Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
|
Num Vop |
Vopros |
Otv 1 |
Otv 2 |
Otv 3 |
Otv 4 |
Otv 5 |
Num Otv |
Num Razd |
|
1 |
Биосфера тұрақтылығының маңызды факторы-биологиялық алуантүрліліктің қауіпті кедейленуінің себебін көрсетіңіз |
Химиялық ластану |
Климаттың өзгеруі |
Физикалық ластану |
Тіршілік орталарының бұзылуы |
Биологиялық ластану |
1 |
4 |
|
2 |
Озонды қабаттың бұзылуына әсер ететін заттар- |
Хлор молекулалары |
Инертті газдар молекулалары |
Көмір қышқылының газының молекулалары |
Азот оксидінің молекулалары |
Микроорганизмдер |
1 |
4 |
|
3 |
Барлық экожүйелерде энергияның алғашқы көзі не: |
Күн энергиясы |
Жел энергиясы |
Су энергиясы |
Қазба отынының энергиясы |
ЖЭЦ энергиясы |
1 |
3 |
|
4 |
Күн жарығының энергиясын химиялық заттардың энергиясына айналдыратын ағза |
продуценттер |
редуценттер |
консументтер |
бентос ағзалар |
макроконсументтер |
1 |
3 |
|
5 |
Экожүйеде продуценттер бола алмайтындарды көрсетіңіз: |
Жануарлар және саңырауқұлақтар |
Өсімдіктер және балдырлар |
Балдырлар және кейбір бактериялар |
Саңырауқұлақтар мен қыналар |
Мүктер және жасыл балдырлар |
1 |
4 |
|
6 |
Қоректік тізбектегі энергияның дұрыс берілуін көрсететін тізбекті көрсетіңіз: |
Өсімдіктер -жапырақ түсуі –жауын құрты – жер тесер - түлкі |
Жапырақ түсуі – жауын құрты- өсімідктер –жер тесер - түлкі |
Өсімдіктер – жер тесер – жауын құрты – жапырақ түсуі – түлкі |
Түлкі – жер тесер жауын құрты – жапырақ түсуі – а |
Жер тесер – жауын құрты – жапырақ түсуі - түлкі |
1 |
3 |
|
7 |
Энергияның пирамида заңының тұжырымдамасы бойынша бір трофикалық деңгейден оның келесі деңгейіне энергияның өтетін мөлшері |
10% |
5% |
30% |
50% |
20% |
1 |
3 |
|
8 |
Балықтарды аулау, оның популяциясына әсер етуі- қандай әсер етудің типіне жатады? |
Жыртқыштық |
Бәсекелестік |
Паразитизм |
Аменсализм |
Комменсализм |
1 |
2 |
|
9 |
Толеранттылығы, төзімділігі кең диапазонды организм қалай аталады? |
Табиғаттағы эврибионттар |
Табиғаттағы стенобионттар |
Ксенобионттар |
Стеногалиндер |
Стенофоттар |
1 |
1 |
|
10 |
Су ортасында шектеуші қор болатын факторды атаңыз: |
Оттегі |
Көмірқышқыл газы |
Азот оксидтері |
Фтор оксидтері |
Минералды ресурстар |
1 |
1 |
|
11 |
Жел және өзен ағындарының және Күн энергиясы қорлардың қай түріне жатады? |
Сарқылмайтын |
Қалпына келмейтін |
Қалпына келетін |
Қалпына келетін және тозатын |
Тозатын |
1 |
5 |
|
12 |
Жанғыш және минералды ресурстар қандай қорлардың түріне жатады? |
Қалпына келмейтін |
Сарқылмайтын |
Қалпына келетін |
Сарқылмайтын |
Тозбайтын |
1 |
5 |
|
13 |
Саналы адам іс әрекеттері биосфераның дамуының негізгі анықтаушы факторы болатын кезеңі - |
Ноосфера |
Техносфера |
Антропосфера |
Социосфера |
Тропосфера |
1 |
4 |
|
14 |
Популяция –бұл: |
Белгілі бір кеңістікте тіршілік ететін және өзара генетикалық ақпарат алмаса алатын бір түрге жататын организмдер тобы |
Белгілі бір кеңістікте тіршілік ететін және биотикалық бірлестіктің бөлігі ретіндегі әр түрге жататын организмдер тобы |
Биотикалық бірлестіктің құрамына кіретін және қызмет атқаратын алуан түрлі даралардың жиынтығы |
Биотикалық бірлестіктің бөлігі болатын және белгілі бір кеңістікте тіршілік ететін бір жан ұяның дараларының жиынтығы |
Белгілі бір кеңістікте тіршілік етені әр түрлі экожүйелердің биотикалық компоненттері |
1 |
2 |
|
15 |
Бірге тіршілік ететін және бір бірімен байланыста болатын әр түрлерден түзілген тірі организмдердің бірлестігі- |
Биоценоз |
Экожүйе |
Биотоп |
Биосфера |
Социосфера |
1 |
3 |
|
16 |
Тірі организмдер жиынтығының қоректену, өсу және ұрпақ беру мақсатында белгілі бір тіршілік ету кеңістігін бірлесе пайдалануының тарихи қалыптасқан жүйесі. |
Экожүйе |
Популяция |
Биосфера |
Биоценоз |
Экологиялық қуыс |
1 |
3 |
|
17 |
Атом электростанциясының құрылысы қай фактордың мысалы |
Антропогендік |
Абиотикалық |
Биотикалық |
Физикалық |
Экологиялық емес |
1 |
1 |
|
18 |
Бір түр екіншісінен пайда көретін, ал екіншісі одан ешқандай пайда да, зиян да көрмейтін қарым қатынас типін көрсетіңіз |
Комменсализм |
Протокооперация |
Паразитизм |
Аменсализм |
Симбиоз |
1 |
2 |
|
19 |
Екі түрдің әрқайсысының міндетті түрде болуы қажет симбиотикалық қарым -қатынас типі |
Мутуализм |
Комменсализм |
Протокооперация |
Нейтрализм |
Аменсализм |
1 |
2 |
|
20 |
Бір түрдің организмдерінің басқа түрдің организмдерінің ұлпаларымен немесе қоректік заттарының есебінен тіршілік ететін түрлер арасындағы қарым қатынастың формасы |
Паразитизм |
Жыртқыштық |
Симбиоз |
Аменсализм |
Комменсализм |
1 |
2 |
|
21 |
Табиғи бірлестіктегі жыртқыштар |
Жемтіктер популяциясын сауықтырады және оның санын реттейді |
Жемтіктер популяциясын жояды |
Жемтік популяциясының өсуіне жағдай жасайды |
Жемтіктер популяциясының санына әсер етпейді |
Жемтіктердің санына айтарлықтай әсер етпейді |
1 |
2 |
|
22 |
Тірі ағзалар мен тірі ағзалар мен олардың мекен ететін физикалық ортасымен бірге қауымдасқан жүйе. |
Биогеоценоз |
Биоценоз |
Экожүйе |
Фитоценоз |
Экологиялық қуыс |
1 |
3 |
|
23 |
Сандар пирамидасының ережесіне сәйкес қоректік тізбекке қатысатын даралардың жалпы саны әрбір келесі звенода |
Азаяды |
Артады |
Өзгеріссіз қалады |
Синусоидты график бойынша өзгереді |
Геометриялық прогрессия бойынша ұлғаяды |
1 |
3 |
|
24 |
Адамдарда әртүрлі ауруларды тудыратын табиғи ортаның тірі организмдермен ластануының атауы |
Биологиялық |
Радиоактивті |
Химиялық |
Шулы |
Геологиялық |
1 |
4 |
|
25 |
Радиоактивті, жылулық, электромагниттік, шулы ластану қандай ластану типіне жатады? |
Физикалық |
Геологиялық |
Биологиялық |
Химиялық |
Географиялық |
1 |
5 |
|
26 |
Белсенді автомобильді қозғалысы тән, қаланың орталығында күн сәулесі жақсы күндері байқалатын бозғылт бұлт- бұл: |
Фотохимиялық смог |
Тамшылы эрозия |
Көмірқышқыл газының оттегімен қоспасы |
Көміртек күкіртінің оттегімен қоспасы |
Инертті газдар қоспасы |
1 |
4 |
|
27 |
Ішкі жану двигателінің шығарынды газдарында рак ісіктерін түзетін заттар кездеседі. Бұл заттардың аттары: |
Канцерогенді |
Токсинді |
Наркотикалық |
антивирусты |
Антибактериальды |
1 |
4 |
|
28 |
Адамның іс әрекетінің нәтижесінде тұрмыстық қалдықтар болып табылатын өнімдер түзіледі. Осылардың ішінен заттар айналымында барлығынан ұзақ өңделетін өнімді көрсетіңіз |
Полиэтилен |
Қағаз |
қаңылтыр |
Картон |
Мақта маталар |
1 |
5 |
|
29 |
Қалаларда қолайлы экологиялық жағдайды....тудыратын өндірісті көрсетіңіз |
