бірден аяқталуымен сипатталады. Сананың бұзылу кезінде бағдар және еске түсіру жоқ болады.

*Аменция — (сананың шиеленісуі). Сана көлеңкеленуінің ағымы бойынша терең және ауыр бұзылу. Аменция бұзылу кезінде толық бағдар жоқ. Галлюцинация, сандырақ, күйзелістер жүйесіз, ойлауы байланыспаған, көңіл күйі ауытқымалы хаотикалық қимылдың қозуы тән. Аурумен байланыс орната алмайды, болып жатқан өзгерістерді сезінбейді, ұзақтығы бірнеше күн, көбінесе апта.

Ойлаудың патологиялық өнімдері:

  1.  Жабысқақ идеялар;
  2.  Аса құнды идеялар;
  3.  Сандырақ идеялары.

*Гиперестезия (жоғарғы сезгіштік) - түйсіктің табалдырығының төмендеуінің салдарынан сезгіштіктің артуы. Мысалы: электр лампасының жарығы өте айқын, радионың бәсең дыбысы мен басқа бөлмедегі дауыстар қатты болып сезіледі. Көру және есту гиперестезиялары жиі кездеседі.

*Гипостезия – түйсіктің табалдырығының жоғарлауының арқасында сезгіштіктің төмендеуі. Мысалы: науқас жарыққа, ылғал төсекке, ыстыққа, суыққа жауап бермейді.

Жүйке жүйесінің , оның перифериялық бөлігі және өткізуші жолдарының аурулары кезінде жиі кездеседі.

*Анестезия – сезгіштіктің жоғалуы. Ол сезгіштіктің барлық түрін (жалпы анестезия) немесе жеке бөліктерін (парциалды анестезия) қамтуы мүмкін.

*Түйсіктің сапалық өзгерістері:

*Парестезиялар – дененің әр бөлігіндегі ұю, шаншу, күю сияқты өздігінен немесе сыртқы әсерден

Сенестопатиялар – жинақталуы жағынан нақты анатомиялық және топографиялық иннервацияға сәйкес келмейтін, аяқ астынан пайда болатын ауыр түйсіктер. Мысалы: «денеде тоқ немесе толқын жүргендей» болады, дене тырысады, жарылады, қайнайды, құбылады т.б.

*Сенестезиялар – дененің сезгіштігінің жалпы бұзылуы. Мысалы: аяқ астынан дененің әлсіреуі, ауырлауы немесе жеңілдеуі, жүйесіз бас айналулар, жүріс кезіндегі теңселулер мен өз -өзіне сенбеуліктер.

Дәм сезу түйсігінің өзгерісін дисгвезия деп аталыныды.

*Қабылдау бұзылуларына агнозия, парэйдолия, акоазма, галлюцинацияны жатқызуға болады.Қабылдаудың келесі паталогиялық ауытқуларын атап өтуге болады: психосенсорлық бұзылулар, иллюзиялар.Психосенсорлық ауытқулар кезінде шындықтағы заттардың пішіні, көлемі  ара қашықтығы бұрмалап қабылданады, бірақ тану мен сыншылдық қатынас сақталады. Мысалы: диплопия – заттардың екеу болып көрінуі, микропсия – заттың кішірейюі, макропсия – заттың ұлғаюы, дисморфопсия – шындықтағы заттардың деформациялануы, порропсия – заттарды алыстатып немесе жақындатып қабылдау.

*Иллюзиялар – шындықтағы заттар мен құбылыстарды мазмұны жағынан теріс қабылдау.

*Галлюционациялар – шындықта жоқ заттар мен құбылыстарды қабылдау. Бұл субъект қабылдаудан ажырата алмай, қабылдау сияқты басынан кешетін елестер. Сондықтан, пайда болу механизмі жағынан галлюционациялар қабылдаудың ауытқуларынан гөрі, елестердің ауытқуларына жатады. Шындықтағы жоқ заттарды объективті бар деп қабылдау нағыз галлюцинациямен ауыратын науқастарда ғана кездеседі. Жалған галлюционациямен ауырған кезде қабылданатын заттар мен құбылыстардың бейнелері күнделікті өмірдегі заттардан өзгеше болады және сыртқы ортамен байланысы жоқ.

