Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
№ 36 билет
1.Радиорелелі байланыс және ғарышты радиобайланыс үшін жиілік диапазоны.
Шартты атау берілген жиілік жолағын жиілік диапазоны деп атайды. Радиорелелі байланыс және ғарышты радиобайланыс үшін дециметрлі (100..10 см, 300..3000 МГц- Ультражоғары жиіліктер (УВЧ)), сантиметрлі (10..1 см, 3..30 ГГц- Аса жоғары жиіліктер (СВЧ)), миллиметрлі (10..1 мм, 30..300 ГГц - Өте жоғары жиіліктер (КВЧ)) радиотолқындарды қолданады.
Радиорелелiк байланысты қамтамасыз ету үшiн техникалық құралдар және радиотолқындарды тарату ортасының жиынтығы радиорелелiк байланыс торабын құрастырады. Онда қолданылатын радиотолқындардың екі таралу механизмі болады: бірі - жер радиотолқындарының, ал екіншісі – тропосфералық радиотолқындарының арқасында.
Жерлік деп жер бедеріне жақын таралатын радиотолқынды атайды. Жерлік радиотолқындар тік көріну шегінде ғана 100 см қысқаша жақсы таралады. Сондықтан үлкен қашықтықта радиорелелік байланыс сызығын қабылдаушы-таратушы радиорелелік станцияның (РРС) цепочкасы ретінде құрады, ондағы көршілес РРС (ретрансляторлар) тік көрінетін радиобайланысты қамтамасыз ететін қашықтықта орналастырады да, тік көріністің радиорелелі сызығы деп атайды.
2. Аналогтық РРЛ-дағы цифрлық ствол
Бұл жүйеде аналогтық стволдың өткізгіштік қабілеті цифрлы сигналды тарату үшін толық көлемінде пайдаланылады. Алайда телеқызмет, аналогтық РРЛ-дің қызметтік байланыс жүйесі сақталуы тиіс.
9.3 сурет - Аналогтық РРЛ стволын ұйымдастыру
Тарату мен қабылдау кезіндегі сопряжение құрылғысының құрылымдық схемасы 9.3а мен 9.3б суреттерінде көрсетілген. Таратушы жағында цифрлы сигнал типті өзгертулерге ұшырайды. ПК2 код преобразователі ЧПИ типті үш дәрежелі цифрлы сигналды қалыптастырады. Мұндай сигналдар спектрінің ерекшелігі мынау- мұнда төменгі жиіліктегі составляющий болмайды, ал бұл аналогтық РРЛ-да қызметтік байланыс каналын сақтап отыруға пайдаланылады.Төменгі жиіліктегі фильтрдің өткізгіштік полосасы 6-дан 6,5 МГц дейін әрі үш деңгейлі сигналдың спектрін тежейді. Бұл ретте 6,5...9 МГц жиілігінің полосасы бос, еркін қалғандықтан, аналоговый РРЛ қолданыстағы аппаратурасының КУ цифрлық стволының жай-күйін анықтау үшін пайдалануға мүмкіндік туады.
Ус жинақтау қондырғысынан шыққан сигнал жиілік модуляторына түседі. Жиілік демодуляторынан шыққан сигнал УР разделение құрылғысына беріледі. Үш деңгейлі цифрлы сигнал ПКЗ-ға беріледі де осында бинарный сигналға ауысады. ДСК дескремблерінен кейін ПК4 ЛЦС сигналы қалыптасады. Төменгі жиіліктегі фильтр жылу шуылының (тепловой шум) қуатын тежейді.
Цифрлық стволды ұйымдастырудың осы қарастырылған нұсқасында әдетте 8,448 Мбит/с цифрлық сигналдарын таратады. Цифрлық стволдың өткізгіштік қабілетін ұлғайту үшін ЧМ төрт позициялы әдіспен екі ЛЦС 8,448 Мбит/с жылдамдығымен бір мезгілде жолдау әдісі қолданылады.