Аз қалдықты өндіріс |
Ірі өндірісі |
Энергияны көп қолданатын өндіріс |
ЖЭС |
Мұнай өңдейтін өндіріс |
1 |
5 |
|
30 |
Саңырауқұлақ ауруларына қарсы ауылшаруашылығында қолданылатын заттардың атауы |
Фунгицидтер |
Гербицидтер |
Акарацидтер |
Минсектицидтер |
Инсектицидтер |
1 |
5 |
|
31 |
Биогенді элементтердің қайсысы су қоймаларының эвтрофикациясын жылдамдататын элемент |
Фосфор |
Сутегі |
Оттегі |
күкірт |
Кремний |
1 |
4 |
|
32 |
Агрожүйелердің продуценттерін көрсетіңіз |
Мәдени және арам шөптер |
Адам және ауылшаруашылық өсімдіктері |
Ауылшаруашылық өсімдіктері мен жануарлар |
Арам шөп, мәдени өсімдіктер, топырақ саңырауқұлақтары |
Мәдени өсімдіктер, топырақ бактериялары мен балдырлар |
1 |
3 |
|
33 |
Жердің жасанды фонына көп үлес қосатын радиацияның көзін көрсетіңіз |
Ядролық қаруды сынау |
Медицина |
Радиобиология |
Тұрмыстық приборлар |
Күн радиациясы |
1 |
5 |
|
34 |
Төмендегі анықтамалардың қайсысы экологиялық мониторингтің нақты мәнін көрсетеді |
Қоршаған ортаның күйін болжау, бағалау, бақылау |
Қоршаған ортаның күйін бақылау |
Қоршағн ортаның күйін сандық бағалау |
Қоршаған ортаның сапасын байқап, басқару |
Қоршаған ортаның күйінің сапалық бағасы |
1 |
5 |
|
35 |
Мониторингтің биоэкологиялық, геоэкологиялық, биосфералық жіктелуін кім ұсынды ? |
И.П.Герасимов |
Ю.А.Израэль |
Н.Н.Моисеев |
С.С.Шварц |
В.П.Казначеев |
1 |
5 |
|
36 |
Ауа ластануының биоиндикаторы болатын өсімдікті көрсетіңіз |
Қына |
Папоротник |
шырша |
алма |
таңқурай |
1 |
5 |
|
37 |
Су қоймасында судың ластануын бағалауда тестілеу мақсатында пайдаланатын организмдерді көрсетіңіз |
Дафнийлер |
Сарғалдақтар |
Сүліктер |
Шортанның майшабақтары |
Инеліктің дернәсілдері |
1 |
5 |
|
38 |
Қаланың ауданының экологиялық жағдайын бағалау экологиялық мони-торингтің қай типіне жатады ? |
Локальды |
Фонды |
Глобальды |
Аймақтық |
Фонды, локальды, аймақты |
1 |
5 |
|
39 |
«Барлығы бәрімен байланысты», «барлығы үшін төлеу керек», «барлығын қайда болсын жіберу керек», «табиғаттың өзі жақсы біледі» сияқты төрт заңның авторы |
Б.Коммонер |
Т.Шарден |
Ю.Либих |
В.Вернадский |
В.Шелфорд |
1 |
4 |
|
40 |
Қазіргі экологиялық дағдарысқа тән сипаттама |
Редуценттер дағдарысы |
Продуценттер дағдарысы |
Консументтер дағдарысы |
Артық аулау дағдарысы |
Макроконсументтер дағдарысы |
1 |
3 |
|
41 |
Адам популяциясының саны мен тығыздығының ұлғаюы орын алатын қалалардың өсуі мен дамуының атауын көрсетіңіз |
Урбанизация |
Антропогендік қысым |
Антропогендік стресс |
алуантүрлілік |
Антропогенез |
1 |
5 |
|
42 |
ЮНЭП нені білдіреді? |
Қоршаған орта бойынша БҰҰ-ң бағдарламасы |
Білім беру, ғылым және мәдениет мәселелері бойынша БҰҰ-ң бағдарламасы |
Жануарларды қорғау жөніндегі ұйым |
БҰҰ-ң азық түлік мәселесі |
«жасыл әлем» ұйымы |
1 |
4 |
|
43 |
Лос-Анджелес смогын қандай типке жатқызуға болады? |
Құрғақ смог |
Ылғалды смог |
Мұзды смог |
Аляска типті смог |
Москва типті смог |
1 |
4 |
|
44 |
1977 ж «Ғаламдық экология» терминін ұсынған ғалым |
М.Будыко |
Н.Реймерс |
Н.Моисеев |
С.Шварц |
Н.Вавилов |
1 |
4 |
|
45 |
«Биосфера» терминін алғаш рет ғылымға енгізген ғалым |
Э.Зюсс |
Э.Геккель |
Ю.Либих |
Н.Вавилов |
В.Вернадский |
1 |
|
|
46 |
«Ноосфера» терминін алғаш рет қолданған философ, палеонтолог Э.Леруа және оның антрополог, палеонтолог досының фамилиясы |
Т.де Шарден |
Б.Коммонер |
Э.Зюсс |
В.Шелфорд |
Ю.Либих |
1 |
4 |
|
47 |
Озон қабатының жұқаруы мен төмендегі қай аурудың өсуінің арасында тікелей байланыс бар |
Онкологиялық аурулар |
Туа пайда болған кемістік |
Жүрек тамыр аурулары |
Тірек қимыл аппаратының аурулары |
Ішек аурулары |
1 |
5 |
|
48 |
Қышқылды жауынның пайда болуына себепкер қосылыс - |
Күкіртті газ |
Көмірқышқыл газы |
Фреондар |
Метан |
Түтін газ |
1 |
5 |
|
49 |
Стандартты индикатор шкаласы бойынша, сутегі концентрациясының (рН) қандай мөлшерінде жаңбыр қышқылды деп аталады |
5,5 аспайды |
7,0 мәніне жақын |
7,0-7,5 аралығында өзгереді |
7,5-8,5 аралығында өзгереді |
8,5 асады |
1 |
5 |
|
50 |
Қазіргі кезде біздің планетамыздың тұрғындарының санын көрсетіңіз. |
6 млрд. адамнан асты |
2-3 млрд.адам |
3-4 млрд.адам |
4-5 млрд. адам |
5-6 млрд. адам |
1 |
4 |
|
51 |
Көмірқышқыл газының және басқа да газдардың мөлшерінің ұлғаюы нәтижесінде атмосфераның жерге жақын қабатында температураның көтерілуінің атауы |
Парниктік эффектісі |
Ауа ортасының қарсыласуы |
Антропогенді стресс |
Энергетикалық дағдарыс |
Қышқылды жаңбыр |
1 |
5 |
|
52 |
Табиғи орта энергетикасының өзгеруіндегі тепе-теңдіктің бұзылуын көрсететін заңды көрсетіңіз |
1% ережесі |
Либих заңы |
Шелфорд заңы |
Линдеман заңы |
Аллен ережесі |
1 |
3 |
|
53 |
Аутэкология зерттейді |
Организмдердің қоршаған ортамен байланысын |
Популяцияның қоршаған ортамен байланысын |
Бірлестіктің қоршаған ортамен байланысын |
әртүрлі деңгейдегі ұйымдастырылған экожүйелерді |
Жалпы биосфераны |
1 |
1 |
|
54 |
Төмендегі келтірілгендерден абиотикалық факторды көрсетіңіз |
жарық |
Адамның іс әрекеті |
Паразитизм |
Бәсекелестік |
Аменсализм |
1 |
1 |
|
55 |
Биотикалық факторды көрсетіңіз |
Комменсализм |
Радиация |
Қысым |
Температура |
Ылғалдылық |
1 |
2 |
|
56 |
Шөпқоректі жануарлардың қоректік деңгейін көрсетіңіз |
Бірінші реттік консумент |
Продуцент |
Екінші реттік консумент |
Үшінші реттік консумент |
Редуцент |
1 |
3 |
|
57 |
Ноосфера концепциясының авторы- көрнекті ғалым |
В.Вернадский |
Ю.Либих |
Г.Гаузе |
А.Тенсли |
Ч.Дарвин |
1 |
4 |
|
58 |
Әдетте табиғи трофикалық тізбектер 4-5 звенодан аспайды. Бұл ең алдымен неге байланысты ? |
әрбір деңгейдегі энергияның көп жоғалуына |
Жемдердің жетіспеушілігіне |
Консументтердің жоғары талғампаздығына |
өсімдіктердің төмен өнімділігіне |
Редуценттердің төмен өнімділігіне |
1 |
4 |
|
59 |
Биоценоздың қай компоненті автотрофты |
Продуцент |
I қатар консументі |
II қатар консумент |
Редуцент |
III қатар консумент |
1 |
3 |
|
60 |
Қоректік тізбектегі бірінші қатардағы консументті көрсетіңіз |
Дала тышқаны |
тоқылдақ |
бүркіт |
Ақ аю |
шортан |
1 |
3 |
|
61 |
Планетаның ғаламдық экологиялық проблемаларын зерттейтін экологиялық ғылымдар кешеніне жататынды көрсетіңіз |
Биосфералық экология |
Химиялық экология |
Орман экологиясы |
Әлеуметтік экология |
Экономикалық экология |
1 |
|
|
62 |
Қаланың заводты ауданы- бұл |
Гетеротрофты жасанды экожүйе |
Гетеротрофты табиғи экожүйе |
Автотрофты жасанды экожүйе |
