Будь умным!


У вас вопросы?
У нас ответы:) SamZan.net

011998 йилдан амалга киритилган Мазкур Кодексга єуйидагиларга мувофиє ўзгартиришлар киритилган ЎзР 01

Работа добавлена на сайт samzan.net:


ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ

ХЎЖАЛИК ПРОЦЕССУАЛ КОДЕКСИ

Іужжатнинг рус тилидаги

матнига єаранг

ЎзР 1997 йил 30 августдаги 478-I-сон Єонуни билан тасдиєланган

ЎзР ОМ 1997 йил 30 августдаги 479-I-сон Єарорига мувофиє

01.01.1998 йилдан амалга киритилган

Мазкур Кодексга єуйидагиларга мувофиє ўзгартиришлар киритилган

ЎзР 01.05.1998 й. 621-I-сон Єонуни,

ЎзР 14.12.2000 й. 163-II-сон Єонуни,

ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни,

ЎзР 30.08.2003 й. 535-II-сон Єонуни

I бўлим. Умумий єоидалар (1-13 боблар. 1-101 моддалар)

II бўлим. Биринчи инстанция хўжалик судида иш юритиш

(14-20 боблар. 102-155 моддалар)

III бўлим. Іал єилув єарорларини єайта кўриш бўйича

иш юритиш (21-24 боблар. 156-208 моддалар)

IV бўлим. Суд іужжатларини ижро этиш (209-220 моддалар)

V бўлим. Чет эл ташкилотлари, іалкаро ташкилотлар ва тадбиркорлик

фаолиятини амалга ошираётган чет эллик фуєаролар, фуєаролиги

бўлмаган шахслар иштирокидаги ишларни юритиш (221-226 моддалар)

I БЎЛИМ. УМУМИЙ ЄОИДАЛАР

1-боб. Асосий єоидалар (1-14 моддалар)

2-боб. Хўжалик судини таркиби. Рад килиш (15-22 моддалар)

3-боб. Судга таалуєли ишлар ва судловга тегишлилик (23-33 моддалар)

4-боб. Ишда иштирок этувчи шахслар іамда хўжалик судлов

ишларини юритишнинг бошєа иштирокчилари (34-48 моддалар)

5-боб. Хўжалик судида вакиллик (49-53 моддалр)

6-боб. Далиллар (54-75 моддалар)

7-боб. Даъвони таъминлаш (76-81 моддалар)

8-боб. Иш юритишни тўхтатиб туриш (82-85 моддалар)

9-боб. Иш юритишни тўхтатиш (86-87 моддалар)

10-боб.Даъвони кўрмасдан єолдириш (88-89 моддалар)

11-боб. Суд харажатлари (90-95 моддалар)

12-боб. Процессуал муддатлар (96-99 моддалар)

13-боб. Суд жарималари (100-101 моддалар)

1-БОБ. АСОСИЙ ЄОИДАЛАР

1-модда. Хўжалик судига мурожат єилиш іуєуєи

2-модда Хўжалик судининг одил судловни амалга ошириш

3-модда. Хўжалик судида суд ишларини юритиш вазифалари

4-модда. Хўжалик судларида суд ишларини юрити

тўјрисидаги єонун іужжатлари

5-модда. Хўжалик суди судьяларини мустакиллиги

6-модда. Хўжалик судида иш єўзјатиш

7-модда. Єонун ва суд олдида тенглик

8-модда. Ишларни куришнинг ошкоралиги

9-модда. Тарафларнинг тортишуви ва тенг іуєуєлиги

10-модда. Суд ишлари юритиладиган тил

11-модда. Судда ишни куришнинг бевоситалиги

12-модда. Низоларни єонун іужжатлари асосида іал єилиш

13-модда. Чет давлат іуєуєини єўллаш

14-модда. Суд іужжатларининг мажбурийлиги

1-модда. Хўжалик судига мурожаат єилиш іуєуєи

Іар єандай манфаатдор шахс ўзининг бузилган ёки низолашилаётган іуєуєлари ёхуд єонун билан єўриєланадиган манфаатларини іимоя єилишни сўраб хўжалик судига ушбу Кодексда белгиланган тартибда мурожаат єилишга іаєли.

Хўжалик судига мурожаат єилиш іуєуєидан воз кечиш іаєиєий эмас.

2-модда. Хўжалик судининг одил судловни амалга ошириши

Хўжалик суди иєтисодиёт соіасида вужудга келадиган, ушбу Кодекс ва бошєа єонунлар билан ўзининг ваколатига киритилган низолар іамда бошєа ишларни іал єилиш йўли билан одил судловни амалга оширади.

3-модда. Хўжалик судида суд ишларини юритиш вазифалари

Хўжалик судида суд ишларини юритиш вазифалари єуйидагилардан иборат:

1) иєтисодиёт соіасида корхона,муассаса, ташкилотлар ва фуєароларнинг бузилган ёки низолашилаётган іуєуєларини ёхуд єонун билан єўриєланадиган манфаатларини іимоя єилиш;

2) иєтисодиёт соіасида єонунчиликни мустаікамлаш ва іуєуєбузарликларнинг олдини олишга кўмаклашиш.

4-модда. Хўжалик судларида суд ишларини юритиш тўјрисидаги

єонун іужжатлари

Хўжалик судларида суд ишларини юритиш тўјрисидаги єонун іужжатлари ушбу Кодексдан іамда унга мувофиє єабул єилинадиган бошєа єонун іужжатларидан иборатдир.

Агар Ўзбекистон Республикасининг іалєаро шартномасида Ўзбекистон Республикаси єонун іужжатларида назарда тутилганидан бошєача єоидалар белгиланган бўлса, іалєаро шартнома єоидалари єўлланилади.

5-модда. Хўжалик суди судьяларининг мустаєиллиги

Одил судловни амалга оширишда хўжалик судининг судьялари мустаєилдирлар ва фаєат єонунга бўйсунадилар.

Судьяларнинг одил судловни амалга ошириш борасидаги фаолиятига бирон-бир тарзда аралашишга йўл єўйилмайди ва бундай аралашув єонунга мувофиє жавобгарликка сабаб бўлади.

6-модда. Хўжалик судида иш єўзјатиш

Хўжалик суди:

1) манфаатдор шахсларнинг;

2) прокурорнинг;

3) єонун бўйича давлат ва жамият манфаатларини іимоя єилиш маєсадида хўжалик судига мурожаат єилиш іуєуєига эга бўлган іолларда давлат органлари ва бошєа органларнинг аризалари бўйича иш єўзјатади.

Агар єонунда айрим тоифадаги низолар учун уларни судгача іал єилиш (талабнома юбориш) тартиби белгиланган ёхуд бу тартиб шартномада назарда тутилган бўлса, тарафлар ўзаро муносабатларини ихтиёрий равишда іал єилиш чораларини кўрганларидан сўнггина хўжалик судида иш єўзјатиш мумкин. Бунда прокурор, давлат органлари ва бошєа органларнинг аризалари бўйича иш єўзјатиш тарафлар юєоридаги чораларни кўрган-кўрмаганликларидан єатъи назар амалга оширилади.

7-модда. Єонун ва суд олдида тенглик

Хўжалик судида низоларни іал єилиш корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг мулкчилик шаклидан, єаерда жойлашганлиги, кимга бўйсунишидан єатъи назар, фуєароларнинг эса - жинси, ирєи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиєиши, эътиєоди, шахсий ва ижтимоий мавєеидан, шунингдек бошєа іолатлардан єатъи назар єонун ва суд олдида тенглиги асосида амалга оширилади.

8-модда. Ишларни кўришнинг ошкоралиги

Хўжалик судларида ишлар ошкора кўрилади.

Давлат сирини ёки тижорат сирини саєлаш зарур бўлган таєдирда ишни ёпиє мажлисда кўришга йўл єўйилади.

Ишни ёпиє мажлисда кўриш тўјрисида ажрим чиєарилади.

9-модда. Тарафларнинг тортишуви ва тенг іуєуєлилиги

Хўжалик судида суд ишларини юритиш тарафларнинг тортишуви ва тенг іуєуєлилиги асосида амалга оширилади.

10-модда. Суд ишлари юритиладиган тил

Хўжалик судида суд ишлари ўзбек тилида, єораєалпоє тилида ёки муайян жойдаги кўпчилик аіоли сўзлашадиган тилда олиб борилади.

Суд ишлари олиб борилаётган тилни билмайдиган суд иштирокчиларининг таржимон ёрдамида ишга тааллуєли материаллар билан тўла танишиш ва суд ишларида иштирок этиш іамда ўз она тилида сўзлаш іуєуєи таъминланади.

Турли давлатларнинг корхона, муассаса ва ташкилотлари ўртасидаги хўжалик низолари суднинг ажримига биноан тарафлар учун маєбул тилда олиб борилади.

11-модда. Судда ишни кўришнинг бевоситалиги

Хўжалик суди ишни кўришда иш бўйича барча далилларни бевосита текшириши шарт.

12-модда. Низоларни єонун іужжатлари асосида іал єилиш

Хўжалик суди низоларни Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва єонунлари, бошєа єонун іужжатлари, шунингдек Ўзбекистон Республикасининг іалєаро шартномалари асосида іал єилади.

Хўжалик суди ишни кўриш чојида давлат органи ёки бошєа органнинг іужжати єонунга тўјри келмаслигини, шу жумладан у ваколат доирасидан четга чиєєан іолда чиєарилганини аниєласа, єонунга мувофиє єарор єабул єилади.

Низоли муносабатни тартибга солувчи іуєує нормалари бўлмаган таєдирда хўжалик суди шунга ўхшаш муносабатларни тартибга соладиган іуєує нормаларини татбиє этади, борди-ю бундай нормалар іам бўлмаса, єонунларнинг умумий асослари ва мазмунига таяниб низони іал єилади.

Хўжалик суди єонунга ёки Ўзбекистон Республикасининг іалєаро шартномасига мувофиє чет давлатларнинг іуєує нормаларини єўллайди.

13-модда. Чет давлат іуєуєини єўллаш

Чет давлат іуєуєи єўлланган таєдирда хўжалик суди бу іуєує нормаларининг мавжудлиги ва мазмунини уларнинг тегишли давлатдаги шаріланишига ва амалда єўлланишига мувофиє іолда аниєлайди.

Чет давлатнинг іуєує нормалари мавжудлигини ва уларнинг мазмунини аниєлаш маєсадида хўжалик суди ёрдам беришни ёки тушунтириб беришни сўраб, Ўзбекистон Республикасининг іамда хорижий давлатнинг ваколатли органлари ва ташкилотларига мурожаат єилиши ёхуд мутахассисларни жалб этиши мумкин.

Агар кўрилган чораларга єарамай чет давлатнинг іуєує нормалари мавжудлиги ёки уларнинг мазмуни аниєланмаса, хўжалик суди Ўзбекистон Республикасининг тегишли іуєує нормаларини єўллайди.

14-модда. Суд іужжатларининг мажбурийлиги

Хўжалик суди іал єилув єарори, ажрим, єарор, суд буйруји шаклидаги суд іужжатларини єабул єилади.

Суднинг єонуний кучга кирган іужжати барча давлат органлари, фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, мансабдор шахслар ва фуєаролар учун мажбурий бўлиб, Ўзбекистон Республикасининг бутун іудудида ижро этилиши шарт.

Хўжалик суди єабул єилган суд іужжатларини бажармаслик ушбу Кодексда ва бошєа єонунларда белгиланган жавобгарликка сабаб бўлади.

2-БОБ. ХЎЖАЛИК СУДИНИНГ ТАРКИБИ.

РАД ЄИЛИШ

15-модда. Хўжалик судининг таркиби

16-модда. Хўжалик судида масалаларни іал этиш тартиб

17-модда. Судьяни рад этиш

18-модда. Эксперт, суд мажлиси котиби ва таржимонни рад этиш

19-модда. Ишни куришда судьянинг такрор иштирок  

этишига йўл єўймаслик

20-модда. Рад єилиш іаєида ариза бериш

21-модда. Рад єилиш тўјрисидаги аризани іал єилиш тартиби

22-модда. Рад єилиш тўјрисидаги аризани

єаноатлантириш оєибатлари

15-модда. Хўжалик судининг таркиби

Хўжалик судларида биринчи инстанция бўйича ишлар судьянинг якка ўзи томонидан, Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судида эса уч нафар судьядан иборат таркибда кўрилади.

Суд раисининг єарори билан іар єандай иш іайъатда кўрилиши мумкин.

Апелляция, кассация, назорат инстанцияларида барча ишлар хўжалик суди томонидан іайъатда кўрилади.

Иш іайъатда кўрилаётганда суднинг таркиби уч ёки ундан ортиє тоє нафар судьядан иборат бўлиши керак.

Ишни кўриш чојида іамма судьялар тенг іуєуєлардан фойдаланадилар.

Ушбу Кодексга мувофиє судьяга ишни ва айрим масалаларни якка тартибда іал єилиш іуєуєи берилган бўлса, у хўжалик суди номидан іаракат єилади.

16-модда. Хўжалик судида масалаларни іал єилиш тартиби

Хўжалик судида иш іайъатда кўрилаётганда ва іал єилинаётганда келиб чиєадиган масалалар судьяларнинг кўпчилик овози билан ечилади. Судьялардан бирортаси овоз беришда бетараф єолишга іаєли эмас. Мажлисга раислик єилувчи іаммадан кейин овоз беради.

Бошєа судьяларнинг єарорига єўшилмаган судья бу єарорга имзо чекишга мажбур бўлиб, у ўзининг алоіида фикрини ёзма равишда баён єилишга іаєли. Алоіида фикр ишга єўшиб єўйилади, лекин эълон єилинмайди. Ишда иштирок этувчи шахслар судьянинг алоіида фикри билан таништирилмайдилар.

17-модда. Судьяни рад єилиш

Судья єуйидаги іолларда ишни кўришда иштирок этиши мумкин эмас ва у рад єилиниши лозим:

1) ишда иштирок этувчи шахсларнинг ёки улар вакилларининг єариндоши бўлса;

2) шу иш илгари кўрилганида эксперт, таржимон, прокурор, суд мажлиси котиби, вакил ёки гувоі сифатида иштирок этган бўлса; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

3) ишнинг пировард натижасидан шахсан, бевосита ёки билвосита манфаатдор бўлса ёхуд унинг холислигига шубіа тујдирувчи бошєа іолатлар мавжуд бўлса.

Ишни кўраётган хўжалик суди таркибига бир-бирига єариндош бўлган судьялар кириши мумкин эмас.

18-модда. Эксперт, суд мажлиси котиби ва таржимонни рад єилиш

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Ушбу Кодекс 17-моддасининг  1 ва 3  бандларида кўрсатилган асосларга мувофиє прокурор, эксперт, суд мажлиси котиби ва таржимон ишни кўришда иштирок этиши мумкин эмас ва улар рад єилиниши лозим. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Бундан ташєари экспертни рад єилиш учун єуйидагилар асос бўлади:

1) унинг ишда иштирок этувчи шахслар ёки уларнинг вакилларига ишни кўриш пайтида ёки ўтмишда хизмат вазифаси юзасидан ёки бошєа томондан єарам бўлганлиги;

2) у ўтказган тафтиш материаллари хўжалик судига мурожаат єилиш учун асос бўлиб хизмат єилган ёки ишни кўришда улардан фойдаланилаётган бўлса.

19-модда. Ишни кўришда судьянинг такрор иштирок этишига

йўл єўйилмаслиги

Ишни кўришда иштирок этган судья, шу ишни бошєа инстанция судида кўришда иштирок этиши мумкин эмас.

Муайян инстанцияда ишни кўришда иштирок этган судья, ишни ўша инстанцияда такрор кўришда иштирок этиши мумкин эмас, янги очилган іолатлар бўйича ишларни кўриш іоллари бундан мустасно.

20-модда. Рад єилиш іаєида ариза бериш

Ушбу Кодекснинг  17 ва 18 моддаларида кўрсатилган іолатлар мавжуд бўлса, судья, прокурор, эксперт, суд мажлиси котиби, таржимон ўзини ўзи рад єилиш іаєида ариза беришлари шарт. Ишда иштирок этувчи шахслар іам шу асосларга кўра рад єилиш іаєида ариза беришлари мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Рад єилиш іаєидаги арз асослантирилган бўлиши іамда иш мазмунан кўрилишидан олдин маълум єилиниши лозим. Иш кўрилаётган пайтда рад єилиш іаєида арз єилишга рад єилиш учун асослар хўжалик судига ёки рад єилиш іаєида арз єилаётган шахсга ишни кўриш бошлаб юборилгандан кейин маълум бўлиб єолган іоллардагина йўл єўйилади.

21-модда. Рад єилиш тўјрисидаги аризани іал єилиш тартиби

Рад єилиш тўјрисида арз єилинган таєдирда, хўжалик суди ишда иштирок этувчи шахсларнинг фикрини эшитиши, шунингдек агар рад єилиниши талаб этилаётган шахс тушунтириш беришни хоіласа, уни эшитиши керак.

Ишни якка ўзи кўраётган судьяни рад єилиш масаласини хўжалик судининг раиси ёки суд іайъатининг раиси іал єилади.

Иш іайъатда кўрилаётганда судьяни рад єилиш тўјрисидаги масала рад єилиниши талаб этилаётган судья иштирокисиз хўжалик суди таркиби томонидан іал єилинади. Рад єилишни ёєлаб ва унга єарши берилган овозлар сони тенг бўлиб єолса, судья рад єилинган іисобланади.

Бир неча судьяни ёки ишни кўраётган суд таркибини бутунлай рад єилиш масаласи шу суднинг тўлиє таркибида оддий кўпчилик овоз билан іал єилинади.

Прокурор, эксперт, суд мажлиси котиби ва таржимонни рад єилиш масаласини ишни кўраётган суд іал єилади. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Рад єилиш масаласини кўриш натижалари бўйича ажрим чиєарилади.

22-модда. Рад єилиш тўјрисидаги аризани

єаноатлантириш оєибатлари

Судья ёки бир неча судьялар ёхуд бутун суд таркиби рад єилинган таєдирда иш ўша судда, бироє бошєа таркибда кўрилади.

Агар рад єилишни єаноатлантириш натижасида ишни ўша хўжалик судида кўриш учун суднинг янги таркибини тузиш мумкин бўлмаса, иш бошєа хўжалик судига ўтказилиши лозим.

3-БОБ. СУДГА ТААЛЛУЄЛИ ИШЛАР ВА

СУДЛОВГА ТЕГИШЛИЛИК

23-модда. Судга таалуєли ишлар

24-модда. Хўжалик суди томонидан іал этиладиган низолар

25-модда. Низоларни іал этишни хакамлар судига топшириш

26-модда. Ишларнинг суловга топшириш

27-модда. Даъвони жавобгар жойлашган ерда такдим этиш

28-модда. Даъвогарнинг танлаши бўйича судловга тегишлилик

29-модда. Юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш тўјрисидаги ишларнинг судловга тегишлилиги

30-модда. Банкротлик тўјрисидаги ишларнинг судловга тегишлилиги

31-модда. Алоіида судловга тегишлилик

32-модда. Шартнома бўйича судловга тегишлилик

33-модда. Ишни бир хўжалик судидан бошєасига ўтказиш

23-модда. Судга тааллуєли ишлар

Хўжалик судига єуйидаги ишлар тааллуєлидир:

1) иєтисодиёт соіасида юридик шахслар (бундан буён матнда ташкилотлар деб юритилади), юридик шахс тузмаган іолда тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган ва якка тартибдаги тадбиркор маєомини єонунда белгиланган тарзда олган фуєаролар ўртасидаги (бундан буён матнда фуєаролар деб юритилади) фуєаровий, маъмурий ва бошєа іуєуєий муносабатлардан келиб чиєадиган низоларга доир ишлар;

2) иєтисодиёт соіасида ташкилотлар ва фуєароларнинг іуєуєлари вужудга келиши, ўзгариши ёки бекор бўлиши учун аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш (бундан буён матнда юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш деб юритилади) тўјрисидаги ишлар;

3) ташкилотлар ва фуєароларнинг банкротлиги тўјрисидаги ишлар.

Єонун билан хўжалик судига тааллуєли ишлар жумласига бошєа ишлар іам киритилиши мумкин.

Хўжалик суди ўзига тааллуєли ишларни, агар Ўзбекистон Республикасининг іалєаро шартномасида бошєача тартиб назарда тутилган бўлмаса, тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган Ўзбекистон Республикаси ташкилотлари ва фуєаролари, шунингдек чет эл ташкилотлари, чет эл инвестициялари иштирокидаги ташкилотлар, іалєаро ташкилотлар, чет эл фуєаролари, фуєаролиги бўлмаган шахслар иштирокида кўради.

Ўзаро бојлиє бўлиб, баъзилари хўжалик судига, бошєалари эса умумий юрисдикция судига тааллуєли бўлган бир неча талаб бирлаштирилган таєдирда, іамма талаблар умумий юрисдикция судида кўрилиши керак. (ЎзР 14.12.2000 й. 163-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

24-модда. Хўжалик суди томонидан іал этиладиган низолар

Хўжалик суди єуйидагиларни іал этади:

1) тузилиши єонунда назарда тутилган шартнома юзасидан чиєєан келишмовчиликлар ёки шартнома юзасидан чиєєан бўлиб, іал этиш учун хўжалик судига топшириш іаєида тарафлар ўзаро келишган ихтилофлар;

2) шартнома шартларини ўзгартириш ёки шартномани бекор єилиш іаєидаги низолар;

3) мулк іуєуєини тан олиш тўјрисидаги низолар;

4) мажбуриятлар бажарилмаганлиги ёки тегишли даражада бажарилмаганлиги тўјрисидаги низолар;

5) мулкдор ёки мулкнинг бошєа єонуний эгаси томонидан мол-мулкни бошєа шахснинг єонунсиз эгалигидан талаб єилиб олиш тўјрисидаги низолар;

6) мулкдорнинг ёки мол-мулкнинг бошєа єонуний эгасининг іуєуєлари эгалик єилишдан маірум этиш билан бојлиє бўлмаган іолда бузилганлиги тўјрисидаги низолар;

7) етказилган зарарни єоплаш тўјрисидаги низолар;

8) шаън, єадр-єиммат ва ишчанлик обрўсини іимоя єилиш тўјрисидаги низолар;

9) давлат органлари ва фуєаролар ўзини ўзи бошєариш органларининг єонун іужжатларига мувофиє бўлмаган, ташкилотлар ва фуєароларнинг іуєуєлари ва єонун билан єўриєланадиган манфаатларини бузадиган іужжатларини (бутунлай ёки єисман) іаєиєий эмас деб топиш тўјрисидаги низолар;

10) ундириш сўзсиз (акцептсиз) тартибда амалга ошириладиган ижро іужжатини ёки бошєа іужжатни ижро этилиши мумкин эмас деб топиш тўјрисидаги низолар;

11) давлат рўйхатига олишни рад этганлик ёки белгиланган муддатда давлат рўйхатига олишдан бош тортганлик устидан берилган шикоят;

12) агар єонунда сўзсиз (акцептсиз) тартибда жарима ундирилиши назарда тутилмаган бўлса текширув вазифаларини амалга оширувчи давлат органлари томонидан ташкилотлар ва фуєаролардан жарималар ундириш тўјрисидаги низолар;

13) текширув вазифаларини амалга оширувчи органлар томонидан єонун іужжатларининг талабларини бузган іолда сўзсиз (акцептсиз) тартибда іисобдан чиєарилган пул маблајларини бюджетдан єайтариш тўјрисидаги низолар.

Хўжалик суди ўзининг ваколат доирасига киритилган бошєа низоларни іам іал єилади.

25-модда. Низоларни іал этишни іакамлар судига топшириш

Фуєаролик іуєуєий муносабатларидан келиб чиєадиган ёки келиб чиєиши мумкин бўлган іамда хўжалик судига тааллуєли бўлган низо тарафларнинг келишувига биноан, хўжалик суди єарор чиєаргунга єадар іакамлар судига кўриш учун топширилиши мумкин.

26-модда. Ишларнинг судловга тегишлилиги

Хўжалик судига тааллуєли ишлар Єораєалпојистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаіар хўжалик судлари томонидан кўрилади, Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди судловига тегишли ишлар бундан мустасно.

Олий хўжалик суди єуйидагиларни кўради:

республика бошєарув органлари билан вакиллик ва ижроия іокимияти маіаллий органлари ўртасидаги иєтисодий битимлардан келиб чиєадиган низолар;

іокимият олий органларининг норматив характерга эга бўлмаган іужжатларини (бутунлай ёки єисман) іаєиєий эмас деб топиш тўјрисидаги ишлар.

Олий хўжалик суди алоіида іолатларни эътиборга олган іолда іар єандай ишни исталган хўжалик судидан олиб єўйиш ва уни биринчи инстанция бўйича ўзининг иш юритишига єабул єилишга, ишни бир хўжалик судидан бошєасига ўтказишга іаєли.

27-модда. Даъвони жавобгар жойлашган ерда таєдим этиш

Даъволар жавобгар жойлашган ердаги хўжалик судига таєдим этилади.

Юридик шахсга нисбатан унинг алоіида бўлинмаси фаолиятидан келиб чиєадиган даъволар алоіида бўлинма жойлашган ерда таєдим этилади.

28-модда. Даъвогарнинг танлаши бўйича судловга тегишлилик

Турли ерларда жойлашган бир неча жавобгарга нисбатан даъволар даъвогарнинг танлаши бўйича жавобгарларнинг бири жойлашган ердаги хўжалик судига таєдим этилади.

Єаердалиги номаълум бўлган жавобгарга нисбатан даъволар унинг мол-мулки жойлашган ердаги ёки Ўзбекистон Республикасидаги маълум бўлган охирги турар жойидаги хўжалик судига таєдим этилиши мумкин.

Ўзбекистон Республикасининг ташкилоти ёки фуєароси бўлган ва айни пайтда бошєа давлат іудудида турган жавобгарга нисбатан даъволар даъвогар жойлашган ердаги ёки жавобгарнинг мол-мулки жойлашган ердаги хўжалик судига таєдим этилиши мумкин.

Ижро этиш жойи кўрсатилган шартномадан келиб чиєадиган даъволар шартнома ижро этиладиган ерда таєдим этилиши мумкин.

29-модда. Юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш

тўјрисидаги ишларнинг судловга тегишлилиги

Юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш тўјрисидаги ишлар аризачи турган жойда кўрилади. Бинога, иншоотга, ер участкасига эгаликни аниєлаш тўјрисидаги ишлар бундан мустасно бўлиб, улар бино, иншоот, ер участкаси жойлашган ерда кўрилади.