*Агнозия - бас мидың локальды қызметінің бұзылуымен байланысты,  қабылдаудың көру, есту, сипап сезу бұзылуларымен көрінеді.Агнозия кезінде таныс обьектіні танымау байқалады.Аурулар таныстарын, әңгімелесіп отырған адамының мимикасына нашар көңіл аударады.Кейбір ауруларда агнозиякеңістіктегі бағдардың бұзылуымен байланысты болуы мүмкін.

*Парейдолия- бейнелерді қорқынышты қабылдаумен байланысты, мысалы кілем өрнегін қарағанда. Мұндай жағдай шаршаған кезде және невротикалық бұзылыс кезінде болуы мүмкін.

*Акоазма- құлақта  шумның иллюзиясының  немесе дәл осы сәтте жоқ басқа дыбыстың бар болуы.

*Зейіннің шаршағыштығы – патологиялық шаршаудың салдарынан психикалық қысым түскен кездегі зейіннің негізгі көрсеткіштерінің бұзылуы.

*Зейіннің алаңдағыштығы – ұзақ уақыт бір объектіге сананы бағыттай алмау, бөгде тітіркендіргіштер мен ұсақ бөлшектерге зейіннің алаңдай беруі.

*Зейін тым алаңдағыштығы – сыртқы ортадағы болмашы өзгерістерге зейіннің ауыса беруі немесе ешқандай өзгеріс болмаған соң зейіннің өзінен -өзі ауысуы.

Зейіннің инерттілігі – зейінді бір объектіден екінші объектіге ауыстыра алмау. Өз уақытында зейіннің тез ауыса алмауы немесе зейіннің патологиялық фиксациясы.

*Жоғарғы алаңдаушылық — бір іс әрекеттің түрінен келесі объектіге үнемі ауысып отыру, зейіннің шектен тыс қозғалғыштығы.

Гипо және апрозекция — қажет уақыт ағымында зейіннің шоғырлана алмауы.

Ес. Естің ауытқулары:

*Гипермнезия – естің күшеюі. Есте сақтаудың ерекше пәрменділігімен сипатталады.

*Гипомнезия – естің әлсіреуі – тұрақты немесе өтпелі де болады. Ауру өміріндегі өткен оқиғаларды еске түсіре алмау, қолжазабаға жазып жүреді.

*Амнезия – нақты уақыт ішінде, нақты жағдайда болған оқиғалардың естен шығып кетуі. Ұмытшақтық, есте сақтаудың болмауы.

*Паромнезия — есте сақтаудың тарылуы.

*Мнестикалық процестердің бұзылуына парамнезиялар да жатады: конфабуляциялар (естің ақ таңдақтары ойдан шығарған оқиғалармен толықтырылады), жалған реминесценциялар (болған оқиғалардың хронологиясын есте сақтамау, шындықтағы бұрын болған оқиғаларды кейінге тану), криптомнезиялар (басқа адамдардан естіген, түсінде көрген немесе кітаптан оқыған оқиғаларды өзімен болады деп баяндау). Нерв жүйесінің зақымдалуынан есте сақтаудың көптеген бұзылуларын кездестіруге болады.  

*Мазмұны жағынан ауытқулар:

*Сандырақ ойлар (бредовая идея) – шындыққа сәйкес келмейтін немесе оны бұзатын, патологиялық негізінде пайда болатын ойлар; ол адамның санасые толық билеп, оның әрекетін бағыттап, түзетуге көнбейді.

*Жабысқақ ойлар (навязчивая идея) – адамда еріксіз пайда болатын, сырттан келген идеялар және сынның сақталуының арасында одан құтылуға ұмтылу.