Фотоавторофты жасанды экожүйе |
Автотрофты жасанды экожүйе |
1 |
5 |
|
63 |
Атмосфераның газдық құрамын реттеуді не қамтамасыз етеді? |
Продуцент |
Редуцент |
Консумент |
Симбионт |
Бентос |
1 |
4 |
|
64 |
Экожүйені үнемі бақылау -бұл: |
Экологиялық мониторинг |
Экологиялық экспертиза |
Табиғатты үнемі сақтау |
Табиғи процестерді бақылау |
Жануарлардың мінез–құлқын бақылау |
1 |
3 |
|
65 |
Жердің сулы қабаты- |
Гидросфера |
Атмосфера |
Литосфера |
Биосфера |
Тропосфера |
1 |
4 |
|
66 |
Күн сәулесінің энергиясы есебінен бейорганикалық заттардан органикалық заттар түзілу процессі - |
Фотосинтез |
Сукцессия |
Реакция |
Фотопериодизм |
Гомеостаз |
1 |
3 |
|
67 |
Төмендегі келтірілгендердің қайсысы антропогендік ластануға жатады? |
Автомобиль газы |
Жер сілкінісі |
Шаңды дауыл |
Торнадо |
Жанартаулар |
1 |
5 |
|
68 |
Атмосферадағы көмірқышқыл газының құрамы: |
0,03% |
0,93% |
78% |
0,1% |
21,0 |
1 |
4 |
|
69 |
Халықаралық деңгейдегі мониторинг типін көрсетіңіз |
Ғаламдық |
Ұлттық |
Жергілікті |
болжанатын |
Аумақтық |
1 |
5 |
|
70 |
Өсімдіктермен қоректенетін организмдер |
Фитофагтар |
Редуценттер |
Сапрофагтар |
Детритофагтар |
Продуценттер |
1 |
3 |
|
71 |
Суды биологиялық тазартуда қолданылатын құралдар |
Аэротенк және биофильтрлер |
Метанотэнк |
Циклонды аппараттар |
Желдеткіштер |
Экстрактор және электрофильтрлер |
1 |
5 |
|
72 |
Қоршаған ортаның бір бірінен кейде алшақ жағдайында тіршілік етуге қабілетті организмдер – бұлар |
Эврибионттар |
Стенобионттар |
Симбионттар |
Ксерофиттар |
Доминаттар |
1 |
1 |
|
73 |
Биотикалық факторды көрсетіңіз: |
Паразиттілік |
Температура |
Сукцессия |
Радиация |
Жарық |
1 |
2 |
|
74 |
Қазақстанда алғашқы құрылған қорық: |
Ақсу-Жабағылы |
Алматы |
Алакөл |
Батыс Алтай |
Қорғалжын |
1 |
5 |
|
75 |
Популяцияның өсу жылдамдығы- бұл: |
Уақыт бірлігіндегі популяция санының өзгеруі |
Особьтар санының периодты өзгеруі |
Түрлердің санының маусымдық өзгеруі |
Популяция санының өзгеруі |
Кездейсоқ өгеріс |
1 |
2 |
|
76 |
«Ақыл ой» сферасы дегеніміз: |
Ноосфера |
Тропосфера |
Биосфера |
Гидросфера |
Атмосфера |
1 |
5 |
|
77 |
Салқын сүйгіш организмдер: |
Криофилдер |
Мезофиттер |
Псаммофиттер |
Гигрофиттер |
ксерофиттер |
1 |
1 |
|
78 |
Ноосфера термині енгізілген уақыт |
1927 ж |
1940 ж |
1950 ж |
1888 ж |
1900 ж |
1 |
4 |
|
79 |
Адамзат іс әрекеттері басты анықтаушы фактор болатын биосфераның даму сатысы |
Ноосфера |
Биосфера |
Техносфера |
Агросфера |
Социосфера |
1 |
4 |
|
80 |
Белгілі бір көлем немесе аудан бірлігіндегі популяция дараларының саны- |
Популяция тығыздығы |
популяция саны |
популяция туылымы |
популяция өлімі |
популяция өсімі |
1 |
2 |
|
81 |
Белгілі бір территориядағы немесе көлемдегі особьтардың жалпы саны |
популяция саны |
Популяция тығыздығы |
популяция туылымы |
популяция өлімі |
популяция өсімі |
1 |
2 |
|
82 |
Қолайлылық заңының мәні |
экологиялық фактордың белгілі бір мәндерінде органимздердің тіршілік етуі үшін қолайлы жағдайлар туады |
Бір фактор бойынша тіршілік жағдайларының нашарлауы кезінде басқа факторларға жауабы өзгереді |
Тіршілік жағдайлары теңдес, факторлардың біреуі де басқасымен алмастырылмайды |
Ортаның барлық экологиялық факторлары тең, бірдей роль атқарады |
Экологиялық факторлар жиынтығында қай фактор төзімділік шегіне жақын тұрса, сол фактордың ықпалы күштірек |
1 |
1 |
|
83 |
Тіршілік әрекеттері тоқтамайтын, бірақ организмнің физиологиялық күйі баяулайтын жағдайының атауы |
Криптобиоз |
Симбиоз |
Антибиоз |
Анабиоз |
Мутуализм |
1 |
2 |
|
84 |
Жарықтың жетіспеушілігіне бейімделушіліктің нақты мысалы ретіндегі өсімдіктің тіршілік формасын көрсетіңіз |
Лианалар |
Суккулент |
Бұталар |
Стланиктер |
Топырақ үсті өсімдіктер |
1 |
1 |
|
85 |
Су қоймаларының биологиялық өздігінен тазаруы- қоректенуі төменде көрсетілген .....типіне негізделген алуантүрлі организмдердің іс әрекеті нәтижесі болып табылады |
Фильтрация |
Паразитизм |
Фотосинтез |
Жыртқыштық |
Хемосинтез |
1 |
4 |
|
86 |
Планетадағы жұмсақ климаттың қалыптасуына маңызды әсер етуші жүйе |
Орман |
Дала |
Шалғындық |
Батпақ |
Шөл |
1 |
3 |
|
87 |
Жер атмосферасына түсетін оттегінің негізгі көзі- |
фотосинтез процесі |
Бактериялар тіршілігі |
Жанартаулық процесс |
Мұздардың еруі |
Тыныс алу процесі |
1 |
4 |
|
88 |
Қаланың және өнеркәсіптің ақаба суларын органикалық заттардан тазалау үшін қандай арнаулы резервуарларда орналастырылған бактерия, инфузориялардың іс -әрекеттері пайдаланылады. |
Аэротенк |
Фильтратор |
Белсенді лай |
Тұндырғыш |
Адсорбент |
1 |
5 |
|
89 |
Түр санының шексіз өсуін шектейтін басты фактор |
Қорек жеткіліксіздігі |
Жұқпалы аурулардан өлу |
Жыртқыштар әсері |
Ұрпақ саны |
Көмірқышқыл газының жеткіліксіздігі |
1 |
2 |
|
90 |
Гигрофиттердің экологиялық тобына жататындар: |
Ылғалды топырақта және жоғары ылғалдық жағдайында өсетін өсімдіктер |
Суға батып тұратын жер ауа ортасы өсімдіктері |
Әртүрлі органдарына су жинақтайтын паренхимасы дамыған шырынды өсімдіктер |
Ылғал жеткіліксіз жерлерде өсетін өсімдік |
Су қоймасының түбінде өсетін өсімдіктер |
1 |
1 |
|
91 |
Бірнеше жүздеген градустық жоғары температураға қысқа уақытта бейімделетін өсімдіктердің экологиялық топтары: |
Пирофит |
Ксерофит |
Мезофит |
Гелиофит |
Сциофит |
1 |
1 |
|
92 |
Популяцияның тығыздығына әсер етпейтін, бірақ санына әсер ететін факторды көрсетіңіз |
Температура тербелісі |
Популяцияның жас ерекшелік құрамы |
Қорекпен қамтамасыз етілу |
Популяциядағы жыныстар ара қатынасы |
Оттегімен қамтамасыз етілуі |
1 |
2 |
|
93 |
Зат айналымды қамтамасыз ету үшін қажетті экожүйенің құрамды бөліктері |
Продуцент, консумент, редуцент, биогенді элементтер |
Жел энергиясы, су және минералды элементтер |
Биогенді элементтер |
Продуцент, күн энергиясы және Жердің ішкі энергиясы |
Минералды қосылыстар және күн энергиясының ағыны |
1 |
3 |
|
94 |
Агроценоздардың табиғи биоценоздардан айырмашылығы |
Үнемі қосымша энергияның жұмсалуын қажет етеді |
Агроценозда өсімдіктер әрқашан төмен өседі және ауру |
Агроценозда консументтер популяциясының тығыздығы өте төмен |
Табиғи экожүйеде тірі организмдердің түрлік алуантүрлілігі |
Агроценоздағы ұсақ жануарлар |
1 |
3 |
|
95 |
Экожүйе тұрақтылығының негізгі принциптерінің бірі |
Энергия ағынын қолдайтын тұрақты зат айналым |
Көлемі немесе ауданы ауданы бойынша үлкен мөлшерлі экожүйе |
Энергия көздерінің алуантүрлілігі |