30-модда. Банкротлик тўјрисидаги ишларнинг судловга тегишлилиги

Ташкилот ва фуєароларнинг банкротлиги тўјрисидаги ишлар єарздор турган жойда кўрилади.

31-модда. Алоіида судловга тегишлилик

Бино, иншоот, ер участкаларига нисбатан мулк іуєуєини тан олиш тўјрисидаги, бино, иншоот, ер участкасини бошєа шахснинг єонунсиз эгалигидан талаб єилиб олиш, мулкдор ёки мол-мулкнинг бошєа єонуний эгасининг іуєуєлари эгалик єилишдан маірум этиш билан бојлиє бўлмаган іолда бузилишини бартараф этиш тўјрисидаги даъволар бино, иншоот, ер участкаси жойлашган ерда таєдим этилади.

Йўловчи, багаж ва юк ташиш шартномасидан келиб чиєадиган йўловчи, багаж ва юк ташувчига нисбатан даъволар, шу жумладан йўловчи, багаж ва юк ташувчи жавобгарлардан бири бўлган іолларда іам, транспорт ташкилотининг органи жойлашган ерда таєдим этилади.

32-модда. Шартнома бўйича судловга тегишлилик

Ушбу Кодекснинг  27 ва 28-моддаларида белгиланган судловга тегишлилик тарафларнинг розилиги билан ўзгартирилиши мумкин.

33-модда. Ишни бир хўжалик судидан бошєасига ўтказиш

Хўжалик суди томонидан судловга тегишлилик єоидаларига риоя єилган іолда єабул єилиб олинган иш, гарчи кейинчалик бошєа хўжалик судининг судловига тегишли бўлиб єолса-да, аввалги хўжалик суди томонидан мазмунан кўрилиши лозим.

Хўжалик суди ишни бошєа хўжалик судига єуйидаги іолларда ўтказади:

1) агар иш судловга тегишлилик єоидасини бузиб єабул єилинганлиги шу судда ишни кўриш ваєтида маълум бўлса;

2) агар бир ёки бир неча судъялар рад єилинганидан кейин уларни ушбу судда алмаштириш мумкин бўлмай єолса, шунингдек ишни ушбу судда кўриш мумкин бўлмай єолган бошєа іолларда.

Ишни бошєа хўжалик судида кўришга ўтказиш тўјрисида ажрим чиєарилади.

Бир суддан бошєа судга юборилган иш у юборилган судда кўриш учун єабул єилиб олиниши керак.

Ўзбекистон Республикаси хўжалик судлари ўртасида судловга тегишлилик тўјрисида низоларга йўл єўйилмайди.

4-БОБ. ИШДА ИШТИРОК ЭТУВЧИ ШАХСЛАР ІАМДА

ХЎЖАЛИК СУДЛОВ ИШЛАРИНИ ЮРИТИШНИНГ

БОШЄА ИШТИРОКЧИЛАРИ

34-модда. Ишда иштирок этувчи шахслар

35-модда. Ишда иштирок этувчи шахсларнинг іуєує ва мажбуриятлари

36-модда. Тарафлар

37-модда. Ишда бир неча даъвогар ва жавобгарнинг иштироки

38-модда. Ишда дахлдор бўлмаган тарафларни алмаштириш

39-модда. Процессуал іуєуєий ворислик

40-модда. Даъвонинг асоси ёки предметини ўзгартириш, даъво талблари микдорини ўзгартириш, даъводан воз кечиш, даъвони тан олиш келишув битими

41-модда. Низонинг предметига нисбатан мустаєил талаблар билан арз єилувчи учинчи шахслар

42-модда. Низонинг предметига нисбатан мустаєил талблар билан арз килмайдиган учинчи шахслар

43-модда. Ишда прокурорнинг иштироки

44-модда. Ишда давлат органлари ва бошєа органларнинг иштироки

45-модда. Хўжалик судлов ишларининг юритишнинг бошєа иштирокчи-лари

46-модда. Гувоі

47-модда. Эксперт

48-модда. Таржимон

34-модда. Ишда иштирок этувчи шахслар

Тарафлар, учинчи шахслар, прокурор, давлат органлари ва бошєа органлар ўз зиммаларига юклатилган ваколатга кўра, шунингдек аризачилар іамда юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш тўјрисидаги ва ташкилотлар іамда фуєаролар банкротлиги тўјрисидаги ишлардан манфаатдор бошєа шахслар ишда иштирок этувчи шахслар деб іисобланадилар.

35-модда. Ишда иштирок этувчи шахсларнинг

іуєує ва мажбуриятлари

Ишда иштирок этувчи шахслар иш материаллари билан танишиш, улардан кўчирмалар олиш, нусха кўчириш, рад єилиш тўјрисида арз єилиш, далиллар таєдим этиш, далилларни текширишда иштирок этиш, саволлар бериш, илтимосномалар киритиш, арз єилиш, хўжалик судига ојзаки ва ёзма тушунтиришлар бериш, ишни кўриш давомида тујиладиган барча масалалар бўйича ўз важларини, хулосаларини таєдим єилиш, ишда иштирок этувчи бошєа шахсларнинг илтимосномалари, важларига эътироз билдириш, суд іужжатлари устидан шикоят єилиш (протест келтириш) іамда ушбу Кодексда уларга берилган бошєа процессуал іуєуєлардан фойдаланиш іуєуєига эгадирлар.

Ишда иштирок этувчи шахслар ушбу Кодексда назарда тутилган процессуал мажбуриятларга эгадир ва улар ўзларига тегишли барча процессуал іуєуєлардан инсофли равишда фойдаланишлари шарт.

36-модда. Тарафлар

Даъвогар ва жавобгар хўжалик судлов ишларини юритишда тарафлардир.

Ўзларининг іуєуєлари ва єонун билан єўриєланадиган манфаатларини іимоя єилиш маєсадида даъво таєдим этаётган ёки манфаатларини кўзлаб даъво таєдим этилган ташкилотлар ва фуєаролар даъвогардир.

Даъво талаби єаратилган ташкилотлар ва фуєаролар жавобгардир.

Тарафлар тенг процессуал іуєуєлардан фойдаланадилар.

37-модда. Ишда бир неча даъвогар ва жавобгарнинг иштироки

Даъво бир неча даъвогар томонидан биргаликда ёки бир неча жавобгарга нисбатан таєдим этилиши мумкин. Іар бир даъвогар ёки жавобгар процессда мустаєил єатнашади. Биргаликда иштирок этувчилар ишни олиб боришни шерик иштирокчилардан бирига топширишлари мумкин.

Бошєа жавобгарни жалб этиш зарур бўлган іолларда хўжалик суди іал єилув єарори єабул єилгунига єадар даъвогарнинг розилиги билан ўша жавобгарни жалб єилади.

38-модда. Ишга дахлдор бўлмаган тарафни алмаштириш

Хўжалик суди даъво таєдим этиш іуєуєига эга бўлмаган шахс томонидан ёки даъво бўйича жавоб бериши лозим бўлмаган шахсга нисбатан таєдим этилганини аниєласа, іал єилув єарори єабул єилингунга єадар, даъвогарнинг розилиги билан дастлабки даъвогар ёки жавобгарнинг ишга дахлдор даъвогар ёки жавобгар билан алмаштирилишига йўл єўйиши мумкин.

Ишга дахлдор бўлмаган тараф хўжалик судининг ташаббуси билан алмаштирилиши мумкин, бироє даъвогар ўзининг бошєа шахс билан алмаштирилишига рози бўлмаса, бу шахс ишда низо юзасидан мустаєил талаблар билан арз єилувчи учинчи шахс сифатида єатнашишга іаєли ва бу іаєда суд ушбу шахсни хабардор єилади.

Агар даъвогар жавобгарни бошєа шахс билан алмаштиришга рози бўлмаса, суд даъвогарнинг розилиги билан бу шахсни иккинчи жавобгар сифатида ишга жалб єилиши мумкин.

Ишга дахлдор бўлмаган тараф алмаштирилганлиги тўјрисида суд ажрим чиєаради.

Ишга дахлдор бўлмаган тараф алмаштирилганидан сўнг ишни кўриш янгидан бошланади.

39-модда. Процессуал іуєуєий ворислик

Тарафлардан бири низоли ёки хўжалик судининг іал єилув єарори билан аниєланган іуєуєий муносабатдан чиєиб кетган таєдирда (єайта ташкил этилиш, талабдан бошєа шахс фойдасига воз кечиш, єарзнинг бошєа шахсга ўтказилиши, фуєаронинг ўлими ва бошєа іолларда) суд бу тарафни унинг іуєуєий вориси билан алмаштириб, бу іаєда ўз ажрими, іал єилув єарори ёки єарорида кўрсатади. Іуєуєий ворислик процесснинг іар єандай босєичида амалга оширилиши мумкин.

Іуєуєий ворис процессга киришгунига єадар амалга оширилган барча іаракатлар іуєуєий ворисга ўрнини бўшатиб берган шахсга єай даражада мажбурий бўлган бўлса, іуєуєий ворис учун іам шу даражада мажбурийдир.

40-модда. Даъвонинг асоси ёки предметини ўзгартириш, даъво

талаблари миєдорини ўзгартириш, даъводан воз кечиш,

даъвони тан олиш, келишув битими

Даъвогар хўжалик низоси бўйича іал єилув єарори єабул єилингунга єадар даъвонинг асоси ёки предметини ўзгартириш, даъво талабларининг миєдорини кўпайтириш ёки камайтириш, ёхуд даъводан воз кечишга іаєли.

Жавобгар даъвони єисман ёки тўла тан олиши мумкин.

Тарафлар іар єандай инстанцияда ишни келишув битими билан тамомлашлари мумкин.

Агар даъвогарнинг даъводан воз кечиши, жавобгарнинг даъвони тан олиши ва тарафларнинг келишув битими єонун іужжатларига хилоф бўлса ёки бошєа шахсларнинг іуєуєлари ва єонун билан єўриєланадиган манфаатларини бузса, хўжалик суди даъводан воз кечишни, даъво талаблари миєдорини камайтиришни, даъвони тан олишни єабул єилмайди, келишув битимини тасдиєламайди. Бундай іолларда хўжалик суди ишни мазмунан кўради.

41-модда. Низонинг предметига нисбатан мустаєил талаблар билан

арз єилувчи учинчи шахслар

Низонинг предметига нисбатан мустаєил талаблар билан арз єилувчи учинчи шахслар хўжалик суди іал єилув єарори єабул єилгунга єадар ишга киришиши мумкин. Улар даъвогарнинг барча іуєуєларидан фойдаланадилар ва барча мажбуриятларини бажарадилар, шу тоифадаги низолар учун єонунда назарда тутилган ёки шартномада белгиланган жавобгар билан низони судгача іал єилиш (талабнома юбориш) тартибига риоя этиш мажбурияти бундан мустаснодир.

42-модда. Низонинг предметига нисбатан мустаєил талаблар

билан арз єилмайдиган учинчи шахслар

Низонинг предметига нисбатан мустаєил талаб билан арз єилмайдиган учинчи шахслар, агар иш бўйича іал єилув єарори уларнинг тарафлардан бирига нисбатан іуєує ва мажбуриятларига таъсир кўрсатиши мумкин бўлса, хўжалик суди іал єилув єарори єабул єилгунга єадар даъвогар ёки жавобгар томонида ишга киришиши мумкин. Учинчи шахслар ишда иштирок этувчи шахсларнинг илтимосномаси билан ёки суднинг ташаббуси билан іам ишда иштирок этишга жалб єилиниши мумкин. (ЎзР 01.05.1998 й N 621-I-сон Єонун.таірирдаги єисм)

Низонинг предметига нисбатан мустаєил талаб билан арз єилмайдиган учинчи шахслар тарафнинг іуєуєларидан фойдаланадилар ва процессуал мажбуриятларини бажарадилар, даъвонинг асоси ёки предметини ўзгартириш, даъво талабининг миєдорини кўпайтириш ёки камайтириш, шунингдек даъводан воз кечиш, даъвони тан олиш ёки келишув битими тузиш, суд іужжатининг мажбурий тарзда бажарилишини талаб єилиш іуєуєи бундан мустасно.

Хўжалик суди бир жараёнда дастлабки даъвони кўриб чиєишга ва мансабдор шахс томонидан ташкилотга етказилган зарарни ундан ундириш масаласини регресс тартибда іал этишга іаєлидир. (ЎзР 01.05.1998 й. 621-I-сон  Єонуни таірирдаги єисм)

43-модда. Ишда прокурорнинг иштироки

Прокурор іамма ишлар бўйича суд мажлисида иштирок этишга іаєли.

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судига даъво аризасини Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори ёки унинг ўринбосари, Єораєалпојистон Республикаси, вилоят ва Тошкент шаіар хўжалик судига эса - тегишинча Єораєалпојистон Республикаси, вилоят ва Тошкент шаіар прокурорлари іамда уларга тенглаштирилган прокурорлар ёки уларнинг ўринбосарлари таєдим этади.

Даъво таєдим этган прокурор келишув битими тузишдан ташєари даъвогарнинг барча іуєуєларидан фойдаланади ва мажбуриятларини бажаради.

Прокурорнинг ўз даъвосидан воз кечиши даъвогарни ишни мазмунан кўриб чиєишни талаб єилиш іуєуєидан маірум єилмайди.

Прокурор томонидан іуєуєини іимоя єилиш маєсадида таєдим этилган даъводан даъвогарнинг воз кечиши аризани кўрмасдан єолдиришга олиб келади.

Єонунда назарда тутилган ёки суд ишда прокурор єатнашиши зарур деб топган іолларда ишни кўришда прокурор иштирок этиши шарт.

44-модда. Ишда давлат органлари ва бошєа органларнинг иштироки

Давлат органлари ва бошєа органлар єонунларда назарда тутилган іолларда давлат ва жамиятнинг іуєуєлари ва єонун билан єўриєланадиган манфаатларини іимоя єилиш маєсадида даъво таєдим этишлари мумкин. Даъво таєдим этган мазкур органлар даъвогарнинг келишув битими тузиш іуєуєидан ташєари барча іуєуєларидан фойдаланади ва мажбуриятларини бажаради. Ушбу органларнинг таєдим этилган даъволардан воз кечиши даъвогарни низони мазмунан кўришни талаб єилиш іуєуєидан маірум єилмайди.

Давлат органи ёки бошєа орган томонидан даъвогарнинг іуєуєларини іимоя єилиш маєсадида єўзјатилган даъводан даъвогарнинг воз кечиши аризани кўрмасдан єолдиришга олиб келади.

45-модда. Хўжалик судлов ишларини юритишнинг

бошєа иштирокчилари

Ишда иштирок этувчи шахслардан ташєари хўжалик судлов ишларини юритишда вакиллар, гувоілар, экспертлар, таржимонлар иштирок этишлари мумкин.

46-модда. Гувоі

Хўжалик суди низони тўјри іал этиши учун аіамиятга эга бўлган маълумотлар ва іолатлардан хабардор іар єандай шахс гувоі бўлиши мумкин.

Гувоі хўжалик судининг чаєируви бўйича у ерга келиши ва иш юзасидан ўзи хабардор бўлган маълумот ва іолатларни маълум єилиши шарт.

Гувоі тўјри кўрсатувлар бериши, судъянинг, ишда иштирок этувчи шахсларнинг саволларига жавоб бериши шарт.

Гувоі била туриб ёлјон кўрсатувлар берганлиги ва кўрсатув беришдан бош тортганлиги ёки бўйин товлаганлиги учун жиноий жавобгарликка тортилади.

47-модда. Эксперт

Хулоса бериш учун махсус билимга эга бўлган іамда ушбу Кодексда назарда тутилган іолларда суд томонидан тайинланган шахс хўжалик судида эксперт сифатида иштирок этиши мумкин.

Экспертиза ўтказиш топширилган шахс хўжалик суди чаєирувига биноан келиши ва єўйилган саволлар бўйича судга холис хулоса бериши шарт.

Агар хулоса бериш учун зарур бўлса, эксперт иш материаллари билан танишиш, хўжалик суди мажлисларида иштирок этиш, саволлар бериш, суддан єўшимча материаллар беришни сўраш іуєуєига эга.

Эксперт била туриб ёлјон хулоса бергани, хулоса беришдан бош тортгани учун жиноий жавобгарликка тортилади.

Агар экспертга таєдим этилган материаллар етарли бўлмаса ёки эксперт ўз зиммасига юклатилган вазифани бажариш учун зарур билимларга эга бўлмаса, у хулоса беришдан воз кечишга іаєли.

48-модда. Таржимон

Таржима єилиш учун зарур бўлган тилларни биладиган іамда ушбу Кодексда назарда тутилган іолларда хўжалик суди томонидан тайинланган шахс таржимондир.

Хўжалик судлов ишларини юритишнинг бошєа иштирокчилари, гарчи таржима єилиш учун зарур бўлган тилларни билсалар іам, таржимонлик вазифаларини ўз зиммаларига олишга іаєли эмаслар.

Таржимон суд чаєирувига биноан келиши ва таржимани тўла, тўјри іамда ўз ваєтида амалга ошириши шарт.

Таржимон аниє таржима єилиш маєсадида таржима чојида іозир бўлганларга саволлар беришга іаєли.

Таржимон била туриб нотўјри таржима єилганлиги учун жиноий жавобгарликка тортилади.

5-БОБ. ХЎЖАЛИК СУДИДА ВАКИЛЛИК

49-модда. Вакиллар орєали иш юритиш

50-модда. Хўжалик судида вакилик єилиши мумкин бўлган шахслар

51-модда. Вакилнинг ваколатларини расмийлаштириш

52-модда. Вакилнинг ваколатлари

53-модда. Хўжалик судида вакил бўла олмайдиган шахслар

49-модда. Вакиллар орєали иш юритиш

Хўжалик судида ташкилотларнинг ишларини уларнинг єонун іужжатларида ёки таъсис іужжатларида берилган ваколатлар доирасида иш кўрадиган органлари іамда вакиллари олиб боради.

Ташкилотларнинг раібарлари, бошєа шахслар таъсис іужжатларига мувофиє хўжалик судига уларнинг хизмат мавєеларини ёки ваколатини тасдиєловчи іужжатларни таєдим этадилар.

Фуєаролар ўз ишларини хўжалик судида шахсан ўзлари ёки вакиллари орєали юритишлари мумкин. Фуєаронинг ишда шахсан иштирок этиши уни иш бўйича вакилга эга бўлиш іуєуєидан маірум єилмайди.

50-модда. Хўжалик судида вакиллик єилиши мумкин бўлган шахслар

Хўжалик судида иш юритиш учун тегишли тарзда расмийлаштирилган ваколатга эга бўлган іар єандай фуєаро хўжалик судида вакил бўлиши мумкин.

Тўла муомала лаёєатига эга бўлмаган фуєароларнинг іуєуєлари ва єонун билан єўриєланадиган манфаатларини хўжалик судлов ишларини юритишда уларнинг єонуний вакиллари - ота-онаси, фарзандликка олганлар, васий ёки іомийлари іимоя єиладилар. Єонуний вакиллар хўжалик судида иш юритишни ўзлари танлаган бошєа вакилга топширишлари мумкин.

51-модда. Вакилнинг ваколатларини расмийлаштириш

Вакилнинг ваколатлари єонунга мувофиє берилган ва расмийлаштирилган ишончномада ифода этилган бўлиши керак.

Ташкилот номидан берилган ишончномага унинг раібари ёки таъсис іужжатларида шундай ваколат берилган бошєа шахс имзо чекади ва бу имзо ташкилотнинг муіри билан тасдиєланади.

Фуєаро томонидан берилаётган ишончнома нотариал тартибда, шунингдек ишончномани берувчи ишлаётган ёки ўєиётган ташкилот томонидан, яшаб турган жойи бўйича фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органи, уй-жойлардан фойдаланиш ташкилоти томонидан ва у даволанаётган стационар даволаш муассасасининг маъмурияти томонидан, агар ишончнома іарбий хизматчи томонидан берилаётган бўлса - тегишли іарбий єисм єўмондонлиги томонидан тасдиєланиши мумкин. Жазони ижро этиш муассасаларидаги шахсларнинг ишончномаси тегишли муассасанинг бошлији томонидан тасдиєланади.

Адвокатнинг ваколати єонун іужжатларида белгиланган тартибда тасдиєланади.

52-модда. Вакилнинг ваколатлари

Хўжалик судида иш юритиш ваколатлари вакилга уни вакил єилган шахс номидан барча процессуал іаракатларни амалга ошириш іуєуєини беради, даъво аризасини имзолаш, ишни іакамлар судига топшириш, даъво талабларидан єисман ёки бутунлай воз кечиш ва даъвони тан олиш, даъво предметини ёки асосини ўзгартириш, келишув битимини тузиш, ваколатларни бошєа шахсга топшириш (ишониб топшириш), суд іужжати устидан шикоят єилиш, протест келтириш тўјрисидаги аризани имзолаш, суд іужжатининг мажбурий тартибда ижро этилишини талаб єилиш, ундирилган мол-мулк ёки пулни олиш бундан мустасно. Вакилнинг ушбу моддада кўрсатиб ўтилган іаракатларнинг іар бирини амалга оширишга бўлган ваколатлари вакил єилаётган шахс берган ишончномада махсус назарда тутилган бўлиши керак.

53-модда. Хўжалик судида вакил бўла олмайдиган шахслар

Тўла муомала лаёєатига эга бўлмаган ёхуд васийлик ёки іомийлик белгиланган шахслар хўжалик судида вакил бўла олмайдилар.

Судьялар, терговчилар, прокурорлар хўжалик судида вакил бўла олмайдилар. Кўрсатиб ўтилган шахслар процессда тегишли судлар, прокуратуранинг вакили сифатида ёки єонуний вакил сифатида єатнашаётган бўлсалар, бу єоида тадбиє этилмайди.

6-БОБ. ДАЛИЛЛАР

54-модда. Далиллар тушунчаси ва уларнинг турлари

55-модда. Исботлаш мажбурияти

56-модда. Далилларни таєдим этиш ва талаб єилиб олиш

57-модда. Далилларни улар турган жойда кўздан кечириш ва текшири

58-модда. Далилларни дахлдорлиги

59-модда. Далилларга йўл єўйилиши

60-модда. Исботлашдан озод этиш асослари

61-модда. Далилларга баіо бериш

62-модда. Ёзма далиллар

63-модда. Іужжатларни аслини кайтариш

64-модда. Ашёвий далиллар

65-модда. Ашёвий далиллар саєлаш

66-модда. Ашёвий далилларни єайтариш

67-модда. Экспертиза тайинлаш

68-модда. Экспертиза ўтказиш тартиби

69-модда. Экспертни хулосаси

70-модда. Гувоінинг кўрсатмалари

71-модда. Ишда иштирок этувчи шахсларнинг тушунтиришлари

72-модда. Далилларни таъминлаш

73-модда. Далилларни таъминлаш тартиби

74-модда. Суд топшириєлари

75-модда. Суд топширигини бажариш тартиби

54-модда. Далиллар тушунчаси ва уларнинг турлари

Ушбу Кодекс ва бошєа єонунларда назарда тутилган тартибда олинган маълумотлар иш бўйича далиллар бўлиб, улар асосида хўжалик суди ишда иштирок этувчи шахсларнинг талаблари ва эътирозларини асословчи іолатлар, шунингдек низони тўјри іал єилиш учун аіамиятга эга бўлган бошєа іолатлар бор ёки йўєлигини аниєлайди. Бундай маълумотлар ёзма ва ашёвий далиллар, экспертларнинг хулосалари, гувоіларнинг кўрсатувлари, ишда иштирок этувчи шахсларнинг тушунтиришлари билан аниєланади.

Єонунни бузган іолда олинган далиллардан фойдаланишга йўл єўйилмайди.

55-модда. Исботлаш мажбурияти

Ишда иштирок этувчи іар бир шахс ўз талаб ва эътирозларига асос єилиб келтираётган іолатларни исботлаши керак. Давлат органлари ва бошєа органларнинг іужжатларини іаєиєий эмас деб топиш тўјрисидаги низолар кўрилганда ушбу іужжатларнинг єабул єилинишига асос бўлган іолатларни исботлаш мажбурияти іужжатни єабул єилган орган зиммасига юклатилади.

Хўжалик суди, агар ишни кўриб чиєиш учун мавжуд материаллар етарли эмас деб іисобласа, ишда иштирок этувчи шахсларга єўшимча далиллар таєдим этишни таклиф єилишга іаєлидир.

56-модда. Далилларни таєдим этиш ва талаб єилиб олиш

Далиллар ишда иштирок этувчи шахслар томонидан таєдим этилади.

Ишда иштирок этувчи шахс ишда иштирок этувчи ёки иштирок этмайдиган шахсдаги зарур далилни мустаєил олиш имконига эга бўлмаса, ўша далилни талаб єилиб олиш тўјрисида хўжалик судига илтимоснома билан мурожаат єилишга іаєли. Илтимосномада шу далил билан иш учун аіамиятли єандай іолатлар аниєланиши мумкинлиги, далилнинг аломатлари ва унинг жойлашган жойи кўрсатилиши зарур. Суд зарур іолларда ишда иштирок этувчи шахсга далилни олиш учун сўров беради. Суд талаб єилаётган далилни саєлаётган шахс уни бевосита судга юборади ёки судга топшириш учун тегишли сўровга эга бўлган шахсга беради.

Агар шахс хўжалик суди талаб єилаётган далилни таєдим этиш имкониятига бутунлай эга бўлмаса ёки суд белгилаган муддатда таєдим эта олмаса, у суднинг сўровини олганидан сўнг беш кунлик муддат ичида бу іаєда сабабини кўрсатиб судни хабардор єилиши шарт.

Агар далилни саєлаётган шахс сўралаётган далилни таєдим этиш мажбуриятини хўжалик суди узрсиз деб топган сабабларга кўра бажармаса, бу шахсга энг кам иш іаєининг икки юз баравари миєдорида жарима солинади.

Жарима солиниши талаб єилинаётган далилни саєлаётган шахсни далилни хўжалик судига таєдим этиш мажбуриятидан озод єилмайди.

57-модда. Далилларни улар турган жойда

кўздан кечириш ва текшириш

Судга олиб келиш мумкин бўлмаган ёки єийин бўлган далилларни, шунингдек тез бузиладиган ашёвий далилларни хўжалик суди улар жойлашган ерда кўздан кечириши ва текшириши мумкин.

Далилларни кўздан кечириш ва текшириш хўжалик суди томонидан ишда иштирок этувчи шахсларни хабардор єилган іолда амалга оширилади, уларнинг келмаслиги кўздан кечириш ва текшириш ўтказишга тўсєинлик єилмайди. Зарур іолларда далилларни кўздан кечириш ва текширишда иштирок этиш учун экспертлар ва гувоілар чаєирилиши мумкин.

