Будь умным!

У вас вопросы?
У нас ответы:) SamZan.net

Модуль 1 Беларуская мова і яе месца ў сістэме агульначалавечых і нацыянальных каштоўнасцей

Работа добавлена на сайт samzan.net: 2015-07-05

Поможем написать учебную работу

Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.

Предоплата всего

от 25%

Подписываем

договор

Выберите тип работы:

Скидка 25% при заказе до 11.5.2024

ТЭМАТЫЧНЫ ПЛАН па курсе беларуская мова для студэнтаў 1 курса спец. “Правазнаўства”

№ заняткаў

Тэма

К-сць гадзін

Дзенная форма

Завочная форма

Правазнаўства

Аўд.

КСР

ЗФН

ЗСФН

Модуль 1. Беларуская мова і яе месца ў сістэме агульначалавечых і нацыянальных каштоўнасцей.

6

 

1

Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў

2

2-3

Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы

4

2

2

 

Модуль 2.  Лексічная сістэма беларускай літаратурнай  мовы

4

4

 Лексікалогія. Слова. Лексічнае значэнне слова. Класіфікацыя беларускай лексікі.

2

2

5

Тэрміналогія беларускай мовы. Лексікаграфія.

2

Модуль 3.  Функцыянаванне беларускай мовы ва ўмовах білінгвізму

8

6-7

Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларускай мовы. Асноўныя патрабаванні беларускага вымаўлення і правапісу.

 2

2 

2

2

 8

Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы.

  

 2

9

Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці беларускага сінтаксісу.

2  

Модуль 4. Функцыянальныя стылі маўлення

10

10

Функцыянальныя стылі беларускай мовы

2

 

2

11

12

Навуковы стыль

Заняткі 1. Навуковы тэкст. Моўныя сродкі навуковага стылю

Заняткі 2. Структура і моўнае афармленне. Сістэма жанраў навуковай літаратуры.

 

2

2

 

  

 

13

 14

 Афіцыйна-справавы стыль

Заняткі 1. Рысы і моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю.

Заняткі 2. Структура і моўнае афармленне. Віды афіцыйна-справавых тэкстаў. Справавыя лісты.

 

2

 2

 

8

 4

Модуль 5. Культура прафесійнага маўлення

4

15

16

Заняткі 1.  Маўленне. Культура маўлення. Моўныя нормы.

Заняткі 2.  Тэхніка і выразнасць маўлення. Публічнае высталенне. Маўленчы этыкет і культура зносін.

2

 2

 

Разам

26

6

8

4


Блок 1

Мова і соцыум.

Беларуская мова сярод славянскіх моў

1. Мова – універсальная, поліфункцыянальная знакавая сістэма, якая склалася гістарычна разам з узнікненнем і развіццем грамадства і абслугоўвае патрэбы камунікацыі.

 2.     Асноўныя функцыі мовы:

  1.  Інфармацыйная.
  2.  Камунікатыўная.
  3.  Кагнітыўная.
  4.  Метамоўная.  
  5.   Эматыўная.
  6.   Агітацыйная.

3. Маўленне – канкрэтная маўленчая дзейнасць, канкрэтнае высказванне (тэкст) у вуснай або пісьмовай форме.

4. Пісьмо - разнавіднасць маўленчай дзенасці, пры якой пэўнай інфармацыя перадаецца ў пісьмовым тэксце.

5. Гаворка – мова аднаго ці некалькіх населеных пунктаў з аднатыпнымі моўнымі рысамі.

6. Літаратурная мова – унармаваная форма агульнанароднай мовы.

7. Сістэма мовазнаўства

Сінтаксіс - раздзел мовазнаўства, які вывучае словазлучэнні і сказы.

Марфалогія -  раздзел мовазнаўства, які вывучае сістэму часцін мовы.

Лексікалогія - раздзел мовазнаўства, які вывучае слоўнікавы склад мовы (лексіку).

Словаўтварэнне - раздзел мовазнаўства, які вывучае спосабы ўтварэння слоў.

Марфеміка - раздзел мовазнаўства, які даследуе марфемы.

Фанетыка - раздзел мовазнаўства, які вывучае гукі мовы, іх утварэнне і класіфікацыю, склад і націск.

Арфаграфія - раздзел мовазнаўства, які вывучае правілы перадачы вуснай мовы на пісьме.