Табиғи-климаттық жағдайлардың үйлесуі |
Минералды элементтердің әр түрлі көзінің алуантүрлілігі |
1 |
3 |
|
96 |
В.И.Вернадский биосферадағы тірі заттардың бірнеше биогеохимиялық функцияларын көрсетті. Оның бірі: |
Энергетикалық |
Сулы |
Литосфералық |
Ферментативті |
Қоректік |
1 |
4 |
|
97 |
Кез келген экожүйе ретінде биосфера қандай жүйеге жатады |
Ашық жүйе |
Жабық жүйе |
Толығымен автономды жүйе |
Толығымен тәуелсіз жүйе |
Жартылай жабық жүйе |
1 |
4 |
|
98 |
Табиғатта заттардың биогеохимиялық айналымын не қамтамасыз етеді |
элементтердің биогенді миграциясы |
Ауа көшуінің есебінен |
өсімдіктің қоректену есебінен |
Су энергетикасы, жел және Жердің ішкі энергиясы есебінен |
Микроорганизмдердің қоректенуі есебінен |
1 |
4 |
|
99 |
Атмосферадағы барлық оттегі ненің есебінен жинақталады: |
Фотосинтез |
Топырақ заттары |
Жер қойнауындағы химимялық процесстер |
Су жануарлары |
Хемосинтез |
1 |
4 |
|
100 |
Планетаның тірі затының маңызды қасиеті - |
Жердегі заттардың жинақталуы және қайта таралуы |
Жылулық сәулелену |
Су мен жылудың жұтылуы |
Жер ресурстарын жою |
Энергияның бөлінуі |
1 |
4 |
|
101 |
Биоценоздағы аз санды және сирек түрлердің қызметін көрсетіңіз |
Бірлестіктің резервтерін құрайды |
Функциональды ядро |
Форма түзуші элементтер |
Тұрақсыздық факторы |
Негізгі ядро |
1 |
3 |
|
102 |
Биоценоздың құрамынан негізгі орта түзуші түрлердің жойылуы қандай жағдайға әкеледі |
биоценоз ауысуына |
Құрылымның күрделенуіне |
өнімділіктің төмендеуіне |
Тұрақтылықтың жоғарылауына |
Өнімділіктің жоғарылуы |
1 |
3 |
|
103 |
Организм мен тіршілік ортасынан түзілген біркелкі табиғи кешен |
Экожүйе |
Биосфера |
Популяция |
Биомасса |
Геожүйе |
1 |
3 |
|
104 |
Жеке организмдердің қоршаған ортамен жеке байланыстарын зерттейтін экологияның бөлімі |
Аутэкология |
Биохимия |
Геоэкология |
Геополитика |
Глобалистика |
1 |
1 |
|
105 |
Біздің планетамыздағы барлық тіршілік құбылысын қамтитын жоғары қатардағы жүйе қалай аталады? |
Биосфера |
Атмосфера |
Стратосфера |
Апобиосфера |
Аэробиосфера |
1 |
4 |
|
106 |
Тірі организмдердің бір бірімен және қоршаған ортаға әсерінің формасы қалай аталады ? |
Биотикалық факторлар |
Биологиялық факторлар |
Симбиотикалық факторлар |
Эдафикалық факторлар |
Экстремальды факторлар |
1 |
2 |
|
107 |
Ұзақ уақыт бойы ортаның қандай қасиеттері салыстырмалы түрде тұрақты болып қалады |
Атмосфераның газдық құрамы мен қасиеті, мұхиттың тұздық құрамы |
Температура, ылғалдылық, жел, жауын шашын мөлшері |
Жыртқыштар, паразиттер, бәсекелестер |
Газ тәрізді сұйық және қатты денелердіңеріген заттарды ұстап қалуы |
Адамның кез келген іс әрекеті |
1 |
4 |
|
108 |
Барлық экожүйеде бірінші деңгейді не түзеді? |
өсімдік-продуценттер түзеді |
Сүтқоректілер продуценттер түзеді |
Анаэробты-продуценттер түзеді |
Аэробты-продуценттер түзеді |
Сапрофит-продуцентт түзеді |
1 |
3 |
|
109 |
Барлық экожүйеде екінші деңгейді не түзеді? |
Бірінші реттік консумент-фитофагтар түзеді |
Екінші реттік консумент-зоофагтар түзеді |
Бірінші реттік консумент-өсімдіктер түзеді |
Бірінші реттік консумент-сапрофагтар түзеді |
Бірінші реттік консумент-аэробионттар түзеді |
1 |
3 |
|
110 |
Барлық экожүйеде үшінші деңгейді не түзеді? |
Екінші реттік консумент-зоофагтар түзеді |
Екінші реттік консумент-қарапайымдар түзеді |
Екінші реттік консумент-өсімдіктер түзеді |
Екінші реттік консумент-аквабионттар түзеді |
Екінші реттік консумент-гидрофиттер түзеді |
1 |
3 |
|
111 |
Бір орманда мекендейтін ақ қоян мен сұр қоян |
Екі түрдің екі популяциясы |
Екі түрдің бір популяциясы |
Бір түрдің бір популяциясы |
Бір түрдің екі популяциясы |
Екі отрядтың бір популяциясы |
1 |
2 |
|
112 |
Ландшафтың, барлық жүйенің өзіндік дамуы мен өзіндік ұйымдасуына немесе динамикалық тепе –теңдікке әкелетін, тура және жанама байланыстарға негізделген табиғаттағы өзара әсерлер жүйесі қалай аталады? |
Агрожүйе |
Агроорман мелиорациясы |
табиғаттағы автореттелу |
экологиялық апат |
Адаптация |
1 |
3 |
|
113 |
Бейорганикалық заттардан органикалық заттар синтездейтін экожүйенің продуцент- организмдері қалай аталады? |
Автотрофтар |
Ксерофильдер |
Автохорлар |
Анаэробты бактериялар |
Бактериоцидтер |
1 |
3 |
|
114 |
Ауылшаруашылық өнімдерін беретін табиғи биотикалық бірлестіктер түрлері, кедей және жасанды құрылған, тұрақсыз экожүйені көрсетіңіз: |
Агробиогеоценоз |
Агроорман мелиорациясы |
Агроценоз |
Тоғай |
Шөл |
1 |
3 |
|
115 |
Топырақ эрозиясы дегеніміз не? |
Биотаның тіршілік ортасы ретінде және оның құнарлығының төмендеуі сияқты топырақ қасиеттерінің тұрақты нашарлауы |
Топырақтың тұздану процесі |
Желдің немесе ағын сулардың әсерінен топырақтың механикалық бұзылу процесі |
Топырақтың биологиялық белсенділігінің төмендеуі |
Топырақтың жоғары қабатының бұзылу процесі |
1 |
5 |
|
116 |
1993 ж Рио-де Жанейрода өткен Халықаралық конференция қандай мәселелерді қарастырды |
Ғаламдық экологиялық мәселелерді және қоғамның тұрақты даму мәселелерін |
әлемдік мұхиттың ластануына байланысты мәселелер |
Ғаламдық жылынуға байланысты мәселелер |
Атмосфералық ластануды транс-шекаралық тасымалдану мәселелеріне |
Озон тесігінің күрт ұлғаю мәселесіне |
1 |
5 |
|
117 |
Биосферада ғаламдық экологиялық дағдарыстар қай кезеңде пайда болған ? |
Адам пайда болғаннан кейін. Бұл биосфера үшін жаңа құбылыс, оның пайда болу себептері техногенездің жағымсыз салдарына жатады. |
Бұл кезең анықталмаған. |
Адам пайда болмағанға дейін. Оның мысалынан атмосфера сипатының өзгеруі мен байланысты, яғни тотықтырушыдан тотығушыға ауысуы нәтижесінде болған «прокариоттар дағдарысы» |
Биосфераның пайда болу кезеңі |
Мұздық кезеңінен кейін |
1 |
5 |
|
118 |
Сукцессиялық фаза-бұл: |
Экожүйеге кіретін жүйеліктердің алмасуымен сипатталатын және бүкіл орта түзуші компо-ненттердің ерекше күйімен ерекшелеленетін экожүйе дамуының фазасы |
Дамушы табиғи жүйенің сапалық күйінің бірі |
Қалыпты тіршілігін бұзуға әкелетін жануарларды жиі қорқыту |
Бейорганикалық әлемнің шарттарының жиынтығы |
өсімдіктердің, ағаш, сүректі құрылысын бұзатын, саңырауқұлақтар мен ауру қоздырушылармен күресуде қолданылатын химиялық зат |
1 |
3 |
|
119 |
«Ұлғаймалы урбанизация» ұғымы нені білдіреді: |
Қала халқының үлесі ұлғаятын және қалалардың ауданының ұлғаюы |
Тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтар орналасқан территориясының ұлғаюы |