Тез бузиладиган ашёвий далиллар ишда иштирок этувчи шахсларни хабардор єилмасдан хўжалик суди томонидан даріол кўздан кечирилиши ва текширилиши мумкин.

Далиллар турган жойида кўздан кечириб ва текшириб бўлиниши биланоє баённома тузилади.

58-модда. Далилларнинг дахлдорлиги

Хўжалик суди кўрилаётган ишга дахлдор бўлган далилларнигина єабул єилади.

59-модда. Далилларга йўл єўйилиши

Ишнинг іолатлари єонун іужжатларига мувофиє муайян далиллар билан тасдиєланиши керак бўлса, бошєа далиллар билан тасдиєланиши мумкин эмас.

60-модда. Исботлашдан озод єилиш асослари

Ишнинг хўжалик суди іаммага маълум деб топган іолатлари исботлашга муітож эмас.

Хўжалик судининг илгари кўрилган иш бўйича єонуний кучга кирган іал єилув єарори билан аниєланган іолатлар, худди шу шахслар иштирокчиси бўлган бошєа ишни суд кўраётганда янгидан исбот єилинмайди.

Умумий суднинг фуєаролик иши бўйича єонуний кучга кирган іал єилув єарори бошєа ишни кўраётган хўжалик суди учун умумий суднинг іал єилув єарорида аниєланган ва ишда иштирок этувчи шахсларга алоєадор іолатларга доир масалалар бўйича мажбурийдир.

Жиноят иши бўйича умумий суднинг єонуний кучга кирган іукми муайян іаракатлар содир этилган ёки содир этилмаганлиги ва улар кимлар томонидан содир этилганлиги масалалари бўйича хўжалик суди учун мажбурийдир.

61-модда. Далилларга баіо бериш

Хўжалик суди ишдаги мавжуд далилларни іар томонлама, тўлиє ва холис текширишга асосланган ўз ички комил ишончи бўйича баіолайди.

Іеч єандай далил хўжалик суди учун олдиндан белгилаб єўйилган кучга эга эмас.

62-модда. Ёзма далиллар

Иш учун аіамиятга эга бўлган іолатлар тўјрисидаги маълумотларни ўз ичига олган іужжатлар, шартномалар, маълумотномалар, амалий ёзишмалар, шу жумладан, факсимил, электрон ёки бошєа алоєа воситасида ёхуд іужжатнинг тўјрилигини аниєлаш имконини берувчи бошєа усулда олинган ўзга іужжатлар ва материаллар ёзма далиллар іисобланади.

Ёзма далиллар асл нусхада ёки тегишлича тасдиєланган нусха шаклида таєдим этилади. Агар кўрилаётган ишга іужжатнинг фаєат бир єисми алоєадор бўлса, унинг тасдиєланган нусхаси таєдим этилади.

Иш іолатлари єонун іужжатларига мувофиє іужжатларнинг фаєат асл нусхалари билан тасдиєланиши лозим бўлса, шунингдек бошєа зарур іолларда хўжалик судининг талаби билан уларнинг асл нусхалари таєдим этилади.

Ишда иштирок этувчи шахс томонидан хўжалик судига топширилган ёзма далилларнинг нусхалари хўжалик суди томонидан ишда иштирок этувчи, єўлида шундай нусхалар бўлмаган бошєа шахсларга юборилади (берилади).

63-модда. Іужжатларнинг аслини єайтариш

Ишда мавжуд бўлган іужжатларнинг асли уларни таєдим этган шахсларнинг илтимосномасига кўра хўжалик судининг іал єилув єарори єонуний кучга киргандан кейин, агар суд іужжатни єайтариш низонинг тўјри іал єилинишига зарар етказмайди деган хулосага келса, ишни юритиш жараёнида іал єилув єарори єонуний кучга киргунга єадар уларга єайтариб берилиши мумкин. Илтимоснома билан бир ваєтда мазкур шахслар іужжат аслининг тегишлича тасдиєланган нусхасини таєдим этадилар ёки ишда єолаётган нусханинг аслига тўјрилиги суд томонидан тасдиєланишини илтимос єиладилар.

64-модда. Ашёвий далиллар

Ўзининг ташєи кўриниши, ички хусусиятлари, турган жойи ёки бошєа белгилари билан иш учун аіамиятга эга бўлган іолатларни аниєлаш воситаси бўлиб хизмат єила оладиган ашёлар ашёвий далиллар іисобланади.

65-модда. Ашёвий далилларни саєлаш

Ашёвий далиллар хўжалик судида саєланади.

Хўжалик судига келтириб бўлмайдиган ашёвий далиллар турган жойида саєланади. Улар батафсил тасвирланиши, муірлаб єўйилиши, зарур іолларда эса фотосуратга ёки видеотасвирга олиниши лозим.

Хўжалик суди ва саєловчи ашёвий далилларни ўзгармайдиган іолатда саєлаш чораларини кўрадилар.

66-модда. Ашёвий далилларни єайтариш

Хўжалик судининг іал єилув єарори єонуний кучга киргач ашёвий далиллар кимдан олинган бўлса, ўша шахсларга єайтариб берилади ёхуд суд шу ашёларга кимнинг іуєуєи бор деб топган бўлса, ўша шахсларга берилади ёки суд белгилайдиган бошєа тартибда реализация єилинади.

Айрим іолларда хўжалик суди ашёвий далилларни кўздан кечириб ва текшириб чиєєанидан кейин башарти, ашёвий далилларни таєдим этган шахслар уларни єайтариб беришни илтимос єилган бўлсалар ва бундай илтимосноманинг єаноатлантирилиши низонинг тўјри іал этилишига зарар келтирмаса, улар кимдан олинган бўлса, ўша шахсларга иш юритиш жараёнида єайтариб берилиши мумкин.

Хўжалик суди ашёвий далилларни єайтариш масалалари юзасидан ажрим чиєаради.

Єонунга мувофиє айрим шахсларнинг эгалигида туриши мумкин бўлмаган ашёлар тегишли ташкилотларга топширилади.

67-модда. Экспертиза тайинлаш

Ишни кўриш ваєтида келиб чиєадиган, махсус билимларни талаб єиладиган саволларни тушунтириб бериш учун хўжалик суди ишда иштирок этувчи шахснинг илтимосига кўра экспертиза тайинлайди.

Ишда иштирок этувчи шахслар хўжалик судига экспертиза ўтказиш ваєтида тушунтириб берилиши керак бўлган саволлари ва экспертларнинг номзодлари бўйича таклифларини таєдим этишга іаєлидирлар.

Экспертизанинг хулосаси талаб єилинадиган саволларнинг узил-кесил мазмунини хўжалик суди белгилайди. Ишда иштирок этувчи шахслар таклиф этган саволларни рад этишни суд асослаб бериши шарт.

Экспертиза тайинлаш тўјрисида хўжалик суди ажрим чиєаради.

68-модда. Экспертиза ўтказиш тартиби

Экспертиза хўжалик суди топширијига кўра экспертиза муассасаларининг ходимлари ёки бошєа мутахассислар томонидан ўтказилади. Экспертизани ўтказиш бир неча экспертга топширилиши мумкин.

Экспертиза хўжалик судининг мажлисида ёки, агар текширишнинг хусусиятига кўра зарур бўлса ёхуд материалларни мажлисда текшириш учун олиб келиш мумкин бўлмаса ёки уларни олиб келиш єийин бўлса, мажлисдан ташєарида ўтказилади. Ишда иштирок этувчи шахслар экспертиза ўтказилаётганда іозир бўлишга іаєлидирлар. Бундай иштирок этиш ёки экспертизани суд мажлисидан ташєарида ўтказиш экспертларнинг нормал ишлашига іалаєит бериши мумкин бўлган іоллар бундан мустасно.

Агар экспертизани ўтказиш икки ёки ундан ортиє экспертга топширилган бўлса, улар ўзаро кенгашишга іаєлидир. Агар экспертлар умумий хулосага келсалар, улар битта умумий хулоса берадилар. Бошєа экспертларнинг фикрига єўшилмаган эксперт алоіида хулоса беради.

69-модда. Экспертнинг хулосаси

Эксперт ёзма шаклда хулоса беради.

Экспертнинг хулосаси ўтказилган текширишларнинг батафсил баёнини, улар натижасида чиєарилган хулосаларни ва хўжалик суди томонидан єўйилган саволларга жавобларни ўз ичига олган бўлиши лозим. Агар эксперт экспертиза ўтказаётганида ўзига єўйилган саволларда кўрсатилмаган, лекин иш учун аіамиятли бўлган іолатларни аниєласа, шу іолатлар тўјрисидаги фикрларини ўз хулосасига киритишга іаєли.

Экспертнинг хулосаси хўжалик судининг мажлисида текширилади іамда бошєа далиллар билан бир єаторда баіоланади.

Экспертнинг хулосаси етарлича аниє ёки тўлиє бўлмаса, хўжалик суди єўшимча экспертиза тайинлаши, уни ўтказишни ўша ёки бошєа экспертга топшириши мумкин.

Хўжалик суди экспертнинг хулосасига єўшилмаса, ишда иштирок этувчи шахснинг илтимосномасига кўра єайта экспертиза тайинлаши, уни ўтказишни бошєа экспертга топшириши мумкин.

70-модда. Гувоінинг кўрсатувлари

Гувоі ўзи билган маълумотлар ва іолатларни хўжалик судига ојзаки хабар єилади. Гувоі хўжалик судининг таклифига кўра ўз кўрсатувларини ёзма тарзда баён єилиши мумкин.

Агар гувоі ўзи билган маълумотларнинг манбаини кўрсатиб бера олмаса, у хабар єилган маълумотлар далил іисобланмайди.

71-модда. Ишда иштирок этувчи шахсларнинг тушунтиришлари

Ишда иштирок этувчи шахсларнинг иш учун аіамиятли бўлган ўзларига маълум іолатлар тўјрисидаги тушунтиришлари текширилиши ва бошєа далиллар билан бир єаторда баіоланиши лозим. Ишда иштирок этувчи шахс хўжалик судининг таклифига кўра ўз тушунтиришларини ёзма тарзда баён єилиши мумкин.

Ишда иштирок этувчи шахс томонидан бошєа шахс ўз талабларини ёки эътирозларини асослаётган фактларнинг тан олиниши хўжалик суди учун мажбурий эмас.

Агар фактни тан олиш ишнинг іолатларига мувофиє эканлигига ва алдаш, зўрлик ишлатиш, єўрєитиш, чалјитиш таъсирида ёки іаєиєатни яшириш маєсадида єилинмаганига хўжалик судида шубіа тујилмаса,у тан олинган фактни аниєланган деб іисоблаши мумкин.

72-модда. Далилларни таъминлаш

Зарур далилларни кейинчалик таєдим этиш мумкин бўлмай єолади ёки єийинлашади деб хавотирланиш учун асоси бўлган шахслар ишни юритишга єабул єилган хўжалик судидан шу далилларни таъминлашни илтимос єилиши мумкин.

Далилларни таъминлаш тўјрисидаги аризада таъминланиши зарур бўлган далиллар, тасдиєлаш учун бу далиллар зарур бўлган іолатлар, уларни таъминлаш тўјрисида аризачини илтимос билан мурожаат єилишга ундаган сабаблар кўрсатилиши керак.

Далилларни таъминлаш ёки илтимосномани єаноатлантиришни рад этиш тўјрисида ажрим чиєарилади.

Хўжалик судининг далилларни таъминлаш тўјрисидаги илтимосномани єаноатлантиришни рад этиш іаєидаги ажрими устидан шикоят єилиш мумкин.

73-модда. Далилларни таъминлаш тартиби

Далилларни таъминлаш ушбу Кодексда белгиланган єоидаларга кўра хўжалик суди томонидан амалга оширилади.

Ишда иштирок этувчи шахслар далилларни таъминлаш тўјрисидаги аризани кўриш ваєти ва жойи іаєида хабардор єилинади, бироє уларнинг келмаслиги аризани кўришга тўсєинлик єилмайди.

74-модда. Суд топшириєлари

Ишни кўраётган хўжалик суди бошєа вилоят (Єораєалпојистон Республикаси, Тошкент шаіри) іудудидаги далилларни олиши зарур бўлиб єолган іолларда тегишли хўжалик судига муайян процессуал іаракатларни бажаришни топширишга іаєли.

Суд топширији тўјрисидаги ажримда кўрилаётган ишнинг мазмуни єисєача баён єилинади, аниєланиши зарур бўлган іолатлар, топшириєни бажарадиган хўжалик суди тўплаши лозим бўлган далиллар кўрсатилади.

Суд топширији тўјрисидаги ажрим топшириє берилган хўжалик суди учун мажбурийдир ва ажрим олинган пайтдан бошлаб ўн кунлик муддатдан кечиктирмай бажарилиши лозим.

75-модда. Суд топширијини бажариш тартиби

Суд топширији хўжалик судининг мажлисида ушбу Кодексда белгиланган єоидаларга мувофиє бажарилади. Ишда иштирок этувчи шахслар мажлис ваєти ва жойи тўјрисида хабардор єилинадилар, бироє уларнинг келмаганлиги мажлисни ўтказишга тўсєинлик єилмайди.

Суд топширијининг ижроси тўјрисида ажрим чиєарилиб, у даріол барча материаллар билан ишни кўраётган хўжалик судига юборилади.

Ишда иштирок этувчи шахслар, топшириєни бажарган хўжалик судига тушунтиришлар ёки кўрсатувлар берган гувоілар ишни кўраётган суд мажлисида ўзлари иштирок этган таєдирда умумий тартибда тушунтиришлар ва кўрсатувлар берадилар.

7-БОБ. ДАЪВОНИ ТАЪМИНЛАШ

76-модда. Даъвони таъминлаш асослари

77-модда. Даъвони таъминлаш чоралари

78-модда. Даъвони таъминлашнинг бир турини бошєаси билан алмаштириш

79-модда. Даъвони таъминлаш тўјрисидаги ажримни ижро этиш

80-модда. Даъвони таъминлашни бекор єилиш

81-модда. Даъвони таъминлаш туфайли жавобгарга етказилган зарарни єоплаш

76-модда. Даъвони таъминлаш асослари

Хўжалик суди ишда иштирок этувчи шахснинг аризасига кўра даъвони таъминлаш чораларини кўришга іаєли. Даъвони таъминлашга, агар шундай чораларни кўрмаслик суд іужжатининг ижросини єийинлаштириши ёки бажариб бўлмайдиган єилиб єўйиши мумкин бўлса, хўжалик судлов ишини юритишнинг іар єандай босєичида йўл єўйилади.

Даъвони таъминлаш тўјрисидаги ариза тушганидан кейинги кундан кечиктирмасдан низони іал этаётган хўжалик суди томонидан кўрилади.

Аризани кўриш натижалари бўйича ажрим чиєарилади. Даъвони таъминлаш ёки таъминлашни рад этиш тўјрисидаги ажрим устидан шикоят єилиниши мумкин.

Даъвони таъминлаш тўјрисидаги ажрим устидан шикоят бериш ушбу ажрим ижросини тўхтатиб турмайди.

77-модда. Даъвони таъминлаш чоралари

Єуйидагилар даъвони таъминлаш чоралари бўлиши мумкин:

1) жавобгарга тегишли бўлган мол-мулк ёки пул маблајларини хатлаб єўйиш;

2) жавобгарга муайян іаракатларни єилишни таєиєлаш;

3) бошєа шахсларга низо предметига алоєадор бўлган муайян іаракатларни єилишни таєиєлаш;

4) даъвогар низолашаётган, ундириш сўзсиз (акцептсиз) тартибда амалга ошириладиган ижро іужжати ёки бошєа іужжат бўйича ундиришни тўхтатиб туриш;

5) мол-мулкни хатлашдан озод єилиш тўјрисида даъво таєдим этилган таєдирда уни реализация єилишни тўхтатиб туриш.

Зарур іолларда даъвони таъминлаш учун бир неча чора єўллашга йўл єўйилади.

Хўжалик суди даъвони таъминлашга йўл єўяр экан, жавобгарнинг илтимосномасига кўра даъвогардан жавобгар кўриши мумкин бўлган зарар єопланишининг таъминловини талаб єилиши мумкин.

Ушбу модданинг биринчи єисми 2 ва 3-бандларида кўрсатилган чораларга риоя этмаганлик учун ташкилотлар ва фуєаролардан республика бюджети даромадига єуйидагича жарима ундирилади:

баіоланадиган даъволар бўйича - даъво баіосининг эллик фоизигача миєдорда;

баіоланмайдиган даъволар бўйича - энг кам иш іаєининг икки юз бараваригача миєдорда.

Хўжалик судининг даъвони таъминлаш тўјрисидаги ажримини ижро этмаслик билан етказилган зарарни єоплашни даъвогар ўша хўжалик судида даъво таєдим этиш йўли билан талаб єилишга іаєли.

78-модда. Даъвони таъминлашнинг бир турини бошєаси

билан алмаштириш

Даъвони таъминлашнинг бир турини бошєаси билан алмаштиришга йўл єўйилади.

Даъвони таъминлашнинг бир турини бошєаси билан алмаштириш масаласи ушбу Кодекснинг 76 -моддасида назарда тутилган тартибда іал этилади.

Пул маблајларини ундириш тўјрисидаги даъвони таъминлашда жавобгар даъвони таъминлаш бўйича белгиланган чораларни єўллаш ўрнига хўжалик судининг депозит іисобварајига даъвогар талаб єилаётган суммани тўлашга іаєли.

79-модда. Даъвони таъминлаш тўјрисидаги ажримни ижро этиш

Даъвони таъминлаш тўјрисидаги ажрим хўжалик судининг іал єилув єарорларини ижро этиш учун белгиланган тартибда даріол ижро этилади.

80-модда. Даъвони таъминлашни бекор єилиш

Даъвони таъминлаш ишда иштирок этувчи шахснинг илтимосномасига кўра ишни кўраётган хўжалик суди томонидан бекор єилиниши мумкин. Даъвони таъминлашни бекор єилиш масаласи суд мажлисида іал єилинади.

Ишда иштирок этувчи шахслар мажлис ваєти ва жойи тўјрисида хабардор єилинадилар, бироє уларнинг келмаслиги даъвони таъминлашни бекор єилиш масаласини кўриб чиєишга тўсєинлик єилмайди.

Даъвони таъминлашни бекор єилиш масаласини кўриш натижалари бўйича ажрим чиєарилади.

Даъво рад этилган таєдирда йўл єўйилган таъминлаш чоралари іал єилув єарори кучга киргунча саєланади. Бироє, хўжалик суди іал єилув єарори билан бир ваєтда ёки у єабул єилинганидан кейин даъвони таъминлашни бекор єилиш тўјрисида ажрим чиєариши мумкин.

Даъвони таъминлашни бекор єилиш тўјрисидаги ажрим устидан шикоят єилиниши мумкин.

81-модда. Даъвони таъминлаш туфайли жавобгарга

етказилган зарарни єоплаш

Даъвони рад этиш тўјрисидаги іал єилув єарори єонуний кучга киргач, жавобгар ўша хўжалик судида даъво таєдим этиш йўли билан даъвогардан даъвони таъминлаш туфайли ўзига етказилган зарарни єоплашни талаб єилишга іаєли.

8-БОБ. ИШ ЮРИТИШНИ ТЎХТАТИБ ТУРИШ

82-модда. Хўжалик судининг иш юритишни тўхтатиб туриш мажбурияти

83-модда. Хўжалик судининг иш юритишни тўхтатиб туриш іуєуєи

84-модда. Иш юритишни тиклаш

85-модда. Иш юритишни тўхтатиб туриш ва уни тиклаш тартиби

82-модда. Хўжалик судининг иш юритишни тўхтатиб

туриш мажбурияти

Хўжалик суди єуйидаги іолларда иш юритишни тўхтатиб туришга мажбур:

1) ишни конституциявий, фуєаровий, жиноят ёки маъмурий суд ишларини юритиш тартибида кўрилаётган бошєа иш ёки масала юзасидан єарор єабул єилингунга єадар кўриш мумкин бўлмаганда; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

2) жавобгар фуєаро Ўзбекистон Республикаси Єуролли Кучларининг іаракатдаги єисмида бўлган ёки Ўзбекистон Республикаси Єуролли Кучларининг іаракатдаги єисмида бўлган даъвогар фуєаро тегишли илтимоснома билан мурожаат єилганда;

3) фуєаро вафот этганда, агар низоли іуєуєий муносабатлар іуєуєий ворисликка йўл єўйса;

4) фуєаро муомала лаёєатини йўєотганда.

Хўжалик суди єонунда назарда тутилган бошєа іолларда іам иш юритишни тўхтатиб туради.

83-модда. Хўжалик судининг иш юритишни тўхтатиб туриш іуєуєи

Хўжалик суди єуйидаги іолларда иш юритишни тўхтатиб туришга іаєли:

1) хўжалик суди томонидан экспертиза тайинланганда;

2) ишда иштирок этувчи шахс бўлмиш ташкилот єайта ташкил єилинганда;

3) ишда иштирок этувчи шахс бўлмиш фуєаро бирор-бир давлат мажбуриятини бажариш учун жалб єилинганда.

84-модда. Иш юритишни тиклаш

Иш юритишни тўхтатиб туришга асос бўлган іолатлар бартараф єилингач, иш юритиш тикланади.

85-модда. Иш юритишни тўхтатиб туриш ва уни тиклаш тартиби

Хўжалик суди иш юритишни тўхтатиб туриш ва уни тиклаш юзасидан ажрим чиєаради.

Иш юритишни тўхтатиб туриш тўјрисидаги хўжалик судининг ажрими устидан шикоят бериш (протест келтириш) мумкин.

9-БОБ. ИШ ЮРИТИШНИ ТУГАТИШ

86-модда. Иш юритишни тугатиш асослари

87-модда. Иш юритишни тугатиш тартиби ва оєибатлари

86-модда. Иш юритишни тугатиш асослари

Хўжалик суди єуйидаги іолларда иш юритишни тугатади:

1) низо хўжалик судида кўриш учун тегишли бўлмаса;

2) умумий суд, хўжалик судининг айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўјрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан єонуний кучга кирган іал єилув єарори бўлса;

3) іакамлар судининг айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўјрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан єонуний кучга кирган іал єилув єарори бўлса, іакамлар судининг єарорини мажбурий тарзда ижро этиш юзасидан хўжалик суди ижро вараєасини беришни рад этган, ишни янгидан кўриш учун іал єилув єарорини єабул єилган іакамлар судига юборган, лекин ишни ўша іакамлар судида кўриш мумкин бўлмай єолган іоллар бундан мустасно;

4) ишда иштирок этувчи шахс бўлмиш ташкилот тугатилган бўлса;

5) ишда иштирок этган шахс бўлмиш фуєаронинг ўлимидан сўнг низоли іуєуєий муносабат іуєуєий ворисликка йўл єўймаса;

6) даъвогар даъвосидан воз кечган ва хўжалик суди уни єабул єилган бўлса;

7) келишув битими тузилиб, у хўжалик суди томонидан тасдиєланган бўлса;

8) даъвогар судгача іал єилиш (талабнома юбориш) тартибига риоя этмаган бўлса, башарти бу шу тоифадаги низолар учун єонунда ёки тарафлар шартномасида назарда тутилган ва бундай тартибни єўллаш имконияти йўєотилган бўлса.

87-модда. Иш юритишни тугатиш тартиби ва оєибатлари

Иш юритишни тугатиш тўјрисида хўжалик суди ажрим чиєаради.

Хўжалик судининг ажримида суд харажатларини ишда иштирок этувчи шахслар ўртасида таєсимлаш, давлат божини бюджетдан єайтариш масалалари іал єилиниши мумкин.

Иш юритиш тугатилган таєдирда айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўјрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан хўжалик судига иккинчи бор мурожаат єилишга йўл єўйилмайди.

Иш юритишни тугатиш тўјрисидаги хўжалик судининг ажрими устидан шикоят бериш (протест келтириш) мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

10-БОБ. ДАЪВОНИ КЎРМАСДАН ЄОЛДИРИШ

88-модда. Даъвони кўрмасдан єолдириш асослари

89-модда. Даъвони кўрмасдан єолдириш тартиби ва оєибатлари

88-модда. Даъвони кўрмасдан єолдириш асослари

Хўжалик суди єуйидаги іолларда даъвони кўрмасдан єолдиради:

1) умумий суд, хўжалик суди, іакамлар суди айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўјрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан иш юритаётган бўлса;

2) ишда иштирок этувчи шахсларнинг ушбу низони іакамлар судига кўриш учун топшириш тўјрисидаги келишуви бўлиб, іакамлар судига мурожаат єилиш имконияти йўєолмаган бўлса ва агар ишнинг хўжалик судида кўрилишига єарши бўлган жавобгар биринчи аризасидан кечиктирмай низони мазмунан іал этишни іакамлар судига топшириш тўјрисида илтимоснома билан мурожаат єилса;

3) даъво аризаси имзоланмаган ёки имзолаш іуєуєига эга бўлмаган шахс томонидан, ёхуд мансаб мавєеи кўрсатилмаган шахс томонидан имзоланган бўлса;

4) єонун іужжатлари ёки шартномага мувофиє єарз банк ёки бошєа кредит муассасаси орєали ундириб олиниши шарт бўлишига єарамай даъвогар жавобгардан єарзини ундириб олиш учун банк ёки бошєа кредит муассасига мурожаат этмаган бўлса;

5) даъвогар низони судгача іал єилиш (талабнома юбориш) тартибига риоя этмаган, бу эса шу тоифадаги низолар учун єонунда ёки шартномада назарда тутилган бўлса;

6) даъвогар хўжалик судининг мажлисига келмаган ва ишни ўзининг иштирокисиз кўриб чиєишга розилик бермаган бўлса;

7) давлат рўйхатидан ўтишни рад этиш ёки ундан бош тортиш тўјрисидаги ариза кўрилаётганда іуєує тўјрисида низо келиб чиєєан бўлса;

8) юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш тўјрисидаги ариза кўрилаётганда іуєує тўјрисида низо келиб чиєєан бўлса.

9) даъвогар унинг манфаатларини кўзлаб прокурор томонидан таєдим этилган даъводан воз кечган бўлса. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

89-модда. Даъвони кўрмасдан єолдириш тартиби ва оєибатлари

Хўжалик суди даъвони кўрмасдан єолдириш тўјрисида ажрим чиєаради.

Хўжалик судининг ажримида ишда иштирок этувчи шахслар ўртасида суд харажатларини таєсимлаш, давлат божини бюджетдан єайтариш масалалари іал єилиниши мумкин.

Даъвони кўрмасдан єолдириш тўјрисидаги ажрим устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин.

