№ р/с

Дағды мен іскерлік, бағалау критерийі

Ұпай

мен баға

лау 

1

Емшара кабинетін санитариялық-індетке қарсы шарамен қамтамасыз ету 

4,0

Халаттың үстінен кленка фартук, қолғап киеді.

0,2

Дезинфекциялаушы ерітінді бар ыдысты және арнайы таза     дайындайды. Подготавливает емкость с дезраствором и специальную чистую ветошь.

0,2

Заттарды тазалаудың жүйелілігін сақтайды: шкаф, медициналық стол, мейірбике столы, орындық, тоңазытқыш, кушетка, білікше, терезенің алды, батарея, кран, раковина, есіктің тұтқалары, еден.

0,6

Жинағаннан кейін 60 минут бактерия жойғыш шамды қосады.

0,5

Емшара кабинетінің есігін қатты жауып, кварцтеу уақытында ішке ешкімді жібермейді.

0,5

Бактерия жойғыш шамды қосып кабинетті желдетеді.

0,4

Тазалауға арналған инвентарьды қолданғаннан кейін дезинфекциялайды.

0,2

Кварцтеу және емшара кабинетін тазалау журналына белгі қояды.

0,4

Бөлімнің жетекші мейірбикесі бекіткен жаппай тазарту кестесін сақтайды (7 күнде 1 рет).

0,2

Жуғыш заттарды қолданып кабинетті алдын ала ылғалдап тазарту.

0,2

Ғимаратты дезинфектантпен өңдейді.

0,4

Жиhаздарды жылжытып қойып қабырғаларды, есіктерді, еденді, бұрыштарды, плинтусты, еденді периметр бойынша, сосын ортасын мұқият жуады.

0,2

2

Венадан қан алу

4,0

Пациентке тексерудің мақсаты мен жолы туралы түсіндіріп, оның келісімін алады. Қажет болған жағдайда нұсқау береді және пациентті емшараға дайындау бойынша жадынама береді. Жарақтандыруларды дайындайды, жолдама мен пробирканы нөмірлейді. Отырған немесе жатқан күйде венепункция жасау үшін пациенттің ыңғайлы орналасуына көмектеседі.

0,5

Қолдарын жуып, кептіреді, арнайы киім мен қолғапты киеді.  

0,3

Пациенттің шынтағының астына клеенка білікшені қояды. Қолдың қарына резеңке бұрау салып, бұраудың ілмегі төмен қарап, ал бос ұштары жоғары қарап тұратындай етіп байлайды (бұраудың астына сулық салады немесе көйлектің жеңін қайырып бұрауды орналастырады).

0,5

Пациенттен жұдырығын бірнеше рет жұмып-ашуын өтінеді. Жуандау венаны тауып алады. Шынтақ бүгілетін аймақтағы венаны 70% спиртке батырылған мақтамен немесе салфеткамен асептика тәртібін сақтай отырып кем дегенде екі рет ауыстырып тазалайды.

0,5

Венепункция жасайды. Иненің венаға түскеніне көз жеткізеді: поршеньді өзіне тартады.  Бұрауды алмастан қанның қажетті мөлшері жиналғанша поршеньді өзіне қарай тартады.

0,5

Инені венадан алмас бұрын бұрауды шешеді. Пункция жасалған жерді 70% спиртке батырылған стерильденген мақтамен (салфетка) басып, инені суырады. Шарикті 1-2 минут басып тұрады, сосын дезинфекциялаушы ерітіндіге тастайды.

0,5

Қанды тағанға орналастырылған пробирканың бойымен жайлап жібереді. Шприцті дезинфекциялау үшін науаға салады

0,3

Пациенттің орнынан тұруына немесе ыңғайлы қалыпта жатуына көмектеседі

0,2

Тағанды мақтамен немесе поролонмен бекітіп контейнерге, сосын бикске орнатады

0,2

3

Венаға дәрі жіберу

4,0

Қажетті жарақтандыруларды дайындайды. Пациентпен ізгі ниетті қарым-қатынас орнатады. Пациентке емшараның мақсаты мен жолын түсіндіріп, келісімін алады

0,3

Маска киеді, гигиеналық тәсілмен қолды тазалайды, қолғап киеді

0,5

Пакетті ашып шприцті жинайды, спиртпен екі рет тазартылған тампонмен ампуланың мойнын тазартады.