Арфаэпія - раздзел мовазнаўства, які вывучае нормы літаратурнага вымаўлення.  

Графіка -  раздзел мовазнаўства, які вывучае сродкі перадачы гукавой мовы на пісьме, а таксама сама сістэма пісьмовых знакаў.

8. Усходнеславянскія мовы: беларуская, руская, украінская мовы;

9. Заходнеславянскія: польская, чэшская, славацкая, верхнялужыцкая, ніжнялужыцкая мовы;

10.Паўдневаславянскія: балгарская, сербскахарвацкая, македонская, славенская мовы

Слоўнікавы мінімум (“Правазнаўства)

  1.  Государство—дзяржава
    1.  Аппарат принуждения –апарат прымусу
    2.  Общество—грамадства
    3.  Обеспечение социального прогресса - забеспячэнне сацыяльнага прагрэсу
    4.  Древние государства - старажытныя дзяржавы
    5.  Прававое государство - прававая  дзяржава
    6.  Верховенство закона - вяршэнства закону
    7.  Исполнительные органы - выканаўчыя органы
    8.  Надзор -  нагляд
    9.  Власть -улада
    10.  Представительство государства - прадстаўніцтва дзяржавы
    11.  Сотрудничество с зарубежными странами - супрацоўніцтва з замежнымі краінамі.
    12.  Защита страны - абарона краіны
    13.  Нацыональное собраніе – Нацыянальны сход

Блок 2

Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы

1. Перыядызацыя   мовы – падзел мовы на пэўныя адрэзкі (часавыя прамежкі), якія хаарктарызуюцца цэласнасцю, закончанасцю і новай якасцю.

2. Перыядызацыя беларускай мовы

I перыяд – агульнаўсходнеславянская мова (старажытнаруская)

1. 9 – 12 ст – мова склалася ў асноўных сваіх рысах

2. 13-пач. 14 ст. – распад мовы

II перыяд – мова беларускай народнасці

  1.  14   ст . мова вельмі падобная на старажытнарускую
  2.  15 – 16 ст.  - росквіт мовы ў ВКЛ

    3.  17 ст. – заняпад мовы ў Рэчы Паспалітай

    4.  18 ст. – развіцце мовы толькі ў вуснай форме.

III перыяд  - развіцце мовы беларускай нацыі.

Слоўнікавы мінімум (“Правазнаўства)

  1.  Гражданство - грамадзянства
    1.  Лица без гражданства - асобы без грамадзянства
    2.  Социально-правовое  состаяние - сацыяльна-прававы стан
    3.  Демократическое государство - дэмакратычная дзяржава
    4.  Внешняя политика - знешняя палітыка
    5.  Ответственность -адказнасць
    6.  Порядок приобретения гражданства - парадак набыцця грамадзянства
    7.  Национальное гражданство - нацыянальнае грамадзянства
    8.  Иностранцы – іншаземцы