     *Аномальды даму психологиясы, психикалық толық жетілмеу (олигофрения) КПД (кешіккен психикалық даму), зақымдалған психикалық даму (деменция). Интеллект (латынның intellektus – таным, түсіну немесе ақыл деген сөзі) – бұл психиканың интегративті функциясы, өз бойына адамның барлық танымдық қабілетін жинақтайды.Интеллектінің негізгі алғы шарты ес пен ойлау болып табылады. Зейін, ерік және т.б. психикалық функциялардың да маңызы зор. Бірақ интеллектіні когнитивтік қабілеттердің жай қосындысы деп есептеуге болмайды. Интеллектіні білім алып, іскерлік қалыптастыра алатын қабілетіне, құбылыстардың мәнін аша білуіне, себеп –салдарлы қатынастарды жасауына, оқиғаны жоспарлай және алдын-ала білуіне және білімі мен іскерлігін тәжірибедегі нақты жағдайда қолдана білуіне қарай бағалаймыз.Интеллектінің анық және тұрақты жетіспеушілігі туа біткен немесе балаға алғашқы үш жылда әсер еткен себептердің салдарынан жүре пайда болуы мүмкін. Мұндай жағдайда ол ақыл-ойдың тұрақты дамымауы немесе ақыл- ойдың кешеуілдеуі – олигофрения деп жіктеледі. Жасы ұлғайған кездегі пайда болған ақыл-ой кешеуілдеуі “деменция” деген терминмен аталады (латынның de тоқталу,  mentis- ақыл дегені). Көрініс беруі жағынан олигофрения кезеңдерге бөлінеді: жеңіл (дебилдік), орта (имбицелдік) және ауыр идиоттық).Олигофрениядан басқа психикалық дамудың тұрақты кешеуілдеуі психикалық инфантильизм интеллектуалдық жетілмеу түрінде көрінеді. Инфантильдік тұлғалардың ақылы аз емес, бірақ ақыл-ойының дамуы жағынан өз құрбыларынан артта қалып қойған.Ақыл- ойдың жетіспеуінің себептері әртүрлі. Ол туа пайда болады немесе ерте ( дамудың алғашқы 3 жасына

дейін) болмаса кеш жаста түрлі аурудың нәтижесінде  жүре пайда болады.Интеллект жетіспеушлігі. Ол туа пайда болады немесе ерте (алғашқы 3 ж. дейін) жүре пайда болады (ақылы аздық — олиграфения) болмаса жүре пайда болады кеш жаста (слабоумие,деменция) түрлі аурудың нәтижесінде.

*В.В.Ковалев олиграфенияны былайша бөліп көрестеді: хромосомды ауру кезіндегі олигофрения  (бұған дауна синдромы, шерешевск-тренер, кляйнфельтер, т.б.) тұқым қуалаған формасы (мысалы, аминокислота алмасуының бұзылуына байланысты тұқым қуалаған) этимологиясы бойынша аралас формасы (эндогенді-экзогенді).

*Ақыл-ой жетіспеушілігінің классификациясының кезеңдері: дебилділік, имбецильдік, идиоттық.

   *  Адамның ауытқыған (девиантты) жүріс-тұрысы - қоғамдағы нормаларға қайшы келетін, психикалық процестердің тепетендіксіз болуы, өз жүріс-тұрысын рухани немесе эстетикаклық қадағалаудан бас тарту сияқты жекелеген әрекеттерден тұратын жүйе.

*Девианттық жүріс-тұрыстың түрлерін бағалау үшін олардың қандай нормалардан ауытқитын анықтау керек. Нормалардың келесі түрлдерін көрсетуге болады:

  1.  құқықтық нормалар
  2.  рухани нормалар
  3.  эстетикалық нормалар
  4.  сексуалдық жүріс-тұрыс нормалары.