0,5

Дәріні шприцке сорып алады (дәрігер тағайындаған мөлшерді). Инені алып дезинфекциялаушы ерітінді бар ыдысқа салады. Венаға дәрі жіберуге арналған инені шприцтің басына кигізеді, ауасын шығарып, инеге қалпақша кигізеді. Шприцті науаға қояды

0,5

Пациентті кушеткаға отырғызады немесе жатқызады. Веналық бұрауды салфеткамен жабылған иінге салады. Шынтақтың астына клеенка жастықты қояды. Венаны тексереді. Шынтақтың бүгілген жерін спиртпен екі рет сүртеді (тампондарды 3% хлорамин ерітіндісі бар ыдысқа тастайды)

0,5

Шприцті алып, қалпақшаны алып тастайды. Шприцте ауаның жоқтығын тексереді, шприцті  жоғары қаратып, канюляны сұқ саусағымен ұстап инені бекітеді. Венаны сол қолдың бас бармағымен басып, теріні тесіп, инені венаға параллель ұстай отырып иненің 1/3 венаға енгізеді. Поршеньді өзіне қарай тартып, қанның пайда болғанын көрсе бұрауды шешеді

0,5

Шприцтің поршенін баса отырып, дәріні ақырын енгізеді. Дәріні енгізіп болған соң, шприцті иненің жалғастырғышын ұстап тұрып суырады. Инъекция жасалған жерге спиртке батырылған шарикті қойып, пациенттен бүгуін өтінеді

0,3

Иненің қалпақшасын кигізбестен, шприцті инемен қоса қолданылған шприцтер мен инелерге арналған контейнерге тастайды

0,3

Инъекция жасалған жерді тексереді. Егер қан шығып тұрмаса, спиртке батырылған шарикті қанмен контактіленген материалдарға арналған арнайы ыдысқа тастайды

0,3

Пациентті палата мейірбикесі отырған жерге дейін шығарып салады.  Столды сүртеді, қолғапты шешіп, қанмен контактіленген материалдарға арналған контейнерге тастайды

0,3

4

Венаға тамшылы инфузия жасау үшін системаны толтыру және венаға дәрі-дәрмектердің тамшылы инфузиясын жасау

4,0

Пациентпен оңаша сенімді қарым –қатынас орнатады (егер ол есін білетін болса). Пациентке дәрілік ерітіндіні енгізудің мақсатын, емшараның жолы мен маңызын түсіндіреді, емшара жасау үшін пациенттен немесе оның туыстарынан келісім алады

0,5

Қолды гигиеналық деңгейде тазалайды, стерильденген халат, маска, қолғап киеді. Тамшылап енгізу үшін бір рет пайдаланылатын системаны дайындайды. Салфетка, мақта шарик, пинцет салынған стерильденген науаны дайындайды. Инфузияға арналған дәрілік ерітінді бар сауытты

0,4

Сауыттан металл қақпақшаны қайшының көмегімен шешеді. Сауыттың тығынын спиртпен екі рет тазалайды. Системадағы қысқышты жабады. Сауыттың түбін жоғары қаратып тағанға іледі. Тамызғыны төңкеріп, инені қалпақшасымен бірге алады да, стерильденген науаға салады.  Системаның ұшын төңкерілген тамызғыдан жоғары ұстап тұрып тамызғыны ерітіндімен толтырады

0,5

Тамызғының сауытпен бір деңгейде болуын қадағалайды. Тамызғыны жартылай толтырады. Системаның ұшын төмен жіберіп, түтікшені ерітіндімен толтырады, қысқышты жабады. Қалпақшалы инемен жабады