Қала тұрғындарының арасында онкологиялық аурулардың жиілеуінің ұлғаюы |
Туылымның төмендеуі нәтижесінде аймақтың халқының жалпы санының төмендеуі |
Ауылды жерлердегі тұрғындар көбеюі |
1 |
5 |
|
120 |
Биоиндикация дегеніміз |
Тіршілік ортасының және оның компоненттерінің табиғи жағдайлардағы оның биотасының жағдайының сипаттамасы арқылы бағалау |
Ортаның экологиялық сыйымдылығын анықтау |
Қоршаған ортаны зерттеуді физико-химиялық әдістермен жүргізу |
Ортаның жағдайын геоэкологиялық әдістермен анықтау |
Табиғи ортада биологиялық заттардың санын анықтау |
1 |
1 |
|
121 |
Агроэкожүйе дегеніміз- |
Адам үнемі қолдайтын және жасанды, тұрақсыз мәдени өсімдік экожүйесі |
Бұл термин агрофитоценоз деген ұғым |
Эволюция барысында қалыптасқан биосфераның табиғи элементарлық бірлігі |
Жануарлар мен өсімдіктердің біраз түрлері тіршілік ететін күрделі жүйе |
Ауылшаруашылық мақсатында пайдаланылмайтын территория |
1 |
3 |
|
122 |
Биогеоценоз және экожүйе терминдерінің айырмашылығы бар ма? Бар болса оны көрсетіңіз: |
Иә. Экожүйенің өлшемі жоқ, ал биогеоценоз нақтылы бір территорияларға қатысты қолданылады |
Жоқ. Бұл екеуі бір ұғымды білдіреді |
Айырмашылығы бар. Биогеоценоз экожүйенің құрамды бөлігіне жатады |
Айырмашылығы бар. Экожүйе биогеоценоздың құрамды бөлігіне кіреді |
Иә. Биогео-ценоз тек қана тау экожүйесіне жататын түсінік |
1 |
3 |
|
123 |
Топырақ ортасын мекендеушілер қалай аталады? |
Геобионттар |
Гигробионттар |
Симбионттар |
Аэробионттар |
Фумиганттар |
1 |
1 |
|
124 |
Өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне, таралуына әсер ететін бейорганикалық ортаның факторларының бүкіл жиынтығы қалай аталады? |
Абиотикалық факторлар |
Геологиялық факторлар |
Биотикалық факторлар |
Табиғи факторлар |
Жүйе түзуші факторлар |
1 |
1 |
|
125 |
Өсімдік организмдеріндегі бәсекелестіктің негізін құрайтын негізгі қорды көрсетіңіз |
Жарық |
Су |
Топырақ |
Жылу |
Ауа |
1 |
1 |
|
126 |
Жыртқыш өте әлсіз жануарларды өлтіре отырып, таңдамалы түрде әлсіз, ауру, баяу қозғалатын яғни өздеріне жемді табу қабілеттілігі төмен жануарларды жояды. Бұл процесте күштілер ғана іріктеледі. Жыртқыштың іс әрекеті қандай процеске негіз бола алады ? |
Селекция |
Эволюция |
Бәсекелестік |
Консорция |
Интродукция |
1 |
2 |
|
127 |
Тек қана редуценттер кіретін, паразиттердің тізбегіне ұқсас қоректік тізбек қалай аталады? |
Детриттік тізбек |
Консументтер тізбегі |
Бейтарап тізбектер |
Эндогенді тізбектер |
Абиотикалық тізбектер |
1 |
3 |
|
128 |
Қоректік қатынастардың жүйелілігіне байланысты экожүйедегі заттар мен энергия тасымалдануының жеке деңгейлері, организмдердің белгілі бір топтарының қоректенуіне байланысты ерекшеленеді. Бұл деңгейлер қалай аталады ? |
Трофикалық деңгей |
Детриттік деңгей |
Консументтік деңгей |
Биотикалық деңгей |
Абиотикалық деңгей |
1 |
3 |
|
129 |
Орман, бұл- |
Негізгі өсімдіктер массасын ағаштар құрайтын экожүйе. |
Биік ағаштар құрайтын экожүйе |
Су қоймаларының жағасында балықтардың бағалы түрлерінің көбеюі мен тіршілігіне жағдай жасайтын табиғи немесе екпе өсімдіктер |
Ағаштарды шаруашылық қажеттіліктерге алу |
Табиғи емдік қасиеттері және заттары бар мекен |
1 |
3 |
|
130 |
Құмды топырақта өсетін өсімдіктерді көрсетіңіз- |
Псаммофиттер |
Сциофиттер |
Мезофиттер |
Эндемиктер |
Олиготрофтар |
1 |
1 |
|
131 |
Жануарлардың экологиялық топтарының ішінен қайсысы өз дене температурасын қоршаған ортаның температурасына тәуелді болмай тұрақты ұстап тұра алады? |
Гомойотермді жануарлар |
Пойкилотермді жануарлар |
Мезофилдер |
Гидробионттар |
Психрофилдер |
1 |
1 |
|
132 |
Топырақтың қасиеттеріне байланысты тірі организмдерге тікелей әсер ететін экологиялық факторлар тобын көрсетіңіз? |
Эдафикалық факторлар |
Химиялық факторлар |
Климаттық факторлар |
Биотикалық факторлар |
Географиялық факторлар |
1 |
1 |
|
133 |
Фотосинтез, бұл- |
Жасыл өсімдіктердің, балдырлардың жасушасында көмір қышқыл газынан және судан жарықтың әсерінен оттегін бөлу арқылы органикалық заттардың түзілуі |
Территорияның біртекті участогінде бірігіп өсетін өсімдіктер бірлестігі немесе жиынтығы. |
Температуралық, энергетикалық, толқындық, радиациялық және т.б. физикалық қасиеттердің қалыпты жағдайдан ауытқулары орын алатын қоршаған ортаның ластануы |
Тіршілік ету барысында микроорганизм дердің қатысуымен аммиактың, тотығуынан түзілген энергия есебінен көмірқышқыл газынан органикалық заттардың синтезделуі жүретін процесс |
Тіршілік ету барысында микроорганизмдердің қатысуымен күкіртсутектің тотығуынан түзілген энергия есебінен көмірқышқыл газынан органикалық заттардың синтезделуі жүретін процесс |
1 |
3 |
|
134 |
Биота-бұл- |
Кез келген таралуға кедергілер болатын оқшауланған ірі территорияда тіршілік ететін тірі организмдердің тарихи қалыптасқан кешені |
Тірі организмдердің бірлестігінің жаңадан құрылған немесе түрі өзгертілген ортасы |
Масса бірлігіндегі белгілі бір организмдердің қызмет ететін тірі заттардың саны |
Арам шөптермен күресуде қолданатын және микроорганизмдер, өсімдіктер мен жануарлар бөлетін заттар |
Біркелкі экожүйе |
1 |
3 |
|
135 |
Микориза - бұл |
Симбионттарды қоректік заттармен қамтамасыз ететін өсімдіктердің тамырында саңырауқұлақтардың симбиотикалық тіршілігі |
Планктон құрамына кіретін микроорганизмдер жиынтығы |
Биоценологияда ерекше орта түзуші компоненттер ретінде қарастырылатын микроорганизмдер бірлестігі |
Құрылымы өзгеретін немесе көлемі ұлғаятын организмдердің ұлпаларының кез келген түр өзгерісі |
Топырақ бетінде тұрып қалған суда тамырларына ауа ағынының болмауынан өсімдіктердің өлуі |
1 |
2 |
|
136 |
Организмнің экологиялық топтары болып табылатын сапротрофтар |
Қоректік заттарды өлген органикалық массалардан алады |
Тек қана жоғарғы трофикалық деңгейде кездеседі |
Фитоценозда доминантты және негізгі орта түзуші функцияларды атқарады |
Фитоценозда рецессивті роль атқарады |
Экожүйеде міндетті түрде бірінші трофикалық деңгейде орналасады |
1 |
3 |
|
137 |
Микробиологиялық ластану дегеніміз: |
Адамның шаруашылық іс-әрекеттерінің барысында өзгерген ортада немесе антропогендік субстраттарда көп мөлшерде көбеюіне байланысты ортада микроорганизмдердің шектен тыс пайда болуы |
Теңіз ортасының өздігінен тазару қабілеттілігінен асатын ластаушылардың мөлшерінің дүниежүзілік мұхитқа түсуі |
Адамдардың қоршаған ортасының сипатын қолайсыз өзгертетін атмосфералық ауаға, суға,топыраққа биологиялық, химиялық қосылыстардың түсуі |