Блок 3

Лексіка і лексікаграфія

  1.  Слова – гэта фанетычна і граматычна аформленая адзінка мовы з пэўным значэннем.
  2.  Паняцце – гэта абагуленае ўяўленне людзей пра істотныя прыметы і ўласцівасці прадметаў, з’яў рэчаіснасці.
  3.  Прамое значэнне непасрэдна ўказвае на прадмет, з’яву, дзеянне, якасць.
  4.  Пераносныя значэнні – гэта значэнні, якія ўзніклі ў слове ў выніку пашырэння першапачатковага значэння пры пераносе якасці, уласцівасці аднаго прадмета на другі.
  5.  Агульнаславянскія словы існавалі ў мове старажытных славян да VI-VII ст., перайшлі ў спадчыну да ўсходніх, заходніх і паўдневых славянскіх плямен і цяпер ужываюцца ў большасці сучасных славянскіх моў.  
  6.  Усходнеславянскія словы ўзніклі ўжо ў мове ўсходніх славян у VI-XIV ст. і з’яўляюцца агульнымі для беларусаў, рускіх і ўкраінцаў, але не ўжываюцца ў мове заходніх і паўдневых славян.
  7.  Уласнабеларускія словы пачалі ўзнікаць з XIII-XIV ст. у перыяд самастойнага існавання беларускай мовы на базе мясцовых гаворак, а таксама ад агульнаславянскіх і ўсходнеславянскіх каранеў.  
  8.  Інтэрнацыяналізмы – гэта міжнародныя словы, запазычаныя пераважна з класічных старажытных грэчаскай і лацінскай моў.
  9.  Агульнаўжывальная лексіка – гэта шматлікія словы, якія не абмежаваны ва ўжыванні, могуць выкарыстоўвацца ва ўсіх моўных стылях і складаюць устойлівую аснову сучаснай беларускай мовы.
  10.  Спецыяльную лексіку выкарыстоўваюць у сваей мове прадстаўнікі асобных прафесій, пэўных галін ведаў.  
  11.  Тэрміны – гэта афіцыйныя літаратурныя словы, якія дакладна абазначаюць навуковыя, тэхнічныя, палітычныя, эканамічныя, мастацкія паняцці.   
  12.  Прафесіяналізмы – гэта назвы прадметаў, дзеянняў пераважна ў вуснай мове людзей пэўнай прафесіі, рамяства, занятку.  
  13.  Да дыялектнай лексікі адносяцца такія словы мясцовай  гаворкі з аднаго ці другога дыялекту, якія ўжываюцца толькі на абмежаванай тэрыторыі Беларусі.
  14.  Жаргон – мова вузкага кола людзей якой-небудзь сацыяльнай або прафесійна-бытавой групы.
  15.  Лексікаграфія – раздзел мовазнаўства, які вывучае пытанні тэорыі і практыкі складання слоўнікаў розных тыпаў.
  16.  Лінгвістычныя слоўнікі  – тлумачаць значэнне слоў, іх паходжанне, напісанне, вымаўленне, асаблівасці ўжывання, даюць граматычную і стылістычную характарыстыку.
  17.  Энцыклапедычныя слоўнікі – даведачныя навуковыя выданні, якія ў сціслай форме змяшчаюць звесткі па ўсіх ці асобных галінах навукі  

Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”

  1.  Законодательная власть - заканадаўчая ўлада
  2.  Национальное собрание - нацыянальны сход
  3.  Палата представителей - палата прадстаўнікоў
  4.  Совет Республики - Савет Рэспублікі
  5.  Территориальное представительство - тэрытарыяльнае прадстаўніцтва
  6.  Народовластие - народаўладдзе
  7.  Гражданское согласие - грамадзянская згода
  8.  Законотворческая функция - законатворчая функцыя
  9.  Основные направления внутренней и внешней политики -
  10.  асноўныя напрамкі ўнутранай і знешняй палітыкі
  11.  Международный договор - міжнародны дагавор
  12.  Национальные меншинства - нацыянальныя меншасці
  13.  Кадровая политика - кадравая палітыка

Блок  4

Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларуская мовы. Асноўныя патрабаванні беларускага вымаўлення і правапісу.

  1.  Фанетыка – раздзел мовазнаўства, які вывучае гукі мовы, іх утварэнне і класіфікацыю, а таксама склад і націск.
  2.  Гук – найменшая моўная адзінка
  3.  Галосныя - пры ўтварэнні галосных гукаў  паветра праходзіць праз артыкуляцыйны апарат свабодна, не сустракаючы перашкод; ва ўтварэнні галосных удзельнічае толькі голас.
  4.  Зычныя - пры ўтварэнні зычных гукаў паветра сустракае перашкоды на сваім шляху з боку органаў артыкуляцыйнага апарату; ва ўтварэнні зычных гукаў удзельнічае голас і шум або толькі шум.
  5.  Склад – гук ці некалькі гукаў, якія вымаўляюцца адным штуршком выдыхаемага паветра.
  6.  Націск – выдзяленне голасам аднаго са складоў у слове.
  7.  Арфаграфія - раздзел мовазнаўства, які вывучае правілы перадачы вуснай мовы на пісьме.
  8.  Арфаэпія - раздзел мовазнаўства, які вывучае нормы літаратурнага вымаўлення
  9.  Графіка - раздзел мовазнаўства, які вывучае сродкі перадачы гукавой мовы на пісьме, а таксама сама сістэма пісьмовых знакаў.

Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”

  1.  Исполнительная власть - выканаўчая ўлада
    1.  Правительство – урад
    2.  Центральный орган государственного управления - цэнтральны орган дзяржаўнага кіравання
    3.  Премьер-министр - Прэм’ер-міністр
    4.  Подотчетно - справаздачна
    5.  Исполняющий обязанности - выконваючы абавязкі
    6.  Широкие полномочия - шырокія паўнамоцтвы
    7.  Государственная безопастность -  дзяржаўная бяспека
    8.  Денежная политика - грашовая палітыка
    9.  Здравоохранение - ахова здароўя
    10.  Борьба с преступностью - барацьба са злачыннасцю

Блок 5  Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы

  1.  Назоўнік – знамянальная часціна мовы, якая абазначае прадмет і мае самастойныя граматычныя катэгорыі роду, ліку і склону.  
  2.  Агульныя назоўнікі абазначаюць назвы цэлых класаў аднародных прадметаў, жывых істот, з’яў прыроды, абстрактныя паняцці.
  3.  Уласныя назоўнікі  - індывідуальныя назвы людзей, жывел, прадметаў нежывой прыроды.     
  4.  Канкрэтныя назоўнікі абазначаюць прадметы рэчаіснасці, некаторыя дзеянні, стан, час, грамадскія падзеі, калі яны ўспрымаюцца як канкрэтныя.
  5.  Абстрактныя назоўнікі абазначаюць разнастайныя адцягненыя паняцці, пачуцці, псіхічныя працэсы, стан, уласцівасці.
  6.  Асабовыя назоўнікі – адушаўленыя назоўнікі, якія абазначаюць асоб па сацыяльнай, нацыянальнай, палітычнай прыналежнасці, па роду дзейнасці,па сваяцкіх адносінах, па месцы жыхарства, розных якасцях.
  7.  Зборныя назоўнікі абазначаюць сукупнасць асоб, жывых істот, аднародных прадметаў, як адно цэлае..
  8.  Рэчыўныя назоўнікі абазначаюць назвы рэчываў аднароднага саставу (хімічных элементаў, прадуктаў харчавання, тканін, сельскагаспадарчых культур.
  9.  Адзіночналікавыя назоўнікі – ужываюцца  толькі ў форме азіночнага ліку.
  10.  Множналікавыя назоўнікі – ужываюцца толькі ў форме множнага ліку.  
  11.  Лічэбнік – самастойная часціна мовы, якая абазначае лік, колькасць, сукупнасць прадметаў або парадак прадметаў пры лічэнні
  12.  Займеннік – самастойная часціна мовы, якая ўказвае на прадмет, прымету, колькасць, але не называе іх.
  13.  Прыметнік – самастойная часціна мовы, якая абазначае прымету прадмета і дапасуецца да назоўніка ў родзе, ліку, склоне.
  14.  Якасныя прыметнікі – прыметнікі, якія абазначаюць якасці і ўласцівасці прадметаў (колер, форму, памер, пачуцці, успрыманні, знешнія і ўнутраныя якасці чалавека).
  15.  Адносныя прыметнікі – прыметнікі, якія абазначаюць прымету прадмета не непасрэдна, а праз адносіны да іншага порадмета..
  16.  Прыналежныя прыметнікі – прыметнікі,  якія абазначаюць прыналежнасць чаго-небудзь асобе ці жывой істоце..
  17.  Дзеяслоў – часціна мовы, якая абазначае дзеянне ці стан як працэс і выражае яго ў  граматычных катэгорыях асобы, трывання, стану, ладу, часу. Дзеяслоў мае граматычныя катэгорыі стану, трывання, ладу, часу, асобы, ліку, а таксама складаную сістэму форм.
  18.  Дзеепрыметнік – форма дзеяслова, якая абазначае прымету прадмета паводле дзеяння.
  19.  Дзеепрыслоўе – нязменная форма дзеяслова, якая абазначае дадатковае дзеянне і паясняе асноўнае дзеянне, выражанае дзеясловам-выказнікам.  дадатковае дзеянне, якое адбылося раней за асноўнае дзеянне, выражанае дзеясловам-выказнікам.

Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”

1. Республиканские органы государственного управления- Рэспубліканскія органы дзяржаўнага кіравання

  1.  Административно-территориальная единица - адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка

3. Органы отраслевой компетенции  - органы галіновай кампетэнцыі

4. Комитет государственной безопасности - Камітэт дзяржаўнай бяспекі

  1.  Единоначальные органы - адзінаначальныя органы
  2.  Источник финансирования - крыніца фінансавання
  3.  Хозяйственно- расчетные - гаспадарча-разліковыя

Блок 6

Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці беларускага сінтаксісу.

