Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
40. Ф. Шылер. Шляхі да справядлівай грамадскай пабудовы ў творчасці нямецкага асветніка: індывідуальны бунт (“Разбойнікі”), народнае паўстанне («Змова Фіеска ў Генуі»), выхаванне манарха (“Дон Карлас”). Перыяд ваймарскага класіцызму.
Шылер Ёган Крыстаф Фрыдрых
(1759-1805) - нямецкі паэт, драматург, тэарэтык мастацтва, гісторык.
Выхоўваўся ў рэлігійнай атмасферы, што сказалася ў яго ранніх вершах. У кола інтарэсаў будучага заснавальніка нямецкай класічнай літаратуры ўваходзяць амерыканскае вызваленчы рух, творчасць Шэкспіра, Лесінга, творы нямецкіх пісьменнікаў, антыфеадальныя традыцыі швабскай літаратуры і публіцыстыкі.
У 1781 годзе была выдадзена драма Шылера "Разбойнікі".
Гэта трагедыя аб дысгармоніі ў сучасным свеце, пра варожасць і нянавісць ў чалавечых узаемаадносінах.
З першых сцэн драмы ўзнікае востры драматычны канфлікт. Франц Моор робіць падседы супраць свайго брата Карла, дабіваючыся таго, каб айцец адмовіў яму ў спадчыне. Карл Моор бачыць у гэтым новае праяўленне несправядлівасці, наогул пануючай у свеце, і калі раней ён толькі абураўся фактам існавання зла, то зараз паўстае супраць усяго чалавечага ўпарадкавання, — ён становіцца завадатарам разбойніцкай шайкі. У той час як адзін брат, Франц, пайшоў па шляху злачынства дзеля дасягення сваіх эгаістычных мэтаў, другі брат, Карл, таксама стаўшы на злачынны шлях, кіруецца не прагай уласнай адплаты, а жаданнем здзейсніць сацыяльную помсту ў дачыненні да ўсіх прыгнятальнікаў.
Варажба паміж братамі ўдасканальваецца іх спаборніцтвам у каханні да прыгожай Амаліі, якая кахае Карла, нягледзячы на ўсе наветы Франца, які імкнецца заваяваць яе прыхільнасць. Франц даходзіць у сваёй злачыннасці да таго, што хоча замарыць бацьку голадам.
Імкліва развіваючыяся падзеі завяршаюцца фіналам, у якім загінае Франц, Амалія, старык Моор (бацька двух братоў), а Карл выракаецца ад свайго бунту.
Выявіўшы жахлівыя злачынствы свайго брата Франца, Карл Моор ўспрыняў іх як праяву заганнасці (парочнасці) ўсёй прыроды і ўявіў сябе мсціўцам. Але форма яго адплаты - разбой - прыйшла ў супярэчнасць з яго ўзвышанымі намерамі. "Разбойнікі" адкрылі новы тып драмы - лірычна гарачай (страстной), палітычна ўся імкнецца, эмацыйна дзейснай.
Змова Фіеска ў Генуі - другая драма нямецкага драматурга Фрыдрыха Шылера. У гэтай п'есе аўтар упершыню ў сваёй творчасці звяртаецца да жанру гістарычнай драмы. Сюжэт будуецца на няздзейсненым палітычным перавароце ў Генуі XV ст.
Шылер пачаў працу над п'есай у 1782 годзе пасля прэм'еры сваёй першай драмы «Разбойнікі» і прысвяціў яе свайму мінуламу настаўніку Якабу Фрыдрыху Абелю. П'есу ставілі 75 разоў (што было часцей за пастанову гётэўскага «Гетса фон Берліхінгена»).
У «Змове Фіеска ў Генуі» Фрыдрых Шылер адлюстроўвае два супрацьлеглых грамадска-палітычных лагеры — лагер тыраніі і дэспатычнага самавольства, з аднаго боку, і лагер рэспубліканскай свабоды і грамадзянскага дабрабыту, з іншага. Іхняе сутыкненне і палітычнае спаборніцтва складаюць асноўны канфлікт трагедыі.
