Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
8 лекция. Ғимараттар мен құрылыстарды қайта салу
Ғимараттар мен құрылыстарды қайта салу
– бұл олардың қызметтік міндетін жекелей немесе толықтай өзгерту мақсатында қайта салу, тиімді жұмыс жасайтын құрылғылар орнату, құрылыс аймағын заманауи нормалық талаптарға сәйкес жақсатрту.
Ол өндірістік мекемелер немесе қалаа аудандары, тұрғын үй массивтері, тұрмыстық-әлеуметтік кешендер мен мәдени мекемелер жалпы реконструкциясының бір бөлігі болып табылады.
Ғимараттар мен құрылстарды реконструкциялау өндірісті техникалық қайта жабдықтау кезінде де орын алады, бірақ бұл кезде құрылыс-дәнекерлеу жұмыстарына кететін шығын жалпы қаржы салымының 10 пайызынан аспау керек.
Қайта салуға ғимараттарды қайта жобалау, биіктігін көтеру, бекіту, кей жерін бұзу және ауыстыру, үстіне қосып салу, жанынан қосу және ғимарат фасадын жақсарту жұмыстары кіреді.
Реконструкцияның қалалардың сәулеттік сипатын жақсартуда, оларға жеке сымбат беруінде ролі аз емес.
Реконструкция кешенді сипатта болу керек, қаланың, ауданның, кәсіпшіліктің даму болашағының ұзақтығын есепке алуы қажет. Келешегі ойластырылған жоспарсыз, көзқарастың дұрыс болмауы, тек қана осы күнгі қажеттілікті қанағаттандыру азғана уақыт өтісімен тағы реконструкцияны талап етіп, бұрынғы реконструкция нәтижелерін сүріп тастауға әкелуі мүмкін.
Әдетте азаматтық, тұрмыс және өндіріс ғимараттарында реконструкция жасау жоғары тарлық жағдайында жүргізіледі, бұл тиімді машиналар мен механизмдерді қолдану мүмкіншілігін төмендетеді, материалдар мен өнімдерді сақтау орындарын ұйымдастыруды қиындатады. Ірі габаритті конструкцияны жеткізудің өзі жол тарлығы әсерінен қиындайды.
Күрделі қиындықтар жүккөтергіш механизмдерді тиімді орналастыру орнын анықтау кезінде пайда болады, кей жағдайда крандарды қолдану қажет болады.. Аталған жағдайлар үшін әртүрлі ұсыныстар ойластырылып, байырғы құрылыс материалдарымен бірге жаңа жеңіл, мықтылығы жоғары материалдарды табысты қолданылу ұсынылуда.
Реконструкция ғимараттар мен құрылыстардың көтеруші элементтерін күшейту мен эксплуатациялық көрсеткіштерін қалпына келтірумен байланысты. Бұл жұмыстар жаңа құрылысқа қарастырылған конструктивті шешімнен бөлек жеке көзқарасты талап етеді.
Салмақты қиындықтар өндірістік ғимараттарды кәсіпшіліктің жұмыс жағдайы минимумын жасауға байланысты реконструкциялау процессі кезінде шығады. Өнімнің азаюынан келген болатын шығын мен реконструкцияға кететін шығын тең болады, бірақ кейде құрылыс монтаждау жұмыстарына кететін капиталдық салымдар кәсіпшіліктің қайта техникалық жабдықталуына кететін шығыннан асып түседі.
Сондықтан шығынды минимумге жеткізетін күшейту, бұзу, құрылғы дәнекерлеудің арнайы әдістерін қолдану қажет.
Ғылыми-зерттеу институттары мен ЖОО, құрылыс-монтаждау жобалау ұйымдары ғимараттар мен құрылыстарды реконструкциялауда көп тәжірибе жинақтады. Соңғы жылдары осы мәселеге байланысты нұсқаулар мен ұсыныстар, момнографиялар жарыққа шықты.
1. Күшейтілген металл конструкциялары әдісітері
Жеке элементтердің көтеріп тұру қабілеті жеткіліксіз болған жағдайда конструкциялар мен ғиматарттарды күшейту жұмыстары жүргізіледі, бұл кезде де басқа материалдардан жасалған конструкцияларда да технологиялық циклдің тоқтауынан болған шығындардың мейлінше аз болуын алдын-ала қарастыру керек.
Созылу, сығылу, майысуда болатын қорытылған конструкциялар элементері қосымша детальдардың қоса қорытылу әсеріне көлденең қимасы үлкеюі есебінен күшейтілсе болады. Элементтің көтеру қабылеті көлденең қиманың немесе қаттылығының жоғарылауынан күшейтіледі. Бірақ элементтің қорытылып дәнекерлену кезінде қызуы оның көтеру қабілетін төмендету мүмкін. Ол қорыту режимңне, элементтің ені мен қалыңдығына, қорыту бағытына байланысты. Қорытудың қума тігістерінде мықтылықтың төмендеуі 15%, ал көлденеңдерінде 40 % жетеді. Сондықтан элементтке күшейту кезінде көлденең тігіс түсіруге үзілді-кесілді тиым салынады. Қорыту кезінде қандай да бір мықтылығын жоғалтуға байланысты, сонымен қатар кернеуді элемент бойында және элемент араларында да таратып түсіру 0,8 R аспайтын кернеуде болу қажет , мұндағы Rу — элемент дайындалған болаттаттың есептік кедергісі.