3. Геостационарлық орбита (ГО)
Геостационарлық орбита (ГО) дегеніміз—Н3=35786 км болатын экваторлық дөңгелек орбита. Осы орбитамен қозғалатын спутникті геостационарлық деп атайды. Ол Жердің бұрыштық жылдамдығымен бірдей жылдамдықта қозғалып отырады, сондықтан да жерден бақылағанда ол қозғалмайтын секілді болып көрінеді.
ГО кемшіліктері: жоғары ендіктегі абоненттерге қызмет көрсету мүмкін емес, трассаның тым ұзын болуы себепті антеннаның қуаты мен апертурасы өте зор болуы тиіс, радиосигналдар ұзақ жүріп жетеді, Күннің, Айдың, алып ғаламшарлардың гравитациялық әсері анық байқалады. Геостационарлық спутниктер арқылы жоғары ендіктегі ЗС жұмыс істей алмайды, өйткені олар ИСЗ –тен байқалмайды (10.1 сурет). Экваторда орналасқан ЗС үшін геостационарлық спутник зенитте тұрады. Өзгеше айтсақ, тұрақ бұрышы (горизонт бағыты мен ИСЗ арасындағы бұрыш) 90º. Бұл жағдайда сигналдың Жер атмосферасындағы жүру жолы ең қысқа. Егер ЗС- ті 81º орналастырсақ онда антеннасын горизонтқа бағыттау керек, яғни b=0. Егер (3 кемісе сигналдың атмосферадағы жолы ұзара түседі әрі бос кеңістікте таралатын сигналдың әлсіреуі күшейеді. Сондай-ақ сигналдың атмосфералық ылғалдағы әлсіреуі мен антеннаның шуылдық температурасы арта түседі. Егер b<5º болса, онда Жердің шумовой излучениесінің әсері күрт ұлғаяды. Сондықтан практикада МККР тұрақ бұрышын (угол места) 6 ГГц жиілікке дейін кемінде 3...50 , ал 10ГГц –дан жоғары жиілікте 10...15º болуын ұсынып отыр.
№ 37 билет
1. Доплер эффектісі
Қозғалыстағы ретранслятордағы тербелістің жиілігі ЗС жолдап жатқан тербеліс жиілігінен айырмашылығы бар. Міне, осыдан Доплер эффектісі анық байқалады. Мәселен, ЗС ұзақтығы то- қабылдау басталатын сәтке сәйкес келетін to моментінде импульс жолдай бастағанда ИСЗ 1 жағдайда (10.2 сурет) тұрады, ал то- уақытында ол 1 қалпынан 2 қалыпқа ауысады. Осының салдарынан сигналдың ИСЗ дейінгі жүру жолы D l=u t O, мұнда v- ИСЗ радиотолқынның таралу бағытындағы қозғалысының жылдамдық соотавляющая. Сигнал спутникті «қуып жетіп», бұл үшін уақыт жұмсайды. Сондықтан ИСЗ импульсының соңына (10.2б сурет) уақыт сәйкес келеді. Демек КС импульстың ұзақтығы . Енді tO - жиілігі болатын СВЧ тербелісі деп есептейміз. Реальный спутникте , сондықтан . Орташа жағдайда (10.1), мұнда «минус» белгісі жоғарыда қаралған жағдайға, яғни ИСЗ ЗС –тан алыстап бара жатқанда, сәйкес келеді, ал «плюс» белгісі жақындап қалған ИСЗ-ке сай келеді.