Даъвони кўрмасдан єолдириш учун асос бўлган іолатлар бартараф этилгач, даъвогар хўжалик судига умумий тартибда яна мурожаат єилиш іуєуєига эга.

11-БОБ. СУД ХАРАЖАТЛАРИ

90-модда. Суд харажатларининг тартиби

91-модда. Давлат божи

92-модда. Даъвонинг баіоси

93-модда. Давлат божини єайтариш

94-модда. Экспертлар, гувоілар ва таржимонларга тегишли суммаларни тўлаш

95-модда. Суд харажатларининг таєсимланиши

90-модда. Суд харажатларининг таркиби

Суд харажатлари давлат божидан ва ишни кўриш билан бојлиє чиєимлардан: суд іужжатларини юбориш билан бојлиє почта харажатларидан, хўжалик суди тайинлаган экспертизани ўтказиш, гувоіни чаєириш, далилларни ўз жойида кўздан кечириш учун тўланиши керак бўлган сумма, шунингдек ишни кўриш билан бојлиє бошєа харажатлардан ташкил топади.

Суд іужжатларини юбориш билан бојлиє почта харажатларининг тахминий суммаси хўжалик суди томонидан белгиланади ва даъвогар томонидан хўжалик судининг депозит іисобварајига ўтказиб єўйилиши керак.

91-модда. Давлат божи

Єуйидагилар учун давлат божи тўланади:

1) даъво аризалари;

2) ташкилотлар ва фуєароларни банкрот деб топиш тўјрисидаги аризалар;

3) низо предмети юзасидан мустаєил талаблар єўядиган учинчи шахс сифатида ишга киришиш іаєидаги аризалар;

4) юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш тўјрисидаги аризалар;

5) хўжалик судининг іал єилув єарорлари, шунингдек иш юритишни тугатиш, даъвони кўрмасдан єолдириш, суд жарималари солиш тўјрисидаги ажримлари устидан берилган аппеляция ва кассация шикоятлари;

6) іакамлар судининг єарорларини мажбурий ижро этиш вараєасини бериш тўјрисидаги ариза;

7) іакамлар судининг єарорларини мажбурий ижро этиш учун ижро вараєасини бериш ва ижро вараєасини беришни рад этиш тўјрисидаги хўжалик судининг ажримлари устидан берилган аппеляция ва кассация шикоятлари.

Даъво талаблари кўпайтирилганида давлат божининг етишмаётган суммаси іал єилув єарори єабул єилинаётганда даъвонинг кўпайган суммасига мувофиє ундирилади. Даъво єиймати камайтирилганда тўланган бож єайтарилмайди.

Давлат божининг миєдори, уни тўлашдан озод єилиш ва унинг миєдорини камайтириш єонун іужжатларида белгиланади.

Алоіида іолларда суд даъвогарнинг аризасига кўра унинг мулкий аіволига єараб, давлат божини тўлашни кечиктиришга ёки бўлиб-бўлиб тўлаш учун рухсат беришга іаєли.

92-модда. Даъвонинг баіоси

Даъвонинг баіоси єуйидагича аниєланади:

1) пул маблајларини ундириш тўјрисидаги даъволар бўйича - ундириладиган суммага єараб;

2) ижро этиш іужжатини ёки ундириш сўзсиз (акцептсиз) тартибда амалга ошириладиган бошєа іужжатни ижро этиш мумкин эмас деб топиш тўјрисидаги даъволар бўйича - низолашилаётган суммага єараб;

3) мол-мулкни талаб єилиб олиш тўјрисидаги даъволар бўйича - шу мол-мулкнинг єийматига єараб;

4) ер участкасини талаб єилиб олиш тўјрисидаги даъволар бўйича - ер участкасининг белгиланган баіода, баіоси бўлмаса - бозор баіосида чиєарилган єийматига єараб.

Даъвонинг баіосига даъво аризасида кўрсатилган неустойка (жарима, пеня) суммалари іам киритилади.

Бир неча мустаєил талаблардан иборат бўлган даъвонинг баіоси барча талабларнинг суммаси билан белгиланади.

Даъвонинг баіоси нотўјри кўрсатилган таєдирда у хўжалик суди томонидан белгиланади.

93-модда. Давлат божини єайтариш

Давлат божи єонун іужжатларида белгиланган іолларда єайтарилиши керак.

Хўжалик судининг іужжатида давлат божини тўлиє ёки єисман єайтариш учун асос бўладиган іолатлар кўрсатилади.

Давлат божи тўланган, лекин хўжалик судига келиб тушмаган ёки у єайтарган аризалар, апеляция ёки кассация шикоятлари бўйича іамда божни тўлиє ёки єисман єайтаришни назарда тутувчи суд іужжатлари бўйича уни єайтариш суд томонидан берилган маълумотнома асосида амалга оширилади.

94-модда. Экспертлар, гувоілар ва таржимонларга

тегишли суммаларни тўлаш

Экспертлар, гувоілар ва таржимонларга хўжалик судига келиш билан бојлиє бўлган йўлкира, уй-жой ижараси харажатлари єопланади ва кундалик харажатлар учун іає тўланади.

Экспертлар ва таржимонлар хўжалик судининг топширији билан бажарган иш уларнинг хизмат вазифаси доирасига кирмаса, улар бу иш учун іає оладилар.

Хўжалик судига гувоі сифатида чаєирилган фуєароларнинг судга келиши туфайли йўєотилган ваєт билан бојлиє харажатлари єопланади.

Ишда иштирок этиб, тегишли илтимос билан мурожаат єилган шахс гувоілар ва экспертларга тўланиши лозим бўлган суммани хўжалик судининг депозит іисобварајига олдиндан ўтказади. Агар иккала томон илтимос билан мурожаат єилган бўлса, талаб єилинадиган суммани улар тенг бўлиб ўтказадилар. Агар єўшимча экспертиза суднинг ташаббуси билан тайинланса, тўланиши лозим бўлган сумма экспертга суд томонидан депозит іисобидан тўланади. Бу сумма ишда иштирок этувчи шахслардан ушбу Кодекснинг 95-моддасига мувофиє унди рилиб, суднинг депозит іисобварајига ўтказилади. Экспертларга, гувоіларга ва таржимонларга тегишли бўлган суммалар хўжалик суди томонидан улар ўз вазифаларини бажарганларидан кейин тўланади.

Тўлаш тартиби ва тўланиши лозим бўлган суммалар миєдори єонун іужжатларида белгиланади.

95-модда. Суд харажатларининг таєсимланиши

Суд харажатлари ишда иштирок этувчи шахсларга уларнинг єаноатлантирилган даъво талаблари миєдорига мутаносиб равишда юкланади.

Даъвогар тўлашдан белгиланган тартибда озод єилинган давлат божи, агар жавобгар бож тўлашдан озод єилинмаган бўлса, єаноатлантирилган даъво талаблари миєдорига мутаносиб равишда жавобгардан республика бюджети даромадига ундирилади.

Агар иш ишда иштирок этувчи шахс томонидан шу тоифадаги низолар учун єонунда ёки шартномада назарда тутилган низони судгача іал єилиш (талабнома юбориш) тартибини бузиш (талабномани жавобсиз єолдириш, талаб єилинган іужжатларни жўнатмаслик) оєибатида келиб чиєєан бўлса, хўжалик суди ишнинг натижасидан єатъи назар, суд харажатларини шу шахсга юклашга іаєли.

Ишда иштирок этувчи шахслар суд харажатларини таєсимлаш тўјрисида ўзаро келишсалар, хўжалик суди шу келишувга мувофиє єарор єабул єилади.

Ишда иштирок этувчи шахсларнинг апелляция, кассация шикояти беришлари билан бојлиє суд харажатлари ушбу моддада баён єилинган єоидаларга мувофиє таєсимланади.

12-БОБ. ПРОЦЕССУАЛ МУДДАТЛАР

96-модда. Процессуал муддатларни белгилаш ва іисоблаш

97-модда. Процессуал муддатларнинг тугаши

98-модда. Процессуал муддатларни тухтатиб туриш

99-модда. Процессуал муддатлрни тиклаш ва узайтириш

96-модда. Процессуал муддатларни белгилаш ва іисоблаш

Процессуал іаракатлар ушбу Кодексда ёки бошєа єонунларда белгиланган муддатларда бажарилади, процессуал муддатлар белгиланмаган іолларда эса улар хўжалик суди томонидан белгиланади.

Процессуал іаракатларни бажариш муддатлари аниє календарь сана билан, албатта содир бўлиши лозим бўлган воєеани кўрсатиш билан ёки іаракат бажарилиши мумкин бўлган давр билан белгиланади.

Йиллар, ойлар ёки кунлар билан іисобланадиган процессуал муддатнинг ўтиши календарь сананинг эртасидан ёки унинг бошланиши белгилаб єўйилган воєеа содир бўлган кундан бошланади.

97-модда. Процессуал муддатларнинг тугаши

Йиллар билан іисобланадиган муддат белгиланган муддат охирги йилининг тегишли ой ва кунида тугайди. Ойлар билан іисобланадиган муддат белгиланган муддат охирги ойининг тегишли кунида тугайди. Агар ойлар билан іисобланадиган муддатнинг тугаши тегишли куни бўлмаган ойга тўјри келса, муддат шу ойнинг охирги кунида тугайди.

Муддатнинг охирги куни иш куни бўлмаган кунга тўјри келган іолларда ундан кейин келадиган биринчи иш куни муддатнинг тугаш куни деб іисобланади.

Процессуал іаракат белгиланган муддатнинг охирги куни то соат йигирма тўртгача бажарилиши мумкин. Агар апелляция, кассация шикоятлари ва бошєа іужжатлар алоєа ташкилотига муддатнинг охирги кунида соат йигирма тўртга єадар топширилган бўлса, муддат ўтказиб юборилган іисобланмайди.

98-модда. Процессуал муддатларни тўхтатиб туриш

Иш юритиш тўхтатиб турилиши билан ўтиб кетмаган барча процессуал муддатларнинг ўтиши тўхтатиб турилади. Иш юритиш тикланган кундан бошлаб процессуал муддатларнинг ўтиши давом этади.

99-модда. Процессуал муддатларни тиклаш ва узайтириш

Хўжалик суди ишда иштирок этувчи шахснинг аризасига кўра, ушбу Кодексда ёки бошєа єонунларда белгиланган процессуал муддатнинг ўтказиб юборилиши сабабларини узрли деб топса, ўтказиб юборилган муддатни тиклайди.

Ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўјрисида хўжалик судининг іал єилув єарорида, ажримида ёки єарорида кўрсатилади. Муддатни тиклашни рад этиш тўјрисида ажрим чиєарилади.

Хўжалик судининг процессуал муддатни тиклашни рад этиш тўјрисидаги ажрими устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин.

Хўжалик суди томонидан белгиланган процессуал муддатларни унинг ўзи узайтириши мумкин.

13-БОБ. СУД ЖАРИМАЛАРИ

100-модда. Жарима солиш

101-модда. Жарима солиш масаласини кўриш тартиби

100-модда. Жарима солиш

Жарима хўжалик суди томонидан ушбу Кодексда ва бошєа єонунларда назарда тутилган іолларда ва миєдорда солинади.

101-модда. Жарима солиш масаласини кўриш тартиби

Жарима солиш масаласи хўжалик судининг мажлисида іал этилади.

Ўзларига нисбатан жарима солиш масаласи кўрилаётган шахсларга мажлис ваєти ва жойи тўјрисида топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали хабар єилинади. Тегишли тарзда хабар берилган шахснинг келмаслиги жарима солиш масаласини кўришга тўсєинлик єилмайди.

Хўжалик суди жарима солиш масаласини кўриш натижалари бўйича ажрим чиєаради.

Хўжалик судининг жарима солиш тўјрисидаги ажрими устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин.

II БЎЛИМ. БИРИНЧИ ИНСТАНЦИЯ ХЎЖАЛИК

СУДИДА ИШ ЮРИТИШ

14-боб. Суд буйруји (102-111 моддалар)

15-боб. Даъво таєдим этиш (112-121 моддалар)

16-боб. Ишни судда кўришга тайёрлаш (122-124 моддалар)

17-боб. Судда ишни кўриш (125-134 моддалар)

18-боб. Хўжалик судининг іал єилув єарори (135-150 моддалар)

19-боб. Хўжалик судининг ажрими (151-153 моддалар)

20-боб. Алоіида тоифадаги ишлар бўйича иш юртиш хусусиятлари (154-155 моддалар)

14-БОБ. СУД БУЙРУЈИ

102-модда. Суд буйруји асосида єарзни ундириш

103-модда. Суд буйруји бериш бўйича талаблар

104-модда. Аризанинг шакли ва мазмуни

105-модда. Суд буйрујини бериш тўјрисидаги ариза нусхаларини нгєарздорга топшириш

106-модда. Давлат божи

107-модда. Ариза єабул єилишни рад этиш асослари

108-модда. Ариза юзасидан фикр-мулоіаза

109-модда. Суд буйруји бериш тартиби ва уни беришни рад этиш асослари

110-модда. Суд буйрујининг мазмуни

111-модда. Суд буйрујини бекор єилиш

102-модда. Суд буйруји асосида єарзни ундириш

Суд буйруји кредиторнинг пул суммасини ундириш ёки ундирувни єарздорнинг мол-мулкига єаратиш іаєидаги ёхуд єарздордан низосиз талаблар бўйича мол-мулкни талаб єилиб олиш тўјрисидаги аризаси бўйича судья чиєарган іужжатдир. (ЎзР 30.08.2003 й. 535-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Суд буйруји ижро іужжати кучига эга. Суд буйруји бўйича ундирув буйрує берилгандан сўнг ўн кунлик муддат ўтгач суд іужжатларини ижро этиш учун белгиланган тартибда амалга оширилади.

103-модда. Суд буйруји бериш бўйича талаблар

Суд буйруји судья томонидан єуйидаги іолларда якка тартибда берилади:

1) солиєлар, йијимлар ва давлат бюджетига мажбурий тўловлар бўйича боєимондаларни ундиришни ташкилотлар ва фуєароларнинг мол-мулкига єаратиш тўјрисида талаб єўйилса;

2) іужжатлар асосида тан олинган дебиторлик єарзини ундириш тўјрисида талаб єўйилса;

3) талаб тўланмаган, акцептланмаган ва акцептга сана єўйилмаган вексель нотариус томонидан протест єилинишига асосланса;

4) лизинг берувчи томонидан лизинг олувчидан ўз мол-мулкини талаб єилиб олиш тўјрисида талаб єўйилса. (ЎзР 30.08.2003 й. 535-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

104-модда. Аризанинг шакли ва мазмуни

Ариза хўжалик судига ёзма шаклда судловга тегишлиликнинг умумий єоидалари бўйича берилади. У кредитор ёки унинг вакили томонидан имзоланади. Вакил томонидан имзоланадиган аризага ишончнома илова єилинади.

Аризада єуйидагилар кўрсатилиши керак:

1) ариза берилаётган хўжалик судининг номи;

2) кредиторнинг, єарздорнинг номи ва уларнинг манзиллари;

3) кредиторнинг єонун іужжатларига асосланган талаби;

4) талабга асос бўлган іолатлар ва уларни тасдиєловчи далиллар;

5) ундириладиган сумманинг іисоб-китоби, лизинг объекти талаб єилиб олинган таєдирда эса лизинг шартномасида белгиланган, тўланмаган тўловларнинг лизинг берувчининг лизинг шартномаси муддати тугагунига єадар єолган даврдаги даромадини чегириб ташлаган іолдаги сумманинг іисоб-китоби; (ЎзР 30.08.2003 й. 535-II-сон Єонуни таіриридаги банд), (Олдинги таіририга єаранг)

6) илова єилинган іужжатлар рўйхати

105-модда. Суд буйрујини бериш тўјрисидаги ариза нусхаларини

єарздорга топшириш

Кредитор суд буйрујини бериш тўјрисида ариза берганида єарздорга шу аризанинг нусхасини топшириши шарт.

106-модда. Давлат божи

Суд буйрујини бериш тўјрисидаги ариза учун судга даъво билан умумий тартибда мурожаат єилганда низолашилаётган сумма асосида іисоблаб чиєилган ставканинг эллик фоизи миєдорида давлат божи тўланади.

Суд буйрујини бериш тўјрисидаги аризани єабул єилиш рад этилган таєдирда ундирувчи тўлаган давлат божи ундирувчи томонидан єарздорга умумий тартибда даъво таєдим этилганда тўланиши лозим бўлган бож іисобига ўтказилади.

107-модда. Аризани єабул єилишни рад этиш асослари

Судья єуйидаги іолларда суд буйрујини бериш тўјрисидаги аризани єабул єилишни рад этади:

1) билдирилган талаб ушбу Кодекснинг 103-моддасида назарда тутилмаган бўлса;

2) ариза ушбу Кодекснинг 104-моддасида белгиланган талабларга риоя єилмаган іолда берилган бўлса;

3) билдирилган талабни тасдиєловчи іужжатлар таєдим этилмаган бўлса;

4) єарздорга ариза нусхаси топширилгани тўјрисидаги далиллар таєдим этилмаган бўлса;

5) билдирилган талаб учун давлат божи тўланмаган бўлса.

Судья аризани єабул этишни рад этиш тўјрисида ажрим чиєаради.

Аризани єабул єилишни рад этиш іаєидаги ажрим устидан шикоят єилиш мумкин.

Аризани єабул єилишни рад этиш кредиторнинг ўша талаб бўйича умумий тартибда даъво таєдим этиш имкониятига тўсєинлик єилмайди.

108-модда. Ариза юзасидан фикр-мулоіаза

Єарздор унга суд буйрујини бериш тўјрисидаги ариза нусхаси топширилган пайтдан бошлаб ўн кунлик муддатда хўжалик судига кредитор талабларига єарши эътирозларини тасдиєловчи іужжатлар илова єилинган фикр-мулоіазасини таєдим этишга іаєли.

Белгиланган муддатда єарздор томонидан фикр-мулоіаза берилмаслиги, шунингдек унинг билдирилган талабга розилиги суд буйрујини бериш учун асос бўлади.

Фикр-мулоіаза єарздор ёки унинг вакили томонидан имзоланади. Вакил томонидан имзоланган фикр-мулоіазага ишончнома илова єилинади.

109-модда. Суд буйрујини бериш тартиби ва уни беришни

рад этиш асослари

Судья суд буйрујини ишни судда муіокама єилмасдан, єарздор ва ундирувчини чаєирмасдан іамда уларнинг тушунтиришларини эшитмасдан беради.

Судья єуйидаги іолларда суд буйрујини беришни рад этади:

1) агар єарздор билдирилган талабга рози бўлмаса;

2) іуєує тўјрисидаги мавжуд низони таєдим этилган іужжатлар асосида іал этиб бўлмайди деб іисобланса.

Судья суд буйрујини беришни рад этиш тўјрисида ажрим чиєаради.

Суд буйрујини беришни рад этиш тўјрисидаги ажрим устидан шикоят єилиниши мумкин.

Суд буйрујини беришни рад этиш ўша талаб бўйича умумий тартибда даъво таєдим этиш имкониятига тўсєинлик єилмайди.

110-модда. Суд буйрујининг мазмуни

Суд буйрујида єуйидагилар кўрсатилган бўлиши керак:

1) хўжалик судининг номи ва буйрує берилган сана;

2) ишнинг тартиб раєами, судьянинг фамилияси ва исм-шарифининг бош іарфлари, талаб нима іаєдалиги;

3) єарздор ва кредиторнинг номи, уларнинг манзиллари;

4) ундирилиши лозим бўлган пул суммасининг миєдори ёки талаб єилиб олиниши лозим бўлган мол-мулк, унинг єийматини кўрсатган іолда;

5) неустойка, агар тўланиши лозим бўлса;

6) єарздордан ундирувчи ёки давлат фойдасига ундирилиши лозим бўлган давлат божининг суммаси.

Суд буйруји судья томонидан икки нусхада имзоланади, улардан бири ишда єолади, бошєаси хўжалик судининг гербли муіри билан тасдиєланиб, ундирувчига берилади.

111-модда. Суд буйрујини бекор єилиш

Агар єарздор узрли сабаб билан кредиторнинг талабига єарши ўз ваєтида эътироз билдириш имкониятига эга бўлмаган бўлса, суд буйруји берилган кундан эътиборан ўн кунлик муддатда ўша судга суд буйрујини бекор єилиш тўјрисида ариза беришга іаєли. Судья бундай іолда буйруєни бекор єилади, шундан кейин кредиторнинг талаби умумий тартибда кўриб чиєилиши мумкин.

Суд буйрујини бекор єилишни рад этиш тўјрисидаги ажрим устидан шикоят єилиниши мумкин.

15-БОБ. ДАЪВО ТАЄДИМ ЭТИШ

112-модда. Даъво аризасининг шакли ва мазмуни

113-модда. Даъво аризасинингва унга илова єилинадиган іужжатларнинг нусхаларини юбориш

114-модда. Даъво аризасига илова єилинадиган іужжатлар

115-модда. Бир нечта даъво талабини бирлаштириш ва ажратиш

116-модда. Даъво аризасини єабул єилиш

117-модда. Даъво аризасини єабул єилиш рад этиш

118-модда. Даъво аризасини єайтариш

119-модда. Даъво аризаси юзасидан фикр-мулоіаза

120-модда. Єарши даъво таєдим этиш

121-модда. Ишни юритиш ваєтида манзилнинг ўзгариши

112-модда. Даъво аризасининг шакли ва мазмуни

Даъво аризаси хўжалик судига ёзма шаклда берилади. У даъвогар ёки унинг вакили томонидан имзоланади.

Даъво аризасида єуйидагилар кўрсатилиши керак:

1) ариза берилаётган хўжалик судининг номи;

2) ишда иштирок этувчи шахсларнинг номи, уларнинг почта манзиллари;

3) агар даъво баіоланиши лозим бўлса, даъвонинг баіоси;

4) даъво талабларига асос бўлган іолатлар;

5) даъво талабларининг асосларини тасдиєловчи далиллар;

6) ундириладиган ёки низолашилаётган сумманинг іисоб-китоби;

7) даъвогарнинг єонун іужжатларини далил єилиб келтирган талаблари, даъво бир неча жавобгарга нисбатан таєдим этилганда эса - уларнинг іар бирига єўйилган талаблар;

8) низони жавобгар билан судгача іал єилиш (талабнома юбориш) тартибига риоя этилганлиги тўјрисидаги маълумотлар, агар бу шу тоифадаги низолар учун єонунда ёки шартномада назарда тутилган бўлса;

9) илова єилинаётган іужжатлар рўйхати.

Даъво аризасида, агар низони тўјри іал єилиш учун зарур бўлса, бошєа маълумотлар іам, шунингдек даъвогарда мавжуд илтимосномалар кўрсатилади.

113-модда. Даъво аризасининг ва унга илова єилинадиган

іужжатларнинг нусхаларини юбориш

Даъвогар даъво таєдим этганда ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга даъво аризасининг ва унга илова єилинган, бу шахсларда бўлмаган іужжатларнинг нусхаларини юбориши шарт.

114-модда. Даъво аризасига илова єилинадиган іужжатлар

Даъво аризасига єуйидагиларни тасдиєловчи іужжатлар илова єилинади:

1) белгиланган тартибда ва миєдорда давлат божи тўланганлигини;

2) даъво аризасининг ва унга илова єилинган іужжатларнинг нусхалари юборилганлигини;

3) низони жавобгар билан судгача іал єилиш (талабнома юбориш) тартибига риоя этилганлигини, агар бу шу тоифадаги низолар учун єонунда ёки шартномада назарда тутилган бўлса;

4) даъво талабларига асос бўлган іолатларни.

Агар даъво аризаси даъвогарнинг вакили томонидан имзоланган бўлса, унинг даъво таєдим этишга ваколатли эканлигини тасдиєловчи ишончнома илова єилинади.

Шартнома тузишга мажбур этганлик тўјрисидаги аризага шартнома лойиіаси илова єилинади.

115-модда. Бир нечта даъво талабини бирлаштириш ва ажратиш

Даъвогар ўзаро бојлиє бўлган бир неча талабни битта даъво аризасида бирлаштиришга іаєли.

Хўжалик суди айни бир шахслар иштирок этувчи бир турдаги бир неча ишни битта иш юритишга бирлаштиришга іаєли.

Хўжалик суди бир ёки бир неча бирлаштирилган талабни алоіида иш юритишга ажратишга іаєли.

Хўжалик суди ишларни бирлаштириш ва талабларни алоіида иш юритишга ажратиш тўјрисида ажрим чиєаради.

116-модда. Даъво аризасини єабул єилиш

Даъво аризасини єабул єилиш масаласини судьянинг якка ўзи іал єилади.

Судья ушбу Кодексда назарда тутилган талабларга риоя этган іолда берилган даъво аризасини хўжалик судининг иш юритишига єабул єилиши шарт.

Судья даъво аризасини єабул єилиш тўјрисида у келиб тушган кундан бошлаб ўн кундан кечиктирмай ажрим чиєаради. Бу ажримнинг мазмуни ишни мажлисда кўришга тайёрлаш тўјрисидаги ажримда баён єилиниши мумкин.

117-модда. Даъво аризасини єабул єилишни рад этиш

Судья даъво аризасини єабул єилишни єуйидаги іолларда рад этади:

1) низо хўжалик судида кўриб чиєишга тегишли бўлмаса;

2) айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўјрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан ишни юритишни тугатиш тўјрисида хўжалик судининг єонуний кучга кирган іал єилув єарори ёки ажрими ёхуд умумий суднинг келишув битимини тасдиєлаш тўјрисида іал єилув єарори ёки ажрими бўлса;

3) хўжалик судининг, умумий суднинг, іакамлар судининг иш юритишида айни бир шахслар ўртасида, айни бир предмет тўјрисида ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан иш мавжуд бўлса;

4) айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўјрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан єабул єилинган іакамлар судининг єонуний кучга кирган єарори бўлса, хўжалик суди іакамлар судининг єарорини мажбурий ижро этиш учун ижро вараєасини беришни рад этиб, ишни єарорни єабул єилган іакамлар судига янгидан кўриш учун єайтарган, бироє ишни ўша іакамлар судида кўриш имконияти бўлмаган іоллар бундан мустасно.

Судья даъво аризасини єабул єилишни рад этиш тўјрисида ажрим чиєаради. Ажрим ишда иштирок этувчи шахсларга ариза келиб тушган кундан бошлаб беш кундан кечиктирмасдан юборилади. Даъвогарга юборилаётган ажримга даъво материаллари илова єилинади.

Даъво аризасини єабул єилишни рад этиш тўјрисидаги ажрим устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин. Ажрим бекор єилинган таєдирда даъво аризаси хўжалик судига дастлабки мурожаат єилинган кунда берилган деб іисобланади.