0,5

Пациентті ыңғайлы етіп жатқызады. Пациенттің шынтағына клеенка жастықты қойып, венаны тексереді. Иінді салфеткамен орап, қарына веналық бұрауды салады. Венаны тексереді. 70% спиртке екі рет батырылған әртүрлі мақталы шариктермен пункция жасайтын жерді сүртеді

0,5

Системадан инені қақпақшасымен шешеді, сосын инеден қақпақшаны алады. Ине енгізетін жерден төменірек сол қолдың бас бармағымен венаны басып тұрады. Пациентке жұдырығын түюді ұсынады

0,3

Канюляның астына стерильденген салфетканы салып, иненің ұзындығының 1/3 венаға енгізеді. Бұрауды алады. Системадағы қысқышты ашады. Системаның түтікшесін оң қолдың саусақтарымен қысады. Системаны иненің канюлясына жалғайды, салфетканы ауыстырады. Тамшылардың таму жылдамдығын қысқыштың көмегімен реттейді. Инені лейкопластырьмен бекітіп, ине енгізілген жерді стерильденген салфеткамен жабады. Венаға дәрі енгізу кезінде пациенттің жағдайы мен көңіл-күйін бақылайды

0,5

Инфузия аяқталған соң инъекция орнына тері антисептикалы мақта шарикті (салфетка) басып тұрып венадан инені суырады. Пациенттен шынтағын бүгуді өтінеді (шарикті бинтпен бекітуге болады)

0,2

Инені қалпақшасын жаппастан, сақтық шараларын сақтай отырып науаға тастайды, сосын емшара кабинетіне келіп қолданылған инелер мен шприцтерге арналған контейнерге тастайды

0,2

Венепункция және инфузия орындарын тексереді. Қан ағып тұрмаса шарикті антисептикпен бірге науаға тастайды. Қажет болған жағдайда инъекция орнына таңғыш таңады

0,2

Инфузия біткен соң 40 минуттай пациенттің жағдайын бақылайды, сосын оны посттағы мейірбикенің немесе палата мейірбикесінің бақылауына тапсырады

0,2

5

Күйіп қалған жерді өңдеу

4,0

Күйіп қалған жерді тексереді, көзбен көру арқылы термиялық күйіктің дәрежесін анықтайды, І дәрежелі күйікке күйіп қалған терінің күшті гиперемиясы, қатты ауырсындыру тән екендігін айтады; ІІ дәрежелі күйікте гиперемияланған теріде ішіндегісі мөлдір көлемі әртүрлі сулы бөртпелер пайда болады; ІІІ дәрежелі күйікте гиперемия аймақтарында жарылған сулы бөртпелерден эпидермис үзіктерімен терінің ақ бөліктері («доңыз») көрінеді; ІV дәрежелі күйік — терінің көмірге айналуы

0,5

Науқастың күйігінің көлемін «Тоғыздық тәртібі» бойынша анықтады (бас — 9 %, қол — 9 %, дененің алдыңғы беті 9x2 %, аяқ — 18 %, жыныс мүшелері мен бұтаралық — 1 %)

0,5

Науқастың қолын стерильденген клеенкамен жабылған манипуляция столына  қойғызады. Таңғышты Эсмархтың стерильденген кружкасына құйылған антисептика ерітіндісімен сулайды

0,5

Таңғышты қайшымен қырқады, қысқыштың көмегімен алып шылапшынға тастайды. Сосын манипуляция столындағы стерильденген клеенканы ауыстырады

0,5

Дәрігерге корнцангпен ішінде стерильденген хирургиялық пинцет пен қайшы, ерітіндіге салынған және құрғақ шариктер салынған бүйрек тәрізді шылапшын ұсынылады

0,5

Егер науқас қатты ауырсындыруды сезінсе, науқастың күйген жерін 2—3 минут орау үшін 1—2% новокаинға батырылған салфетка беріледі

0,5

Жарақатты өңдегеннен кейін дәрігердің нұсқауы бойынша жаңа жақпамайлы немесе дымқыл таңғышты таңады. Таңғышты әр саусаққа жеке-жеке қойып, № 2 эластик торлы-түтікшелі бинтпен бекітеді