ЗС төменгі дәрежелі F жиілігінде гармоникалық тербеліспен модулированный сигналды жіберіп жатыр делік (10.3,а сурет). Онда 10.1 сәйкес КС 10.1 таблицада және 12.7,б суретте көрсетілген жиіліктегі состовляющиді қабылдайды, мұнда Ал 10.3,а мен б суреттерін салыстырсақ қабылданатын сигналдың спектрінің кеңейгені сонша, демодуляция кезінде жиілігі F(l+v/c) гармоникалық сигнал бөлінеді. Сөйтіп, Доплер эффектісі, біріншіден, барлық спектральдық составляющидің жиілігін ∆ƒд мәніне, яғни доплерлік сдвигін, екіншіден, модульденетін тербелістердің жиілігін өзгертуге алып келеді. Доплер сдвигінің орнын толтыруға болады, ол үшін қабылдағышта өткізудің жеткілікті кеңейген полосасын таңдап, АПЧ қолдану керек. Спектрдің деформациясын қабылдағышта түзету іс жүзінде мүмкін емес. ЧРК бар тарату жүйесінің бірқатарында жабдық генераторының жиілігінің тұрақсыздығын 2 Гц артық болдырмау керектігі белгілі. Бұл талап ССС-те мұндай тарату жүйесінің көмегімен каналдар санын ұлғайтуға шектеу қояды, өйткені олар үшін қалыпты қабылдау талабы . Геостационарлық ИСЗ тәуліктік қозғалысына байланысты Доплер эффектісінің салдары тым аз. Іс жүзінде оларды есепке алмаса да болады.
2. Радиорелелiк аралық және радиорелелiк учаске
Радиосигналды тарату ортасын және аппаратураны іске қосатын, көршілес РРС арасындағы радиорелелі сызықты байланыстың бөлігі радиорелелі аралық деп аталады. Жақын жатқан екі радиорелелі станциялармен шектелетін, соңғы және түйінді болатын, радиорелелі байланыс сызығының бөлігін радиорелелі учаске деп атайды.
Ericsson, Siemens, Nokia, Nera, Harris, MRC, Alcatel және т.б. фирмалар құрылғының жүздеген нұсқаларын шығарады. РФ сондай-ақ аз және орташа көлемді сандық РРС байланыс жүйелері өндіріледі: Радан, Радиан, Радиус, Эриком, «Бист», Sandra, Просвет, Перевал.
3. Көпстансалы доступ
Көпстансалы доступ (МД) спутниктік байланыстың негізгі ерекшеліктерінің бірін іске асыруға мүмкіндік береді, яғни қызмет көрсету аймағында орналасқан барлық ЗС-тің бір ИСЗ арқылы жұмыс істеуіне мүмкіндік бар. Әдебиетте мұндай ССС –тің ерекшелігін өте ерекше, уникальный деп атайды. Бір КС – тің барлық ЗС-пен жұмыс істей алатын бір ғана тарату-қабылдау антеннасы болады. Көпстансалы доступтың жиілігі (МДЧР) және уақытша (МДВР) бөлінетін екі жүйесі бар.
12.1 сурет- көпстансалы доступтың жүйесі
МДЧР кезінде П ретранслятордың жиілік полосасын барлық ЗС бөліп береді (12.1 суретті қараңыз). Әр ЗС сәйкес бөлін ген 1-6 полосалар қорғаныш жиілік интервалымен бір бірінен бөлінген. Бұл әдіс іргелес ЗС-тарда сигналдардың нелинейный құрылғылар арқылы бір мезгілде өткен кезінде пайда болатын өтпелі кедергілерін кеміту үшін қолданылады. Сондықтан ретранслятордың барлық жиілік полосалары сигналдарға тола емес. ЗЧИ –ді енгізу ретранслятордың өткізгіштік қабілетін кемітеді, яғни оның полосаларын пайдалану тиімділігін төмендетеді.
МДВР жүйесінде модуляцияның цифрлық әдісін қолданады. МДВР –да ТЦ таратудың бір циклының периоды барлық ЗС (10.4,б суретте) арасында бөлінеді.