Девианттық жүріс-тұрыстың түрлері:

  1.  Делинквенттік жүріс-тұрыс
  2.  Аддиктитік жүріс-тұрыс
  3.  Патомінездік жүріс-тұрыс
  4.  Психопатологическое жүріс-тұрыс
  5.  Гипер қабілеттер негізіндегі жүріс-тұрыс

Маскүнемдік – үнемі немесе рецидивтік сипаты бар прогредиенттік органикалық психосиндромның және тұлғаның алкогольдік деградациясын қалыптастыруына әкелетін экзогендік психикалық ауру (токсикомания).

  1.  Маскүнемдіктің үш кезеңдерін көрсетеді:
  2.  I — Бірінші кезең (психикалық тәуелділік кезеңі).
  3.  II — Екінші кезең (физикалық тәуелділік кезеңі).
  4.  III —  Үшінші кезең (алкогольдік деградация кезеңі).

*Нейропсихология - психология, медицина (нейрохирургия, неврология) пәндерінің ұштасуында пайда болған, жоғары психикалық қызметтердің (ЖПҚ) ми механизмдерін бас мидың локалдық зақымдану негізінді зерттеуге психология ғылымынын саласы.

  1.  Нейропсихологияның негізгі бағыттары:
  2.  Клиникалық нейропсихология
  3.  Эксперименталдық нейропсихология
  4.  Реабилитациялық бағыт
  5.  Нейропсихологияның психофизиологиялық бағыты
  6.  Бас мидың локалдық зақымдану психофизиологиясы
  7.  Балалық шақтың нейропсихологиясы  
  8.  Психодиагностикада нейропсихологиялық бағыт
  9.  

 * А.Р. Лурияның ЖПҚ жүйелік құрылымы туралы ілімі.

*Нейропсихологияда “синдром” термині екі мағынады қолданылады. Бірінші мағынасы бойынша “нейропсихологиялық синдром” – бас мидың локалдық зақымдануы салдарынан пайда болатын жоғары психикалық қызметтердің бұзылыстарының заңдылық қосындысы.

*Екінші мағынасы бойынша “синдром” термині – белгілі қызметтің дөрекі көрінетін бұзылысы. А.Р.Лурияның еңбектерінде “синдром” термині бірінші мағынасында қолданылады.  

 * Апраксияларда зақымдану орталықтарын локализациялану мәселелесі. Әртүрлі заттармен жасалатын еріктік қозғалыстар мен әрекеттердің бұзылуы апраксиялар деп аталады.

А. Р. Лурия апркасиялардың келесі итоптастырылуын өндеген:

Кинестетикалық апраксия – апраксияның бұл формасында науқастар өздеренің қозғалыстарын дұрыс басқара алмайды,.   

Кеңістіктік апраксия (апрактоагнозия) – апраксияның бұл формасының негізінде көру-кеңістік синтездің бұзылуы жатыр.

Кинетикалық апраксия – апраксияның бұл формасында қозғалыстық актілердің уақыт бойында ұйымдасуы бұзылады.  

Реттеушілік апраксия – апраксияның бұл формасында  қозғалыстарды саналы түрде орындау, моторлық шаблонбдар мен таптаурындарды ауырбастау мүмкіндігінің болмауы байқалады.

*Сөйлеудің бұзылуы

Афазия – ми қыртысының локалдық зақымдануынан пайда болатын сөйлеудің бұзылуы.

А.Р.Лурия афазиялардың келесі топтастырылуын ұсынған:

1. Сенсорлық афазия – фонематикалық естудің, яғни, сөздің дыбыстық құрылымын ажыратуға деген қабілеттің бұзылуымен сипатталатын афазия формасы.

2. Акустикалық – мнестичкалық афазия – науқас кішігірім сөздік материалды есінде сақтай алалмайды.

3. Оптикалық-мнестикалық афазия – науқастар заттарды дұрыс атай алмайды.