Табиғи антропогендік, табиғи процестер барысында тікелей түзілетін ластаушылардың қоршаған ортаға түсуі |
Антропогендік ластаушылардың тау жыныстарына түсуі |
1 |
5 |
|
138 |
Индикатор организм, бұл- |
Ортаның белгілі сипаттамаларындағы өзгерістерді өздерінің мінез құлқымен, тіршілік мүмкіншіліктерімен көрсететін экологиялық бейімделушілігі тар шектеулі организмдер |
Организмдердің популяцияларының немесе колониялардың басын беретін особь (дара) |
Бұрын тірі организмдері болмаған участоктерде алғашқы болып мекендеген және бірлестік түзуге өздерінің іс-әрекеттерімен дайындайтын өсімдіктер мен микроорганизмдер түрлері |
Құстармен қоректенетін организмдер жиынтығы |
Құстар арқылы тозаңданатын өсімдіктер |
1 |
1 |
|
139 |
Белгілі бір түрлердің популяциясының құрылымы мен динамикасын зерттейтін экологияның бөлімі |
Демэкология |
Ғаламдық экология |
Әлеуметтік экология |
Медициналық экология |
Ауылшаруашылық экологиясы |
1 |
2 |
|
140 |
Қоршаған ортамен экожүйелердің, бірлестіктердің популяциялардың қарым-қатынасын зерттейтін экологияның ғылыми бағытын атаңыз |
Биоценология |
Мониторинг |
Демэкология |
Синэкология |
Әлеуметтік экология |
1 |
3 |
|
141 |
Алуантүрлі түрлердің организмдері және әртүрлі күрделі ұйымдасқан құрылымдардың оларды қоршаған ортаның барлық факторларымен жиынтығының атауы |
Биогеоценоз |
Симбиоз |
Фитоценоз |
Зооценоз |
Биоценоз |
1 |
3 |
|
142 |
Белгілі бір территорияны ұзақ уақыт бойы мекендейтін бір түрдің особьтарының жиынтығы қалай аталады |
Популяция |
Биоценоз |
Экожүйе |
Фитоценоз |
Зооценоз |
1 |
2 |
|
143 |
Берілген территориядағы популяция особьтардың белгілі саны нені көрсетеді: |
Популяция саны |
Популяцияның таралуы |
Популяция адаптация |
Популяция тығыздығы |
Популяцияның туылымы |
1 |
2 |
|
144 |
Аудан немесе көлем бірлігіне келетін популяция особьтарының саны |
Популяция тығыздығы |
Сан көрсеткіші |
Сан мөлшері |
Популяция саны |
Туылым мөлшері |
1 |
2 |
|
145 |
Биоценоздың негізін құрайтын түрлер қалай аталады: |
Доминантты түрлер |
Басым түрлер |
Негізгі түрлер |
Реликті түрлер |
Рецессивті түрлер |
1 |
3 |
|
146 |
Биоценоздың резерві бола алатын түрлер |
Сирек және аз санды түрлер |
Доминантты түрлер |
Ағашты өсімдіктер |
Жойылып бара жатқан түрлер |
Қорғалатын түрлер |
1 |
3 |
|
147 |
Биоценоз құрамындағы түрдің жағдайы мен функционалдық қызметінің жиынтығы қалай аталады: |
Экологиялық қуыс |
Тіршілік ету шекарасы |
Тіршілік ету орны |
Организмдер орналасқан физикалық кеңістік |
Экополисом |
1 |
3 |
|
148 |
Бір территорияда бірге, қатар тіршілік ететін организмдердің бір-біріне әсер етпейтін қарым-қатынастың типін көрсетіңіз |
Бейтараптылық |
Антибиоз |
Комменсализм |
Симбиоз |
Мутуализм |
1 |
2 |
|
149 |
Қарым қатынастағы популяциялардың екеуі де немесе олардың біреуі келеңсіз, жағымсыз әсерді байқайтын қарым-қатынас типін көрсетіңіз |
Антибиоз |
Бәсекелестік |
Тірі қалу |
Симбиоз |
Мутуализм |
1 |
2 |
|
150 |
Басқа түрге зиян да пайда да келтірмей, бір түрдің пайда табатын қарым-қатынас типін көрсетіңіз. |
Комменсализм |
Симбиоз |
Бейтараптылық |
Аменсализм |
Бәсекелестік |
1 |
2 |
|
151 |
Бірге тіршілік ететін түрлердің біреуі үшін басқа түрдің әсері зиянды, теріс, ал осы теріс әсер етуші түр үшін пайда да, зиян дажоқ. |
Аменсализм |
Бейтараптылық |
Симбиоз |
Бәсекелестік |
Комменсализм |
1 |
2 |
|
152 |
Екі түрдің екеуінің де пайда көретін қарым –қатынас формасының типін көрсетіңіз |
Симбиоз |
Комменсализм |
Аменсализм |
Бәсекелестік |
Бейтараптылық |
1 |
2 |
|
153 |
Екі түр үшін тиімді, бірақ міндетті емес, яғни популяцияның тіршілігі үшін маңызды емес, симбиотикалық байланыстың қарапайым типі. |
Протокооперация |
Өзін-өзі реттеуі |
Мутуализм |
Түрішілік қатынас |
Аменсализм |
1 |
2 |
|
154 |
Егер экологиялық жүйеде экологиялық қажеттіліктері ұқсас екі түрдің популяциялары бірге тіршілік етсе, олардың арасында жағымсыз қарым қатынас пайда болады. Бұл қатынас типі қалай аталады ? |
Бәсекелестік |
Аменсализм |
Паразитизм |
Комменсализм |
Симбиоз |
1 |
2 |
|
155 |
Белгілі бір уақыт аралығында бір түрдің организмі екінші бір түрдің организмінің ұлпасымен немесе қоректік заттары есебінен тіршілік ететін түрлер арасындағы қарым қатынас формасы- |
Паразитизм |
Симбиоз |
Аменсализм |
Бәсекелестік |
Жыртқыштық |
1 |
2 |
|
156 |
Бір түрдің особьтары арасында өтетін бірдей қор үшін болатын күрес- |
Түрішілік бәсекелес |
Түрішілік жою |
Түр аралық бәсекелестік |
синергиялық әсер ету |
аккумулятивті әсер ету |
1 |
2 |
|
157 |
Бір ортада тіршілік ететін өсімдіктердің екі ұқсас түрінің біреуі ғана жақсы жетістіктерге жетеді. Қай түр жетістіктерге жетеді ? |
Жарық жақсы түсетін ярусқа, жоғарыға бейімделген түр |
Ылғалды көп алатын түр |
Құнарлы топырақта өсетін түр |
Жылуды көбірек қажет ететін түр |
Ашық орында өсетін түр |
1 |
3 |
|
158 |
Толеранттылық заңы қалай тұжырымдалады ? (Шелфорд заңы) |
Түрлердің шектеуші факторы минимуммен қатар, максимуммен де анықталады |
Экологиялық фактордың мәнінде толеранттылықтың кең диапазонында болатын организмдер |
Организмдердің төзімділігі тізбектегі әлсіз звеноның экологиялық қажеттіліктерімен анықталады |
Шектеуші факторлардың жалпы әсері басқа факторлардың қосымша әсерін көтеруі мүмкін |
Организмдегі үлкен концентрациялы заттар организмге жеткіліксіз заттың орын алмастыруы мүмкін |
1 |
1 |
|
159 |
Экологиялық оптимум дегеніміз- |
Тіршілік әрекеттеріне: көбеюге, ортаның абиотикалық факторларына бейімделушілік және түр аралық қатынаста ұтуға қолайлы жағдайлар |
Адамның әртүрлі дәрежеде жасаған территориясы мен қолайлы экологиялық компоненттердің үйлесімі көмегімен тиімді экологиялық тепе- теңдікке жету |
Табиғатты пайдалануда және адам тіршілігінде экологиялық факторлардың шектеуші әсерін көрмеу |
Биотикалық алуантүрлілікті сақтайтын, экологиялық тепе теңдіктің фазасына жету |
Адамды қоршаған ортаны тиісті шаруашылық қажеттіліктеріне келтіру бойынша шаралар |
1 |
1 |
|
160 |
Либих заңының мәні- |
Организмдердің төзімділігі тізбектегі әлсіз звеноның экологиялық қажеттілігімен анықталады |
Жерде қоныстанаған тірі организмдер денелерінің жиынтығы |
Организмдердің төзімділігі тізбектегі әлсіз звеноның бейімделгіштігімен анықталады |
Шектеуші факторлардың жалпы әсері басқа факторлардың қосымша әсерін көтеруі мүмкін |
Организмдегі үлкен концентрациялы заттар организмге жеткіліксіз заттың орын алмастыруы мүмкін |