Егер КС-та алты лучтық екі антенна – таратқыш және қабылдағыш-орнатылған, сондай-ақ антеннаның жұмыс лучын берілген программаға сәйкес автоматты түрде таңдауға мүмкіндік беретін жоғары жылдамдықтағы бортовой коммутатор орнатылған десек, коммутатор таратқыш пен қабылдағыш антенналардың лучтарын өзара біріктіретінін байқауға болады. Қарапайым түрде алсақ, сигналдарды барлық қажетті өңдеу- күшейту, жиілігіне сәйкес сдвиг жасау т.б. - осы құрылғыда жүзеге асады. Әрбір ЗС КС-тің антеннасымен жеке-дара лучь арқылы байланысқан. Мәселен, МЛА лучының нөмірі ЗС нөмірімен сәйкес келеді. ЗС1-ден информациялық пакетті тарату кезінде бортовой коммутатор қабылдағыш антеннаның 1 лучын таратқыш антеннаның 2―6 лучтарымен ЗС1-дің информациялық пакетінің құрылымына сйкес кезекпен жалғастырып отырады. Әрбір ЗС-ке тек оған бағытталған информациялық сигналдар түседі. Сосын коммутатор ЗС2-нің сигналдарын қабылдауға көшеді әрі осылайша жалғаса береді. МДВР-КБ жүйесі МДВР мен МЛА жүйелерінің артықшылықтарын біріктірген.
№ 38 билет
1. ЦРРС демодуляция әдістері
Қабылдау әдісі деп, ақпарат көзінен таралған сигналды анықтау мақсатында сигналды өңдеудің математикалық алгоритмдерді түсінеді. Қабылдағыш деп, қабылдаудың кейбір әдісін (алгоритм) жүзеге асыратын құрылғыны айтады. Демодулятор – қабылдағыштың негізі – тарату жүйесінің сапа көрсеткішін едәуір дәрежеде анықтайтын, ЦРСП күрделірек түйіндерінің бірі болып табылады.
ЦСП қабылдауындағы сигналдың әрбір таралуының басы мен соңы белгілі байланыстың синхронды жүйелері болып табылады. Бұл ақпарат модуляцияның барлық түрлеріндегі қабылдаудың бөгеуілдерге шыдамдылығын жоғарылату үшін пайдаланылады, өйткені қабылдағыш пен таратқыштың синхрондығы қабылдаудың тиімді әдістерін қолдануға мүмкіндік береді. Қабылдағыш жұмысының синхрондылығы арнайы синхрондаушы тербеліс сигналдарымен бірге таратуда немесе әрқашан таратудың басы мен соңы туралы ақпарат сақтайтын сигналдың өзін сәйкес өңдеумен жүзеге асады.
Синхронды РУ сипаттамалық белгісі, қабылдайтын сигналдың тактілі моменттерін қалпына келтіруді жүзеге асыратын, олардың құрамындағы тактілі синхронизация жүйесі (СТС) болып табылады. Әдеттегідей, мұндай қалпына келтіру сигнал майданының уақыттық жағдайын орташалау жолымен орындалады. Синхронды РУ шешім қабылдау алгоритмінің ең көп таралғаны интегралды қабылдау және стробтаумен қабылдау (қысқартылған контакт әдісі) болып табылады.
Стробтау әдісі бойынша қабылдауда кедергілер көзқарасынан көбірек тұрақты және азырақ осалдау қабылданған посылканың орталық бөлігі болып табылатын факт пайдаланылады.
Ескертілген тұрақты кедергілердің сараптама әдісі 2-АМ дабыл қабылдауды көрсетеді, РУ интегралдық қабылдауы мен стробтау қабылдауы нәтиже бойынша тәжірибиелік кездеседі.
ОФМ сигналдарын қабылдаудың белгілі үш әдісі қолданылады: когерентті, корреляциялы және автокорреляциялы, флуктуациялық кедергіге байланысты кедергілерге тұрақтылығы азаюы бойынша берілген.