  1.  Сінтаксіс – раздзел мовазнаўства, які вывучае будову і значэнне словазлучэнняў і сказаў.
  2.  Словазлучэнне – сэнсава-граматычнае адзінства, утворанае на аснове падпарадкавальнай сувязі двух або некалькіх самастойных слоў, паміж якімі выражаюцца розныя граматычныя адносіны.  
  3.  Сказ – цэласная, граматычна і інтанацыйна аформленая адзінка, якая служыць для выражэння думкі або пачуцця. Сказ выконвае камунікатыўную функцыю, яму ўласціва прэдыкатыўнасць (паказвае, што сцвярджаецца або адмаўляецца ў сказе), мадальнасць (адносіны зместу сказа да рэчаіснасці), граматычная аформленасць, сэнсавая і інтанацыйная закончанасць.      
  4.  Апавядальныя – сказы, у якіх паведамляецца пра розныя паняцці, падзеі, факты рэчаіснасці.
  5.  Пытальныя – сказы, у якіх заключаюцца пытанні, што патрабуюць адказу.
  6.  Пабуджальныя – сказы, якія выражаюць загад, пажаданне, заклік, просьбу, запрашэнне.
  7.  Двухсастаўныя сказы маюць і састаў дзейніка і састаў выказніка.
  8.  Аднасастаўныя сказы маюць састаў дзейніка або выказніка.
  9.  Простыя сказы маюць адну граматычную аснову.
  10.  Складаныя сказы маюць дзве і больш граматычных асноў.
  11.  Дзейнік – галоўны член сказа, які абазначае асобу, прадмет, паняцце, што характарызуецца выказнікам.  
  12.  Выказнік – галоўны член сказа, які каардынуецца з дзейнікам, граматычна залежыць ад яго, абазначае дзеянне, стан, прымету, уласцівыя дзейніку.
  13.  Пэўна-асабовы сказ - аднасастаўныя сказы, у якіх форма дзеяслова-выказніка – 1-й ці 2-й асобы – выразна паказвае на дзеючую асобу.
  14.  Няпэўна-асабовы сказ - аднасастаўныя сказы, у якіх форма дзеяслова-выказніка – 3-й асобы множнага ліку пераважна прошлага, радзей – цяперашняга і будучага часу – абазначае дзеянне няпэўнай асобы.
  15.  Абагульнена-асабовы сказ - аднасастаўныя сказы, у якіх форма дзеяслова-выказніка –    2-й асобы адзі-ночнага або множнага ліку (радзей 1-й і 3-й асобы) цяперашняга ці будучага часу – абазначае, што дзеянне аднолькава належыць любой асобе.
  16.  Безасабовы сказ -  аднасастаўныя сказы, у якіх выказнік абазначае дзеянне або стан безадносна да асобы, утваральніка дзеяння. Выказнік у такіх сказах выражаецца асабовымі формамі дзеяслова, ужытымі ў безасабовым значэнні, безасабовымі дзеясловамі, неазначальнай формай дзеяслова, безасабова-прэдыкатыўнымі словамі.
  17.  Інфінітыўны сказ - аднасастаўныя сказы, у якіх выказнік выражаецца незалежным інфінітывам.
  18.  Аднародныя члены сказа – члены сказа, якія адказваюць на адно пытанне і адносяцца да аднаго і таго ж слова.

Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”

  1.  Методы государственного управления - метады дзяржаўнага кіравання
  2.  Общественные отношения - грамадскія адносіны
  3.  Идеологические методы - ідэалагічныя метады
  4.  Распорядительность - распараджальнасць
  5.  Методы стимулирования - метады стымулявання
  6.  Поощрение - заахвочванне
  7.  Почетная грамота -ганаровая грамата

Блок 7

Стылістыка як лінгвістычная дысцыпліна. Навуковы стыль мовы.

1. Стылістыка – навука аб стылях мовы.

2. Стыль – разнавіднасць мовы, якая служыць сродкам моўных адносін паміж людзьмі ў той ці іншай сферы іх дзейнасці.

