Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
«Экология және тұрақты даму» пәні бойынша тест сұрақтары
1.Тірі ағзаға әсер ететін ортаның элементтері қалай аталады?
А) Экологиялық факторлар
В) Экологиялық пирамида
С) популяция
D) зооценоз
E) гидробионттар
2.Ағзалардың арасында болатын (дарақтар, түр, түраралық, популяция аралық, биоценоз, биогеоценоз) қарым –қатынастарды айналаны қоршаған табиғи ортамен байланыстыра отырып, зерттеумен қатар, биосферадағы өзгерістерді, құбылыстарды табиғи заңдылықтарды биосфера шегінде әлемдік ауытқуларды адамның іс - әрекеттерімен үйлестіре отырып зерттейтін кешенді ғылымдар жиынтығы қалай аталады?
А) Нооэкология
В) Экология
С) Синэкология
D) Әлеуметтік экология
E) Ғаламдық экология
3.Жыртқыштық қай факторға негіз бола алады?
А) эксперименттік
В) математикалық
С) антропогендік
D) биотикалық
Е) абиотикалық
4. Экология ғылымдарының ең басты мақсатын көрсет:
А)биосфера шегіндегі әлемдік жағдайды бақылай отырып, ондағы тіршіліктің
тұрақтылығын сақтау.
В) жануарлар дүниесінің алуантүрлілігін сақтау.
С) өсімдіктер дүниесінің биосферадағы маңызын айқындау
D) экологиялық ахуалдың өзгерісін бақылау
E) попуяцияның тұрақтылығын сақтау
5. Грек тiлiнен аударғанда «oicos» сөзi ненi бiлдiредi?
А) үй, мекен
В) бiлiм
С) ғылым
D) экология
E) тiрi ағза
6.Адам-қоғам-биосфера арасындағы әлеуметтік, экономикалық және экологиялық жағдайлардың, қарым-қатынастары бір-бірімен үйлестіре зерттей отырып, соның нәтижесінде адамзат баласының парасатты ақыл – оймен, сана-сезімімен байланысты проблемаларды зерттейтін экология қандай саласы?
А) Адам экологиясы
В) Аутэкология
С) Нооэкология
D) Эйдэкология
E) Геоэкология
7. Биосферада радиоактивті нуклидтердің таралуын,мөлшерін,иондау сәулелердің организмге, олардың популяциясына, биоценозға тигізетін әсерін зерттейтін қандай сала?
А) Радиациялық экология
В) Әлемдік экология
С) Нооэкология
D) Эйдэкология
E) Биосфера экологиясы
8.Су түбімен байланысы жоқ, еркін орын ауыстыратын, жүзіп жүретін ағзалардың жиынтығы қалай аталады?
А) Планктон
В) Нектон
С) Фенология
D) Эндопаразит
E) Биокостық дене
9. Жердегі тіршіліктің 4 ортасын көрсет:
А) ауа,топырақ,су,флора
В) су, ауа,құрлық,өсімдіктер
С) топырақ, ауа, су,құрлық
D) су,ауа, топырақ,тірі ағзалар
E) Биокостық денелер,су,ауа,құрлық
10. Судың ортаңғы қабаты қалай аталады?
А) термоклин
В) маусымдық өзгеріске бейім қабат
С) су айналымы жүретін қабат
D) гидрологиялық цикл
E) Биокостық денелер қабаты
11. Топырақтану ғылымының негізін салған орыстың зерттеушісі кім?
А) И.ИЛепехин
В) А.Декандоль
С) В.В Докучаев
D) Н.А.Северцов
E) Ч.Дарвин
12. Ағзалардың морфологилық, биохимиялық және физиологиялық қасиеттері мен функцияларының жарықтың кезектесуі мен ұзақтығына байланысты ырғақты өзгеруі қалай аталады?
А) фотопериодизм
В) каннибализм
С) термоклин
D) гумус
E) динамикалық тепе-теңдік
13.Ксерофилдер қандай организмдер?