2. Кодтау әдістері
Кез-келген сызықты сандық сигнал (ЛЦС) – импульстердің кездейсоқ тізбегі. Оның спектрін кодалы топтағы 1 және 0 символдарының пайда болу ықтималдығына тең жағдай үшін анықтайды. ЛЦС спектрі таңдалған кодтан және тарату жылдамдығынан тәуелді. ЛЦС құруда бинарлы және квазиүштік кодтарды (4.1 сурет, мұнда U – импульс амплитудасы) қолданады. Әр тактілі интервалда бинарлы ЛЦС екі мүмкін мәндердің біреуін қабылдай алады: +1; 0 – сурет 4.1, б, в және +1 нұсқалар үшін; -1 – екіполярлы ЛЦС үшін. Квазиүштік алмасушы полярлы код үшін “О” символдары импульстердің жоқтығымен, ал 1 символдары кезекпен оң және теріс импульстерінің полярлығымен кодталады (4.1, д, е сурет). Бірінші импульстің полярлығы өзінше орнатылады. Басқа нұсқада квазиүштік кодтауда (4.1 ж сурет) әрбір 1 биимпульс түрінде таратылады. Квазиүштік кодтың кез келген нұсқасында ЛЦС үш символды импульсті тізбекті -1; 0; +1 құрайтынын байқаймыз. Сонымен қатар, ГЦС үшін кодтау екілік болып қалады. Қатысты бинарлы кодтаудың алгоритмі (4.1 з, и сурет) келесіден тұрады. ЛЦС бірінші символын тарату кезіндегі өзгермелі параметрі (бір полярлы импульс кезіндегі амплитуда немесе екі полярлыдағы полярлық) өздігінен орнатылады.
ИКМ-30 және ИКМ-120 ЛЦС ретінде импульстердің квазиүштік тізбегі қолданылады. ЦРРС салыстырмалы бинарлы кодтау кеңінен қолданылады.
4.1 сурет – Кодты топ (а) және ЛЦС әр түрлі кодтағы түрі: бинарлыда - бірполярлы ЛЦС (б), бірполярлы қысқартылған (в), биполярлы (г); квазиүштікте - биполярлы (д), биполярлы қысқартылған (е), биполярлы пассивті үзіліспен (ж); салыстырмалы бинарлыда - бірполярлы (з), биполярлы (и).
3. Супергетеродиндік радиоқабылдағыштың схемасы
РРЛ, ТРЛ және ССС желілерінде супергетеродиндік радиоқабылдағыштарды қолданады.
Супергетеродиндік қабылдағышқа түскен сигналдың жиілігін СМ смесителінде аралық жиілікке айналдырады. Сигналдың негізгі күшейтуі УПЧ-1 және УПЧ-2 болады, ал радиожиілікте (смемительге дейін) күшейту жүзеге аспайды. Мәселен, қабылдағышқа кіргенде сигналдың әлсіз болуынан смесительдің ғана емес УПЧ-ның бірінші каскадындағы өз дыбыстарын азайту керек. Сондықтан схемада алдын-ала шуылды бәсеңдеткіш УПЧ2 және АРУ орнатылған негізгі УПЧ3 көзделген. Қабылдағыштың ПЧ шығарында АО амплитудалық тежегіштен, ЧД жиілік детектордан және ВУ шығысы күшейткіштен тұратын жиілік демодуляторы қойылған. Қабылдағыштан шығарда ТФ тірегін МТС алады. ТРЛ қабылдағышы мен спутниктік байланыс жүйесінде, мұнда кіріс сигналының деңгейі РРЛ қабылдағышына қарағанда едәуір кем болғандықтан, смесительден бұрын, алдына МШУ қойылады. ПФ қабылдағышының кіріс желісі пайдалы СВЧ сигналды АФТ-дан МШУ-ға немесе смесительге жеткізуге және кедергі болатын сигналдарды өшіруге арналған. Қабылдағыштың гетеродиндік тетігін гетеродин деп те атайды. АФТ шығар тұсы мен демодулятордың кіре берісі аралығына қойылған қондырғылар радиоқабылдағыштың желілік бөлігін құрайды.
№ 39 билет
1. Ғарыштық байланыс жүйелерiнiң классификациясы
Ғарыштық радиобайланыстың ерекшелігі – көптеген ЖС-ның ортақҒС арқылы жұмыс істеу мүмкіндігі. Мұндай жұмыс адресті режимде ұйымдастырылады. Мысалы, «әрбір ЖС әрқайсысымен», принципі бойынша, сондай-ақ циркулярлы режимде. Бұл режимде ЖЖС арқылы, мысалға бір-екі ортақ тарату ЖС, ортақ ҒС және көптеген бір типті аппаратурасы бар қабылдаушы ЖС бар көптеген СЛС ұйымдастырылады. Бұл барлық ғарыштық байланыс сызықтары әдетте ғарыштық байланыс жүйесіне (ССС) кіреді.