4. Афференттік моторлық афазия – сөйлеу актісінде артикуляциялық аппараттың ми қыртыстырымен нақты түйсінілердің болмауымен сипатталатын афазия.

5. Семантикалық афазия – науқастар грамматикалық құрылымдарды түсінбейді.  

6. Моторлық эфференттік афазия – науқастар бірденені айтқанда дұрыс сөйлей алмайды.

7. Динамикалық афазия – науқастар кеңейтілген сөздік құрылымды айтай алмайды.  

Мнестикалық процестердің бұзылуы  

*Мидың локалдық зақымдануының негізгі түрлері:

*1) Модальдік-спецификалық бұзылыстар – сипаты бойынша біркелкі емес, модальдік бойынша әртүрлі ақпаратты есет сақтай алмау.  

*2) Модальдік-спецификалық бұзылыстар – тек бірғана талдағыштың тітіркендіргішіне қатысты есте сақтаудың бұзылуы.

*Психосоматика – психика мен тәнді зерттеуге бағытталған пәнаралық зерттеулердің саласы. 1950 жылы Ф. Александер (F. Alexander) психосоматикалық спецификалық теориясын ұсынған.  Бұл болжам үш негізгі тұжырымдамаға негізделеді:

*1. Психологиялық қақтығыс ауруға деген бейімділікті негіздейтін физиологиялық және биохимиялық факторлармен байланысты болады.

*Психосоматика – соматиканың аурулардың пайда болуына және өтуіне әсер ететін психикалық факторларды зерттейтін, медициналық зерттеулер бағытты болатын заттарды. (БҮМЭ, - т.21. 253 – 1983 бет.)

*Психосоматика сомактикалық аурулардың пайда болуына песихологиялық факторлардың әсерін зерттеумен айналыстатын медициналық психологиядағы бағыт.

*“Психосоматика” терминімен психикалық және денелік өзара әсерлесумен байланысты феномендер қатарын, сонымен қатар патологиялық бұзылыстар қатарын түсіндіруге болады. Бұл жағдайда “психосоматика” термині  психогенді  этиологияның физиологиялық қызметінің бұзылыстарынынң синонимі болып табылады.

*Психогения – патологиялық түрлердің дамуы кезіндегі мазасызданудың қалыптасуы (саналы және санасыз деңгейде).




1. Lnguge язык выбираю английский и запускаю видеоролик на котором подробно показано как подключается привод.
2. Технологии производственного обучения и стимулирование труда
3. Бестужев Николай Александрович
4. МОСКОВСКИЙ ОРДЕНА ЛЕНИНА и ОРДЕНА ОКТЯБРЬСКОЙ РЕВОЛЮЦИИ АВИАЦИОННЫЙ ИНСТИТУТ имени СЕРГО ОРДЖОНИКИДЗЕ.
5. Лекция 1 Основные понятия вычислительных систем
6. і Вплив різних видів природного туризму на довкілля з роздаткових матеріалів на семінарі з екотури
7. Сценическая обработка танцевального фольклора Московской области
8. тема окон. Студентки группы- 2ДД39 Уткиной Любови
9. Байтерек является А
10. реферат дисертацій на здобуття наукового ступеня доктора політичних наук Київ1998
11. атомы Демокрита
12. civilis гражданский государственный одна из основных единиц исторического времени обозначающая длительн.html
13. господарської діяльності підприємства- величину самофінансування структуру капіталу ціну залучення фінан
14. является нам в самых разнообразных формах- в форме вещи свойства отношения множества состояния процесса
15. Тема- Світлолікування
16. Биохимия углеводов в организме человек
17. энергетический и сырьевой придаток Запада обрекающую на ускоренное вымирание более половины населения стр
18. тематичному аналізі непридатні оскільки неможливо побудувати первісну
19. Реклама прежде всего стимулирует спрос на предлагаемые товары
20.  Агент потребляет только два товара- и

Материалы собраны группой SamZan и находятся в свободном доступе