Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
Металдардің сызықты кеңейу коэффициентін анықтау
Қажетті құрал-жабдықтар: Қатты дененің сызықты кеңейуын анықтаушы қондырғы, узынлықтары мм болған шыны, болат және алюминий таяқшалар, термометр, таза су.
Теориялық кіріспе. Сызықты кеңейу дегенде, дененің берілген бағыттағы ұзаруын түсінеміз. Денені қыздыру нәтижесінде ұзаруы, оның алғашқы узындығын, қандай да бір температураға дейін қыздыруымызға байланысты.
Мысалы, бастапқы узындығы l1=1 мм болған денені t1=15оС дан t2=20оС қа қыздырғанда, оның ұзаруы l2 - l1 = 2 мм болса, ал бастапқы узындығы l1| = мм болған дене осындай температураға қыздырғанда ұзару l2/ - l1/ = 4 см болады. Демек, ұзарудің шамасы l2 - l1 бастапқы узындық l1 ге пропорционал артады, яғни
l2 - l1 ~ l1
Будан тіс берілген узындықтағы денені қыздыру нәтижесінде ұзаруы температуралар айырмасына пропорционал артады.
Солай етип, t1 температурадағы узындығы l1 болған қандай да денені t2 температураға қыздырғандағы узындығы l2 болса, онда ұзарудің шамасы
l2 - l1 ~ l1(t2 – t1)
болады екен. Бұл өрнекті теңдік күйге келтіру үшін пропрционалдық коэффициент -ні кірітеміз, онда
l2 - l1 = l1( t2 – t1))
болады. Будан
(1)
екендігі келіп шығады және бұл коэффициент дененің сызықты ұзару коэффициенті деп атайды.
Егер денені оС қа қыздырсақ, яғни (t2 – t1) = оС болса, онда
=
Демек, дененің сызықты кеңейу коэффициенті деп денені оС қа қыздырғанда оның узындығы өзгерісінің бастапқы узындығына қатнасы менен анықталатын шамаға айтылады екен.
() формуладағы (l2 - l1) / l1 шама дененің салыстырмалы ұзару деп атайды. Бұл бастапқы узындыққа байланысты емес, тек қана дененің ішкі құбылысына байланысты болады. Соның үшін да әрбір дене өзінің сызықты кеңейу коэффициентіне іийе.
Жұмысты орындау тәртібі.
1. Бөлме t1 температурадағы узындықтары бірдей және l1=160 мм болған шыны, болат, алюминий стерженьдер берілген.
2. Пробиркаға су толтырып, су температурасын термометр көмегімен өлшеп, оны t1 деп белгілең.
3. Суы бар пробиркаға -коэффициенті анықтануы керек болған стерженьді түсірің. Стерженнің бөлме температурадағы узындығы l1 деп белгілеп, стерженьнің тегіс төбесіне индикатордің қозғалатын стерженін тіреп қойылады. Индикатор стрелкасының көрсетуын жазып ал және оны n деп белгіле.
4. Қондырғыны электр тізбегіге түтастіріп пробирка ішіндегі су оС да қайнайды. Осы температурадағы индикатор стрелкасының көрсетуын n деп белгіле. Онда стержень ұзаруы
l = l2 - l1 = (n2 – n 1) 0.01мм
болады. Осы анықталған шаманы () формулаға қойып ны анықта.
5. Эксперимент нәтижелерін статистикалық өңдеу үшін өлшеуді кемінде 5 рет қайталап, өлшеу нәтижелерін төмендегі кестеге түсіріңыз.
|
№ |
Материал |
n1, мм |
n2, мм |
l, мм |
, град-1 |
, град-1 |
град-1 |
, град-1 |
|
|
1 |
Болат |
||||||||
|
2 |
|||||||||
|
3 |
|||||||||
|
4 |
|||||||||
|
5 |
|||||||||
|
1 |
Шыны |
||||||||
|
2 |
|||||||||
|
3 |
|||||||||
|
4 |
|||||||||
|
5 |
|||||||||
|
1 |
Алюминий |
||||||||
|
2 |
|||||||||
|
3 |
|||||||||
|
4 |
|||||||||
|
5 |
1. Дененің сызықты ұзаруы коэффициенти дегенимиз не
2. Не ушын сызықты ұзаруы коэффициенти , (l2 - l1) / l1 шама менен характерленеді
3. Меншікті жылу сыйымдылығы дегенимиз не
4. Температура – физикада негізгі роль атқаратын қандай шама?
5. Термодинамикалық системаның күй теңдеуі қандай?
6. Қатты денелердің жылу сыйымдылығы және Дюлонг және Пти заңын түсіндірің?
7. Меншікті балқу жылу дегеніміз не
PAGE \* MERGEFORMAT2