А) ылғалдылық жағдайында тіршілік ететін жануарлар
В) құрғақшылықты сүйетін жануарлар
С) ылғалдағы жоғары жағдайларда өсуге бейімделген құрлық өсімдіктері
D) орташа ылғалды жерлерде өсетін өсімдіктер
E) құрлық-су өсімдіктері
14.Жылу алмасу түріне байланысты жануарлардың экологиялық екі типін бөліп көрсет:
А) Пойкилотермді, гомойтермді
В) Автотрофты,гетеротрофты
С) продуцент,консумент
D) комменсализм,аменсализм
Е) Экзотермді, мезотермді
15.Эврибионттар қандай ағзалар?
А) факторлардың тар диапазонында тіршілік ете алатын организмдер
В) азықтың белгілі бір түрлерімен ғана қоректенетін организмдер
С) факторлардың кең диапазонында тіршілік ете алатын организмдер
D) тек белгілі бір тіршілік орталарында ғана өмір сүре алатын организмдер
Е) жылу алмасу түріне байланысты біртекті организмдер
16.Бір - бірімен өзара қарым-қатынаста және үлкен территорияда бірігіп тіршілік ететін
бір түрге жататын даралар тобы қалай аталады?
А) редуцент
В) автотрофт
С) продуцент
D) популяция
Е) биомасса
17.Тек біртекті ортада және жиналуға қабілеті жоқ түрлерде байқалатын қандай таралу?
А) кездейсоқ таралу
В) әріптестік таралу
С) біркелкі таралу
D) топтасып таралу
Е) биомассалық таралу
18.Қазақстан аумағында ірілі ұсақты қанша өзен бар?
А) 56000
В) 85000
С) 45900
D) 76900
Е) 12000
19.Атмосфераның төменгi қабатының шамамен құрамы қандай?
А) азот – 78, 09 %, оттегi – 20,95 %, көмiрқышқыл газы – 0,03%, аргон – 0,93 %.
В) азот – 70 %, оттегi – 30 %
С) азот – 50 %, оттегi –40 %, көмiрқышқыл газы – 10 %, сутегi - 2 %
D) көмiрқышқыл газы – 10 %, оттегi –90 %
Е) азот –60 %, оттегi-10 %, сутегi – 20 %.
20. Бұл түсiнiк бүкiл жер шарын қамтитындығын бiлдiредi:
А) ғаламдық
В) ұлттық
С) қоғамдық
D) мемлекеттiк
Е) аймақтық
21. Табиғи ландшафтардың бұзылуы қай факторға негіз бола алады?
А) далалық
В) математикалық
С) антропогендік
D) биотикалық
Е) абиотикалық
22. "Барлығы да бір-бірі арқылы байланысқан" деген қағиданың авторы кім?
А) А.Декандоль
В) Ж.Б.Ломарк
С) Э.Геккель
D) К.Мебиус
E) Б.Коммонер
23. "Еш нәрсе бостан босқа берілмейді" қандай ұғымды білдіреді?
А) табиғатты аялау азаматтық борышың
В) табиғатқа қамқорлық жасауды ұмытпа
С) табиғаттан алғаныңның орнын толтыруды ұмытпа
D) адам баласының табиғат заңдылықтарын әлі де толық білмейтінін аңғартады
E) биосферадағы тірі организмдердің бірінде болған өзгеріс міндетті түрде басқаларына да әсерін тигізеді
24. Антропоэкология қандай зерттеу саласы болып табылады?
А)ауыл,қала,село тұрғындары мен дүниежүзі халықтарының сандық және халықтың қарым-қатынастарын үйлестіру,көпшілікке үздіксіз экологиялық білім беру және тәрбиелеу.
В) әр этнос топтарының денсаулығы мен табиғи өсіп-өнуін сақтау мәдениеті.
С) адам-қоғам-биосфера арасындағы әлеуметтік, экономикалық және экологиялық жағдайларды
D) түр мен оның популяцияларын органикалық дүние дамуын
E) биосферадағы тірі организмдерде болған өзгерістерді
25. Қоғамдағы адам өмірінің жағдайлары жақсаратын қоршаған ортаға әсер биосфераның шаруашылық сыйымдылығы шеңберінен аспайтын, сондықтан адам қаракетінің негізі бұзылмайтын болып дамуы ғылыми тұрғыдан қалай аталады?