1 |
1 |
|
161 |
Сукцессия дегеніміз- |
Ішкі және сыртқы факторлардың әсері нәтижесінде белгілі бір территорияда ауысатын биоценоздың қайталанбас ауысымы |
Белгілі бір территориядағы түрлік алуантүрліліктің қысқару процесі |
Су қоймасындағы көк жасыл балдырлардың массалық көбеюіне әкелетін процестер жиынтығы |
Күрт физикалық ауытқуларды реттейтін экожүйе дамуының сатысы |
Белгілі бір территориядағы түрлі алуантүрліліктің көбею процесі |
1 |
3 |
|
162 |
Жаккар индексінің қолданылуы: |
Биоценоздағы түрлерді сипаттау үшін |
Қышқылды жауын-шашынның қарқындылығын сипаттау үшін |
Түрдің таралуын сипаттау үшін |
Биоценоздағы түрлердің тұрақтылығын сипаттау үшін |
Сілтілі қалдықтың қарқындылығын сипаттау үшін |
1 |
3 |
|
163 |
Судың эвтрофикациялануы дегеніміз- |
Судағы биогенді элементтер, басты орында азот пен фосфор жинақталуы нәтижесінде су обьектілерінің биологиялық өнімділігі деңгейінің көтерілуі |
Судың бояуын өзгеруін туғызатын, фитопланктонның массалық дамуы |
Су қоймасындағы қышқылдық көрсеткіштің төмендеуі |
Суды алу, су беру үшін гидротехникалық құралдар кешені |
Суды тазартқаннан кейінгі технологиялық циклде пайдаланылған судың қайтадан келуі, түсуі |
1 |
5 |
|
164 |
Табиғатты қорғау мақсатындағы белсенді лайдың ролін көрсетіңіз? |
Белсенді лай су қоймасының органикалық заттармен ластануының сезімтал индикаторының бірі болып табылады |
Белсенді лай тұрып қалған ластанған суды-аэротенкпен тазалау үшін арнайы құралдарда пайдаланады |
Белсенді лай радиоактивті заттар, әртүрлі ауыр металдардың аккумуляторы болып саналады |
Табиғатты қорғауда белсенді лайдың ешқандай мәні жоқ. |
Биоценоздың фитогенді факторы ретінде функция атқарады |
1 |
5 |
|
165 |
Су қоймасының түбінде тіршілік ететін организмдерден тұратын биоценоз қалай аталады ? |
Бентос |
Нектон |
Планктон |
Батиаль |
Литораль |
1 |
1 |
|
166 |
«Су қоймасының гүлденуі» және «су қоймасының эвтрофикациясы» терминдерінің мағыналары нені білдіреді? |
Бір процестің екі сатысы |
Бірдей мағынада |
Су қоймасының гүлденуі эвтрофикация фазасын қамтиды |
Бұл әртүрлі екі процесс |
Су қоймасының эвтрофикациясы су қоймасының гүлдену фазасын қарастырады |
1 |
5 |
|
167 |
Адамзаттың өзара қарым-қатынасы мен өзара әрекеттерін зерттейтін ғылыми пән |
әлеуметтік экология |
Медицина |
Этология |
Демэкология |
Аутэкология |
1 |
1 |
|
168 |
Биосфера мен антропожүйенің өзара қарым қатынастың жалпы заңдылықтарын қалыптастыратын ғылыми пән: |
Адам экологиясы |
Даму психологиясы |
Психофизиология |
Экологиялық оқыту |
Табиғат қорғауды оқыту |
1 |
1 |
|
169 |
Адамның биосфераны бұзу механизмін зерттейтін ғылым |
Қолданбалы экология |
География |
Геоэкология |
Ген инженериясы |
Экологиялық инженерия |
1 |
1 |
|
170 |
Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсерлерінің жиынтығы: |
Антропогендік факторлар |
Орографиялық факторлар |
Абиотикалықфакторлар |
Психофизиологиялық факторлар |
Физикалық факторлар |
1 |
1 |
|
171 |
Өздігінен тазарту қабілеті дегеніміз- |
Заттардың биотикалық айналымына және тірі организмдердің қорыта алатын деңгейіне дейінгі ластағыштарды ыдырата алу қасиеті |
Қатты, сұйық және газ тәрізді денелердің ортадан газдарды, буларды және еріген заттарды ұстау қасиеті |
Қоршаған ортадан қатты денемен немесе сұйықтық пен заттарды сіңіру |
Антропогенді әсерлерді қоса абиотикалық және биотикалық факторларға экожүйелердің қарсы тұру қабілеті |
Адамның немесе табиғи факторлардың әсерінің нәтижесінде территорияларда пайда болатын биоценоздардың аусуы |
1 |
3 |
|
172 |
Мониторинг ұғымы дегеніміз- |
Қоршаған ортаның жағдайын бақылау, байқау, бағалау мен болжаудың кешенді жүйесі |
Белгілі бір уақыт аралығында бір нақтылы көзден қоршаған ортаға берілетін энергия немесе зат санының сәйкестігі |
Тұқым қуалаушылық арқылы берілетін морфологиялық, физиологиялық және басқа да белгілерінен байқалатын организмнің генетикалық материалындағы өзгеріс |
Табиғатқа немесе оның бөлек жеке экологиялық компоненттеріне адамдардың тікелей немесе жанама әсерінің немесе шаруашылық іс-әрекетінің дәрежесі |
Табиғи жүйелердің қызметі мен құрылымының өзгеріссіз шексіз қызмет ету қабілеті |
1 |
5 |
|
173 |
Жүйенің тұрақтылығы дегеніміз- |
Белгілі бір уақыт аралығында ішкі және сыртқы әсерлерге қарамай, жүйенің салыстырмалы түрде өзгермей қалу қабілеті |
Белгілі бір уақыт кезеңінде және түрдің ролінің өзгеруіне әкелмейтін түр особьтарының санының өзгергіштігі |
Адамның табиғи байлықтарды сақтауға дайындығы |
Космостық әсерлердің әлем кеңістігіне, Күн жүйесіне, қоршаған ортаға бірлестікке, популяцияға факторлар жиынтығы |
Экожүйенің салыстырмалы әлсіз әсерлерге сай емес кең көлемде жауап беруі |
1 |
3 |
|
174 |
Техногенді әсер дегеніміз- |
Техникалық құрал-жабдықтармен байланысты пайда болатын кез келген экологиялық әсер |
Кейбір бірлестіктердің жүйеге бірігуінің кез келген құбылысы немесе құрылымы |
Орталық және бақылау бірлестігін қандай да бір субъект, объект немесе құбылыс тұрғысынан қарастыратын кез келген фактор |
Ортаның химиялық құрамынан оның ішінде химиялық ластануыныан болатын факторлар |
Тірі организмдер бейімделушілік реакциясымен жауап беретін ортаның кез келген жағдайы |
1 |
5 |
|
175 |
Демографиялық жарылыс дегеніміз- |
Тіршілік жағдайларының әлеуметтік-экономикалық және жалпы экологиялық өзгерістеріне байланысты Жер тұрғындарының санының күрт көбеюі |
Қандай да бір түр особьтарының санының қарапайым реттеу механизмдеріне байланысты күрт өсуі |
Жерді мекендейтін өсімдік организмдерінің |
Табиғи жолмен табиғи ресурстардың қалпына келуі нәтижесінде организмдердің шектен тыс көбеюі |
Қазіргі кезде пайдаланылатын және келешекте пайдалану мүмкіндігі бар табиғи ресурстардың және қоғамның табиғи жағдайларының жиынтығы. |
1 |
2 |
|
176 |
Топырақтың гүлдеуі дегеніміз- |
Топырақтың табиғи түсін өзгертетін балдырлардың және басқа да микроорганизмдердің топырақтың жоғарғы қабатында жаппай көбеюі |
Топырақтағы кейбір элементтердің жетіспеушілігінен өсімдіктердің ауруға шалдығуы |
Топырақтың түсін өзгертетін ластаушы химиялық қосылыстардың әсері |
Кейбір жануарлар және өсімдіктер арқылы түзілетін улы заттар |
Биотикалық бірлестіктің антропогендік әсер етуші факторлары |
1 |
1 |
|
177 |
Топырақ қышқылдылығы дегеніміз - |
Топырақ ерітінділеріндегі және топырақтың сіңіру комплексіндегі сутегі иондарының концентрациясы |