Сығылған болат стерженьдерді күшейтудің тиімді құралы алдын-ала кернеуленген телескопиялық құбырлар мен басқа қатты профильдердерден жасалған элементтерді қолдану болып табылады.
Әдістің мәні мынада (сур. 1) , алдынала кернеуленген жеңілдетуші баған қажет етілетін диамерлі екі құбырдан тұрады, бұл кезде ішкі құбыр сығылған да, сыртқы құбыр созылған. Бұл келесідей жолмен іске асырылады: сыртқы құбырды көлденең орнатады да, оның бір шетіне орталық тесігі 30-40 мм болатын фланей қорытылады, екінші шетіне 2-3м қашықтықта сыртқы құбыр осі бойымен диаметрі аздап төмен ішкі құбырды орналастырады. Содан соң газ жанғыштарымен сыртқа құбырды есептік узару көрсеткішіне дейін ысытады, оған ішкі құбырды енгізеді де бос шеттері периметрін айналдыра қорытады. Суыған кезде сыртқы құбыр қысқарып ішкі құбырға жақындай түседі. Осы күйінде алдын-ала кернеуленген элементті күшейтілетін баған қасына орнатып, жеңілдетілетін конструкция астына тығыз жақындатылады. Сосын екі газ жанғыштармен төменгі жағында сыртқы құбырды шеңбер бойымен кесіп ішкі құбырдағы кернеуді босатады. Ұзара түскен құбыр қатар тұрған бағанды жеңілдетеді. Бұдан кейін сыртқы құбыр кесілген жерлерінде қорытылып бағанға түсетін қосымша күштің бір бөлігін мойнына алатындай жағдайда болады. Бұл тәсіл оралықтанбай сығылған элементтерді күшейтуде де қолданылады.
Өндірістік ғимараттар каркастарының қаттылығын аттырудың тиімді тәсілі болып табылатын алдын-ала кернеуленген тяжь бен тартқыштарды пайдалану. Бірақ тартқыштар үлкен анкер құрылғыларын талап етеді және құрылыс алаңы үлкен болуы шарт, сонымен қатар олар тізбектердегі сығылу күштерін арттырады. Көршілес ғимараттарға жегілетін тартқыштарды пайдалану тиімді. Осындай тартқыштарды жегу механикалық, электрожылулық және аралас тәсілдермен жасалады, ал күшейтілу тиімділігін бақылау каркастың жоғары түйіндерінің көлденең күш түскенде ығысуының азаюына қарай бақыланады.
Көлбеу және көлденең рамалар қаттылығын арттыруға кресті диагоналдық қатты түйіндер орнатумен жетуге болады, ол мүмкін болмаған жағдайда қатты ригелдер дигоналды шаңбақтармен бірге қолданылады.
Металл ригеолдердің мықтылығы мен қаттылығын арттырудың тиімді жолы олардың астына қортылған балкаларды қыздырған күйде күшпен қорытып жақындату.
Егер ғимарат көлемі шектеулі болса күшейтетін балканы жоғарыдан бекітеді, еденді ашып жоғары сөреге алдын ала кернеуленген күшейткіш ригелді жапсыра қорытады. Күшейткіш балкаларды бірінші және екінші жағдайда да рама түйіндеріне енгізіп, бекітеді.
Темір-бетонды настилаждың жоғарғы балканың белбеуіне катаң тоқылып, ригелді ажырабының және стропилдік балканың тасымалдау қабілетін артыру мүмкін.Бұл жағдайда ригелдің катаңдығы е дауір өседі және оны қатаң арматурасы бар железо-бетонды тавролы балка ретінде қарастыруға болады.
Болатты элементі қысыммен күшейту жие талап етеді. Қиманың іргелерін, бұрыш және тағы басқа элементердің алдын ала кернеусіз дәнекерлеу олардың дәстүрлі түрде күшейту болып табылады.Алайда, мынадай күшейту тәсілінің кемшіліктері бар: күшейту элементі жұмысқа кеш қосылады,қысулы тіреуге бұл элементердің дәнекерленуі қосымша деформацияның пайда болуына әсер етеді ал бұл күшейтудің тиімділігін түсіреді. Сол себептен күшейту дәстүрлі әдіс-айлалары қолданады, егер мезгілдік жүк тіреулерде 40 % негізгіден кем келсе және жұмыс барысында орындалу кезінде күшейту қатыспайды.