118-модда. Даъво аризасини єайтариш

Судья даъво аризасини ва унга илова єилинган іужжатларни єуйидаги іолларда єайтаради:

1) даъво аризасининг ушбу Кодекснинг 112-моддасида белгиланган шакли ва мазмунига риоя єилинмаган бўлса;

2) даъво аризаси имзоланмаган ёки уни имзолаш іуєуєига эга бўлмаган шахс ёхуд мансаб мавєеи кўрсатилмаган шахс томонидан имзоланган бўлса;

3) иш мазкур хўжалик суди судловига тегишли бўлмаса;

4) ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга даъво аризасининг нусхалари юборилганини тасдиєловчи далиллар таєдим этилмаган бўлса;

5) белгиланган тартибда ва миєдорда давлат божи тўланганлигини ва бошєа суд харажатлари єопланганлигини тасдиєловчи іужжатлар таєдим этилмаган бўлса, давлат божи тўлашни кечиктириш, бўлиб-бўлиб тўлаш мумкинлиги єонунда назарда тутилган іолларда бу іаєда илтимоснома берилмаган ёхуд илтимоснома рад этилган бўлса; (ЎзР 14.12.2000 й. 163-II-сонли Єонуни таіриридаги кисм)

6) шу тоифадаги низолар учун єонунда ёки шартномада назарда тутилган іолларда даъвогар жавобгар билан низони судгача іал єилиш (талабнома юбориш) тартибига риоя этилганини тасдиєловчи іужжатларни таєдим этмаган бўлса;

7) битта даъво аризасида бир ёки бир неча жавобгарга ўзаро бојланмаган бир неча талаб бирлаштирилган бўлса;

8) єонун іужжатларига ёки шартномага мувофиє єарз банк ёхуд бошєа кредит муассасаси орєали олиниши лозим бўлганида жавобгардан єарзни олиш учун банкка ёки бошєа кредит муассасасига мурожаат єилинганлиги іаєида далиллар таєдим этилмаган бўлса;

9) агар даъво аризасини иш юритишга єабул єилиш тўјрисида ажрим чиєарилгунга єадар уни єайтариб олиш тўјрисида даъвогардан ариза тушган бўлса.

Судья даъво аризасини єайтариш тўјрисида у олинган кундан бошлаб беш кундан кечиктирмай ажрим чиєаради.

Даъво аризасини єайтариш тўјрисидаги ажрим устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин. Ажрим бекор єилинган таєдирда даъво аризаси хўжалик судига дастлабки мурожаат єилинган куни берилган деб іисобланади.

Даъво аризасининг єайтарилиши йўл єўйилган хатолар бартараф этилгандан кейин иккинчи марта хўжалик судига умумий тартибда даъво аризаси билан мурожаат этишга тўсєинлик єилмайди.

119-модда. Даъво аризаси юзасидан фикр-мулоіаза

Ишда иштирок этувчи шахс даъво аризаси юзасидан даъвога єарши эътирозларини тасдиєловчи іужжатлар илова єилинган фикр-мулоіазасини ишда иштирок этувчи шахсларга фикр-мулоіазанинг іамда уларда бўлмаган іужжатларнинг нусхалари юборилганини тасдиєловчи далилларни иш кўриладиган кунгача етиб боришини таъминлайдиган муддатда хўжалик судига юборишга іаєли.

Мулоіазада єуйидагилар кўрсатилади:

1) фикр-мулоіаза юборилаётган хўжалик судининг номи;

2) даъвогарнинг номи ва ишнинг тартиб раєами;

3) даъво талаблари рад этилган таєдирда, даъвогарнинг талабларини тўлиє ёки єисман рад этишнинг єонун іужжатларига асосланган сабаблари, шунингдек эътирозларни асословчи далиллар;

4) фикр-мулоіазага илова єилинаётган іужжатлар рўйхати;

5) бошєа маълумотлар, шунингдек жавобгарда мавжуд бўлган илтимосномалар.

Фикр-мулоіаза ишда иштирок этувчи шахс ёки унинг вакили томонидан имзоланади. Вакил томонидан имзоланган фикр-мулоіазага унинг ишни юритишга ваколати борлигини тасдиєловчи ишончнома илова єилинади.

120-модда. Єарши даъво таєдим этиш

Жавобгар иш бўйича іал єилув єарори єабул єилингунга єадар дастлабки даъво билан бирга кўриб чиєиш учун даъвогарга єарши даъво таєдим этишга іаєлидир.

Єарши даъво таєдим этиш даъво таєдим этишнинг умумий єоидалари бўйича амалга оширилади.

Єарши даъво єуйидаги іолларда єабул єилинади:

1) єарши талаб дастлабки талабни іисоб єилишга єаратилган бўлса;

2) єарши даъвони єаноатлантириш дастлабки даъвони єаноатлантиришни тўлиє ёки єисман мумкин бўлмайдиган єилиб єўйса;

3) єарши даъво билан дастлабки даъво ўртасида ўзаро бојлиєлик бўлиб, уларни биргаликда кўриб чиєиш низони тез ва тўјри кўришга олиб келса.

121-модда. Ишни юритиш ваєтида манзилнинг ўзгариши

Ишда иштирок этувчи шахслар ишни юритиш ваєтида ўз манзилларининг ўзгарганлиги іаєида хўжалик судига хабар беришлари шарт. Бундай хабар берилмаган таєдирда процессуал іужжатлар хўжалик судига маълум бўлган охирги манзилга юборилиб, гарчи олувчи шу манзилда бўлмаса ёки яшамаётган бўлса іам, етказиб берилган деб іисобланади.

16-БОБ. ИШНИ СУДДА КЎРИШГА ТАЙЁРЛАШ

122-модда. Ишни судда кўришга тайёрлаш бўйича судьянинг іаракатлари

123-модда. Ишни судда кўришга тайёрлаш тўјрисидаги ажрим

124-модда. Хабарномалар ва чаєирувлар

122-модда. Ишни судда кўришга тайёрлаш

бўйича судьянинг іаракатлари

Ишни судда кўришга тайёрлаш пайтида судья даъво аризаси келиб тушган кундан бошлаб ўн кундан кечиктирмай єуйидаги іаракатларни амалга оширади:

1) ишда иштирок этиш учун бошєа жавобгар ёки учинчи шахсни жалб этиш масаласини кўриб чиєади;

2) ишни юритиш тўјрисида манфаатдор шахсларни хабардор єилади;

3) ишда иштирок этувчи шахсларга, бошєа ташкилотларга, уларнинг мансабдор шахсларига муайян іаракатларни бажаришни, шу жумладан низони іал єилиш учун аіамиятли іужжатлар ва маълумотларни таєдим этишни таклиф этади;

4) далилларнинг дахлдорлиги ва уларга йўл єўйилиши мумкинлигини текширади;

5) гувоіларни чаєиртиради;

6) экспертиза тайинлаш масаласини кўриб чиєади;

7) бошєа хўжалик судларига суд топшириєларини юборади;

8) ишда иштирок этувчи шахсларни чаєиртиради;

9) тарафларни муросага келтириш чораларини кўради;

10) ишда иштирок этувчи ташкилотлар раібарларини тушунтириш бериш учун чаєириш масаласини іал єилади;

11) даъвони таъминлаш чораларини кўради.

Судья низони тўјри ва ўз ваєтида іал єилишга єаратилган бошєа іаракатларни іам амалга оширади.

123-модда. Ишни судда кўришга тайёрлаш тўјрисидаги ажрим

Судья ишни судда кўришга тайёрлаш тўјрисида ажрим чиєаради, унда ишни тайёрлашга доир іаракатлар, ишни судда кўришга тайинлаш, уни ўтказиш ваєти ва жойи кўрсатилади.

124-модда. Хабарномалар ва чаєирувлар

Ишда иштирок этувчи шахслар судда кўриладиган ваєт ва жой тўјрисида суднинг ажрими орєали хабардор єилинади, ажрим топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат билан юборилади.

Процесснинг бошєа иштирокчилари суднинг ажрими билан, зарур іолларда чаєирув єојозлари, телеграмма, факс, телетайп ва бошєа алоєа воситалари орєали хабардор єилинади ва чаєирилади.

17-БОБ. СУДДА ИШНИ КЎРИШ

125-модда. Ишни кўриш муддати

126-модда. Хўжалик судининг мажлиси

127-модда. Хўжалик судининг мажлисидаги тартиб

128-модда. Далиллар текшириш ва ишни куришнинг узлуксизлиги

129-модда. Хўжалик судининг ишда иштирок этувчи шахслар аризалари ва илтимосномаларини іал єилиш

130-модда. Даъво ариза юзасидан фикр-мулоіаза ёки єўшимча далиллар таєдим этилмаганда, шунингдек ишда иштирок этувчи шахсларнинг иштирокисизнизони іал єилиш

131-модда. Ишни кўришни кейинга єолдириш

132-модда. Тарафларнинг келишув битими

133-модда. Ишни кўришни тамомлаш

134-модда. Баённома

125-модда. Ишни кўриш муддати

Ишни судда кўришга тайёрлаш тўјрисидаги ажрим чиєарилган кундан бошлаб иш бир ойдан ортиє бўлмаган муддатда кўрилиши ва іал єилув єарори єабул єилиниши керак.

Алоіида іолларда ишни кўриш муддати хўжалик судининг раиси томонидан бир ойдан ошмаган муддатга узайтирилиши мумкин.

126-модда. Хўжалик судининг мажлиси

Иш хўжалик судининг мажлисида кўрилади. Мажлисга раислик єилувчи судья:

1) хўжалик судининг мажлисини очади ва єандай иш кўрилишини эълон єилади;

2) ишда иштирок этувчи шахслар, хўжалик судлов ишларини юритишнинг бошєа иштирокчилари мажлисга келганлигини, уларнинг ваколатларини, мажлисга келмаган шахслар тегишли равишда хабардор єилинганликларини іамда улар келмаганлигининг сабаблари тўјрисида єандай маълумотлар борлигини текширади;

3) суд таркибини эълон єилади, прокурор, эксперт, суд мажлиси котиби, таржимон сифатида кимлар иштирок этаётганлигини маълум єилади іамда ишда иштирок этувчи шахсларга уларнинг рад єилиш іуєуєини тушунтиради; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

4) келган гувоіларни сўроє єилиш бошлангунча уларни мажлис залидан чиєариб юборади;

5) ишда иштирок этувчи шахсларга іамда хўжалик судлов ишларини юритишнинг бошєа иштирокчиларига уларнинг процессуал іуєуєлари ва мажбуриятларини тушунтиради;

6) таржимонни била туриб нотўјри таржима єилганлик учун, экспертни била туриб нотўјри хулоса берганлик ёки хулоса беришдан бош тортганлик учун, гувоіларни била туриб ёлјон кўрсатув берганлик ва кўрсатув беришдан бош тортганлик ёки бўйин товлаганлик учун жавобгарлик тўјрисида огоілантиради;

7) мажлисни олиб бориш ва далилларни текшириш тартибини белгилайди;

8) мажлисга раібарлик єилиб, иш учун аіамиятли іолатлар аниєланишини таъминлайди;

9) мажлисда тегишли тартибни таъминлаш чораларини кўради.

Мажлис залида іозир бўлганлар ёзма єайдномалар єилиш, стенограмма олиб бориш ва овоз ёзиб олиш іуєуєига эга. Суд мажлисини кинога ва фотосуратга олиш, видеотасвирга олиш, шунингдек радио ва телевидение орєали кўрсатишга ишни кўраётган суднинг рухсати билан йўл єўйилади.

127-модда. Хўжалик судининг мажлисидаги тартиб

Судьялар мажлис залига кирганларида залда іозир бўлганларнинг барчаси ўринларидан туради. Хўжалик судининг іал єилув єарорини залда іозир бўлганларнинг барчаси тик турган іолда тинглайди.

Ишда иштирок этувчи шахслар ва хўжалик судлов ишларини юритишнинг бошєа иштирокчилари хўжалик судига тик турган іолда мурожаат єилади іамда тушунтиришлар ва кўрсатувлар беради. Бу єоидадан четга чиєишга фаєат раислик єилувчининг рухсати билангина йўл єўйилиши мумкин.

Мажлис ваєтида тартиб бузилган таєдирда раислик єилувчи хўжалик суди номидан тартибни бузган шахсни огоілантиради. Тартиб такроран бузилган таєдирда мазкур шахс раислик єилувчининг фармойиши билан чиєариб юборилиши мумкин.

128-модда. Далилларни текшириш ва

ишни кўришнинг узлуксизлиги

Хўжалик суди ишни кўрганда иш бўйича далилларни текширади: ишда иштирок этувчи шахсларнинг тушунтиришларини, гувоіларнинг кўрсатувларини, экспертларнинг хулосаларини эшитади, ёзма далиллар билан танишади, ашёвий далилларни кўздан кечиради.

Ишни кўриш суднинг ўзгармас таркибида амалга оширилади. Ишни кўриш жараёнида судьялардан бири алмаштирилган таєдирда ишни кўриш янгидан бошланиши лозим.

Іар бир ишни кўриш дам олиш учун белгиланган ваєтдан ташєари узлуксиз давом этади. Алоіида іолларда хўжалик суди мажлисда уч кундан ошмаган муддатга танаффус эълон єилишга іаєли.

Хўжалик суди иш бўйича іал єилув єарори єабул єилингунча ёки ишни кўриш кейинга єолдирилгунча бошєа ишларни кўришга іаєли эмас.

129-модда. Хўжалик судининг ишда иштирок этувчи шахслар

аризалари ва илтимосномаларини іал єилиши

Ишда иштирок этувчи шахсларнинг янги далилларни талаб єилиб олиш тўјрисидаги ва ишни кўриш билан бојлиє бошєа барча масалалар бўйича аризалари ва илтимосномаларини хўжалик суди ишда иштирок этувчи бошєа шахсларнинг фикрларини эшитиб бўлгач, іал єилади.

Хўжалик суди аризалар ва илтимосномаларни кўриш натижалари бўйича ажрим чиєаради.

130-модда. Даъво аризаси юзасидан фикр-мулоіаза ёки єўшимча

далиллар таєдим этилмаганда, шунингдек ишда иштирок этувчи

шахсларнинг иштирокисиз низони іал єилиш

Судья ишда иштирок этувчи шахсларга таєдим этишни таклиф єилган даъво аризаси юзасидан фикр-мулоіаза ёки єўшимча далиллар таєдим этилмаганлиги ишни унда мавжуд материаллар асосида кўришга тўсєинлик єилмайди.

Ишни кўриш ваєти ва жойи тўјрисида тегишли равишда хабардор єилинган жавобгар хўжалик судининг мажлисига келмаса, низо унинг йўєлигида іал єилиниши мумкин. Ишни кўриш ваєти ва жойи тўјрисида тегишли равишда хабардор єилинган даъвогар хўжалик судининг мажлисига келмаса, даъвогарнинг ишни унинг иштирокисиз кўриш тўјрисидаги аризаси бўлган таєдирда, низо унинг йўєлигида іал єилиниши мумкин.

131-модда. Ишни кўришни кейинга єолдириш

Хўжалик суди ишни шу мажлисда кўриш мумкин бўлмаган таєдирда, шу жумладан ишда иштирок этувчи шахслар, гувоілар, экспертлар ва таржимонлардан бири келмаганлиги ёки єўшимча далиллар таєдим этиш зарурлиги сабабли ишни кўришни кейинга єолдиришга іаєли.

Ишни кўришни кейинга єолдириш тўјрисида ажрим чиєарилади. Хўжалик суди янги мажлисининг ваєти ва жойи тўјрисида хўжалик судлов ишларини юритишнинг иштирокчилари топширилганлиги маълум єилинадиган ажрим ёки бошєа іужжатни юбориш орєали хабардор єилинадилар.

Ишни кўриш кейинга єолдирилгач, уни янгидан кўриш бошидан бошланади.

132-модда. Тарафларнинг келишув битими

Тарафларнинг келишув битимига эришиши улар томонидан ёзма тарзда расмийлаштирилади.

Келишув битими хўжалик суди томонидан тасдиєланади, бу іаєда ажрим чиєарилиб, унда иш юритиш тугатилганлиги кўрсатилади.

133-модда. Ишни кўришнинг тамомланиши

Барча далиллар текширилганидан кейин суд мажлисида раислик єилувчи ишда иштирок этувчи шахслардан уларда иш бўйича єўшимча материаллар бор-йўєлигини аниєлайди. Бундай аризалар бўлмаса, раислик єилувчи ишни текшириш тугаганлигини эълон єилади ва хўжалик суди іал єилув єарори єабул єилиш учун чиєиб кетади.

134-модда. Баённома

Суд мажлисида, шунингдек суд мажлисидан ташєарида айрим процессуал іаракатлар бажарилганда баённома тузилади.

Суд мажлисининг баённомасида єуйидагилар кўрсатилади:

1) суд мажлиси ўтказилган йил, ой, кун ва жой;

2) ишни кўраётган суднинг номи, суд таркиби, суд мажлиси котиби; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

3) ишнинг номи;

4) ишда иштирок этувчи шахслар ва хўжалик судлов ишларини юритишнинг бошєа иштирокчилари келганлиги тўјрисидаги маълумотлар;

5) ишда иштирок этувчи шахсларга ва хўжалик судлов ишларини юритишнинг бошєа иштирокчиларига уларнинг процессуал іуєуєлари ва мажбуриятлари тушунтирилганлиги тўјрисидаги маълумотлар;

6) суд томонидан мажлис залидан чиєиб кетмасдан чиєарилган ажримлар;

7) ишда иштирок этувчи шахсларнинг ојзаки арзлари ва илтимосномалари;

8) гувоіларнинг кўрсатувлари, экспертларнинг ўз хулосаларини ојзаки тушунтиришлари;

9) айрим процессуал іаракатлар бажарилганда олинган маълумотлар.

Баённома котиб томонидан суд мажлисининг ўзида ёки алоіида процессуал іаракат бажарилган ваєтда мажлисдан ташєарида тузилади. Баённома раислик єилувчи ва суд мажлиси котиби томонидан мажлиснинг эртаси кунидан кечиктирмай ёки бевосита шу іаракат бажарилганидан кейин имзоланиши керак. (ЎзР 14.12.2000 й. 163-II- сон Єонуни таірирдаги кисм)

Хўжалик судлов ишларини юритишнинг иштирокчилари баённома имзоланганидан кейин уч кунлик муддатда суд мажлисининг ёки процессуал іаракатнинг баённомаси билан танишиш іамда унинг тўла-тўкислиги ва тўјри тузилганлиги хусусида ўз фикр-мулоіазаларини бериш іуєуєига эга.

Судья баённома хусусида фикр-мулоіазалар єабул єилинганлиги ёки рад этилганлиги тўјрисида ажрим чиєаради.

18-БОБ. ХЎЖАЛИК СУДИНИНГ ІАЛ ЄИЛУВ ЄАРОРИ

135-модда. Іал єилув єарорини єабул єилиш

136-модда. Іал єилув єарорини єабул єилишда іал этиладиган масалалар

137-модда. Іал єилув єарорининг баёни

138-модда. Іал єилув єарорининг мазмуни

139-модда. Пул маблајларини ва мол-мулкни ундириш тўјрисида іал єилув єарори

140-модда. Ижро іужжатини ёки бошєа іужжатни ижро этишга тегишли эмас деб топиш тўјрисидаги іал єилув єарори

141-модда. Шартнома тузиш ёки уни ўзгартириш тўјрисида іал єилув єарори

142-модда. Жавобгарга муайям іаракатларни бажариш мажбуриятини юклайдига іал єилув єарори

143-модда. Давлат органининг, фуєоролар ўзини-ўзи бошєариш органининг іужжатининг іаєиєий эмас деб топиш тўјрисидаги иш бўйича іал єилув єарори

144-модда. Хўжалик судининг юридик аіамиятга эга бўлган фактни аниєлаш тўјрисидаги іал єилув єарори

145-модда. Іал єилув єарорини эълон єилиш

146-модда. Іал єилув єарорининг єонуний кучга кириши

147-модда. Іал єилув єарорининг ижросини таъминлаш

148-модда. Іал єилув єарорини ишда иштирок этувчи шахсларга юбориш

149-модда. Єўшимча іал єилув єарори

150-модда. Іал єилув єарорини тушунтириш. Ёзувдаги хатолар, іарфий хатолар ва іисоб-китобдаги янглишишларни тузатиш

135-модда. Іал єилув єарорини єабул єилиш

Хўжалик суди низони мазмунан іал єилишда іал єилув єарори єабул єилади. Хўжалик судининг іал єилув єарори єонуний ва асослантирилган бўлиши керак. Хўжалик суди іал єилув єарорини мажлисда текширилган далиллар билангина асослайди.

Іал єилув єарори суд мажлисида ишни кўриш тугагандан кейин алоіида хонада єабул єилинади. Іал єилув єарорини єабул єилиш ваєтида хонада ишни кўраётган хўжалик суди таркибига кирувчи судьяларгина бўлиши мумкин.

Ишни іайъатда кўрганда хўжалик судининг іал єилув єарори кўпчилик овоз билан єабул єилинади.

136-модда. Іал єилув єарорини єабул єилишда

іал этиладиган масалалар

Хўжалик суди іал єилув єарорини єабул єилишда:

1) далилларга баіо беради;

2) иш учун аіамиятли єайси іолатлар аниєланганлигини ва єайсилари аниєланмаганлигини белгилайди;

3) ишда иштирок этувчи шахслар асос єилиб келтирган єайси єонун іужжатларини ушбу иш бўйича єўллаш мумкин эмаслигини іал єилади;

4) ушбу иш бўйича єайси єонун іужжатларини єўллаш зарурлигини белгилайди;

5) ишда иштирок этувчи шахсларнинг єандай іуєує ва мажбуриятлари борлигини белгилайди;

6) даъвони єаноатлантириш лозимлиги ёки лозим эмаслигини іал єилади.

Хўжалик суди маслаіат ваєтида далилларни єўшимча равишда текширишни ёки иш учун аіамиятли іолатларни аниєлашни давом эттиришни зарур деб топса, ишни кўришни янгидан бошлайди.

137-модда. Іал єилув єарорининг баёни

Іал єилув єарори суд мажлисида раислик єилувчи ёки ишни кўраётган судьялар таркибидаги бошєа судья томонидан ёзма баён єилиниб, мажлисда иштирок этаётган барча судьялар томонидан имзоланади.

138-модда. Іал єилув єарорининг мазмуни

Хўжалик суди іал єилув єарорини Ўзбекистон Республикаси номи билан єабул єилади.

Хўжалик судининг іал єилув єарори кириш, баён, асослантирувчи ва хулоса єисмларидан иборат бўлади.

Іал єилув єарорининг кириш єисмида уни єабул єилган хўжалик судининг номи, суд таркиби, суд мажлиси котиби, ишнинг тартиб раєами, иш кўрилган сана ва жой, ишда иштирок этувчи шахсларнинг номи, низо предмети, мажлисда іозир бўлган шахсларнинг фамилиялари ва ваколатлари кўрсатилади. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Іал єилув єарорининг баён єисмида даъво аризасининг, унинг юзасидан билдирилган мулоіазанинг, бошєа тушунтиришларнинг, ишда иштирок этувчи шахслар аризаларининг єисєача баёни ифодаланиши лозим.

Іал єилув єарорининг асослантирувчи єисмида ишнинг хўжалик суди томонидан аниєланган іолатлари, хўжалик судининг бу іолатлар тўјрисидаги хулосаларига асос бўлган далиллар ва хўжалик суди у ёки бу далилларни рад єилишига іамда ишда иштирок этувчи шахслар асос єилиб келтирган єонун іужжатларини єўлламаслигига сабаб бўлган важ, шунингдек суд іал єилув єарорини єабул єилишда таянган єонун іужжатлари кўрсатилиши лозим.

Іал єилув єарорининг хулоса єисмида іар бир даъво талабини єаноатлантириш ёки єаноатлантиришни рад этиш тўјрисидаги хулосалар бўлиши лозим.

Ишда бир неча даъвогар ва жавобгар иштирок этаётган бўлса, єарорда низо улардан іар бирига нисбатан єандай іал єилингани кўрсатилади.

Дастлабки даъвони ва єарши даъвони тўла ёки єисман єаноатлантирганда іал єилув єарорининг хулоса єисмида даъволарни ўзаро іисобга олиш натижасида ундирилиши лозим бўлган сумма кўрсатилади.

Іал єилув єарорининг хулоса єисмида ишда иштирок этувчи шахслар ўртасида суд харажатларининг єандай таєсимланиши кўрсатилади.

Агар хўжалик суди іал єилув єарорини ижро этиш тартибини белгиласа ёки унинг ижросини таъминлаш чораларини кўрса, бу тўјрида іал єилув єарорида кўрсатилади.

139-модда. Пул маблајларини ва мол-мулкни ундириш

тўјрисидаги іал єилув єарори

Хўжалик суди пул маблајларини ундириш тўјрисидаги даъвони єаноатлантирганида іал єилув єарорининг хулоса єисмида ундириладиган сумманинг умумий миєдорини асосий єарзни, зарарларни, неустойкани (жарима ва пеняни) алоіида-алоіида аниєлаган іолда кўрсатади. (ЎзР 14.12.2000 й. 163-II-сон Єонун таірирдаги єисм)

Хўжалик суди мол-мулкни ундириб берганида топширилиши лозим бўлган мол-мулкнинг номи, унинг єиймати ва турган жойини кўрсатади.

140-модда. Ижро іужжатини ёки бошєа іужжатни ижро этишга

тегишли эмас деб топиш тўјрисидаги іал єилув єарори

Ижро іужжатини ёки ундириш сўзсиз (акцептсиз) тартибда, шу жумладан нотариуснинг ижро ёзуви асосида амалга ошириладиган бошєа іужжатни ижро этишга тегишли эмас деб топиш тўјрисидаги низо бўйича даъво єаноатлантирилганида іал єилув єарорининг хулоса єисмида ижро этишга тегишли бўлмаган іужжатнинг номи, тартиб раєами ва санаси іамда іисобдан ўчирилмайдиган сумма кўрсатилади.

141-модда. Шартнома тузиш ёки уни ўзгартириш тўјрисидаги

іал єилув єарори

Шартнома тузиш ёки уни ўзгартириш ваєтида келиб чиєєан низо бўйича іал єилув єарорининг хулоса єисмида шартноманинг іар бир низоли шарти бўйича єабул єилинган єарор кўрсатилади, шартнома тузишга мажбурлаш тўјрисидаги низо бўйича эса тарафлар єандай шартларда шартнома тузишига мажбурлиги кўрсатилади.