Канфлікт палітычных сістэм у п'есе ўдасканальваецца канфліктам характараў двух персанажаў, якія адзін аднаму супрацьстаяць. Калі Джанетына Дорыя ўвасабляе і абараняе прынцыпы эгаізма і дэспатызма, то рэспубліканец Верына - бескарысны змагар за грамадскі дабрабыт.
Да работы над «Дон Карласам» Фрыдрых Шылер прыступіў у 1783 годзе. Па чарнавому пляну трагедыі, складзенаму ў Баўэрбаху, п'еса была першапачаткова задумана як сямейная трагедыя. Супрацьзаконнае каханьне пасынка да мачыхі, выяўленае ў духу бунтарскага індывідуялізму «буры і націску», павінна было паказаць сутыкненьне вольнага пачуцьця двух юных закаханых, гвалтоўна раз'яднаных прыдворнай інтрыгай, са змрочным дэспатызмам мадрыдзкага двара, увасобленым у Філіпе II. Палітычныя матывы ў гэтым варыянце трагедыі абмяжоўваліся крытыкай сямейнага і рэлігіёзнага дэспатызму. Маркіз Поза іграў ва ўсёй гэтай гісторыі толькі ролю паверанага ў інтымных справах Дон Карласа.
У другім варыянце на першы плян былі выдвінутыя палітычныя матывы. У сувязі з гэтым Шылер уводзіць у дзеяньне новую фігуру, якая адсутнічала ў першапачатковай задуме, — герцага Альба. Карлас прадстаўлены тут ня толькі закаханым прынцам, але і героем, які выражае вольналюбівыя ідэалы аўтара. У новай задуме вобраз Элізабэты робіцца больш дабрадзейным, а Карлас адмаўляецца ад сваёй жарсьці: пад уплывам высакароднага каханьня ён мусіць служыць вялікай ідэі палітычнага вызваленьня свайго народа. Маркіз Поза паранейшаму застаецца толькі павераным у каханьні Дон Карласа. Гэтая другая рэдакцыя прадстаўленая вялікім урыўкам, надрукаваным Шылерам у «Рэйнскай Таліі» ў сакавіку 1785 года, які ахоплівае ўсю пасьлядоўнасьць першых трох дзеяў да змовы маркіза Позы зь Філіпам. Урывак (як і канчатковая рэдакцыя «Дон Карласа») напісаны белым вершам, клясычным пяцістопным ямбам шэксьпіраўскае трагедыі, калі першапачаткова п'еса была, відаць, у прозе, у адпаведнасьці з дамінуючай драматургічнай практыкай «буры і націску». У канчатковай рэдакцыі 1787 года урывак «Таліі» падвергся далейшай перапрацоўцы. У адпаведнасьці з новай палітычнай ідэяй п'есы зьяўляецца новы герой — маркіз дэ Поза, які са сьціплай ролі «наперсьніка» Дон Карласа выдвігаецца на месца галоўнага носьбіта ідэалягічнае тэндэнцыі п'есы. Адсюль, не перадуказаная гістарычнымі крыніцамі сцэна сустрэча Філіпа II і маркіза дэ Позы ва аўдыенц-зале, у якой маркіз малюе перад гішпанскім тыранам ідэал канстытуцыйнае манархіі, рытарычна завэлюмаваны марай аб волі чалавека і годнасьці чалавека-грамадзяніна. На беларускую мову «Дон Карлас» перакладзены Лявонам Баршчэўскім. Пераклад зьмешчаны ў томе выбраных твораў Шылера, які выйшаў у 1993 г. у Менску ў сэрыі «Скарбы сусьветнай літаратуры».
Веймарскі класіцызм - гэта новая эстэтычная праграма, сфарміраваная Гётэ і Шылерам пад уздзеяннем крызісу руху «Бура і націск» ў 80-я гады.
Прычыны крызісу:
- Немагчымасць практычнай рэалізацыі ідэалаў у сучасным грамадстве: супярэчнасць паміж рэальным чалавекам эпохі і ідэалам, які думаўся на аснове «царства розуму» або «натуральнай прыроды»
- Немагчымасць сцвярджэння героя-бунтара: Германія не гатовая да буйнамаштабнага палітычнага бунту> бунт адзіночак.