Адам және басқа тірі организмдердің қажеттілігіне байланысты табиғи жағдайлардың сәйкестік дәрежесі |
Шаруашылықтың белгілі бір түрінің қарқындылығының бірлігіне сай келетін ластаушы заттардың түзілу мөлшері |
Атмосферада, гидросферада және литосферада жүретін процестерге заттардың бірнеше қайтара қатысуы |
Өсімдіктердің өсуіне қажетті аз мөлшердегі химиялық элементтердің сандық мөлшері |
1 |
4 |
|
178 |
Поллютант дегеніміз- |
Кез келген химиялық ластаушы зат |
Ғаламшарда немесе жұлдыздарда радиосәулеленуден болатын жоғары жиілікті электромагнитті өріс |
Адам шаруашылығында және табиғатта өсімдіктер мен жануарлардың ластаушы ролін бағалау үшін қолданылатын түсінік |
Судың биологиялық, физико-химиялық сипатының жиынтығы |
Жер асты суларының деңгейінің жоғарылауы |
1 |
5 |
|
179 |
ШРК дегеніміз- (шекті рауалы концентрация) |
Адамның денсаулығына әсер етпейтін және оның ұрпағына келеңсіз әсері болмайтын топырақтағы және ауа мен су ортасындағы ластаушы заттардың мөлшері |
Ұзақ уақыт бойы лабораториялық жануарларға күнделікті әсер ететін, бірақ жағымсыз әсер туғызбайтын ауаның химиялық құрамы |
Кез келген табиғи денедегі заттардың фондтық концентрациясы |
Популяциядағы особьтардың тығыздығының максималды мүмкіндігін көрсететін көрсеткіш |
Популяциядағы особьтардың өлім жітім көрсеткішін көрсететін көрсеткіш |
1 |
5 |
|
180 |
Техногенез дегеніміз- |
Адамның өндірістік әрекеті нәтижесіндегі табиғи комплекстердің өзгеруі |
Адамның ғылыми-техникалық қарулануының күшеюі |
Қандай да бір аймақтың транспорттық және өндірістік инфраструктураларының дамуы |
Техникалық жүйелерді құру |
Ғылыми-техникалық революция дәуіріндегі техникалық ғылымның өте жоғары дәрежедегі даму кезеңі |
1 |
5 |
|
181 |
Ауқымды аудандағы ормандардың жойылуы неге соқтырады ? |
Атмосфера құрамының бұзылуына |
Атмосфера мөлдірлігінің төмендеуіне |
Орман өнімділігінің жоғарылауына |
Табиғи радиация деңгейінің төмендеуіне |
Биік таулардағы мұздықтардың еруі |
1 |
4 |
|
182 |
Биотикалық және абиотикалық факторлардың комплексінің әсерінен топырақтағы органикалық заттардың қалдықтарының ыдырау процесі қалай аталады ? |
Гумификация |
Деструкция |
Нитритификация |
Стратификация |
Аммонификация |
1 |
5 |
|
183 |
«Миномата» ауруы ағзаның қандай затпен улануымен байланысты |
Сынап |
Қорғасын |
Кадмий |
Бензол |
Фенол |
1 |
5 |
|
184 |
Нектон дегеніміз- |
Су қоймасының түбімен байланысы жоқ, суда белсенді қозғалатын жануарлар |
Жылдам белсенді қозғалысқа қабылеті жоқ организмдер |
Су қоймасының түбінде тіршілік ететін организмдер |
Тіршілігі өте жоғары температура жағдайларына бейімделген организмдер |
Жоғары температураны көтере алмайтын және төменгі температура жағдайында тіршілік етуге бейімделген организмдер |
1 |
1 |
|
185 |
Бентос дегеніміз- |
Су қоймасының түбінде тіршілік ететін организмдер |
Су қоймасының түбімен байланысы жоқ, белсенді қозғалатын жануарлар |
Жылдам белсенді қозғалысқа қабылеті жоқ организмдер |
Тіршілігі өте жоғары температура жағдайларына бейімделген организмдер |
Жоғары температураны көтере алмайтын және төменгі температура жағдайында тіршілік етуге бейімделген организмдер |
1 |
1 |
|
186 |
Планктон дегеніміз- |
Жылдам белсенді қозғалысқа қабылеті жоқ, судың беткі қабатында тіршілік ететін организмдер |
Су қоймасының түбінде тіршілік ететін организмдер |
Су қоймасының түбімен байланысы жоқ, белсенді қозғалатын жануарлар |
Тіршілігі өте жоғары температура жағдайларына бейімделген организмдер |
Төменгі температура жағдайында тіршілік етуге бейімделген организмдер |
1 |
1 |
|
187 |
Өз денесінің заттарын бейорганикалық заттардан түзетін организмдер |
продуцент |
литогетеротроф |
редуцент |
консумент |
гетеротроф |
1 |
1 |
|
188 |
Симбиоз |
бұл кезде түрлер бөлек тіршілік ете алады, бірақ біріккен тіршілік екі түрге де пайда әкеледі |
екі түр антогонистік жағдайда тіршілік етеді |
бір түр екіншісін өзінің тіршілік әрекеттерінің өнімдерімен езіп жаншиды (басады) |
біріккен тіршіліктен бір түр пайда табады, ал келесі түр ешқандай пайда таппайды |
популяциялар бір – біріне әсер етпейді |
1 |
2 |
|
189 |
1903 ж. В. Иогансен енгізген термин |
популяция |
биоценоз |
консумент |
экожүйе |
автотроф |
1 |
2 |
|
190 |
Күшті әсерлер ықпалынан организмдерде туындайтын жағдай қалай аталады |
Стресс |
онтогенез |
сукцессия |
климакс |
акселерация |
1 |
1 |
|
191 |
Экология ғылымы нені зерттейді |
организмдер және олардың тіршілік ортасы арасындағы өзара қарым-қатынасты |
Тірі организмдер туралы ғылым |
Адамның құрылысы туралы ғылым |
Космос жайлы |
өсімдіктер және жануарлар жайлы ғылым |
1 |
1 |
|
192 |
Экологиялық факторлардың қолайлы әсер жағдайында организмдер гүлденіп дамитын зона қалай аталады: |
оптимум |
тұрақтылық |
Төзімділік |
максимум |
пессимум |
1 |
1 |
|
193 |
Ортақ генофондқа ие және белгілі бір территорияны иеленетін бір түр дарақтарының (особьтарының) жиынтығы қалай аталады |
популяция |
ценоз |
биоценоз |
ареал |
экожүйе |
1 |
2 |
|
194 |
Сыртқы ортаның әсеріне қарсы тұратын және тұрақтылығын сақтайтын биологиялық жүйелердің қабілеттілігі қалай аталады? |
Гомеостаз |
сукцессия |
адгезия |
адаптация |
анабиоз |
1 |
3 |
|
195 |
Озон қабаты: |
УК сәулелерінен қорғаныс қабаты болып табылады |
космостық шаңдардан қорғайтын қабат болып табылады |
ластағыш қалдықтардан қорғау қабаты |
өнеркәсіптік ластанулардың нәтижесі болып табылады |
жердің жылулық сәулеленуін ұстағыш қабат |
1 |
4 |
|
196 |
Белгілі бір территорияны мекендейтін және өзара қоректік байланыстармен байланысқан түрлер популяциясының тобы |
Биоценоз |
экологиялық қуыс |
Биом |
ареал |
популяция |
1 |
3 |
|
197 |
«Экология» терминін ұсынған ғалым: |
Э. Геккель |
Ч. Элтон |
В.Н. Сукачев |
В.И. Вернадский |
К. Мебиус |
1 |
1 |
|
198 |
Организмдердің экологиялық талаптарына сәйкес келетін ортаның барлық факторларының жиынтығы қалай аталады |
экологиялық қуыс |
биотоп |
Биом |
биоценоз |
экожүйе |
1 |
2 |
|
199 |
Қышқыл жаңбырлар немен байланысты |
атмосфераға шығарылатын азот тотықтары және күкірт диоксидтарымен |
тұмшалар түзілуімен |
күн радиациясының өзгерістерімен |
атмосферада озон мөлшерінің артуымен |
атмосферада көмірқышқыл газы мөлшерінің артуымен |
1 |
5 |
|
200 |
Тірі организмдер жүйесіндегі негізгі таксондық бірлік: |
Түр |
геном |
популяция |
Дарақ (особь) |
ген |
1 |
2 |
Құрастырған
Кафедра меңгерушісі Р.Р.Бейсенова
PAGE 36