142-модда. Жавобгарга муайян іаракатларни бажариш

мажбуриятини юклайдиган іал єилув єарори

Жавобгар зиммасига мол-мулкни бериш ёки пул суммасини ундириш билан бојлиє бўлмаган муайян іаракатларни бажариш мажбуриятини юклайдиган іал єилув єарори єабул єилинганида хўжалик суди унинг хулоса єисмида шу іаракатларни ким, єаерда, єачон ёки єайси давр мобайнида бажариши шартлигини кўрсатади.

Зарурат бўлганда хўжалик суди, агар жавобгар іал єилув єарорини бажармаса, даъвогар тегишли іаракатларни жавобгар іисобидан бажариб, зарур харажатларни ундириб олишга іаєли эканлигини кўрсатиши мумкин.

Агар ушбу моддада кўрсатилган іаракатлар фаєат жавобгар томонидан бажарилиши мумкин бўлса, хўжалик суди іал єилув єарорида у ижро этилиши лозим бўлган муддатни белгилаб єўяди.

143-модда. Давлат органининг, фуєаролар ўзини ўзи бошєариш

органининг іужжатини іаєиєий эмас деб топиш тўјрисидаги

иш бўйича іал єилув єарори

Давлат органининг, фуєаролар ўзини ўзи бошєариш органининг іужжатини іаєиєий эмас деб топиш тўјрисидаги иш бўйича іал єилув єарорининг хулоса єисмида єуйидагилар акс этиши керак:

1) іужжатнинг номи, тартиб раєами, чиєарилган санаси, бошєа зарур реквизитлари ва уни чиєарган орган тўјрисидаги маълумотлар;

2) іужжатни тўла ёки унинг маълум єисмини іаєиєий эмас деб топиш ёхуд аризачининг талабини тўла ёки унинг маълум єисмини рад этиш тўјрисидаги кўрсатма.

Давлат рўйхатидан ўтказишни рад этишни ёки рўйхатдан ўтказишдан бош тортишни ноєонуний деб топиш тўјрисидаги талаб єаноатлантирилганида хўжалик суди іал єилув єарорининг хулоса єисмида тегишли давлат органига шундай рўйхатдан ўтказиш мажбуриятини юклайди.

144-модда. Хўжалик судининг юридик аіамиятга эга бўлган

фактни аниєлаш тўјрисидаги іал єилув єарори

Хўжалик суди юридик аіамиятга эга бўлган фактни аниєлаш тўјрисидаги аризани єаноатлантирганида іал єилув єарорида аниєланган факт баён єилиниши керак.

Хўжалик судининг юридик аіамиятга эга бўлган фактни аниєлаш тўјрисидаги іал єилув єарори тегишли органлар томонидан шундай фактни єайд этиш учун ёки аниєланган факт муносабати билан юзага келадиган іуєуєларни расмийлаштириш учун асос бўлади.

145-модда. Іал єилув єарорини эълон єилиш

Іал єилув єарори єабул єилинганидан кейин иш кўрилган мажлиснинг ўзида раислик єилувчи томонидан эълон єилинади. Алоіида іолларда ўта мураккаб ишлар юзасидан асослантирилган іал єилув єарорини тузиш кўпи билан уч кунга єолдирилиши мумкин, аммо іал єилув єарорининг хулоса єисми ишнинг муіокамаси тугаган мажлиснинг ўзида эълон єилинади. Айни бир ваєтда раислик єилувчи ишда иштирок этувчи шахслар асослантирилган іал єилув єарори билан єачон танишишлари мумкинлигини эълон єилади.

Іал єилув єарорининг эълон єилинган хулоса єисми барча судьялар томонидан имзоланиши ва ишга єўшиб єўйилиши лозим.

Мажлисда раислик єилувчи хўжалик судининг іал єилув єарори устидан шикоят єилиш тартибини тушунтириб беради.

146-модда. Іал єилув єарорининг єонуний кучга кириши

Хўжалик судининг іал єилув єарори єабул єилингандан кейин бир ойлик муддат ўтгач кучга киради.

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судининг іал єилув єарори єабул єилинган пайтдан кучга киради.

Апелляция шикояти берилган таєдирда іал єилув єарори, агар у бекор єилинмаса, апелляция инстанцияси єарор чиєарган пайтдан єонуний кучга киради.

Хўжалик судининг іал єилув єарори єонуний кучга кирганидан кейин ижро этилади.

Давлат органларининг, фуєаролар ўзини ўзи бошєариш органларининг іужжатларини іаєиєий эмас деб топиш тўјрисидаги іал єилув єарорлари, шунингдек келишув битимини тасдиєлаш тўјрисидаги ажримлар даріол ижро этилади.

147-модда. Іал єилув єарорининг ижросини таъминлаш

Хўжалик суди ишда иштирок этувчи шахсларнинг аризалари бўйича ушбу Кодекснинг 7-бобида белгиланган єоидалар асосида іал єилув єарорининг ижросини таъминлаш чораларини кўради.

148-модда. Іал єилув єарорини ишда иштирок

этувчи шахсларга юбориш

Хўжалик судининг іал єилув єарори ишда иштирок этувчи шахсларга єабул єилинган кундан эътиборан беш кунлик муддатда топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали юборилади ёки тилхат олиб топширилади.

149-модда. Єўшимча іал єилув єарори

Іал єилув єарорини єабул єилган хўжалик суди єуйидаги іолларда єўшимча іал єилув єарори єабул єилади:

1) ишда иштирок этувчи шахслар далиллар таєдим этган бирон-бир талаб бўйича іал єилув єарори єабул єилинмаган бўлса;

2) суд іуєує масаласини іал єилиб, ундириладиган сумма миєдорини, берилиши лозим бўлган мол-мулкни ёки жавобгар бажариши шарт бўлган іаракатларни кўрсатмаган бўлса;

3) суд іаражатлари тўјрисидаги масала іал єилинмаган бўлса.

Єўшимча іал єилув єарорини єабул єилиш масаласи іал єилув єарори єонуний кучга киргунча єўйилиши мумкин.

Єўшимча іал єилув єарорини єабул єилиш масаласи суд мажлисида іал єилинади. Ишда иштирок этувчи шахслар мажлис ваєти ва жойи тўјрисида топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали хабардор єилинади. Тегишли равишда хабардор єилинган ишда иштирок этувчи шахсларнинг келмаганлиги масалани кўришга тўсєинлик єилмайди.

Єўшимча іал єилув єарорини єабул єилиш рад этилган таєдирда ажрим чиєарилади.

Хўжалик судининг єўшимча іал єилув єарорини єабул єилишни рад этиш тўјрисидаги ажрими устидан шикоят єилиниши (протест келтирилиши) мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

150-модда. Іал єилув єарорини тушунтириш. Ёзувдаги хатолар,

іарфий хатолар ва іисоб-китобдаги янглишишларни тузатиш

Іал єилув єарори ноаниє бўлган таєдирда,низони іал єилган хўжалик суди ишда иштирок этувчи шахснинг ёки суд ижрочисининг аризасига кўра, іал єилув єарорини унинг мазмунини ўзгартирмаган іолда тушунтириб беришга, шунингдек ишда иштирок этувчи шахснинг аризасига кўра ёки ўз ташаббуси билан йўл єўйилган ёзувдаги хатолар, іарфий хатолар ва іисоб-китобдаги янглишишларни, іал єилув єарорининг моіиятига тегмаган іолда, тузатишга іаєлидир. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Іал єилув єарорини тушунтириб бериш ва ёзувдаги хатолар, іарфий хатоларни ёки іисоб-китобдаги янглишишларни тузатиш тўјрисида ажрим чиєарилади.

Ажрим устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

19-БОБ. ХЎЖАЛИК СУДИНИНГ АЖРИМИ

151-модда. Ажрим чиєариш ва унинг мазмуни

152-модда. Хусусий ажрим

153-модда. Ажримни юбориш

151-модда. Ажрим чиєариш ва унинг мазмуни

Хўжалик суди иш кўришни кейинга єолдирганда, иш юритишни тўхтатиб турганда, тугатганда, даъвони кўрмасдан єолдирганда, шунингдек ушбу Кодексда назарда тутилган бошєа іолларда алоіида іужжат тариєасида ажрим чиєаради.

Алоіида іужжат тариєасида чиєариладиган ажримда єуйидагилар кўрсатилиши керак:

1) хўжалик судининг номи, ишнинг тартиб раєами, ажрим чиєарилган сана, суд таркиби, суд мажлиси котиби, низо предмети; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

2) ишда иштирок этувчи шахсларнинг номи;

3) ажрим чиєарилаётган масала;

4) хўжалик суди ўз хулосаларини чиєаришга олиб келган сабаблар, бунда таянилган єонун іужжатлари;

5) кўриб чиєилаётган масала бўйича хулоса.

Хўжалик суди суд мажлисида ишни кўраётганида суд муіокамаси давомида іал этилишини талаб єиладиган масалалар бўйича алоіида іужжат тариєасида расмийлаштирмасдан ажрим чиєаришга іаєлидир. Ажрим ојзаки эълон єилинади ва суд мажлисининг баённомасига ёзиб єўйилади. Ажримда у єайси масала бўйича чиєарилаётгани, суд ўз хулосасини чиєаришига олиб келган сабаблар іамда кўриб чиєилаётган масала бўйича хулоса кўрсатилади.

152-модда. Хусусий ажрим

Низони кўриш ваєтида ташкилотлар, давлат органи ва бошєа орган, мансабдор шахс ёки фуєаронинг фаолиятида єонун іужжатлари бузилгани аниєланган таєдирда хўжалик суди хусусий ажрим чиєаришга іаєлидир.

Хусусий ажрим тегишли ташкилотларга, давлат органларига ва бошєа органларга, мансабдор шахсларга, фуєароларга юборилади, улар бир ойлик муддатда хўжалик судига кўрилган чоралар тўјрисида хабар єилишлари шарт.

Хусусий ажрим устидан шикоят єилиш мумкин.

Агар хўжалик низосини кўриб чиєиш чогида суд мансабдор шахс хатти-іаракатларида жиноят аломатларини аниєласа: у жиноят иши єўзгатади іамда етказилган зарар ундирилишини таъминлаш учун унга тегишли мол-мулкни хатлаб єўяди. (ЎзР 01.05.1998 й. 621-I-сон Єонуни кисман киритилган )

153-модда. Ажримни юбориш

Хўжалик суди алоіида іужжат тариєасида ажрим чиєарган іолларда у ишда иштирок этувчи шахсларга ва унга дахлдор бошєа шахсларга чиєарилгандан кейин беш кунлик муддатда юборилади ёки тилхат олиб топширилади.

Ушбу Кодексга мувофиє устидан шикоят єилиниши мумкин бўлган ажримлар ишда иштирок этувчи шахсларга ва унга дахлдор бошєа шахсларга топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали юборилади.

20-БОБ. АЛОІИДА ТОИФАДАГИ ИШЛАР БЎЙИЧА

ИШ ЮРИТИШ ХУСУСИЯТЛАРИ

154-модда. Ташкилот ва фуєароларнинг банкротлиги тўјрисидаги ишларни кўриш

155-модда. Юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш тўјрисидаги ишларни кўриш

154-модда. Ташкилотлар ва фуєароларнинг банкротлиги

тўјрисидаги ишларни кўриш

Ташкилотлар ва фуєароларнинг банкротлиги тўјрисидаги ишлар хўжалик суди томонидан ушбу Кодексда назарда тутилган єоидалар бўйича, банкротлик тўјрисидаги єонунда белгиланган хусусиятларни іисобга олган іолда кўрилади.

155-модда. Юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш

тўјрисидаги ишларни кўриш

Юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш тўјрисидаги аризалар ушбу Кодекснинг 112-моддасида назарда тутилган єоидаларга мувофиє расмийлаштирилади.

Хўжалик суди юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аризачи бу фактларни тасдиєлайдиган тегишли іужжатларни бошєача тартибда олиш имкониятига эга бўлмаганда ёхуд йўєолган ёки йўє єилиб юборилган іужжатларни тиклаш имконияти бўлмаган таєдирда аниєлайди.

Юридик аіамиятга эга бўлган фактларни аниєлаш тўјрисидаги ишлар хўжалик суди томонидан ушбу Кодексда назарда тутилган тартибда кўрилади.

III БЎЛИМ. ІАЛ ЄИЛУВ ЄАРОРЛАРИНИ

ЄАЙТА КЎРИШ БЎЙИЧА ИШ ЮРИТИШ

21-боб. Апелляция инстанциясида иш юритиш (156-172 моддалар)

22-боб. Кассация инстанциясида ишюритиш (173-191 моддалар)

23-боб. Назорат тартибида иш юритиш (192-203 моддалар)

24-боб. Хўжалик судининг єонуний кучга кирган іужжатларини янги очилган іолатлар бўйича єайта кўриш (204-208 моддалар)

21-БОБ. АПЕЛЛЯЦИЯ ИНСТАНЦИЯСИДА ИШ ЮРИТИШ

156-модда. Апелляция шикояти бериш (протести келтириш) іуєуєи

157-модда. Апелляция шикоятини (протестини) кўрувчи хўжалик суди

158-модда. Апелляция шикоятини (протестини) бериш муддати

159-модда. Апелляция шикоятининг (протестининг) мазмуни

160-модда. Апелляция шикоятини (протестини) ишда иштирок этувчи шахсларга юбориш

161-модда. Апелляция шикояти (протести) юзасидан фикр-мулоіаза

162-модда. Апелляция шикоятини (протестини) єайтариш

163-модда. Апелляция шикоятини (протестини) иш юритишга кабул килиш тўјрисидаги ажрим

164-модда. Апелляция инстанциясида ишни кўриш тартиби

165-модда. Апелляция шикоятидан воз кечиш. Протестни чаєириб олиш.

166-модда. Ишни апелляция инстанциясида кўриш чегараси

167-модда. Апелляция шикоятини (протестини) кўриш муддати

168-модда. Апелляция инстанциясининг ваколатлари

169-модда. Іал єилув єарорини ўзгартириш ёки бекор єилиш асослари

170-модда. Процессуал іуєує нормаларининг бузулиши ёки нотўгри єўлланилиши

171-модда. Апелляция шикоятининг єарори

172-модда. Хўжалик судининг ажрими устидан апелляция шикоятлари (протестлари)

156-модда. Апелляция шикояти бериш (протести келтириш) іуєуєи

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Ишда иштирок этувчи шахслар хўжалик судининг єонуний кучга кирмаган іал єилув єарори устидан апелляция шикояти бериш (протести келтириш)га іаєлидир.

157-модда. Апелляция шикоятини (протестини) кўрувчи хўжалик суди

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Апелляция шикояти (протести)ни биринчи инстанцияда іал єилув єарорини єабул єилган хўжалик судининг апелляция инстанцияси кўради.

158-модда. Апелляция шикоятини (протестини) бериш муддати

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Апелляция шикояти (протести) хўжалик суди іал єилув єарорини єабул єилгандан кейин бир ой ичида берилади.

159-модда. Апелляция шикоятининг (протестининг) мазмуни

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда)

Апелляция шикоятида (протестида) єуйидагилар кўрсатилиши керак:

1) шикоят (протест) йўлланган хўжалик судининг номи;

2) шикоят бераётган (протест келтираётган) шахснинг номи;

3) устидан шикоят берилаётган (протест келтирилаётган) іал єилув єарорини єабул єилган хўжалик судининг номи, ишнинг тартиб раєами ва іал єилув єарори єабул єилинган сана, низонинг предмети;

4) шикоят бераётган (протест келтираётган) шахснинг талаблари ва іал єилув єарорини нотўјри деб іисоблашининг асослари, бунга далил бўлган єонун іужжатлари іамда иш материаллари;

5) шикоятга (протестга) илова єилинаётган іужжатлар рўйхати.

Апелляция шикояти шикоят бераётган шахс ёки унинг вакили томонидан, апелляция протести эса прокурор томонидан имзоланади. Вакил томонидан имзоланган шикоятга унинг суд іужжатлари устидан шикоят єилиш ваколатини тасдиєловчи ишончнома, агар у аввал шу иш бўйича берилмаган бўлса, илова єилинади.

Шикоятга (протестга) шикоят (протест) нусхалари ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга юборилганлигини тасдиєловчи далиллар илова єилинади. Бундан ташєари шикоятга давлат божи тўланганлигини тасдиєловчи далиллар іам илова єилинади.

160-модда. Апелляция шикоятини (протестини)

ишда иштирок этувчи шахсларга юбориш

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Апелляция шикояти (протести) бераётган шахс ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга шикоятнинг ва унга илова єилинган, бу шахсларда бўлмаган іужжатларнинг нусхаларини юборади.

161-модда. Апелляция шикояти (протести) юзасидан фикр-мулоіаза

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Ишда иштирок этувчи шахс апелляция шикоятининг (протестининг) нусхасини олгач, унинг юзасидан ўз фикр-мулоіазасини ва фикр-мулоіазанинг нусхалари ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга юборилганини тасдиєловчи далилларни апелляция шикояти кўриладиган кунгача етиб боришини таъминлайдиган муддатда хўжалик судига юборишга іаєлидир. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Фикр-мулоіаза ишда иштирок этувчи шахс ёки унинг вакили томонидан имзоланади. Вакил томонидан имзоланган фикр-мулоіазага унинг ишни юритишга ваколатли эканлигини тасдиєловчи ишончнома илова єилинади.

Фикр-мулоіазага аввал таєдим этилмаган іужжатлар илова єилиниши мумкин. Бу іолда фикр-мулоіазага ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга уларда бўлмаган іужжатларнинг нусхалари юборилганини тасдиєловчи далиллар илова єилинади.

162-модда. Апелляция шикоятини (протестини) єайтариш

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда)

Судья апелляция шикоятини (протестини) єуйидаги іолларда єайтаради:

1) апелляция шикояти (протести) имзоланмаган ёхуд уни имзолашга іуєуєи бўлмаган шахс ёки мансаб мавєеи кўрсатилмаган шахс томонидан имзоланган бўлса;

2) апелляция шикоятига (протестига) унинг нусхалари ишда иштирок этувчи шахсларга жўнатилганлигини тасдиєловчи далиллар илова єилинмаган бўлса;

3) давлат божи белгиланган тартибда ва миєдорда тўланганлигини тасдиєловчи іужжатлар апелляция шикоятига илова єилинмаган бўлса, єонунда давлат божини тўлаш муддатини кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб тўлаш имконияти назарда тутилган іолларда эса, бу іаєда илтимоснома берилмаган ёхуд илтимоснома рад этилган бўлса;

4) апелляция шикояти (протести) белгиланган муддат ўтганидан кейин берилган бўлса ва унда ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўјрисида илтимоснома бўлмаса;

5) ишда иштирок этувчи шахсларга апелляция шикояти (протести) иш юритишга єабул єилингани тўјрисидаги ажрим юборилгунга єадар шикоятни (протестни) берган шахсдан уни єайтариш тўјрисида ариза тушган бўлса.

Апелляция шикоятини (протестини) єайтариш тўјрисида ажрим чиєарилади.

Апелляция шикоятини (протестини) єайтариш тўјрисидаги ажрим устидан кассация шикояти бериш (протести келтириш) мумкин.

Шикоят берган (протест келтирган) шахс ушбу модданинг биринчи єисмидаги 1, 2, 3-бандларда кўрсатилган іолатлар бартараф этилганидан кейин хўжалик судига апелляция шикояти (протести) билан умумий тартибда яна мурожаат єилишга іаєли

163-модда. Апелляция шикоятини (протестини) иш юритишга

єабул єилиш тўјрисидаги ажрим

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Судья апелляция шикоятини (протестини) иш юритишга єабул єилиш тўјрисида ажрим чиєаради.

Ажримда апелляция шикоятини (протестини) кўриш ваєти ва жойи кўрсатилади.

Ажрим ишда иштирок этувчи шахсларга топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали юборилади.

164-модда. Апелляция инстанциясида ишни кўриш тартиби

Иш апелляция инстанциясида ушбу бобда назарда тутилган хусусиятларни іисобга олган іолда ишни биринчи инстанция хўжалик судида кўриб чиєиш єоидалари бўйича кўриб чиєилади. Бунда биринчи инстанция учунгина белгиланган єоидалар єўлланилмайди.

165-модда. Апелляция шикоятидан воз кечиш.

Протестни чаєириб олиш

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Апелляция шикояти берган шахс єарор чиєарилгунга єадар ундан воз кечишга іаєли.

Суд шикоятдан воз кечишни ушбу Кодекс  40 -моддасининг тўртинчи єисмида назарда тутилган асослар бўйича рад этиб, ишни апелляция тартибида кўриб чиєишга іаєли.

Протест келтирган прокурор, шунингдек юєори турувчи прокурор суд мажлиси бошлангунча протестни чаєириб олишга іаєли. Протест чаєириб олингани іаєида ишда иштирок этувчи шахслар хабардор єилинади. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонунига мувофиє учинчи ва тўртинчи єисмлари тегишинча тўртинчи ва бешинчи єисмлар деб іисоблансин

Суд шикоятдан воз кечишни єабул єилса ёки протест чаєириб олинса, агар іал єилув єарори устидан бошєа шахслар шикоят єилмаган бўлса, апелляция инстанциясида иш юритишни тугатади. (ЎзР 30.08.2002 й. Єонуни таіриридаги єисм)

Хўжалик суди апелляция инстанциясида иш юритишни тугатганлиги тўјрисида ажрим чиєаради.

166-модда. Ишни апелляция инстанциясида кўриш чегараси

Хўжалик суди ишни апелляция инстанциясида кўрганида ишда мавжуд ва єўшимча таєдим этилган далиллар бўйича ишни єайта кўради. Агар аризачи єўшимча далилларни ўзига бојлиє бўлмаган сабабларга кўра биринчи инстанция судига таєдим этиш имкониятига эга бўлмаганлигини асосласа, хўжалик суди єўшимча далилларни єабул єилади.

Суд апелляция шикоятида (протестида) баён этилган важлар билан чекланиб єолмайди іамда іал єилув єарорининг єонунийлиги ва асослантирилганлигини тўла іажмда текширади. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Иш биринчи инстанцияда кўрилганда таєдим этилмаган янги талаблар апелляция инстанциясида єабул єилинмайди ва кўрилмайди.

167-модда. Апелляция шикоятини (протестини) кўриш муддати

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Хўжалик судининг іал єилув єарори устидан тушган апелляция шикояти (протести) хўжалик судига тушган кундан эътиборан бир ойлик муддатда кўрилади.

168-модда. Апелляция инстанциясининг ваколатлари

Хўжалик суди ишни апелляция инстанциясида кўргач:

1) суднинг іал єилув єарорини ўзгаришсиз єолдиришга, шикоятни (протестни)эса єаноатлантирмасликка; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

2) іал єилув єарорини тўла ёки єисман бекор єилиб, янги єарор єабул єилишга;

3) іал єилув єарорини ўзгартиришга;

4) іал єилув єарорини тўла ёки єисман бекор єилиб, ишни юритишни тугатишга ёхуд даъвони тўла ёки єисман кўрмасдан єолдиришга;

5) іал єилув єарорини бекор єилишга ва ушбу Кодекс 170-моддасининг иккинчи єисмида назарда тутилган асослар мавжуд бўлган таєдирда ишни янгидан кўриш учун юборишга іаєли. (ЎзР 14.12.2000 й. 163-II-сон Єонун таірирдаги єисм)

169-модда. Іал єилув єарорини ўзгартириш

ёки бекор єилиш асослари

Єуйидагилар хўжалик судининг іал єилув єарорини ўзгартириш ёки бекор єилиш учун асос бўлади:

1) иш учун аіамиятли іолатларнинг тўлиє аниєланмаганлиги;

2) хўжалик суди аниєланган деб іисоблаган иш учун аіамиятли іолатларнинг исботланмаганлиги;

3) іал єилув єарорида баён єилинган хулосаларнинг иш іолатларига мувофиє келмаслиги;

4) моддий ёки процессуал іуєує нормаларининг бузилганлиги ёхуд нотўјри єўлланилганлиги.

170-модда. Процессуал іуєує нормаларининг бузилиши ёки

нотўјри єўлланилиши

Агар процессуал іуєує нормаларининг бузилиши ёки нотўјри єўлланилиши нотўјри іал єилув єарори єабул єилинишига олиб келган бўлса ёки олиб келиши мумкин бўлса, бу іол іал єилув єарорини ўзгартириш ёки бекор єилиш учун асос бўлади.

Процессуал іуєує нормаларининг бузилиши іар єандай іолда іам биринчи инстанция хўжалик судининг іал єилув єарорини бекор єилиш учун асос бўлади, агар:

1) иш суд томонидан ноєонуний таркибда кўрилган бўлса;

2) суд ишни ишда иштирок этувчи, мажлис жойи ва ваєти тўјрисида тегишли равишда хабардор єилинмаган шахслардан бирортасининг йўєлигида кўрган бўлса;

3) ишни кўришда суд иши юритиладиган тил тўјрисидаги єоидалар бузилган бўлса;

4) суд ишда иштирок этишга жалб єилинмаган шахсларнинг іуєуєлари ва мажбуриятлари тўјрисида іал єилув єарори єабул єилган бўлса. Ушбу шахслар бундай іал єилув єарори устидан ушбу Кодексда белгиланган тартибда шикоят єилишга іаєлидир;

5) іал єилув єарори судьялардан бирортаси томонидан имзоланмаган бўлса ёки іал єилув єарорида кўрсатилмаган судьялар томонидан имзоланган бўлса;

6) іал єилув єарори ишни кўрган таркибдаги судьялардан бошєа судьялар томонидан єабул єилинган бўлса;

7) ишда суд мажлисининг баённомаси бўлмаса ёки у ушбу Кодекс 134 моддасининг учинчи єисмида кўрсатилган шахс томонидан имзоланмаган бўлса.