«Лісты аб эстэтычным выхаванні» (1793-95) Шылера - спроба асэнсаваць ролю мастацтва і прыгожага наогул у святле найноўшага гістарычнага досведу (Французская рэвалюцыя). Бачыць магчымасць вырашэння палітычнай праблемы эстэтычным шляхам, т. к. «шлях да свабоды вядзе толькі праз прыгажосць». Ш. зыходзіць з метафізічных уяўленняў аб чалавечай прыродзе, розуме і маральным абавязку. Народ і век яшчэ не паспелі для дасягнення высокіх гуманістычных ідэалаў. Мастацтва - прылада выхавання народа.
Абапіраючыся на вучэнне Канта, Шылер сцвярджае, што ў сапраўды выдатным творы ўсё павінна залежаць ад формы і нічога ад зместу, т. к. «толькі форма дзейнічае на чалавека ў цэлым. Змест жа - толькі на асобныя сілы ».
Але яго мэта - даказаць адзінасць шляху эстэтыкі для дасягнення палітычнай волі сама па сабе азначала прызнанне высокай грамадскай і гістарычнай ролі грамадскага выхавання. Такім чынам, яго галоўная філасофская задача супярэчыла прынцыпу незаинтересованноти мастацтва. Праца завешанай ілюзорнай спробай зацвердзіць нейкае «царства эстэтычнай бачнасці» - здабытак духу нешматлікіх абраных і правобраз ідэальнага грамадскага парадку, рэальны шлях осуществлениякоторого Шылеру невядомы.
Акрамя выкладу эстэтычнай тэорыі Ш. ў дадзенай працы звяртаецца да шэрагу маральна-філасофскіх і грамадскіх прабіўся стагоддзя. Ён супрацьпастаўляе сучаснаму еўрапейскаму грамадству старажытнагрэцкае.
41. І.В. Гётэ – перыядызацыя жыцця і творчасці. Гётэ – паэт-лірык. Гётэ – паэт-празаік (раман “Пакуты маладога Вертэра”).
Іаган Вольфганг фон Гётэ (28 жніўня 1749, Франкфурт-на-Майне — 22 сакавіка 1832, Веймар) — вялікі нямецкі паэт, пісьменнік і навуковец.
Пачатак жыцця.
Гётэ нарадзіўся ў Франкфурце-на-Майне ў сям'і заможнага адваката. Першыя літаратурныя спробы Іагана адносяцца да васьмігадовага ўзросту. Не надта суровае хатняе выхаванне і адукацыя, а потым вольныя студэнцкія гады пакідалі маладому паэту багата часу для чытання і літаратурных спробаў ва ўсіх жанрах і стылях эпохі Рэнесанса, так што да ўзросту 19 год, калі цяжкая хвароба прымусіла яго прыпыніць навучанне, Гётэ ўжо валодаў прыёмамі версіфікацыі і драматургіі і быў аўтарам немалой колькасці твораў, большасць з якіх потым знішчыў. Адмыслова была захаваныя толькі «Кніга Анета» (1767) — зборнік вершаў, прысвечаных Анеце Катарыне Шонкопф, дачцэ гаспадара карчмы, дзе Гётэ часта абедаў, і пастаральная камедыя «Настрой закаханага» (1767).
«Бура і націск».
Вывучаў права ў Лейпцыгу і Страсбургу па волі бацькі, хаця сам не хацеў звязваць лёс з гэтай прафесіяй. На страсбургскі перыяд прыпадае каханне Гётэ да маладой Фрыдэрыкі Брыён. Свае пачуцці малады паэт пачаў выказваць вершамі.
Іаган Гётэ ўзначаліў літаратурны бунт супраць прынцыпаў, усталяваных тэарэтыкамі Асветы. У Страсбургу Гётэ пазнаёміўся з Іаганам Готфрыдам Гердэрам, вядучым крытыкам і ідэолагам руху «Бура і націск», які будаваў планы стварэння ў Германіі новай вялікай літаратуры. Захапленне Гердэра Шэкспірам, Асіянам, англійскай паэзіяй і фальклорам адчыніла новыя далягляды перад маладым паэтам, чый талент тады толькі пачынаў раскрывацца. У гэты час паэт напісаў сваю першую п'есу, «Гётц фон Берліхінген», а праз некалькі год і трагедыю «Эгмант».