Қамтитын аумақтарына, орналасуына және тиістілігіне байланысты ЖС халықаралық, ұлттық және мекемелік ССС болып бөлінеді. Халықаралыққа глобалды жүйе "Интерспутник" және "Интелсат", регионалды "Евтелсат", "Арабсат" және т.б. кіреді. Ұлттық ССС бір мемлекет ішінде орналасқан барлық ЖС кіреді. Мекемелік ССС бір мекемеге жататын ЖС арасында құралады. Сондай-ақ ССС алғашқы электрлі сигналдарды тарату түрлеріне байланысты классификацияланады. Көпфункционалды әмбебап ССС, әр түрлі сигнал түрлерімен алмасатын ЖС, белгілі бір алғашқы электрлі сигналдарды тарату үшін арнайы ССС. Арнайы ССС-ке мысалы, ғарыштық таратудың бөлетін жүйелері жатады, олар хабар тарату теледидарда сигналдарды үзбей таратуға арналған.
ССС-те аналогты ЖМ тәсілі, сонымен қатар алғашқы ИКМ (сандық модуляция) сигналдарын модуляциялау тәсілдері кеңінен қолданылады.
1.3 сурет – Радиобайланыс жүйелерiнiң классификациясы
2. Фазалы модуляция
Фазалы модуляцияның барлық нұсқаларында сандық сигналдың (ЦС) салыстырмалы кодасы пайдаланылады, оны берудің алдында демодуляциядан кейін модуляторға және салыстырмалы декодалау. Бұл «кері жұмыс» құбылысы – тірек тербелісі фазасының 180º кездейсоқ өзгергендегі демодулятордың шығысындағы сигналдың полярлығының өзгеруін шеттетуге қажетті.
Қарапайым жағдайда бастапқы фаза - 0º и 180º мүмкін мәндеріне ие болатын екі позиционды ОФМ, модулятордың құрылымдық сұлбасы 4.2 а суретте көрсетілгендей түрге ие болады.
4.2 сурет – ОФМ сигналының құрылуы
ЦС кезекті “1” символының, санақ режімінде жұмыс істейтін Т триггерінің кірісіне түскенде триггер өз жағдайын қарама-қарсыға өзгертеді, бұл тасушы тербеліс таңбасының (ОФМ процессін) көбейткеннен кейін өзгеруін тудырады.
Абсалютті кодтан салыстырмалы кодқа математическалық өтуі түрінде жазылады:
мұнда және - салыстырмалы кодтағы сандық сигналдың жапсарлас екілік символдары;
- абсалютті (бастапқы) кодтағы кезектес екілік символ.
ОФМ сигналының құрылу процессі 4.2 б суретте көрсетілген, мұнда бір тактілі интервалындағы оңайлық үшін тасушы (тіреуші) жиіліктің бір периоды көрсетілген.
3. Цифрлық стволдың құрылымдық схемасы
РРЛ кең жолақты стволы сигналды цифрлық формада таратуға арналған және оны цифрлы ствол деп атайды.
Тұйық стансада желілік цифрлы сигнал ЛЦС түйісу кодында (мысалы НДВ-3) УС сопряжение құрылғысының кіре берісіне түседі, ал бұл құрылғы ЛЦС сигналын РРЛ арқылы таратуға ыңғайлы өзге түрге ауыстыруға арналған. Мд модуляторында аралық жиіліктегі сигналды нақты бір параметр бойынша (жиілік, фаза, амплитуда мен фаза)модуляция жасалады.