0,5

Емшара барысында науқасқа сұрақ қоюға мүмкіндік бере отырып жағымды, ілтипатты үнмен өз әрекетін түсіндіреді

0,5

6

Инфекцияланған жарақатты өңдеу

Науқасты таңу бөлмесіне алып келеді, астына іріңнің ағып кету мүмкіндігін ескере отырып клеенка төсейді. Іріңнің және шайынды судың столға тамып кетпеуі үшін жараның астына бүйрек тәрізді шылапшынды қояды немесе лигнин не стерильденген мақтаның бірнеше қабатын төсейді

0,5

Таңғышты алып, жараның айналасындағы теріні тазалаған соң, жараның үстіне бірнеше құрғақ дәке шариктерді бірінен кейін бірін басып сүртеді. Қолданылған шариктерді шылапшынға тастайды

0,5

Жараны сутектің асқын тотығына батырылған бірнеше шариктердің көмегімен тазалайды. Сосын құрғақ шариктермен жараның бетінде пайда болған көпіршіктерді сүртеді

0,5

Фурацилин ерітіндісіне батырылған шариктерді қолдана отырып жоғарыда аталған әрекетті қайталайды. Жараны стерильденген мақталы шариктермен сүртіп, кептіреді

0,5

Қажет болған жағдайда дәке турунданы дайындайды. Ұзындығы 20—30 см турунданың бір шетін корнцангпен алып, пинцеттің көмегімен аспаптың ернеуін айналдыра орайды.  10%-дық натрий хлоридінің ерітіндісі бар банкаға салып, ерітінді сіңірілген соң алады

0,5

Гипертониялық ерітіндіге батырылған турунданың үстіне осы ерітіндіге батырылған бірнеше салфетканы қояды немесе суда еритін негізді жақпамайды (левосин, левомеколь, сорбилекс) жағады    

0,5

Мардымсыз ірің бөліндісі болса және түйіршіктер пайда болса тітіркендіргіш әсері жоқ жақпамайларды қолданады: Вишневский жақпамайы, винилин (Шостаковский бальзамы), шырғанақ майы, каланхоэ, метилурацил жақпамайы, солкосерил-гель, синтомицинді эмульсия, т.б.

0,5

Емшара барысында науқасқа сұрақ қоюға мүмкіндік бере отырып жағымды, ілтипатты үнмен өз әрекетін түсіндіреді 

0,5

7

Жұмсақ таңғышты таңу

4,0

Жұмсақ таңғыштың науқасқа қажетті түрін анықтайды (циркулярлы, спираль тәрізді, шымырлатқыш, крест тәрізді, масақ тәрізді, т.б.)иркулярная, спиральная, ползучая, больного вид мягкой повязки (вопросы.ожогая у женщин и мужчин.

0,5

Науқасты таңғышпен таңатын жері қозғалмайтындай және орауға ыңғайлы болатындай етіп жатқызады немесе отырғызады. Науқасқа қарама-қарсы тұрады

0,5

Таңғышты шетінен бастап ортасына қарай (төменнен жоғары қарай) таңады, арнайы таңғыштарды қоспастан

0,5

Таңғышпен таңуды таңғыштың шетінен бастайды

0,5

Таңғыштың әрбір қабаты алдыңғы оралған жердің жартысын немесе 2/3 бөлігін жабатындай етіп таңу керек

0,5

Таңғышты қос қолдап таңу керек: бір қолмен таңғышты тарқатып отырып, екінші қолмен оны түзетіп, біртегіс етіп тарта отырып таңады

0,5

Дененің конус тәрізді бөлігіне (бөксе, тізе, білек) таңғышты таңу кезінде, таңғыштың дұрыс таңылуы үшін таңғыштың әрбір 1-2 орамынан кейін оны айналдырып отырады

0,5

Емшара барысында науқасқа сұрақ қоюға мүмкіндік бере отырып жағымды, ілтипатты үнмен өз әрекетін түсіндіреді 

0,5

8

Әйелдердің қуығын катетерлеу

4,0

Кез келген манипуляция немесе операция алдындағыдай катетеризациялау алдында да қолды тазартады

0,5

Науқасты тізесін сәл бүгіп, шалқасынан жатқызады. Аяқтарының арасына несепке арналған ыдыс қойылады.