Гётэ дапамагаў Гердэру збіраць народныя песні і склаў шмат вершаў на манеру народнай песні. Палкае шчасце побач з Фрыдэрыкай Брыён знайшло выраз у яскравай вобразнасці і пяшчотнасці вершаў, як «Сустрэча і развітанне», «Майская песня», «З размаляванай стужкай»; дакоры сумлення ад раставання з ёй адлюстраваліся ў сцэнах пакінутасці і адзіноты ў яго вялікіх паэмах. Пад уплывам нешчаслівага кахання да дзяўчыны сябра з'явіліся «Пакуты маладога Вертэра» (бел. пер. Л.Баршчэўскага, 1999), якія праславілі Гётэ на ўвесь свет. Пачалася праца над славутым «Фаўстам» 1781-1831; бел. пер. В.Сёмухі, 1976.
Пасля заканчэння навучання Гётэ працаваў адвакатам у Франкфурце. Яму не падабаўся гэты занятак, але іншым чынам ён не мог зарабіць сабе на жыццё.
Пры Веймарскім двары.
У 1775 малады герцаг Веймарскі Карл-Аўгуст запрасіў Гётэ на пасаду міністра. Для паэта пачаўся перыяд чынавенскай кар'еры ва ўрадзе невялічкага герцагства. Не прыпыняе Гётэ і пісьменніцкую дзейнасць, з'яўляюцца балады як «Эльфійскі князь» і «Рыбак».
Адзінаццаць гадоў пры веймарскім двары карэнным чынам змянілі жыццё паэта. Гётэ заўсёды знаходзіўся ў цэнтры свецкага жыцця, быў сябрам герцагскай Тайнай рады, а потым — дзяржаўным міністрам. Ён займаўся развіццём інфраструктуры, фінансамі, рэкрутаваннем войска, здабычай выкапняў і іншым. Многія гады ён правёў вывучаючы геалогію, мінералогію, батаніку, анатомію. Эмацыйнасць і бунтарства яго маладосці адыходзяць на другі план, саступаючы месца новым ідэалам: стрыманасці, самакантролю, ураўнаважанасці, гармоніі.
Вялікая занятасць у дзяржаўных справах перашкаджае Гётэ завяршаць пачатыя творы — «Вільгельм Майстар», «Эгмонт», «Іфігенія ў Таўрыдзе», «Тарквата Таса». Паэт бярэ адпачынак на паўтары гады і ад'язджае ў Італію, дзе займаецца выяўленчым мастацтвам і чытаннем.
Класічны перыяд.
З ад'ездам Гётэ ў Італію (1786—1788) «пачаўся класічны» перыяд у яго творчасці.
Вярнуўшыся ў Веймар у 1789 годзе, Гётэ наступныя шэсць год шмат вандраваў, наведаў Венецыю, суправаджаў герцага ў яго паездцы ва Вроцлаў, удзельнічаў у ваеннай кампаніі супраць Напалеона. У чэрвені 1794 ён пазнаёміўся з Фрыдрыхам Шылерам, які прасіў дапамогі ў выданні часопісу, а пасля жыў галоўным чынам у Веймары. Сяброўства з Шылерам, сумесная праца над сатырычнымі Ксеніямі (1796), баладамі (1797) сталі для Гётэ выдатным творчым стымулам. Былі скончаныя і апублікаваныя многія яго творы, у тым ліку «Рымскія элегіі». Былі завершаныя «Гады вучэння Вільгельма Майстра», працягнулася праца над «Фаўстам», з'явіліся некалькі новых твораў («Алексіс і Дора», «Амінтас», «Герман і Даратэя» і іншыя). Іаган Гётэ напісаў у прозе «Гутаркі нямецкіх эмігрантаў».
У 1806 годзе Гётэ ажаніўся з Крысціянай Вульпіус, маладой жанчынай, ад якой меў шмат дзяцей, з якіх, аднак, выжыў толькі сын Аўгуст.