      У сучаснай беларускай мове звычайна вылучаюцца пяць стыляў мовы:  

3. Гутарковы – выкарыстоўваецца ў штодзеннай гутарцы паміж людзьмі на бытавыя і сямейныя тэмы. Функцыі: абмен думкамі і ўражаннямі паміж удзельнікамі гутаркі. Стылевыя адзінкі: натуральнасць і прастата ў выражэнні думак; свабодны выбар слоў і выразаў; эмацыянальнасць. Моўныя сродкі: гутарковыя словы;  прастамоўныя словы з розным адценнем; жаргоны;  выклічнікі; няпоўныя сказы; сказы са звароткамі; клічныя і пытальныя сказы

4. Навуковы - выкарыстоўваецца ў галіне навукі і тэхнікі; навуковых працах; лекцыях;  Функцыі: паведамленне і тлумачэнне навуковых фактаў, вынікаў навуковых даследаванняў. Стылевыя адзінкі:   аб’ектыўнасць і дакладнасць;

лагічнасць і доказнасць; завершанасць і паўната Моўныя сродкі:  агульнанавуковыя словы; тэрміны; пабочныя словы; складаныя сказы

5. Афіцыйна-дзелавы - выкарыстоўваецца ў галіне справаводства  і  зака-надаўства. Функцыі: паведамленне;  -рэгламентацыя правоў і правілаў. Стылевыя адзінкі: афіцыйнасць, канкрэтнасць; дакладнасць; адсутнасць эмацыянальнасці і экспрэсіўнасцІ. Моўныя сродкі: словы-назвы афіцыйных асоб і дакументаў;  кніжныя афіцыйныя словы, канцылярызмы; словы-штампы;  вялікая колькасць назоўнікаў і адносных прыметнікаў;

6. Публіцыстычны – выкарыстоўваецца ў галіне ідэалогіі і палітыкі. Функцыі: перадача інфармацыі. Стылевыя адзінкі: эмацыянальнасць і экспрэ-сіўнасць; выразна выражальныя ацэначныя адносіны;  дзейнасць, пабуджальнасць. Моўныя сродкі: -грамадска-палітычныя словы; стандартныя выразы; дзеясловы загаднага ладу;  клічныя сказы; звароткі; паўторы

7. Мастацкі  - сфера выкартыстання - літаратурна-мастацкая творчасць. Функцыі - адлюстраван-не рэчаіснасці ў мастацкіх вобразах. Стылевыя адзінкі - канкрэтнасць; вобразнасць; эмацыянальнасць. Моўныя сродкі: словы з канкрэтным значэннем; словы з пераносным значэннем;эмацыянальна-экспрэсіўныя словы; вялікая колькасць дзеясловаў.

8.  Падстылі навукова стыля: уласна навуковы,  навукова-інфарма-цыйны, навукова-даведачны, навучальна-навуковы, навкукова-папулярны

9. Манаграфія – навуковая права, у якой паглыблена вывучаецца адна ці некалькі тэм.

10. Нарыс – літаратурны жанр, у якім даецца  мастацкае апісанне пераважна адзінкавых з’яў  рэчаіснасці, асэнсаваных аўтарам у іх тыповасці.  

11. Анатацыя ( ад лац. аnnotatio – заўвага) – характарыстыка і ацэнка зместу, афармлення, прызначэння кнігі (твора).

      12. Рэцэнзія (ад лац. recensio – разгляд) – аналіз і ацэнка навуковага або мастацкага твора, спектакля, кінафільма

13.  Рэферат -  (лац. Referre – дакладнасць, паведамляць) – сціслая перадача зместу навуковага артыкула (кнігі).

Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”

  1.  Признание брака недействительным - прызнанне шлюбу несапраўдным
    1.  Добровольное действие - дабраахвотнае (дабравольнае) дзеянне
      1.  Обстоятельства, препятствующие вступлению в брак - абставіны, якія перашкаджаюць уступленню ў шлюб
      2.  Признание судом недееспособным вследствие душевной болезни - прызнанне судом  недзеяздольным з прычыны псіхічнай хваробы
      3.  Намерения создать семью   - намер стварыць сям’ю
      4.  Фиктивный брак - фіктыўны шлюб
      5.  Исковое производство - іскавая вытворчасць
      6.  Органы опеки и попечительства - органы апекі і апякунства
      7.  Долевая собственность - долевая ўласнасць

Блок 9 Асаблівасці афіцыйна-справавога стылю

  1. Падстылі афіцыйна-дзелавога стыля:  

1) уласна заканадаўчы (закон, указ, грамадзянскіяі крымінальныя акты, статуты);

2) дыпламатычны (нота, мемарандум, камюніке, пагадненне, канвенцыя);

3) адміністрацыйна-канцылярскі (акт, распараджэнне, загад, дзелавыя паперы: заява, характарыстыка, аўтабіяграфія, даверанасць, распіска).