Модуляцияланған ПЧ сигналы ПД передатчигінде жиіліктің жұмысшы бөлігіне көшіріліп, күшейтіледі, сосын антенна арқылы шашыратылады. Таратқыштар мен қабылдағыштар да РРЛ аналогтық жүйеге ұқсас схема бойынша жасақталады. Антенна қабылдаған сигнал кері бағытында күшейтіліп, ПР қабылдағышының ПЧ нүктесіне ауысады. Сосын цифровой сигнал ДМ модуляторының шығысынан сопряжение құрылғысына беріледі және осында линиялық цифрлы сигнал қалыптасады.
Аралық стансаның құрамына Р регенераторы кіреді, оның міндеті- цифрлы сигналдағы уақытша және амплитудалық арақатынасты қалпына келтіру. Осының арқасынада радиолиниялық желінің өн бойында шуыл жинақталып қалмайды. Аралық станса сигналды регенерация жасамай-ақ ретрансляция режимінде жұмыс істей береді. Осы кезде түрлі шуылдардың жинақталып қалуы мүмкін.
№ 40 билет
1. Орбита классификациясы
Байланыс спутнигі шеңбер орбитада немесе эллипстік орбитада орналасуы мүмкін. Осыған сәйкес Жердің орталығы шеңбер орбитаның орталығымен немесе эллипс орбитаның фокустарының бірімен беттеседі. Орбита жазықтығы мен экватор жазықтығының арасындағы і бұрышын көлбеу (наклонение) деп атайды. Егер і = 0 болса, онда экваторлық орбита, ал і = 90º болса – полярлық, ал өзгелерін көлбеу (наклонная) орбита деп атайды. Дөңгелек орбиталар көлбеулігіне және Жер бетінен биіктігіне қарай жіктеледі. Эллипс орбиталар көлбеулігімен және А апогеий мен П перигей Жер бетінен биіктігіне қарай түрге бөлінеді. Апогей мен перигейді қосатын сызықты апсид сызығы деп атайды. Айдың, Күннің, ғаламшарлардың тартылыс күші, Жердің магниттік полясы, Жердің сфера тәрізді болмауы және басқа да факторлар орбитаның уақыт кеңістігіндегі параметрлерінің өзгеруіне себепші болады. Көлбеу орналасқан эллипс орбитада бұл өзгеріс өте аз, небәрі і = 63,4º.
Спутниктік байланыс жүйесінде (ССС) екі типті орбиталарды қолдану кеңінен етек алды, бірі- «Молния» типті жоғарғы эллипс орбита және геостационарлық орбита. Алғашқы тип Кеңестік кезеңдегі «Молния» байланыс спутигінің атымен аталды. Оның параметрлері: апогей биіктігі 40 мың км., перигей биіктігі 500 км, і ≈ 63,4º. Орбитаның апогейі солтүстік жартышарда орналасқан. ИСЗ айналу периоды − 12 сағат. Бір тәулікте ИСЗ екі айналым жасайды. Сондықтан ИСЗ тәулік сайын Жердің белгілі бір аудынында бір мезгілде көрінеді. ИСЗ айналым периоды жердегі тәулікпен саналатын орбита субсинхронды деп аталады. Кеплердің екінші заңына сәйкес, жоғары эллипс орбитаның апогей нүктесінде ИСЗ перигейге қарағанда тым баяу қозғалады. Байланыс сеансына ИСЗ орбитаның апогей бөлігінде жылжып бара жатқанда шығады. Байланыс 8 сағатқа созылуы мүмкін. Орбитаға үш ИСЗ оналастырып байланысты тәулік бойы орнатуға болады. Бұл спутниктер ЗС қатысты (относительно) қозғалып отырады, сондықтан спутниктерге ИСЗ қадағалап отыратын жылжымалы антенналар орнатады.
Геостационарлық орбита (ГО) дегеніміз—Н3=35786 км болатын экваторлық дөңгелек орбита. Осы орбитамен қозғалатын спутникті геостационарлық деп атайды. Ол Жердің бұрыштық жылдамдығымен бірдей жылдамдықта қозғалып отырады, сондықтан да жерден бақылағанда ол қозғалмайтын секілді болып көрінеді.