У сярэдзіне 1810-х гг. Гётэ напісаў лібрэта да музыкі оперы «Фаўст» аўтарства А. Г. Радзівіла, кампазітара родам з Вільні.
Слава Іагана Гётэ распаўсюджвалася шырэй і шырэй. Прыхільнікі з розных краін з'яжджаліся ў Веймар, каб выказаць яму сваю пашану. Сам паэт, аднак, усё больш хаваўся ад людзей і іх меркаванняў, будуючы ў сваёй творчасці ўласны свет прыгажосці і ідэальных формаў. Гётэ пачаў займацца прыродазнаўствам.
Канец жыцця.
Да самой смерці Гётэ працягваў быць актыўным пісьменнікам і палымяным каханкам. Свае пачуцці да чарговай пасіі Марыяны фон Вілемер ён выказаў у «Заходне-ўсходнім дыване».
Свае ўспаміны Гётэ ўвасобіў у творы «Сачыненне і праўда». Неўзабаве перад сваёй смерцю ён скончыў другую частку драмы «Фауст», яшчэ аднаго знакавага твору, над якім Гётэ працаваў доўгія дзесяцігоддзі. У гісторыі доктара Фауста Іаган Гётэ паказвае шлях чалавека-шукальніка з заблытанага жыцця да паразумення яго сапаўднага паклікання — службы грамадству.
Вялікі паэт памёр у Веймары ва ўзросце 83 год.
Раннія паэтычныя творы Гётэ (1767-1769) імкнуцца да традыцый анакреонтической лірыкі. Першы зборнік вершаў Гётэ выдаў ў 1769 годзе. Новы перыяд яго творчасці пачынаецца ў 1770 годзе. Лірыка Гётэ перыяду "Буры і націску" - адна з самых бліскучых старонак у гісторыі нямецкай паэзіі. Лірычны герой Гётэ паўстае ўвасабленнем прыроды або ў арганічным зліцці з ёй ("Падарожнік", 1772, "Песьня Магамета", 1774). Ён звяртаецца да міфалагічным вобразам, асэнсаваць іх у бунтарскім духу ("Песьня вандроўніка ў буру", 1771-1772; маналог Праметэя з няскончанай драмы, 1773). Гістарычная драма "Гец фон Берлихинген" (1773) адбіла падзеі пярэдадня Сялянскай вайны 16 стагоддзя, прагучала сурова напамінам пра княскага самавольства і трагедыі раздробненай краіны. У рамане "Пакуты юнага Вертэра" (1774) Гётэ, выкарыстаўшы форму сентыментальнага рамана ў лістах, перадае драматычныя асабістыя перажыванні героя і ў той жа час стварае карціну нямецкай рэчаіснасці. У драме "Эгмант" (1788), распачатай яшчэ да пераезду ў Веймар і звязанай з ідэямі "Буры і націску", у цэнтры падзей - канфлікт паміж іншаземнымі прыгнятальнікамі і народам, супраціў якога задушана, але не зломлены; фінал драмы гучыць заклікам да барацьбы за свабоду.
«Пакуты маладога Вертэра»— сентыментальны раман у лістах Іагана Вольфганга Гётэ 1774 года. У рамане на фоне карціны нямецкай рэчаіснасці адлюстраваны драматычныя асабістыя перажыванні героя, якія скончыліся яго самагубствам.
Раман «Пакуты маладога Вертэра» стаў другім літаратурным поспехам Гётэ пасля драмы «Гёц фон Берліхінген». Як драму, так і раман у лістах адносяць да кірунку «Бура і націск». «Пакуты маладога Вертэра» носяць у некаторай ступені аўтабіяграфічны характар, у ім у вольнай інтэрпрэтацыі Гётэ распавёў пра сваю любоў да Шарлоты Буф. Гётэ пазнаёміўся з ёй падчас праходжання практыкі ў імперскім камеральным судзе Вецлара летам 1772 года. Матыў трагічнай развязкі любоўнай гісторыі, суіцыду Вертэра Гётэ навеяла смерць яго сябра Карла Вільгельма Іерузалема, які пакутаваў ад любові да замужняй жанчыны. Літаратурны вобраз Лоты абавязаны сваім з'яўленнем іншай знаёмай Гётэ таго часу - Максіміліяне фон Ларош.