Еркин ұзындығының кемуі және киманың көбейумен стальды тіреудің кернеусіз элементтер арқылы іске асады, және сонымен қатар қиманың инерция радиусының максималды күшейуіне тырысу керек(сурет-2). Жұмыс орындау кезінде жүктелу күші есептіктен 50....60% аспау керек.
Тіреудің кернеусіз элементер арқылы кушейту схемасы.
Күшейп жатқан элементің кішкене майсқақталу кезінде эксцетриситетін азайту керек, ал майсқақтығы >80 – төзімділігін артырады.Күшейку элементерінің қосылуы негізі дәнекерлеумен іске асады.Дәнекерлеу иілімі жүк салмағына факторлы түрде әлсіз болып келеді , сол себепті оны алдымен нүктелі түрде , кейінен негізгі тігіс ретінде дәнекерлейді. Сонымен шпонкалы(үздік) тігісті пайдаланған жөн, себебі ол деформация элементерін азайтады және ертінді металлдардың массасын азайтады.
Балканы күшейту
Металдық балканы күшейту, қиманың ұзару арқылы іске асады, осы арада жүктің салмағын 60%-ға азайту керек, немесе уақытша қосымша тіреу кұру керек.Күшейтуді жобалаған кезде келесі технологиялық қағидаларды ұстану керек:дәнекердің көлемі минималды болуы тиіс, дәнекерлеу тігісі ыңғайлы, қолжетім жерде орналастыру керек, төбені дәнекерлеуден аулақтау болу керек,ең алдымен астыңғы белбеуді күшейту, сосын ұстінгі белбеуді күшейту балканы майыстырмайды күш түскен кезде.
Күшейтпелі балканың симметриялық қойылу схемасы.
Ең қарапайым кушейту тәсілі-симметриялық қойылу.(сурет-3), алайда ұлкен көлемде төбені дәнекерлеу керек болады.Үлкен енде төменгі қойылымында болса, төбелі тігістен кұтылуға болады, бірақ оның ені 50 аспау керек, ал қарсы келген жағдайда балка кромкасына едеуір кернеулер шоғырланып пайда болады.Күшейтілген балкалардың төзімділігін және қатылығын тексеру тұтас қима үшін жасайды, себебі оның алдындағы күшейтілген кернеуге тәуелді емес.Қабырғаның локалды жергілікті теліміннің төзімділігін ұлғайту үшін қатты қысқа қабырғаларын қиысайта тігінен орнатады.(Сурет-4)
Тұтас арқалықтықтың күшеюін тиімді әдісін аспалы жабдықтар болып табылады, олар қысымның қалыпты үлкендігін қамтамасыз етіп, тұтқардың көнгіштілігі мен вытяжканың тартуына байланысты болмайды. Бұндай әдістер арқалықтың астыңғы белінде қысымын алдын ала реттейді. Күшебдің бір нұсқасы 5-суретте көрсетілген.
Керме элементтерді ұяшықты сектор турінде орындайды, ось арқылы пайда болатын қималы топсалар, керме арқалықтардың арасында орналасқан орулы шеттері және аспалы құрылымның керекті салмағын колоннаның ішіне орналастырады. Бұл әдіс кран өзектерінің артуында минимальды еңбек және материалды шығындар талап еткендіктен тиімді әсер етеді.
Ферманың күшеюі
Болат ферманың күшейуі жаңа кұрылымдардың пайда болуы торлардың қосымша элементтердің енгізілуімен және құрылымдардың сұлбасының өлшенуі мен бөлек элементтердің қиманысының үлкею болып келеді. Ұлғаюдың сол немесе өзге таңдалуы ұлғаю шақыратын стропильді құрылымныңның себебіне байланысты
Жаңа құрылымдардың құрылуы басқа талапталған әдістер кушею әсерін бермесе, өндіріс шарттары бойынша қосымша кезеңдік тіреулі орнатулар жасауға рұқсат етіледі.
Торлардың қосымша элементтері ферма тегістігіндегі өзектің майсқақтығын кеміту үшін енгізіліп, ферманың жоғарғы белдің жергілікты майысуы, толықтай қаттылықты ұлғайтып және көтергіштік қабілеті үшін енгізіледі.
Төменгі белбеудің күшеюін, ереже арқылы оның қимасының аумақтауымен. Сырт шпренгельной ауа тартқышпен күшейтпейді. Қосымша айқыш-ұйқыш ауа тартқышты арада бүтіндікте тасымалдауыш зейіннің және ферманың қаталдығының көтермелеуі үшін тағайындайды. Арада осы уақиғада ферма статикалық айқындалуы қиын жүйеге деген айналады және мехнаттың перераспределения қаупі ауа тартқыштың (сұлатпа элементтер сығушының мехнаттарын сынайды) элементтерінде туады. Сол себептен анда-санда ауа тартқыштың жеке элементінің қосымша кушеюі туады.