171-модда. Апелляция инстанциясининг єарори

Апелляция шикоятини (протестини) кўриш натижалари бўйича єарор єабул єилиниб, у барча судьялар томонидан имзоланади. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Єарорда єуйидагилар кўрсатилиши лозим:

1) єарорни єабул єилган хўжалик судининг номи, єарор єабул єилинган сана, ишнинг тартиб раєами, єарорни єабул єилган суд таркиби, суд мажлиси котиби, мажлисда иштирок этган шахсларнинг фамилиялари ва ваколатлари, биринчи инстанцияда іал єилув єарори єабул єилинган сана ва іал єилув єарорини єабул єилган судьяларнинг фамилиялари; (ЎзР 30.08.2002 й. Єонуни таіриридаги банд)

2) ишда иштирок этувчи шахсларнинг номи, апелляция шикояти (протести) берган шахснинг номи; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

3) єабул єилинган іал єилув єарори мазмунининг єисєача баёни;

4) іал єилув єарорининг єонунийлиги ва асослилигини текшириш масаласи єўйилишига сабаб бўлган асослар;

5) апелляция шикояти (протести) юзасидан билдирилган мулоіазада баён єилинган важлар; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

6) мажлисда иштирок этган шахсларнинг тушунтиришлари;

7) ишнинг хўжалик суди томонидан аниєланган іолатлари, хўжалик судининг шу іолатлар тўјрисидаги хулосаларига асос бўлган далиллар іамда хўжалик суди у ёки бу далилларни рад этишига іамда ишда иштирок этувчи шахслар асос єилиб келтирган єонун іужжатларини єўлламаслигига сабаб бўлган важлар, шунингдек суд єарор єабул єилишда амал єилган єонун іужжатлари;

8) биринчи инстанция судининг іал єилув єарорини бекор єилаётганда ёки ўзгартираётганда апелляция инстанцияси суди биринчи инстанция судининг хулосаларига єўшилмаганлигининг сабаблари;

9) апелляция шикоятини (протестини) кўриб чиєиш натижалари бўйича хулосалар; (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги банд)

10) суд харажатларининг тарафлар ўртасида таєсимланиши.

Єарор єабул єилинган ваєтидан бошлаб єонуний кучга киради.

Єарор єабул єилинган кунидан эътиборан беш кунлик муддатда ишда иштирок этувчи шахсларга топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали юборилади ёки тилхат олиб топширилади.

Єарор устидан шикоят єилиш мумкин.

172-модда. Хўжалик судининг ажрими устидан

апелляция шикоятлари (протестлари)

(ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги модда номи)

Хўжалик судининг ажримлари устидан ушбу Кодексда назарда тутилган іолларда шикоят єилиниши (протест келтирилиши) мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Хўжалик судининг ажрими устидан апелляция шикоятлари (протестлари) суднинг іал єилув єарори устидан берилган апелляция шикоятларини (протестларини) кўриш учун назарда тутилган тартибда кўрилади. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Хўжалик суди томонидан апелляция инстанциясида даъво аризасини єабул єилишни рад этиш, даъво аризасини єайтариш, иш юритишни тўхтатиб туриш, тугатиш, даъвони кўрмасдан єолдириш тўјрисидаги ажримлар бекор єилинган іолларда иш биринчи инстанция судига кўриш учун ўтказилади.

22-БОБ. КАССАЦИЯ ИНСТАНЦИЯСИДА ИШ ЮРИТИШ

173-модда. Кассация шикояти бериш іуєуєи

174-модда. Кассация инстанциясида єабул єилинган єарорларнинг єонунийлигини текширувчи хўжалик судлари

175-модда. Кассация шикоятини (протестини) бериш тартиби

176-модда. Кассация шикоятини (протестини) бериш муддати

177-модда. Кассация шикоятининг (протестининг) мазмуни

178-модда. Ишда иштирок этаётган шахсларга кассация шикоятининг (протестининг) нусхаларини юбориш

179-модда. Кассация шикояти (протести) юзасидан фикр-мулоіаза

180-модда. Касспция шикояти (протестини) єайтариш

181-модда. Кассация шикояти (протести) иш юритишига єабул єилингани тўјрисида ажрим

182-модда. Іал єилув єарори, єарорни ижро этишни тўхтатиб туриш

183-модда. Кассация инстанциясида ишни кўриш тартиби

184-модда. Кассация шикоятидан воз кечиш ва протестни чаєириб олиш

185-модда. Кассация шикоятини кўриш муддати

186-модда. Кассация инстанциясида ишни кўриш чегараси

187-модда. Кассация инстанциясининг ваколатлари

188-модда. Іал єилув єарорини ўзгартириш ёки бекор єилиш асослари

189-модда. Кассация инстанцияси судининг єарори

190-модда. Кассация инстанцияси судининг кўрсатмаларининг мажбурий-лиги

191-модда. Хўжалик суди ажрими устидан кассация шикояти (протест)

173-модда. Кассация шикояти бериш іуєуєи

Хўжалик судининг єонуний кучга кирган іал єилув єарори іамда апелляция инстанциясининг єарори устидан ишда иштирок этувчи шахслар кассация шикояти беришга, прокурор эса - кассация протести келтиришга іаєлидир.

174-модда. Кассация инстанциясида єабул єилинган єарорларнинг

єонунийлигини текширувчи хўжалик судлари

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Єораєалпојистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаіар хўжалик судлари томонидан биринчи ва апелляция инстанцияларида єабул єилинган іал єилув єарорлари ва єарорларнинг єонунийлигини текширади.

Олий хўжалик судининг Раёсати шу суд томонидан биринчи инстанцияда єабул єилинган іал єилув єарорларининг єонунийлигини текширади.

175-модда. Кассация шикоятини (протестини) бериш тартиби

Кассация шикояти (протести) Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судига іал єилув єарори, єарор єабул єилган хўжалик суди орєали берилади.

Іал єилув єарори, єарор єабул єилган хўжалик суди шикоят (протест) тушган кундан эътиборан беш кунлик муддатда уни Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судига иш билан бирга юбориши шарт.

176-модда. Кассация шикоятини (протестини) бериш муддати

Кассация шикояти (протести) хўжалик судининг іал єилув єарори ёки апелляция инстанциясининг єарори єонуний кучга кирганидан кейин бир ой давомида берилиши мумкин.

177-модда. Кассация шикоятининг (протестининг) мазмуни

Кассация шикоятида (протестида) єуйидагилар кўрсатилиши керак:

1) шикоят (протест) йўлланаётган хўжалик судининг номи;

2) шикоят (протест) бераётган шахснинг ва ишда иштирок этувчи шахсларнинг номи;

3) устидан шикоят (протест) берилаётган іал єилув єарорининг ёки єарорни єабул єилган хўжалик судининг номи, ишнинг тартиб раєами ва іал єилув єарори, єарор єабул єилинган сана, низо предмети;

4) шикоят (протест) берган шахснинг талаблари, моддий ёхуд процессуал іуєує нормаларининг бузилиши ёки нотўјри єўлланилиши нимадан иборатлиги;

5) шикоятга (протестга) илова єилинаётган іужжатлар рўйхати.

Кассация шикоятида (протестида) ишнинг іолатлари исботланмаганлигини ёки ишда иштирок этувчи шахсларнинг іаєиєий муносабатлари тўјрисида іал єилув єарори ёки єарорда баён єилинган хулосалар ишнинг іолатларига номувофиєлигини далил єилиб келтиришга йўл єўйилмайди.

Кассация шикояти уни бераётган шахс ёки унинг вакили томонидан имзоланади. Вакил томонидан имзоланган шикоятга унинг суд іужжатлари устидан шикоят єилиш ваколатини тасдиєловчи ишончнома, агар у аввал ушбу иш бўйича таєдим этилмаган бўлса, илова єилинади.

Шикоятга давлат божи тўланганлигини ва ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга шикоятнинг нусхалари юборилганлигини тасдиєловчи далиллар илова єилинади.

178-модда. Ишда иштирок этаётган шахсларга кассация

шикоятининг (протестининг) нусхаларини юбориш

Кассация шикоятини (протестини) бераётган шахс ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга шикоят (протест) нусхасини ва унга илова єилинган, уларда бўлмаган іужжатларнинг нусхаларини юборади.

179-модда. Кассация шикояти (протести) юзасидан фикр-мулоіаза

Ишда иштирок этувчи шахс кассация шикоятининг (протестининг) нусхасини олганидан кейин унинг юзасидан ўз фикр-мулоіазасини іамда ишда иштирок этувчи шахсларга фикр-мулоіаза нусхалари жўнатилганлигини тасдиєловчи іужжатларни кассация шикояти (протести) кўриб чиєиладиган кунгача етиб боришини таъминлайдиган муддатда хўжалик судига юборишга іаєлидир.

Фикр-мулоіаза ишда иштирок этувчи шахс ёки унинг вакили томонидан имзоланади. Вакил томонидан имзоланган фикр-мулоіазага унинг ишни юритишга ваколати борлигини тасдиєловчи ишончнома илова єилинади.

180-модда. Кассация шикоятини (протестини) єайтариш

Кассация шикояти (протести) єуйидаги іолларда єайтарилади:

1) кассация шикояти (протести) имзоланмаган ёки уни имзолашга іуєуєи бўлмаган шахс ёхуд мансаб мавєеи кўрсатилмаган шахс томонидан имзоланган бўлса;

2) шикоят (протест) іал єилув єарорини єабул єилган хўжалик судини четлаб ўтган іолда юборилган бўлса;

3) кассация шикоятига (протестига) ишда иштирок этувчи шахсларга унинг нусхалари жўнатилганини тасдиєловчи далиллар илова єилинмаган бўлса;

4) кассация шикоятига белгиланган тартибда ва миєдорда давлат божи тўланганлигини тасдиєловчи іужжатлар илова єилинмаган бўлса, єонунда давлат божи тўлашни кечиктириш, бўлиб-бўлиб тўлаш имконияти назарда тутилган іолларда эса, бу іаєда илтимоснома берилмаган ёхуд илтимоснома рад этилган бўлса;

5) кассация шикояти (протести) белгиланган муддат ўтганидан кейин берилган бўлса ва ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўјрисида илтимоснома бўлмаса;

6) кассация шикоятида (протестида) моддий ёки процессуал іуєує нормаларини бузиш ёки нотўјри єўлланиш нимадан иборатлиги кўрсатилган бўлмаса;

7) ишда иштирок этувчи шахсларга кассация шикояти (протести) иш юритишга єабул єилингани тўјрисидаги ажрим юборилгунга єадар шикоятни (протестни) берган шахсдан уни єайтариш тўјрисида ариза тушган бўлса.

Кассация шикояти (протести) биринчи инстанция судининг судьяси томонидан єайтарилади. Агар шикоятни (протестни) єайтариш асослари кассация инстанциясида аниєланган бўлса, шикоятни (протестни) шу инстанция судининг судьяси єайтаради.

Кассация шикоятини (протестини) єайтариш тўјрисида ажрим чиєарилади.

Кассация шикоятини (протестини) єайтариш тўјрисида биринчи инстанция судьяси томонидан чиєарилган ажрим устидан кассация инстанциясига шикоят єилиниши (протест келтирилиши) мумкин.

Ушбу модда биринчи єисмининг 1, 2, 3, 4, 6 -бандларида кўрсатилган олатлар бартараф этилгач, шикоятни (протестни) берган шахс кассация шикояти (протести) билан хўжалик судига умумий тартибда яна мурожаат єилишга іаєли.

181-модда. Кассация шикояти (протести) иш юритишга

єабул єилингани тўјрисидаги ажрим

Кассация шикояти (протести) иш юритишга єабул єилингани тўјрисида судья ажрим чиєаради.

Ажримда кассация шикоятини (протестини) кўриш ваєти ва жойи кўрсатилади.

Ажрим ишда иштирок этувчи шахсларга топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали юборилади.

182-модда. Іал єилув єарорини, єарорни

ижро этишни тўхтатиб туриш

Ишда иштирок этувчи шахсларнинг илтимосномасига кўра, кассация инстанциясининг хўжалик суди биринчи инстанция ва апелляция инстанцияси судларида єабул єилинган іал єилув єарорининг, єарорнинг ижросини кассация инстанциясида иш юритиш тамомлангунга єадар тўхтатиб туришга іаєли.

183-модда. Кассация инстанциясида ишни кўриш тартиби

Иш кассация инстанциясида ушбу бобда назарда тутилган хусусиятларни іисобга олган іолда биринчи инстанция хўжалик суди томонидан ишни кўриш єоидалари асосида кўрилади. Бунда биринчи инстанция учунгина белгиланган єоидалар єўлланилмайди.

184-модда. Кассация шикоятидан воз кечиш.

Протестни чаєириб олиш

Кассация шикояти берган шахс єарор чиєарилгунга єадар ундан воз кечишга іаєли.

Суд шикоятдан воз кечишни ушбу Кодекс 40 -моддасининг тўртинчи єисмида назарда тутилган асослар бўйича рад этиб, ишни кассация тартибида кўришга іаєли.

Протест келтирган прокурор, шунингдек юєори турувчи прокурор суд мажлиси бошлангунча протестни чаєириб олишга іаєли. Протест чаєириб олингани іаєида ишда иштирок этувчи шахслар хабардор єилинади.

Суд кассация шикоятидан воз кечишни єабул єилса ёки протест чаєириб олинса, агар іал єилув єарори, єарор устидан ишда иштирок этувчи бошєа шахслар шикоят єилмаган бўлсалар, кассация инстанциясида иш юритишни тугатади.

Хўжалик суди кассация инстанциясида иш юритишни тугатиш тўјрисида ажрим чиєаради.

185-модда. Кассация шикоятини кўриш муддати

Хўжалик судининг іал єилув єарори ёки апелляция инстанциясининг єарори устидан кассация шикояти (протести) иш билан бирга Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судига тушган кундан эътиборан бир ойлик муддатда кўрилади.

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судининг іал єилув єарори устидан кассация шикояти (протести) унинг Раёсати томонидан бир ойлик муддатда кўрилади.

186-модда. Кассация инстанциясида ишни кўриш чегараси

Хўжалик суди ишни кассация инстанциясида кўрганида моддий ва процессуал іуєує нормалари биринчи инстанция ва апелляция инстанцияси судида тўјри єўлланилганлигини текширади.

187-модда. Кассация инстанциясининг ваколатлари

Кассация инстанцияси хўжалик суди ишни кўрганидан кейин єуйидагиларга іаєли:

1) биринчи инстанциянинг іал єилув єарорини ва (ёки) апелляция инстанциясининг єарорини ўзгаришсиз, шикоятни (протестни) эса єаноатлантирмасдан єолдиришга;

2) биринчи инстанциянинг іал єилув єарорини ва(ёки) апелляция инстанциясининг єарорини тўла ёки єисман бекор єилиш іамда янги єарор єабул єилишга;

3) биринчи инстанциянинг іал єилув єарорини ва (ёки) апелляция инстанциясининг єарорини, агар єабул єилинган іал єилув єарори ва єарор етарлича асосланмаган бўлса, бекор єилиш іамда ишни іал єилув єарори ва (ёки) єарори бекор єилинган хўжалик суди инстанциясига янгидан кўриш учун топширишга;

4) биринчи инстанциянинг іал єилув єарорини ва (ёки) апелляция инстанциясининг єарорини ўзгартиришга;

5) биринчи инстанциянинг іал єилув єарорини ва (ёки) апелляция инстанциясининг єарорини тўла ёки єисман бекор єилиш ва иш юритишни тугатиш ёхуд даъвони тўла ёки єисман кўрмасдан єолдиришга;

6) аввал єабул єилинган іал єилув єарорларидан ёки єарорлардан бирини кучда єолдиришга.

188-модда. Іал єилув єарорини ўзгартириш

ёки бекор єилиш асослари

Моддий ёки процессуал іуєує нормаларининг бузилиши ёхуд нотўјри єўлланилиши хўжалик судининг іал єилув єарорини ёки єарорини ўзгартириш ёхуд бекор єилиш учун асос бўлади.

Процессуал іуєує нормаларининг бузилиши ёки нотўјри єўлланилиши, агар бу бузилиш нотўјри іал єилув єарори єабул єилинишига олиб келган ёки олиб келиши мумкин бўлса, іал єилув єарорини ёки єарорни ўзгартириш ёхуд бекор єилиш учун асос бўлади.

Процессуал іуєує нормаларининг бузилиши єуйидаги іолларда іал єилув єарорини ёки єарорни бекор єилиш учун асос бўлади:

1) иш хўжалик суди томонидан ноєонуний таркибда кўрилган бўлса;

2) иш хўжалик суди томонидан ишда иштирок этувчи, мажлис ваєти ва жойи тўјрисида тегишли равишда хабардор єилинмаган шахслардан биронтасининг йўєлигида кўрилган бўлса;

3) ишни кўришда суд иши юритиладиган тил тўјрисидаги єоидалар бузилган бўлса;

4) хўжалик суди іал єилув єарорини ёки єарорни єабул єилишда єайси єонун іужжатига амал єилганлиги іал єилув єарорида ёки єарорда кўрсатилмаган бўлса;

5) хўжалик суди ишда иштирок этишга жалб єилинмаган шахсларнинг іуєує ва мажбуриятлари тўјрисида іал єилув єарори ёки єарор єабул єилган бўлса. Мазкур шахслар бундай іал єилув єарори ёки єарор устидан ушбу Кодексда белгиланган тартибда шикоят єилишга іаєли;

6) іал єилув єарори ёки єарор судьялардан бири томонидан имзоланмаган бўлса ёхуд іал єилув єарори ёки єарорда кўрсатилганидан бошєа судьялар томонидан имзоланган бўлса;

7) іал єилув єарори ишни кўрган суд таркибига кирмаган судьялар томонидан єабул єилинган бўлса;

8) ишда суд мажлисининг баённомаси бўлмаса ёки у ушбу Кодекс 134-моддасининг учинчи єисмида кўрсатилган шахс томонидан имзоланмаган бўлса.

189-модда. Кассация инстанцияси судининг єарори

Кассация шикоятини (протестини) кўриш натижалари бўйича єарор єабул єилиниб, у барча судьялар томонидан имзоланади.

Єарорда єуйидагилар кўрсатилиши лозим:

1) єарорни єабул єилган хўжалик судининг номи, ишнинг тартиб раєами ва єарор єабул єилинган сана, єарорни єабул єилган суд таркиби, мажлисда іозир бўлган шахсларнинг фамилиялари ва ваколатлари;

2) кассация шикоятини (протестини) берган шахснинг ва ишда иштирок этувчи шахсларнинг номи;

3) ишни биринчи ва апелляция инстанцияларида кўрган хўжалик судининг номи, ишнинг тартиб раєами, іал єилув єарори, єарор єабул єилинган сана, уни єабул єилган судьяларнинг фамилиялари;

4) єабул єилинган іал єилув єарори, єарор мазмунининг єисєача баёни;

5) іал єилув єарори, єарорнинг єонунийлигини текшириш тўјрисида масала єўйилишига сабаб бўлган асослар;

6) кассация шикояти (протести) юзасидан мулоіазада баён єилинган важлар;

7) мажлисда іозир бўлган шахсларнинг тушунтиришлари;

8) хўжалик суди ишда иштирок этувчи шахслар асосланган єонун іужжатларини єўлламаслигининг сабаблари, шунингдек, суд єарорни єабул єилишда амал єилган єонун іужжатлари;

9) биринчи инстанциянинг іал єилув єарорини, апелляция инстанциясининг єарорини бекор єилганда ёки ўзгартирганда кассация инстанцияси суди биринчи инстанция ёки апелляция инстанцияси судининг хулосаларига рози бўлмаганлигининг сабаблари;

10) кассация шикоятини (протестини)кўриш натижалари бўйича хулосалар;

11) агар иш янгидан кўриш учун топширилаётган бўлса, ишда иштирок этаётган шахслар ва хўжалик суди томонидан бажарилиши керак бўлган іаракатлар;

12) ишда иштирок этувчи шахслар ўртасида суд харажатларининг таєсимланиши.

Єарор єабул єилинган кундан эътиборан беш кунлик муддатда ишда иштирок этувчи шахсларга топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали юборилади ёки тилхат олиб топширилади.

Єарор єабул єилинган пайтдан бошлаб єонуний кучга киради ва унинг устидан шикоят єилиш мумкин эмас.

190-модда. Кассация инстанцияси суди

кўрсатмасининг мажбурийлиги

Ишни кассация инстанциясида кўрган хўжалик судининг єарорда баён єилинган кўрсатмалари ишни янгидан кўраётган суд учун мажбурийдир.

Ишни кассация инстанциясида кўрган хўжалик суди у ёки бу далилнинг тўјрилиги ёки тўјри эмаслиги, бир далилнинг бошєаларидан устунлиги, иш янгидан кўрилганида єандай іал єилув єарори єабул єилиниши тўјрисидаги масалаларни аввалдан іал єилиб єўйишга іаєли эмас.

191-модда. Хўжалик судининг ажрими устидан кассация

шикояти (протести)

Хўжалик судининг ажрими устидан ушбу Кодексда назарда тутилган іолларда кассация тартибида шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин.

Хўжалик судининг ажримлари устидан тушган кассация шикояти (протести) суднинг іал єилув єарорлари ва єарорлари устидан тушган кассация шикоятларини кўриш учун назарда тутилган тартибда кўрилади.

23-БОБ. НАЗОРАТ ТАРТИБИДА ИШ ЮРИТИШ

192-модда. Хўжалик судларининг іал єилув єарорлари ва єарорларини назорат тартибида єайта кўриш

193-модда. Протест келтириш іуєуєига эга бўлган шахслар

194-модда. Іал єилув єарорининг, єарорнинг ижросини тўхтатиб туриш

195-модда. Ишларни протестлар бўйича назорат тартибига кирувчи хўжа-лик суди

196-модда. Ишларни талаб єилиб олиш

197-модда. Протест келтириш

198-модда. Протестни кўриш тартиби

199-модда. Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Раёсатининг ишларини назорат тартибида єайта кўриш бўйича ваколатлари

200-модда. Іал єилув єарорини ўзгартириш ёки бекор єилиш асослари

201-модда. Єарор єабул єилиш тартиби

202-модда. Ишни назорат тартибида кўрган хўжалик суди кўрсатмалари-нинг мажбурийлиги

203-модда. Хўжалик судларининг ажримлари устида назорат тартибида протест келтириш ва уларнинг єайта кўриш

192-модда. Хўжалик судларининг іал єилув єарорлари ва

єарорларини назорат тартибида єайта кўриш

Ўзбекистон Республикаси хўжалик судларининг єонуний кучга кирган іал єилув єарорлари ва єарорлари ушбу Кодекснинг 193-моддасида кўрсатилган мансабдор шахсларнинг протестлари бўйича назорат тартибида єайта кўрилиши мумкин, Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Раёсатининг єарорлари бундан мустасно.

193-модда. Протест келтириш іуєуєига эга бўлган шахслар

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судининг Раиси ва унинг ўринбосарлари, Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори ва унинг ўринбосарлари Ўзбекистон Республикасининг іар єандай хўжалик суди єабул єилган іал єилув єарорлари ва єарорлар устидан протест келтиришга іаєли, Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Раёсатининг єарорлари бундан мустасно.

194-модда. Іал єилув єарорининг, єарорнинг

ижросини тўхтатиб туриш

Ушбу Кодекснинг 193-моддасида кўрсатилган шахслар протест келтирган таєдирда Ўзбекистон Республикасининг Олий хўжалик суди тегишли іал єилув єарорининг, єарорнинг ижросини назорат тартибида иш юритиш тамомлангунга єадар тўхтатиб туриши мумкин.

195-модда. Ишларни протестлар бўйича назорат тартибида

кўрувчи хўжалик суди

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судининг Раёсати барча хўжалик судларининг іал єилув єарорлари ва єарорлари устидан келтирилган протестлар бўйича ишларни назорат тартибида кўради.

196-модда. Ишларни талаб єилиб олиш

Ушбу Кодекснинг 193-моддасида кўрсатиб ўтилган мансабдор шахслар назорат тартибида протест келтиришга асослар мавжудлиги масаласини іал этиш учун ишни тегишли хўжалик судидан талаб єилиб олишга іаєли.

197-модда. Протест келтириш

Протест келтириш учун асослар мавжуд бўлганда, шу жумладан ишда иштирок этувчи шахснинг аризаси муносабати билан ушбу Кодекснинг 193-моддасида кўрсатилган мансабдор шахс протест келтиради ва уни иш билан бирга Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судининг Раёсатига юборади. Хўжалик судининг єонуний кучга кирган іал єилув єарорига ва єарорига протест келтириш тўјрисидаги ариза иш апелляция ёки кассация инстанцияси судида кўрилганидан кейин берилиши мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги жумла) Протест келтириш учун асослар йўєлиги тўјрисида ариза берган шахс хабардор єилинади.

Протестнинг нусхалари ишда иштирок этувчи шахсларга юборилади.

Назорат тартибида протест келтирган мансабдор шахс уни ишни кўриш бошланишидан аввал чаєириб олишга іаєли. Протест чаєириб олингани тўјрисида ишда иштирок этувчи шахслар хабардор єилинади.

198-модда. Протестни кўриш тартиби

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Раёсати протестни кўришда Олий хўжалик суди судьясининг ишнинг іолатлари ва протест важлари тўјрисидаги маърузасини эшитади.

Тушунтиришлар бериш учун Раёсат мажлисига ишда иштирок этувчи шахслар чаєирилиши мумкин. Бундай іолда уларга Раёсат мажлисининг ваєти ва жойи тўјрисида хабарномалар юборилади. Уларнинг келмаганлиги ишни кўриб чиєишга тўсиє бўлмайди.

Ишни назорат тартибида кўришда Ўзбекистон Республикасининг Бош прокурори ёки унинг ўринбосари иштирок этиб, ўзи келтирган протестни єувватлайди ёки Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Раиси ёки унинг ўринбосари келтирган протест бўйича кўрилаётган иш юзасидан хулоса беради.

199-модда. Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди

Раёсатининг ишларни назорат тартибида єайта кўриш

бўйича ваколатлари

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судининг Раёсати ишни назорат тартибида кўриб:

1) хўжалик судининг іал єилув єарорини, єарорини ўзгаришсиз, протестни эса єаноатлантирмасдан єолдиришга;

2) іал єилув єарорини, єарорни тўла ёки єисман бекор єилиб, ишни янгидан кўриш учун юборишга;

3) іал єилув єарорини, єарорни ўзгартириб ёки бекор єилиб, ишни янгидан кўришга юбормасдан янги єарор єабул єилишга;

4) іал єилув єарорини, єарорни тўла ёки єисман бекор єилиб, иш юритишни тугатишга ёхуд даъвони тўла ёки єисман кўрмасдан єолдиришга;

5) иш бўйича илгари єабул єилинган іал єилув єарорлари ёки єарорлардан бирини кучда єолдиришга іаєли.

200-модда. Іал єилув єарорини, єарорни ўзгартириш

ёки бекор єилиш асослари

Суд іужжатининг ноєонунийлиги ёки асоссизлиги іал єилув єарорини, єарорни назорат тартибида ўзгартириш ёки бекор єилиш учун асос бўлади.

Хўжалик судининг мазмунан тўјри бўлган іал єилув єарори, єарори юзаки асослар бўйичагина бекор єилиниши мумкин эмас.

201-модда. Єарор єабул єилиш тартиби

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судининг Раёсати ишни назорат тартибида кўриш натижалари бўйича єарор єабул єилади. Агар Раёсатнинг іозир бўлган аъзоларидан кўпчилиги ёєлаб овоз берса, єарор єабул єилинган іисобланади. Раёсат аъзолари овоз беришда бетараф єолишга іаєли эмас.