Першае выданне рамана выйшла восенню 1774 года да Лейпцыгскага кніжнага кірмашу і адразу стала бестселерам. Перапрацаванае выданне выйшла ў 1787 годзе. Раман падарыў Гётэ славу ва ўсёй Германіі.
42. Трагедыя Гётэ “Фауст” : з гісторыі вечнага вобраза, спецыфіка яго распрацоўкі ў творчасці Гётэ. Пошукі Фаустам сэнсу чалавечага жыцця і ўласнага прызначэння, пошукі ісціны.
Змест:
Трагедыя пачынаецца са спрэчкі паміж дырэктарам тэатра і паэтам пра тое, як трэба пісаць п'есу. У гэтай спрэчцы дырэктар тлумачыць паэту, што глядач грубы, бестолку і не мае ўласнага меркавання, аддаючы перавагу судзіць аб творы з чужых слоў. Ды і не заўсёды яго цікавіць мастацтва - некаторыя прыходзяць на прадстаўленне толькі для таго, каб пафранціць сваім уборам. Такім чынам, спрабаваць стварыць вялікі твор не мае сэнсу, паколькі глядач у масе сваёй не ў стане яго ацаніць. Замест гэтага варта зваліць ў кучу ўсё, што трапіцца пад руку, а так як глядач усё роўна не ацэніць багацця думкі - здзівіць яго адсутнасцю сувязі ў выкладанні.
У трагедыі Гётэ Фаўст глядзіць на свет з крайнім песімізмам, праклінаючы ўсё існуе ў свеце, пачынаючы з маны і ганарлівасьці і заканчваючы сям'ёй, любоўю і надзеяй і гатовы скончыць з сабой. Аднак, яму з'яўляецца яшчэ больш цынічны і ненавідзіць свет Мефістофель, які заключыў з Панам заклад на тое, ці зможа Фаўст выратавацца ад яго. Пасля гэтага Фаўст, які адносіцца з поўнай абыякавасцю да замагільнага жыцця, прадае Мефістофель сваю душу ў абмен на мірскія задавальнення. Па ўмове пагаднення, душа Фаўста адыходзіць Мефістофеля ў той момант, калі Фаўст узвысіць якой-небудзь імгненне свайго.
У першапачатковых легендах аб Фаўсце герой робіць спробы ажаніцца, але пад ціскам Мефістофеля, што супрацівяцца, шлюбу, як звычаю, устаноўленага Госпадам, аддаецца блуду. У інтэрпрэтацыі Гётэ канфлікт паміж Фаўстам і Мефістофель аб шлюбе адсутнічае. Замест гэтага Мефістофель патурае жаданні Фаўста зблізіцца з, аднак ставіцца да пачуццяў Фаўста з крайнім цынізмам і лічыць, што яны зводзяцца толькі да цялеснага захапленню. Для таго каб яны маглі сустрэцца сам-насам, Фаўст перадае Маргарыце снатворнае, якое тая павінна падсыпаць сваёй маці. Ад атрыманага зёлкі маці дзяўчыны памірае. Пазней Маргарыта выяўляе, што цяжарная, і яе брат, Валянцін, кідаецца ў пагоню за Фаўстам. Пасля таго як Фаўст і Мефістофель забіваюць у бойцы Валянціна, яны пакідаюць горад, і Фаўст не ўспамінае Маргарыту да таго часу, пакуль не бачыць яе прывіда на шабашы. Прывід з'яўляецца яму ў Вальпургиеву ноч як прарочая ўява - у выглядзе дзяўчыны з калодкамі на нагах і тонкай чырвонай лініяй на шыі. Узрушаны, ён ідзе на дапамогу Маргарыце, асуджанай за тое, што яна забіла дачку, зачатую ёю ад Фаўста, але, калі Маргарыта адмаўляецца бегчы, кідае якая сышла з розуму дзяўчыну паміраць у турме. Значны аб'ём тэксту Удзела жартаў і магічным прадзелкай Фаўста і Мефістофеля.