2.Станция түрлері
РРС негізгі типтері: соңғы (ОРС), түйінді (УРС) және аралық (ПРС). ОРС және УРС радиотаратқыш пен радиоқабылдағыштар орнатады (1.1 сурет). Радиотаратқыштың құрамында - Мд модуляторы және П сигналының СВЧ таратқышы, радиоқабылдағыштың құрамында – Пр сигналының СВЧ қабылдағышы және Дм демодуляторы орналасқан. СВЧ таратқышында (ПЧ) аралық жиіліктің модуляцияланған сигналы СВЧ немесе УВЧ диапазондарының сигналына түрленеді, СВЧ қабылдағышында қабылданған СВЧ сигналдың ПЧ сигналына қайта түрленеді. СВЧ қабылдағышы мен таратқышы бірге ПРС орнатылатын СВЧ қабылдап-таратқышын құрайды.
РРЛ соңында орналасқан ОРС таралған сигналдардың енгізілуі мен бөлінуі жүреді, мысалы МТС.
ПРС радиосигналдың ретрансляциясы жүреді: қабылдау, күшейту, жиілік бойынша жылжу және келесі ПРС бағытында тарату. Әр РРС РРЛ бойынша тарату теледидарының радиосигналдарын тарату кезінде телевизиялық бағдарламаларды бөлу мүмкіндігі алдын алынған. Мұндай мүмкіндік іске асырылған станция (ПРСВ) теледидарды бөлумен ПРС деп аталады.
3. Көпстансалы доступтың жиілігі (МДЧР) бөлінетін жүйесі
Көпстансалы доступ (МД) спутниктік байланыстың негізгі ерекшеліктерінің бірін іске асыруға мүмкіндік береді, яғни қызмет көрсету аймағында орналасқан барлық ЗС-тің бір ИСЗ арқылы жұмыс істеуіне мүмкіндік бар. Әдебиетте мұндай ССС –тің ерекшелігін өте ерекше, уникальный деп атайды. Бір КС – тің барлық ЗС-пен жұмыс істей алатын бір ғана тарату-қабылдау антеннасы болады. Көпстансалы доступтың жиілігі (МДЧР) және уақытша (МДВР) бөлінетін екі жүйесі бар.
МДЧР кезінде П ретранслятордың жиілік полосасын барлық ЗС бөліп береді (12.1 суретті қараңыз). Әр ЗС сәйкес бөлін ген 1-6 полосалар қорғаныш жиілік интервалымен бір бірінен бөлінген. Бұл әдіс іргелес ЗС-тарда сигналдардың нелинейный құрылғылар арқылы бір мезгілде өткен кезінде пайда болатын өтпелі кедергілерін кеміту үшін қолданылады. Сондықтан ретранслятордың барлық жиілік полосалары сигналдарға тола емес. ЗЧИ –ді енгізу ретранслятордың өткізгіштік қабілетін кемітеді, яғни оның полосаларын пайдалану тиімділігін төмендетеді.
Ретрансляторға біріктірілген көптеген модуляцияланған сигналдар, жекелеген ТФ сигналдардың МТС құрғаны секілді, кездейсоқ сигналдардың жиынтығын құрайды. Бұл жиынтық сигнал үшін, МТС секілді, пик-факторын және пик қуатын анықтауға болады. КС-та УМ режимін МДЧР-дағы кіріс сигналының пик қуатына сәйкес келетін нүкте АХ-ның линиялық учаскесінде жататындай етіп таңдау қажет.
Жиілік полосасы мен КС ретрансляторын пайдалану тиімділігінің төмендегені – МДЧР жүйесінің елеулі кемшілігі. Бұл жүйенің тағы бір кемшілігі - КС қабылданатын сигналдардың барлығының қуатын кемінде 0,5 дБ дәлдікпен біркелкі деңгейде сақтап отыру қажет, себебі әр түрлі деңгейдегі сингалдар ретранслятордың нелинейный құрылғылары арқылы бір мезгілде өткен кезде әлсіз сигналдарды күшті сигналдар өшіріп тастайды.