Раёсат єарори Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судининг Раиси томонидан имзоланади.

Раёсат єарори єабул єилинган пайтдан бошлаб єонуний кучга киради.

Раёсат єарори єабул єилинган кундан эътиборан беш кунлик муддатда ишда иштирок этувчи шахсларга топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали юборилади.

202-модда. Ишни назорат тартибида кўрган хўжалик суди

кўрсатмаларининг мажбурийлиги

Ишни назорат тартибида кўрган хўжалик судининг іал єилув єарорини, єарорни бекор єилиш тўјрисидаги єарорида баён этилган кўрсатмалари шу ишни янгидан кўраётган хўжалик суди учун мажбурийдир.

Ишни назорат тартибида кўрган хўжалик суди іал єилув єарорида, єарорда аниєланмаган ёхуд рад этилган іолатларни аниєлашга ёки исботланган деб іисоблашга, у ёки бу далилнинг тўјрилиги ёки нотўјрилиги, бир далилнинг бошєаларидан устунлиги, ишни янгидан кўришда єандай іал єилув єарори, єарор єабул єилиниши кераклиги масалаларини олдиндан іал єилишга іаєли эмас.

203-модда. Хўжалик судларининг ажримлари устидан назорат

тартибида протест келтириш ва уларни єайта кўриш

Хўжалик судларининг єонуний кучга кирган ажримлари устидан назорат тартибида протест келтирилиши ва ушбу Кодексда улар устидан шикоят єилиш назарда тутилган, шунингдек улар ишнинг давом эттирилишига тўсєинлик єилган іолларда, іал єилув єароридан алоіида єайта кўрилиши мумкин.

Хўжалик судининг ажримлари устидан келтирилган протестлар суднинг іал єилув єарорлари ва єарорлари устидан келтирилган протестларни кўриш учун назарда тутилган тартибда кўрилади.

24-БОБ. ХЎЖАЛИК СУДИНИНГ ЄОНУНИЙ КУЧГА

КИРГАН ІУЖЖАТЛАРИНИ ЯНГИ ОЧИЛГАН

ІОЛАТЛАР БЎЙИЧА ЄАЙТА КЎРИШ

204-модда. Єайта кўриш асослари

205-модда. Ариза бериш тартиби ва муддати

206-модда. Єонуний кучга кирган суд іужжатларини янги очилган іолатлар бўйича єайта кўрувчи хўжалик судлари

207-модда. Аризани кўриш

208-модда. Хўжалик судининг ишни єайта кўриш тўјрисидаги ажрими

204-модда. Єайта кўриш асослари

Хўжалик суди ўзи єабул єилган ва єонуний кучга кирган суд іужжатини янги очилган іолатлар бўйича єайта кўриши мумкин.

Суд іужжатини янги очилган іолатлар бўйича єайта кўриш учун єуйидагилар асос бўлади:

1) аризачига маълум бўлмаган ва маълум бўлиши мумкин бўлмаган, иш учун муіим іолатлар;

2) гувоінинг била туриб ёлјон кўрсатувлар бергани, экспертнинг била туриб ёлјон хулоса бергани, таржимоннинг била туриб нотўјри таржима єилгани, іужжатлар ёки ашёвий далилларнинг сохталиги, бу іол суднинг єонуний кучга кирган іукми билан аниєланган ва ноєонуний ёки асосланмаган суд іужжати єабул єилинишига сабаб бўлган бўлса;

3) ишда иштирок этувчи шахслар ёхуд улар вакиллари ёки судьяларнинг шу ишни кўриш ваєтидаги суднинг єонуний кучга кирган іукми билан аниєланган жиноий єилмишлари;

4) ушбу іал єилув єарорини єабул єилишга асос бўлган хўжалик судининг іужжати ёки суднинг іал єилув єарори, іукми ёхуд бошєа органнинг єарори бекор єилинганлиги.

205-модда. Ариза бериш тартиби ва муддати

Єонуний кучга кирган суд іужжатини янги очилган іолатлар бўйича єайта кўриш тўјрисидаги ариза ишда иштирок этувчи шахслар томонидан шу іужжатни єабул єилган хўжалик судига суд іужжатини єайта кўриш учун асос бўлиб хизмат єилувчи іолатлар очилган кундан эътиборан бир ойдан кечиктирмай берилиши мумкин.

Аризага унинг нусхалари ва унга илова єилинган іужжатларнинг нусхалари ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга юборилганини тасдиєловчи іужжатлар илова єилинади.

Ариза белгиланган муддат ўтгандан кейин берилса ва ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўјрисида илтимоснома бўлмаса ёхуд ариза нусхалари ва унга илова єилинган іужжатларнинг нусхалари ишда иштирок этувчи бошєа шахсларга юборилганини тасдиєловчи далиллар таєдим этилмаса, у судья томонидан аризачига єайтарилади.

Аризани єайтариш тўјрисида ажрим чиєарилади.

Ажрим устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин.

206-модда. Єонуний кучга кирган суд іужжатларини янги очилган

іолатлар бўйича єайта кўрувчи хўжалик судлари

Биринчи инстанцияда єабул єилиниб, єонуний кучга кирган іал єилув єарори, ажрим шу іал єилув єарорини, ажримни єабул єилган хўжалик суди томонидан єайта кўрилади.

Янги очилган іолатлар бўйича апелляция, кассация ёки назорат инстанциясининг суд іужжати ўзгартирилган ёки янги суд іужжати єабул єилинган єарорлари ва ажримларини єайта кўриш хўжалик судининг суд іужжати ўзгартирилган ёки янги суд іужжати єабул єилинган инстанцияси томонидан амалга оширилади.

207-модда. Аризани кўриш

Хўжалик суди єонуний кучга кирган суд іужжатини янги очилган іолатлар бўйича єайта кўриш тўјрисидаги аризани у тушган кундан эътиборан бир ойлик муддатда ўз мажлисида кўради. Аризачи ва ишда иштирок этувчи бошєа шахслар мажлис ваєти ва жойи тўјрисида топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали хабардор єилинади. Бироє уларнинг келмаганлиги аризани кўришга тўсєинлик єилмайди.

208-модда. Хўжалик судининг ишни єайта кўриш

тўјрисидаги ажрими

Хўжалик суди єонуний кучга кирган суд іужжатини янги очилган іолатлар бўйича єайта кўриш тўјрисидаги аризани кўриб, аризани єаноатлантиради ва суд іужжатини бекор єилади ёхуд єайта кўришни рад этади.

Суд іужжатини янги очилган іолатлар бўйича єайта кўриш тўјрисидаги аризани єаноатлантиришни рад этиш іаєидаги хўжалик судининг ажрими устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин.

Суд іужжати бекор єилинган таєдирда иш хўжалик суди томонидан ушбу Кодексда белгиланган єоидалар бўйича кўрилади.

IV БЎЛИМ. СУД ІУЖЖАТЛАРИНИ ИЖРО ЭТИШ

209-модда. Суд іужжатларини ижро этиш тартиби

210-модда. Ижро вараєаси

211-модда. Битта суд іужжати бўйича бир неча ижро вараєаси бериш

212-модда. Ижро вараєасини мазмуни

213-модда. Ижро вараєасини ижрога таєдим этиш муддати

214-модда. Ижро вараєасини ижрога таєдим этиш муддати узулиши

215-модда. Ижро вараєасини ижрога таєдим этишнинг ўтказиб юборилган муддатини тикланиши

216-модда. Ижро вараєасини дупликатини бериш

217-модда. Суд іужжатининг ижросини кечиктириш ёки уни бўлиб-бўлиб ижро этиш, ижро этиш усулини ва тартибини ўзгартириш

218-модда. Суд іужжатини ижро этмаганлик учун жавобгарлик

219-модда. Суд іужжатининг єайтарма ижроси

220-модда. Суд іужжатининг єайтарма ижроси тўјрисидаги масалаларни іал єилиш

209-модда. Суд іужжатларини ижро этиш тартиби

Єонуний кучга кирган суд іужжатлари Ўзбекистон Республикасининг бутун іудудида барча давлат органлари, фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органлари, ташкилотлар, мансабдор шахслар ва фуєаролар томонидан ушбу Кодексда ва бошєа єонунларда белгиланган тартибда ижро этилади.

210-модда. Ижро вараєаси

Суд іужжатини мажбурий ижро этиш шу іужжатни єабул єилган хўжалик суди томонидан бериладиган ижро вараєаси асосида амалга оширилади.

Ижро вараєаси ундирувчига суд іужжати єонуний кучга киргандан кейин берилади. Пул маблајларини бюджет даромадига ундириш учун ижро вараєаси єарздор турадиган жойдаги солиє органига юборилади.

Пул маблајларини ундириш учун ижро вараєаси ундирувчи томонидан банкка ёки бошєа кредит муассасасига, бошєа іолларда эса суд ижрочисига юборилади.

211-модда. Битта суд іужжати бўйича бир неча

ижро вараєаси бериш

Агар суд іужжати бир неча даъвогар фойдасига ёки бир нечта жавобгарга єарши єабул єилинган бўлса ёхуд ижро турли жойларда амалга оширилиши керак бўлса, ижро вараєалари суд іужжатининг єайси єисми ушбу ижро вараєаси бўйича ижро этилиши кўрсатилган іолда берилади.

212-модда. Ижро вараєасининг мазмуни

Ижро вараєасида єуйидагилар кўрсатилиши керак:

1) ижро вараєасини берган хўжалик судининг номи;

2) ижро вараєаси берилган иш ва унинг тартиб раєами;

3) ижро этилиши лозим бўлган суд іужжати єабул єилинган сана;

4) ундирувчининг ва єарздорнинг номи, уларнинг манзиллари;

5) суд іужжатининг хулоса єисми;

6) суд іужжати єонуний кучга кирган сана;

7) ижро вараєаси берилган сана ва унинг амал єилиш муддати.

Агар хўжалик суди томонидан ижро вараєаси берилгунча суд іужжатини ижро этишни кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб ижро этишга рухсат берилган бўлса, унда ижро вараєасининг муддати єачондан ўта бошлаши кўрсатилади.

Ижро вараєасини судья имзолайди ва у хўжалик судининг гербли муіри билан тасдиєланади.

213-модда. Ижро вараєасини ижрога таєдим этиш муддати

Ижро вараєаси суд іужжати єонуний кучга кирган кундан ёхуд ижрони кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб ижро этишда белгиланган муддат тугаган кундан ёхуд ижро вараєасини ижрога таєдим этиш учун ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўјрисида ажрим чиєарилган кундан бошлаб олти ойдан кечиктирмасдан таєдим этилиши мумкин.

Агар суд іужжатининг ижро этилиши тўхтатиб турилган бўлса, у тўхтатиб турилган ваєт ижро вараєаси ижрога таєдим этиладиган олти ойлик муддатга єўшиб іисобланмайди.

214-модда. Ижро вараєасини ижрога таєдим

этиш муддатининг узилиши

Ижро вараєасини ижро этишга таєдим этиш муддати ижро вараєасини ижро этишга таєдим этиш, суд іужжатини єисман ижро этиш билан узилади.

Ижро вараєасини ижро этиш имконияти йўєлиги сабабли у ундирувчига єайтарилган таєдирда, ижро вараєасини таєдим этиш учун янги муддат у єайтарилган кундан бошлаб іисобланади.

215-модда. Ижро вараєасини ижрога таєдим этишнинг ўтказиб

юборилган муддати тикланиши

Ижро вараєасини ижрога таєдим этиш муддати хўжалик суди томонидан узрли деб топилган сабаблар билан ўтказиб юборилганда, ўтказиб юборилган муддат тикланиши мумкин.

Ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўјрисидаги ариза суд іужжатини єабул єилган хўжалик судига берилади. Ариза хўжалик судининг мажлисида ундирувчи ва єарздор топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали хабардор єилинган іолда кўрилади. Бироє уларнинг келмаганлиги аризани кўришга тўсєинлик єилмайди.

Аризани кўриш натижалари бўйича ажрим чиєарилиб, у ундирувчи ва єарздорга юборилади.

Ажрим устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

216-модда. Ижро вараєасининг дубликатини бериш

Ижро вараєаси йўєолган таєдирда суд іужжатини єабул єилган хўжалик суди ундирувчининг аризаси бўйича унинг дубликатини бериши мумкин. Ариза ижро вараєасини ижрога таєдим этиш учун белгиланган муддат ўтгунча берилиши мумкин. Ариза хўжалик судининг мажлисида, ундирувчи ва єарздор топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали хабардор єилинган іолда кўрилади. Бироє уларнинг келмаганлиги аризани кўришга тўсєинлик єилмайди.

Аризани кўриш натижалари бўйича ажрим чиєарилиб, у ундирувчи ва єарздорга юборилади.

Ажрим устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

217-модда. Суд іужжатининг ижросини кечиктириш ёки уни

бўлиб-бўлиб ижро этиш, ижро этиш усулини ва тартибини

ўзгартириш

Хўжалик суди ундирувчи, єарздор ёки суд ижрочисининг аризасига кўра суд іужжатининг ижросини кечиктириш ёки уни бўлиб - бўлиб ижро этишга, ижро этиш усулини ва тартибини ўзгартиришга іаєли.

Хўжалик суди єарздорга іужжатни кечиктириб ёки бўлиб - бўлиб ижро этиш имконини берар экан, ушбу Кодекснинг 7-бобида назарда тутилган тартибда суд іужжатининг ижро этилишини таъминлаш чораларини кўриши мумкин.

Суд іужжатининг ижросини кечиктириш ёки уни бўлиб-бўлиб ижро этиш уни ижро этиш усулини ва тартибини ўзгартириш масалалари хўжалик судининг мажлисида, ундирувчи ва єарздор топширилганлиги маълум єилинадиган буюртма хат орєали хабардор єилинган іолда кўрилади.

Аризани кўриш натижалари бўйича ажрим чиєарилиб, у ундирувчи іамда єарздорга юборилади.

Ажрим устидан шикоят єилиш (протест келтириш) мумкин. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

218-модда. Суд іужжатини ижро этмаганлик учун жавобгарлик

Суд іужжати (ижро вараєаси) топширилган банк ёки бошєа кредит муассасаси пул маблајларини ундириш тўјрисидаги суд іужжатини ижро этмаганлиги учун унга хўжалик суди ундирилиши керак бўлган сумманинг эллик фоизигача миєдорда жарима солади. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Суд іужжатида (ижро вараєасида) кўрсатилган іаракатларни бажариш зиммасига юклатилган шахс ана шу іаракатларни бажармаганлиги учун унга энг кам иш іаєининг икки юз бараваригача миєдорда жарима солинади. (ЎзР 30.08.2002 й. 405-II-сон Єонуни таіриридаги єисм)

Жаримани тўлаш суд іужжатини ижро этиш мажбуриятидан озод єилмайди.

219-модда. Суд іужжатининг єайтарма ижроси

Агар ижро этилган суд іужжати ўзгартирилиб ёки бекор єилиниб, даъвони тўла ёки єисман рад этиш тўјрисида янги суд іужжати єабул єилинса ёхуд иш юритиш тугатилса, ёхуд даъво кўрмасдан єолдирилса, бекор єилинган ёки тегишли єисми ўзгартирилган суд іужжати бўйича даъвогар фойдасига ундирилган іамма нарса жавобгарга єайтарилади.

Агар ижро этилмаган суд іужжати бекор єилиниб ёки ўзгартирилиб, даъвони тўла ёки єисман рад этиш тўјрисида янги суд іужжати єабул єилинса ёхуд иш юритиш тугатилса ёхуд даъво тўла ёки єисман кўрмасдан єолдирилса, хўжалик суди бекор єилинган ёки тегишли єисми ўзгартирилган суд іужжати бўйича ундиришни тўла ёки єисман бекор єилиш тўјрисида суд іужжати єабул єилади.

220-модда. Суд іужжатининг єайтарма ижроси тўјрисидаги

масалани іал єилиш

Суд іужжатининг єайтарма ижроси тўјрисидаги масала янги суд іужжатини єабул єилган хўжалик суди томонидан іал єилинади.

Агар суд іужжатини бекор єилиш ёки ўзгартириш тўјрисидаги єарорда унинг єайтарма ижроси тўјрисида кўрсатма берилмаган бўлса, жавобгар биринчи инстанция хўжалик судига тегишли ариза беришга іаєли. Суд іужжатининг єайтарма ижроси тўјрисидаги жавобгарнинг аризасини кўриш натижалари бўйича ажрим чиєарилади.

Ташкилотнинг, фуєаронинг аризаси бўйича хўжалик суди ундирилган пул маблајлари, мол-мулк ёки унинг єийматини єайтариш тўјрисида ижро вараєасини беради. Аризага аввал єабул єилинган суд іужжатининг ижросини тасдиєловчи іужжат илова єилинади.

V БЎЛИМ. ЧЕТ ЭЛ ТАШКИЛОТЛАРИ, ІАЛЄАРО ТАШКИЛОТЛАР

ВА ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИНИ АМАЛГА ОШИРАЁТГАН

ЧЕТ ЭЛЛИК ФУЄАРОЛАР, ФУЄАРОЛИГИ БЎЛМАГАН ШАХСЛАР

ИШТИРОКИДАГИ ИШЛАРНИ ЮРИТИШ

221-модда. Чет эл ташкилотлари, іалєаро ташкилотлари ва тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган чет эллик фуєаролар, фуєаролиги бўлмаган шахсларнинг процессуал іуєуєлари

222-модда. Чет эллик шахслар иштирокидаги суд ишлрини юритиш

223-модда. Чет эллик шахслар иштирокидаги ишлар бўйича Ўзбекистон Республикаси хўжалик судларининг ваколатлари

224-модда. Суднинг иммунитети

225-модда. Чет давлат суди томонидан айни бир шахслар ўртасида, айни бир предмет тўјрисида ва айни бир асослар бўйича низолар юзасидан ишларни кўришнинг процессуал оєибатлари

226-модда. Суд топшириєлари

221-модда. Чет эл ташкилотлари, іалєаро ташкилотлар

ва тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган

чет эллик фуєаролар, фуєаролиги бўлмаган шахсларнинг

процессуал іуєуєлари

Чет эл ташкилотлари, іалєаро ташкилотлар ва тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган чет эллик фуєаролар, фуєаролиги бўлмаган шахслар (бундан буён матнда чет эллик шахслар деб юритилади) ўзларининг бузилган ёки низолашилаётган іуєуєлари ва єонун билан муіофаза єилинадиган манфаатларини іимоя єилиш учун Ўзбекистон Республикасининг хўжалик судларига мурожаат єилиш іуєуєига эга.

Чет эллик шахслар Ўзбекистон Республикаси ташкилотлари ва фуєаролари билан баравар процессуал іуєуєлардан фойдаланадилар ва процессуал мажбуриятларни бажарадилар.

Судларида Ўзбекистон Республикаси ташкилотлари ва фуєароларининг процессуал іуєуєларига нисбатан махсус чеклашларга йўл єўйилаётган давлатларнинг шахсларига нисбатан жавоб тариєасида Ўзбекистон Республикаси іукумати чеклашлар белгилаши мумкин.

222-модда. Чет эллик шахслар иштирокидаги

суд ишларини юритиш

Чет эллик шахслар иштирокидаги суд ишларини юритиш ушбу Кодексга мувофиє амалга оширилади.

223-модда. Чет эллик шахслар иштирокидаги ишлар бўйича

Ўзбекистон Республикаси хўжалик судларининг ваколатлари

Ўзбекистон Республикасининг хўжалик судлари чет эллик шахслар иштирокидаги ишларни, башарти жавобгар ташкилот Ўзбекистон Республикаси іудудида жойлашган, фуєаро эса шу іудудда яшаш жойига эга бўлса, кўради.

Ўзбекистон Республикасининг хўжалик судлари чет эллик шахслар иштирокидаги ишларни єуйидаги іолларда іам кўришга іаєли:

1) чет эллик шахснинг филиали ёки ваколатхонаси Ўзбекистон Республикаси іудудида жойлашган бўлса;

2) жавобгар Ўзбекистон Республикаси іудудида мол-мулкка эга бўлса;

3) даъво Ўзбекистон Республикаси іудудида ижро этилиши лозим бўлган ёки ижро этилган шартномадан келиб чиєса;

4) мол-мулкка етказилган зиённи єоплаш тўјрисидаги иш бўйича зиённи єоплаш тўјрисидаги талабни єўйишга асос бўлиб хизмат єилган іаракат ёки бошєа іолат Ўзбекистон Республикаси іудудида содир этилган бўлса;

5) даъво Ўзбекистон Республикаси іудудидаги асоссиз бойишдан келиб чиєса;

6) шаън, єадр-єиммат ва ишчанлик обрўсини іимоя єилиш тўјрисидаги иш бўйича даъвогар Ўзбекистон Республикасида турган бўлса;

7) бу іаєда Ўзбекистон Республикаси ташкилоти ёки фуєароси билан чет эллик шахс ўртасида келишув мавжуд бўлса.

Биноларга, иншоотларга, ер участкаларига нисбатан мулк іуєуєини тан олиш, бинолар, иншоотлар, ер участкаларини ўзганинг єонунсиз эгалигидан талаб єилиб олиш, мулкдорнинг ёки єонуний эгалик єилувчининг іуєуєлари бузилишини бартараф этиш билан бојлиє ишлар, башарти эгалик єилишдан маірум этиш билан бојлиє бўлмаса, бино, иншоот, ер участкаси жойлашган ерда кўрилади.

Йўловчи, багаж ва юк ташиш шартномасидан келиб чиєадиган ташувчиларга даъволар бўйича ишлар, шу жумладан ташувчи жавобгарлардан бири бўлганда іам, транспорт ташкилотининг органи жойлашган ерда кўрилади.

Хўжалик суди томонидан ушбу моддада назарда тутилган єоидаларга риоя єилган іолда кўриш учун єабул єилинган иш, гарчи иш юритиш давомида ишда иштирок этувчи шахсларнинг турган жойи ўзгариши ёки бошєа іолатлар туфайли бошєа давлат судининг судловига ўтсада, мазмунан іал єилинаверади.

224-модда. Суднинг иммунитети

Хўжалик судида чет давлатга нисбатан даъво таєдим этишга, уни учинчи шахс сифатида ишда иштирок этишга жалб єилишга, чет давлатга єарашли бўлган ва Ўзбекистон Республикаси іудудида турган мол-мулкни хатлаш ва унга нисбатан даъвони таъминлаш бўйича бошєа чораларни єўллашга, хўжалик судининг іал єилув єарорини мажбурий ижро этиш тартибида ундирувни шу мол-мулкка єаратишга, агар Ўзбекистон Республикаси єонун іужжатларида ёки іалєаро шартномаларида бошєача тартиб назарда тутилмаган бўлса, тегишли давлатнинг ваколатли органлари розилиги билангина йўл єўйилади.

Іалєаро ташкилотларнинг суд иммунитети Ўзбекистон Республикасининг єонунлари ва іалєаро шартномалари билан белгиланади.

225-модда. Чет давлат суди томонидан айни бир шахслар ўртасида,

айни бир предмет тўјрисида ва айни бир асослар бўйича низолар

юзасидан ишларни кўришнинг процессуал оєибатлари

Агар чет давлатнинг ваколатли суди Ўзбекистон Республикаси хўжалик судида даъво таєдим этилгунича ишни кўришга єабул єилиб, айни бир шахслар ўртасида, айни бир предмет тўјрисида ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан ишни кўрган ёки шу иш бўйича єонуний кучга кирган іал єилув єарори єабул єилган бўлса, хўжалик суди даъвони кўрмасдан єолдиради ёки иш юритишни тугатади. Агар чет давлатнинг суди томонидан єабул єилинадиган ёки єабул єилинган іал єилув єарори Ўзбекистон Республикаси іудудида тан олиниши ёки ижро этилиши мумкин бўлмаса ёхуд тегишли иш Ўзбекистон Республикаси хўжалик судининг мутлає ваколатида бўлса, шундай оєибатлар келиб чиємайди.

226-модда. Суд топшириєлари

Хўжалик суди айрим процессуал іаракатларни бажариш тўјрисида чет давлатлар судлари томонидан Ўзбекистон Республикасининг єонунлари ёки іалєаро шартномаларида белгиланган тартибда ўзига берилган топшириєларни (чаєирув єојозларини ва бошєа іужжатларни топшириш, ёзма далиллар олиш, экспертиза ўтказиш, жойни кўздан кечириш ва бошєаларни) ижро этади.

Топшириє єуйидаги іолларда ижро этилмайди:

1) топшириєни ижро этиш Ўзбекистон Республикаси суверенитетига зид бўлса ёки унинг хавфсизлигига таідид солса;

2) топшириєни ижро этиш хўжалик судининг ваколатига кирмаса.

Хўжалик суди томонидан айрим процессуал іаракатларни бажариш тўјрисидаги топшириєларни ижро этиш, агар Ўзбекистон Республикасининг іалєаро шартномаларида бошєача тартиб белгиланган бўлмаса, ушбу Кодексда белгиланган тартибда амалга оширилади.

Хўжалик судлари чет давлатларнинг судларига айрим процессуал іаракатларни бажариш тўјрисидаги топшириєлар билан белгиланган тартибда мурожаат єилиши мумкин.




1. Проект аппаратно-технологической схемы очистки запыленного воздуха
2. Дипломная работа- Разработка проекта автоматизации риэлтерской деятельност
3. Договоры купли-продажи недвижимости
4. единственное существо которое осознает свою смертность и может делать ее предметом размышления
5. Лекция VII 1 О черных дырах
6. 11р 305 від 12 березня 2003 року ПОЛОЖЕННЯ про дошкільний навчальний заклад Загальні питання 1
7. тематика на 20132014 учебный год
8. Введение Налогообложение добавленной стоимости одна из наиболее важных форм косвенного налогообложен
9. Ниуэ.html
10. Тема- Космическая Вид- Бег по этапам Помещения- Столовая Корпус Беседка Спортплощадка Сначала вожаты
11. Этапы полевых работ при теодолитной съемке
12. ~ылым ретінде саясаттану ~ай ~асырда институцияланды ХХ ~ 2
13. портфельне інвестуванн
14. Себестоимость продукта
15. Сифилис
16. Тема курсовой работы Государство - понятие признаки социальная природа Выполнил- студент
17. Правовое регулирование монополистической деятельности
18. Рисунок семьи Считают что идея использования рисунка семьи для диагностики внутрисемейных отношений во
19. Тематика докладов рефератов сообщений Натурфилософские идеи досократиков и Демокрита
20. УТВЕРЖДАЮ Генеральный директор ОАО Лужский ККЗ В.html