Әйелдің астын кез келген дезинфекциялаушы ерітіндімен жуады, (мысалы, 1:1000 фурацилин ерітіндісімен), егер қынапта бөлінді болса бүркіп жуады

1,0

Науқастың оң жағына тұрып, сол қолымен сарпайдың жапсарын екі жаққа қарай ашып, оң қолымен (жоғарыдан төмен анус бағытына қарай) сыртқы жыныс мүшелерін дезинфекциялаушы ерітіндімен мұқият сүртеді

0,5

Оң қолына ішкі ұшы стерильденген вазелин майымен тазартылған катетерді алады, несеп шығару каналының сыртқы тесігін тауып, катетердің ұшын соған мұқият енгізеді

1,0

Несеп өздігінен шықпай қалған уақытта, қалдық несепті шығару үшін ішперденің алдыңғы қабырғасы арқылы қуықтың тұсын жайлап басады

0,5

Емшара барысында науқасқа сұрақ қоюға мүмкіндік бере отырып жағымды, ілтипатты үнмен өз әрекетін түсіндіреді 

0,5

9

Ерлердің қуығын катетерлеу (жұмсақ катетермен)

4,0

Кез келген манипуляция немесе операция алдындағыдай катетеризациялау алдында да қолды тазарту.

0,5

Науқасты тізесін сәл бүгіп, шалқасынан жатқызады. Аяқтарының арасына несепке арналған ыдыс қойылады

0,5

Еркектің мүшесін сол қолымен ұстап, ұшын дезинфекциялаушы ерітіндіге батырылған мақтамен сүртеді

0,5

Пинцеттің көмегімен оң қолына катетерді алады, пинцет катетердің ішкі ұшына жақын орналасу керек. Катетердің сыртқы ұшын осы қолдың төртінші, бесінші саусақтарының арасына қойып, қысып ұстап тұрады

0,5

Катетердің ішкі ұшына стерильденген вазелин майын жағады, несеп шығару каналының сыртқы тесігіне мұқият енгізеді

0,5

Жайлап, бірден күш түсірмей каналдың бойымен жылжытады. Жыныс мүшесі алға қарай бағытталып тұру керек

0,5

Несептің ағысы несеп шығару каналын жуып кету үшін катетерді несеп шықпай тұрып алады

0,5

Емшара барысында науқасқа сұрақ қоюға мүмкіндік бере отырып жағымды, ілтипатты үнмен өз әрекетін түсіндіреді 

0,5

8.Науқасқа жағымды дауыспен өз-іс қимылдары туралы төзімділікпен түсініктемелер береді, оның түсінбегенін сұрауға мүмкіндік береді.

Бұлшық етке егу.

1. Егетін жерді дұрыс таңдай алады (құйрық бұлшық етінің сыртқы квадранты, санның латеральды беті, иықтағы дельта тәрізді бұлшық ет); науқасты дұрыс етпетінен не қырынан,  жоғарғы аяғын жазып жатқызады; пациентке егетін дәрі туралы хабарлама береді;

2. Дәріні даярлайды: флаконның резиналы қақпағын спиртпен ылғалданған мақта тампонымен сүртеді не ампуланың жіңішке жағын егеп спиртпен сүртеді де  ұшын сындырады;

3. Ине сыртына кигізілген қақпақша алынады, флакон ішіне алынатын дәрі көлеміне сәйкес ауа жіберіледі. Шприцке дәрінің қажетті мөлшері флаконнан сорылады, шприцтегі ауа шығарылады;