2.  Функцыі: інфармацыйная (паведамленне) і пабуджальная (уздзеянне).  

3. Па адзінай дзяржаўнай сістэме справаводства, якая была прынята ў нашай краіне, дакументы па ступені рэгламентацыі можна падзяліць на тры группы:

1) дакументы, якія павінны лакладна адпавядаць прынятаму стандарту, бо ў іншым выпадку яны не будуць мець юрыдычнай сілы (пашпарт, дыплом, пасведчанне і інш.); гэтыя дакументы падрыхтоўваюцца друкаваным спосабам, а пішучы павінен толькі ўнесці ў іх патрэбную інфармацыю;

2) дакументы, якія не маюць строгай абавязковасці (даведка, заява, квітанцыя, дагавор, даверанасць і інш.);

3) дакументы, якія маюць грамадска замацаваны агульны прынцып укладання, а моўныя сродкі і форма выкладу ў пэўнай ступені адвольныя (характарыстыка, рэкамендацыя, дзелавыя пісьмы партнераў у вытворчасці і інш.).

4. На лексічным узроўні вылучаюцца спецыфічныя для афіцыйна-дзелавога стылю тэматычныя групы:

1) назвы асоб па іх функцыі ў афіцыйна-дзелавых адносінах: арандатар, ісцец, субпадрадчык (можа быць не толькі асоба, але і установа);

2)назвы дакументаў: загад, пратакол, даведка; 

3) абазначэнні частак дакумента, разнастайных дзеянняў асоб, службовых працэдур па ўзгадненню і зацвярджэнню: парадак дня, прысутнічалі, слухалі, загадваю; 

4) словы-канцылярызмы, г. зн. такія лексічныя адзінкі, якія па-за межамі афіцыйна-дзелавогу стылю не ўжываюцца: вышэйадзначаны, ануліраваць; 

5) архаічная, устарэлая лексіка, якая актыўна ўжываецца ў дыпламатычных зносінах: Яго высокасць, мае гонар паведаміць і да т. п.

Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”

  1.  Налоговые отношения - падатковыя адносіны
    1.  Координация контрольной  деятельности  республиканских органов - каардынацыя кантрольнай дзейнасці рэспубліканскіх органаў
      1.  Полномочия должностных лиц - паўнамоцтвы службовых асоб
      2.  Правовой статус - прававы статус

Блок 10 Справавыя лісты: моўнае афармленне і рэдагаванне

    1.  Афіцыйны ліст – адзін з важнейшых каналаў сувязі прадпрыемстваў, арганізацый, устаноў. Праз лісты вядуцца перагаворы, выясняюцца адносіны паміж прадпрыемствамі, выкладаюца прэтэнзіі.

2. Фармуляр – сукупнасць рэквізітаў дакумента.

3.  Склад рэквізітаў афіцыйнага ліста:

  1.  Герб РБ.
  2.  Код арганізацыі.
  3.  Асноўны дзяржаўны рэгістрацыйны номер юрыдычнай асобы.
  4.  Ідэнтафікацыйны номер падаткаплацельшчыка/код прычын пастаноўкі на ўлік.
  5.  Найменне арганізацыі.
  6.  Дадзеныя аб арганізацыі.
  7.  Дата дакумента.
  8.  Рэгістрацыйны нумар дакумента.
  9.  Ссылка на рэгістрацыйны номер і дату дакумента.
  10.  Адрасат.
  11.  Загаловак да тэкста.
  12.  Тэкст дакумета.
  13.  Адзнака аб наяўнасці прыкладанняў.
  14.  Подпіс.
  15.  Адзнака аб выканаўцы.
  16.  Ідэнтыфікатар электроннай копіі дакумента.
  17.  Рэзалюцыя.
  18.  Адзнака аб кантролі.

