Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
5. Кәсіпкерлік қызмет ұғымы.
Кәсіпкерлік қызмет – заңда белгіленген тәртіппен тіркелген тұлғалардың тәуекел етуі арқылы мұлікті пайдаланудан, тауарларды сатудан, қызмет көрсетуден пайда табуға бағытталған жеке қызмет болып табылады.
Кәсіпкерлік қатынастар – кәсіпкерлік саласындағы және онымен тығыз байланысты комерциялық емес, сонын ішінде нарықтық экономиканы мемелекеттік басқаруға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастар болып табылады.
Бұл қатынастар екіге бөлінеді:
Жеке кәсіпкерлік қатынастар (көлденен, яғни кәсіпкер мен кәсіпкер арасындағы қатынастар). Мұны мүліктік қатынастар деп атауға болады, себебі мұнын негізінде екі тараптың да заң алдындағы теңдігі көзделеді. Олардың құқықтары мен мінлдеттері келісім шарттан туындайды.
Коммерциялық емес қатынастар (тікелей қатынастар, яғни кәсіпкер мен басқару органының арасындағы қатынастар. Бұған мысал ретінде, кәсіпорынның құрылуына байланысты лицензия алуын көрсетуге болады. Мұнда экономиканы мемлекеттік басқаруға, бәсекелестікті қолдау және монополиялық қызметті шектеуге, өнімнің, тауарлар мен қызмет кқрсетулердің сапасын құқықтық реттеуге байланысты қатынастар кіреді. Бұл қатынастарға тән белгісі –ол басқару органының құзыры шегінде қабылданған басқару актілерін кәсіпкердің орынлдау міндеті болып табылады. Кәсіпкерлік қатынастардың азаматтық қатынастардан ерекшелігі болып оның субъективтік құрамы табылады. ҚР Азаматтық кодексімен реттелетін қатынастардың субъектілік құрамына жеке заңды тұлғалар, ҚР –ның субъктілері және муниципиалды ұйымдар кіреді.
Кәсіпкерлік тек экономикалық қызметтің шегінде ғана жүзеге асырыла алады. Белгілі бір пайда табуға көзделген, бірақ экономикалық болып табылмайтын қызмет кәсіпкерлік деп танылмайды.
6. Кәсіпкерлік қызметтің белгілері.
Кәсіпкерлік қызметтің міндетті белгілері:
-қызметтің дербес болуы;
- қызметтің мақсаты – пайда болады;
- пайда табудың жүйелілігі;
- шаруашылық тәуекел;
- қатысушылардың мемлекеттік тіркелуі туралы фактінің болуы;
Осы бес белгінің кез келген бірі болмаса қызмет кәсіпкерлік ретінде танылмайтын болады.
Жалпы кәсіпкерлік коммерциялық және коммерциялық емес деп екіге бөлінеді. Коммерциялық қызметке: шаруашылық серіктестіктер, акционерлік қоғамдар мен кооперативтер жатады. Ал коммерциялық емес қызметке: діни бірлестіктер, қоғамдық ұйымдар мен қамқоршылық және т.б. қорлар жатады.
Кәсіпкерлік қызметке қазіргі тәжірибе көрсетіп отырғандай, оның ұғымын айқындайтын ерекше белгілерінің қатарына, кәсіпкерліктің ынталылық сипаты, кәсіпкерліктің дербестігі, оның кәсіпкерлік қызмет субектісінің жеке тәуекеліне негізделуі және кәсіпкерлік қызметтің мақсаты табыс табуға бағытталатындығы жатады.
Қазіргі кезеңде кәсіпкерлік қызмет еркіндігі адам құқықтары жүйесінде ерекше орын алатын бір бағыттың көрінісіне айналуда.
Кәсіпкерлік қызмет бостандығы - азаматтардың өз тәуекелдері мен жауапкершіліктері арқылы жүзеге асырылатын, пайда табуға бағытталған бастамалық дербес қызмет ашу мүмкіндігі.