4. Қолға резиналы қолғап киіледі, егетін жер (мысалы, құйрықтың  сыртқы жоғарғы квадранты) спиртпен ылғалданған мақта тампонымен екі рет тазартылып сүртіледі: әуелі кеңірек, келесі тампонмен тек егетін жер тазартылады;

5. Егетін жер терісі екі саусақпен жазып керіледі, инені тік 90º бағытымен терең тері асты шелінен өтіп бұлшық етке жететіндей етіп шаншиды, бірақ иненің 2-3 ммтері үстіне қалуы тиіс;

6. Сол қол шприц поршеніне ауыстырылады да, онымен поршеньді жайлап итеріп, дәрі енгізіледі (алдыменен ине тамырда тұрмағаны тексеріледі);

7. Инені суырып алып, залалсыздандырған мақтаны теріден алмай, егілген жерді мақтамен басамыз, жеңіл массаж жасалады;

8.Науқасқа жағымды дауыспен өз-іс қимылдары туралы төзімділікпен түсініктемелер береді, оның түсінбегенін сұрауға мүмкіндік береді.

15

Асқазанды жуан зондпен жуу.

4,0

1. Жуан асқазан (100-120 см, диаметр 10-15 мм) зонды (асқазанға енгізілетін зонд ұзындығын анықтау: науқас бойынан 100 см алынып тасталады), ұзындығы 70 см резиналы түтік және қосатын диаметрі 8 мм әйнек түтік, көлемі бір литрлік суқұйғыш (воронка), сұйық вазелин майы, жуынды су төгілетін  шылапшын не шелек, бір литрлік кружка, бөлме жылылығындай таза бір шелек жылы су (10-12 л), тілұстағыш, металлды саусаққап, резиналы қолғап, клеенкалы алжапқыш әзірленеді;

0,5

2.Науқасты  отырғызып қолын арқасы жағынан айқастырып сүлгі не жамылғымен бекітеді; ауруға, өзіне клеенкалы алжапқыш кигізеді; студент науқастың артынан не жанынан тұрады;

0,5

3.Ауыз ашатын аспапты не сол қолдың металлды саусаққап киген         2-і саусағын азу тістер арасына енгізеді, науқас басын аздап шалқайтады; оң қолмен тіл түбіне вазелинмен майланған не сумен ылғалданған зондтың бітеу ұшы қойылады. Науқасқа мұрын арқылы терең дем алып, жұтынуды өтінеді;

0,5

4. Науқас жұтынған кезде өңешке зондты жайлап оралып қалмас үшін еппен жылжытады;

0,5

5. Зонд қажетті  белгіге дейін асқазанға енгізген соң, оның келесі ұшына суқұйғыш қосылады, суқұйғыш науқас тізесіне дейін төмендетіледі. Егер суқұйғыштан асқазан сұйықтығы ақса, ол зондтың дұрыс тұрғанын көрсетеді, ақпаса – зонд қалпын әрі не бері өзгертіп қозғайды;

0,5

6. Суқұйғышты осы деңгейде ұстап тұрып, оған бір литр су құяды;

0,5

7.Жаймен суқұйғыш жоғары көтеріледі. Суқұйғыштағы су түтігіне жеткен кезде қайтадан пациент тізесіне дейін төмендетеді. Іштен шыққан су көлемі ішке енген су көлемімен шамалас; суқұйғыштағы суды шелекке төгіп, қайта ішке жоғарғыдағыдай су жіберіп, қайта шығарып, жуынды су толық тазарғанша қайталайды;

0,5

8. Науқасқа жағымды дауыспен өз-іс қимылдары туралы төзімділікпен түсініктемелер береді, оның түсінбегенін сұрауға мүмкіндік береді.

0,5

Категория

         САҚ

 (мм.сын.бағ)

      ДАҚ

  (мм.сын.бағ)

Оптимальды АҚ

100-120

60-80

Қалыпты АҚ

120-130

80-85

Жоғары қалыпты АҚ

130-139

85-90

АҚ көрсеткіштері

100-ден төмен

60-тан төмен

   АҚ

140

90