4. Простыя лісты – малааб’емны дакумент, у якім разглядаецца толькі адно пытанне.

5. Складаныя лісты  –дакументы, у якім разглядаюцца некалькі пытанняў.

6. Цыркулярныя лісты – звычайна высылае галоўная арганізацыя, якая паведамляе падначаленым прадпрыемствам пэўныя звесткі, якія датычацца дзелавых пытанняў або задач і носяць распараджальны характар.

7. Лісты-просьбы – выкладаюць якую-небудзь просьбу, сцісла падкрэсліваюць зацікаўленасць арганізацыі ў яе хутчэйшым выкананні, загаддзя выражаюць падзяку за намаганні па яе выкананню.  

8. Суправаджальныя лісты - складаюцца пры адпраўцы адрасату якой-небудзь дакументацыі або матэряльных каштоўнасцей. Яны могуць утрымліваць дадатковую інфармацыю па прыкладаемых дакументах. Суправаджальныя лісты з’яўляюцца таксама сродкам кантролю за рухам дакументаў і матэрыяльных каштоўнасцей.  

  1.  Лісты-напамінанне – накіроўваюцца ў тых выпадках, калі не ўдаецца з дапамогай тэлефонных перамоў або асабістага кантакту атрымаць неабходны вынік.  
  2.  Інфармацыйныя лісты – лісты,  якія своечасова інфармуюць зацікаўленую асобу або арганізацыю аб здзейсненым факце.
  3.  Лісты-запрашэнні - могуць адрасовывацца індывідуальнаму і калектыўнаму адрасату. Пры вялікай колькасці адрасатаў мэтазгодна выкарыстоўваць друкарскія трафарэта, у якіх ад рукі запаўняюцца прозвішча, імя, імя па бацьку запрошанага, час і дату падзеі, на якую запрашаецца адрасат.
  4.  Гарантыйныя лісты – накіроўваюцца з мэтай пацвярджэння дадзеных раней абяцанняў або агавораных умоў.
  5.  Рэкламны ліст -  дае апісанне рэкламіруемых тавараў або паслуг. Даецца поўная або частковая інфармацыя аб прадмеце рэкламы, указваецца адрас арганізацыі і тэлефон для даведак.
  6.  Лісты-пацвярджэнні – высылаюцца для пацвярджэння атрымання дакументаў або матэрыяльных каштоўнасцей.

Слоўнікавы мінімум (“правазнаўства”):

Правазнаўства, адказнасць, крымінальная адказнасць, прадстаўнічыя органы дзяржавы, выканаўчыя органы дзяржавы, дзеездольнасць, правасуб’ектасць, прававыя адносіны, дзяржава, норма, гіпотэза, дыспазіцыя, санкцыя, правасвядомасць, прававая сям’я.




1. Горизонтальный и вертикальные углы Он определяется углом между проекциями сторон ОА и ОВ на горизонта
2. Недовольство крестьян продразвёрсткой выразившееся в ряде крупных восстаний привело большевиков к необ
3. Вексельное обращение
4. Деятельность школьных библиотек
5. Лекция которая знакомит студентов с целью и назначением курса его ролью и местом в системе учебных дисципли
6. Курсовая работа- История политико-правовой мысли во взглядах Августина и Сперанского
7. Государственное регулирование в рыночной экономике
8. то одна или вместе с сестренкой а то и с какиминибудь молодыми людьми.html
9. Тема 7. Системы искусственного интеллекта
10. тематические операции над этим рядом сложение умножение предельный переход почленное дифференцирование и
11. советский государственный политический деятель Герой Советского Союза 1964 Герой Социалистического Труд
12. пусть будут дни их 120 лет
13. Климат и погода как действующие факторы внешней среды
14. В связи с этим растут требования к образованию вообще и высшему в частности- с одной стороны требуется перед
15. Лекция 16 Гносеология
16. . Теоретические основы эффективности менеджмента.
17. 4 УПК РСФСР соответствующие дополнения
18. перевод основанный на тенденции к дословному воспроизведению языка оригинала в ущерб смыслу целого и в ущ
19. Лабораторная работа 2.
20. Усилители- конструкция и эксплуатация

Материалы собраны группой SamZan и находятся в свободном доступе