Другая частка ўзбагачаецца перанясеннем дзеянні ў Антычны свет - складаным сюжэтным перапляценнем паміж сучасным Фаўсту Сярэднявечча і таго даўняга часу, якія, дарэчы сказаць, з філасофскай пункту гледжання так блізкія Гётэ і яго асветы часу, ідэалагічна узыходзячаму да часоў антычнасці.
Да канца трагедыі Фаўст захоўвае цынізм і праклінае Клопат, за што тая яго асляпляе. Тым не менш Фаўст вырашае, што ён перажывае найвялікшы момант у сваім жыцці, так як яго праца прынясе вялікую карысць людзям. Такім чынам завяршаецца яго кантракт з Мефістофель, і яго душа павінна трапіць у пекла, а таксама завяршаецца заклад, заключанае паміж Мефістофеля і Богам, пра тое, ці зможа Фаўст выратавацца. Аднак анёлы забіраюць душу Фаўста ў Мефістофеля і выносяць яе ў рай.
«Фаўст» - найбольш значны помнік культуры мяжы стагоддзяў, у якім узнікае новая карціна свету. У «Фаўсце» дадзена грандыёзная карціна Сусвету ў яе разуменні чалавекам Новага часу. Перад чытачом паўстае свет зямной і тагасветны, чалавек, жывёлы, расліны, сатанінскія і анёльскія істоты, штучныя арганізмы, розныя краіны і эпохі, сілы дабра і зла. Вечная іерархія бурыцца, час рухаецца ў любым кірунку. Фаўст, якое вядуць Мефістофель, можа апынуцца ў любым пункце прасторы і часу.
Гэта новая карціна свету і новы чалавек, які імкнецца да вечнага руху, спазнання і дзейснага жыцця, насычанай пачуццямі.
Яшчэ ў раннія гады ўвага Гётэ прыцягнула народная легенда аб Фаўсце, якая ўзнікла ў XVI стагоддзі. У XVI стагоддзі феадалізму ў Германіі былі нанесеныя першыя сур'ёзныя ўдары. Рэфармацыя разбурыла аўтарытэт каталіцкай царквы; магутнае паўстанне сялян і гарадской беднаты да падставы ўзрушыла ўсю феадальна-прыгонніцкай сістэму сярэднявечнай імперыі.
Не з'яўляецца таму выпадковасцю, што менавіта ў XVI стагоддзі зарадзілася ідэя «Фаўста» і ў народнай фантазіі паўстаў вобраз мысляра, смела адважваецца пракрасціся ў таямніцы прыроды. Гэта быў бунтар, і, як усякага бунтара, падрывае асновы старога парадку, царкоўнікі абвясцілі яго вераадступнікі, Прадалі д'яблу.
Легенда аб Фаўсце склалася як выраз гарачага пратэсту супраць прыніжаючай чалавека пропаведзі царквы. Гэтая легенда адлюстроўвала веру ў чалавека, у сілу і веліч яго розуму. Яна пацвярджала, што ні катаванні на прэнгу, ні колесования, ні вогнішчы не зламалі гэтай веры ў масах учорашніх удзельнікаў разгромленага сялянскага паўстання. У полуфантастической форме вобраз Фаўста увасабляў у сабе сілы прагрэсу, якія нельга было задушыць у народзе, як нельга было спыніць ход гісторыі.
«Фаўст» - несмяротнае стварэнні І.В. Гётэ, што працягвае цікавіць і захапляць шматлікія пакаленні чытачоў. Сюжэт трагедыі узяты з народнай нямецкай кнігі пра доктара-алхіміка. Ёган Фаўст жыў у XVI стагоддзі, славіўся чараўніком і чарнакніжнік і, адкінуўшы сучасную навуку і рэлігію, прадаў душу д'яблу. Аб доктара Фаўсце хадзілі легенды, ён быў персанажам тэатральных паказаў, да яго вобразу звярталіся ў сваіх кнігах шматлікія аўтары. Але пад пяром вялікага Гётэ драма Фаўста, звязаная вечнай тэмай пазнання жыцця, стала вяршыняй сусветнай літаратуры і здабыла неўміручасць.