. Осы жұмыста кәсіпкерліктің (оның ішінде шағын және орта) түсінігі шаруашылық қызметтің түсінігі арқылы ашылып көрсетілген, сонымен бірге мынандай келесідей кәсіпкерлікке тән ерекшеліктер: өз еркімен талаптану, пайда табуға тырысу, соны мақсат ете отырып қызмет атқару, дербестілік және тәуелділік арқылы сипатталу және т.б. айқындалған. Бұл жерде баса назар аударатын бір жәйт, кәсіпкерлердің тікелей-шаруашылық дербестігі. Ал дербестілік мүліктік ерекшеленуге байланысты болады, яғни жеке меншіктің арқасында немесе дербес мүліктік жауапкершіліктің болуы, өз атынан қызмет атқарып өзін-өзі реттеуі негізінде. Тәуелділіктің кәсіпкерлік қызмет аясынан орын алуы субъективтік және объективтік факторларға байланысты болады. Осыған орай кәсіпкерлік тәуелділіктің құрамдас элементтері мүліктік (кәдімгі) тәуелділік және коммерциялық тәуелділік болып саналады” .
5 есеп .
Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлік туралы» заңында жеке тұлғалар үшін белгіленген жылдық жиынтық табыстың салық салынбайтын мөлшерінен артық табысы барлар міндетті мемлекеттік тіркеуге жатады делінген. Мемлекеттік тіркеусіз аталған жеке тұлғалардың қызметіне тыйым салынады. Яғни, белгілі бір мөлшерде табыс табатын тұлғалар ҚР Салық кодексінің 560, 565-баптарына сәйкес жеке тұлғалар жеке кәсіпкерлікпен айналысу үшін салық органында кәсіпкерлік субъект негізінде тіркелуі қажет. Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлік туралы» заңында жеке кәсіпкерлік – жеке кәсіпкерлік субъектілерінің кіріс алуға бағытталған, өздерінің меншігіне негізделген және олардың тәуекелімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылатын бастамашылық қызметі екендігі көрсетілген. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Қазақстан Республикасы Кодексінің 357-1 бабында тиісті тіркеусіз кәсіпкерлікпен айналысқан жағдайда әкімшілік құқық бұзушылық жасаудың нысаны немесе құралы тәркіленіп, айлық есептік көрсеткіштің жиырмадан екі жүзге дейінгі мөлшерінде айыппұл салу қарастырылған.Сондықтан кәсіпкерлікпен айналысу үшін міндетті тіркелу қажеттігін ескертеміз.
6 есеп.
Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлік туралы» заңында жеке тұлғалар үшін белгіленген жылдық жиынтық табыстың салық салынбайтын мөлшерінен артық табысы барлар міндетті мемлекеттік тіркеуге жатады делінген. Мемлекеттік тіркеусіз аталған жеке тұлғалардың қызметіне тыйым салынады
Қазіргі жағдайда мағнасыз деген желеумен тіркеуден бас тартуға тыйым салынады (тауарлар мен қызмет көрсетуге сұраныс жоқ, зор бәсекелестік,т.б.). Тіркелу үшін кәсіпкер-өтініш беруші тек қана бір тіркеуші органға жүгінуге тиіс.Егер заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы заңмен талап етілетін құжаттар ойдағыдай құрастырылған болса, тіркеуші органның тіркеуден бас тартуға немесе өтініш берушіден небір қосымша бұрыштамалар, келісімдер, рұқсат және т.б. талап етуге құқығы жоқ. Осы заңның 6 бабы заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібін қарайды.
Заңды тұлғаны тіркеу үшін тіркеуші органға ҚР Әділет министрлігі белгілеген форма бойынша өтініш беріледі және мемлекеттік және орыс тілдерінде құрастырылған үш дана құрылтай құжаттары қосымша беріледі. Өтінішке ҚР-ң заңнамасы белгілеген тәртіппен куәландырылған құрылтай құжаттарды қосымша берумен бірге құрылтайшы немесе өкілетті құрылтайшы қол қояды. Сол мезетте тіркеуші органға заңды тұлғаның орналасқан орнын куәландыратын құжат, сондай-ақ заңды тұлғаның мемлекеттік тіркеу үшін жинақты бюджетке төлегенін куәландыратын түбіртек немесе құжат тапсырылады. Шағын кәсіпкерлік субъектілері олардың орналасқан орнын куәландыратын құжат тапсырмайды. Заң және басқа заңнамалық актілермен қарастырылғаннан басқа небір құжаттар мен мәліметтерді талап етуге тыйым салынады. Тіркеудің мағнасы жариялылық жағдайын жасайтынында, себебі тіркеуші орган арқылы кез келген мүдделі тұлға заңды тұлғаны сипаттайтын барлық материалдармен танысуға құқылы, егер олар жабық немесе мемлекеттік немесе коммерциялық құпия болып табылмаса. Коммерциялық құпияны сақтауды заңды қамтамасыз ету кәсіпкерлер мүддесін қорғаудың (ҚР АК 42 бабы) маңызды шарасы болып қызмет етеді.