А) үздіксіз даму
В) тұрақты даму
С) бірқалыпты даму
D) біркелкі даму
E) периодты даму
26. Жеке ағзалар (особь) арасындағы қарым-қатынастарды, оның табиғи ортасымен байланыстыра отырып зерттеулер жүргізетін қай сала?
А) Демэкология
В) Геоэкология
С) Географиялық экология
D) Аутэкология
E) Эйдэкология
27. Биосферадағы экожүйені, оның тұрақтылығын, оның тұрақтылығын, ондағы жүріп жатқан процестер мен адам факторының маңызын зерттейтін сала қайсысы?
А) Биосфера экологиясы
В) Геоэкология
С) Әлеуметтік экология
D) Өнеркәсіптік экология
E) Әлемдік экология
28. Тірі ағзалардың тіршілік әрекетінің нәтижесінде құрлықта литосфераның жоғары қабаттары біртіндеп топыраққа айналуы қалай аталады?
А) Эктопаразит
В) Гидробионт
С) Биогеоценоз
D) Нектон
E) Биокостық дене
29. Гидросфера жер бетінің жалпы ауданының қанша % алып жатыр?
А) 78%
В) 21%
С) 71%
D) 48%
E) 98%
30. 1 л суда еріген минералдық заттардың массасы қалай аталады?
А) судың қышқылдығы
В) судың кермектігі
С) судың тұздылығы
D) судың мөлдірлігі
E) судың лайлылығы
31.Экология терминін ғылымға енгізген кім?
А) Э.Геккель
В) В.И.Вернадский
С) А.Леруа
D) Ж.Б.Ломарк
E) К.Мебиус
32. Фотопериодизмге байланысты өсімдіктер қалай бөлінеді?
А) Органикалық тыныштық, мәжбүрлі тыныштық күйдегі өсімдіктер
В) қысқа күндік және ұзақ күндік
С) жылдық,тәуліктік
D) қысқа күндік,жылдық
E) ұзақ күндік және маусымдық
33.Орташа ылғалдылық жағдайында тіршілік ететін жануарларды қалай аталады?
А) Ксерофилдер
В) Гидрофилдер
С) Гигрофиттер
D) Мезофилдер
E) Мезофиттер
34.Экологиялық фактордың минимумы ғана емес оның максимумы да шектеуші фактор
бола алатын қандай заңдылық?
А) толеранттылық заңы
В) минимум заңы
С) тұрақтылық заңы
D) максимум заңы
E) дербестік заңы
35.Температураның үлкен ауытқуына шыдамды организмдер қалай аталады?
А) стенотермді
В) эвритермді
С) экзотермді
D) гомотермді
E) эврибионтты
36.Берілген территория немесе көлем бірлігіндегі даралардың жалпы саны қалай аталады?
А) Популяциялар коэффиценті
В) Популяциялар өсімі
С) Популяция
D) Популяциялар тығыздығы
E) Популяциялар саны
37. Гомеостаз терминін кім енгізген?
А) У.Кеннон
В) Б.Куражковский
С) В.Вернадский
D) Э.Леруа
E) Б.Коммонер
38.Атмосфераның жер бетiне жақын орналасқан қабаты-
А) экзосфера
В) мезосфера
С) тропосфера
D) стратосфера
Е) ионосфера
39. Сарқылатын ресурстар өз кезегiнде мыналарға бөлiнедi:
А) қалпына келмейтiн және сарқылмайтын
В) космостық және жер бетiлiк
С) техносфера ресурстары
D) қалпына келетiн және қалпына келмейтiн
Е) сулық және климаттық
40.Экожүйе экологиясы, көптүрлi бiрлестiктер экологиясы -
А) әлеуметтiк экология
В) демэкология
С) аутэкология
D) биоэкология
Е) синэкология
41.Зиянды заттардың атмосфераға шығарылуы қай факторға негіз бола алады?
А) антропогендік
В) математикалық
С) далалық
D) биотикалық
Е) абиотикалық
42. 1980 – 2000жылдар экологияның дамуы нешінші кезеңіне жатады?
А) өрлеу кезеңі
В) 1кезең
С) антропогендiк
D) 3кезең
Е) 2кезең
43.Экологияны биология ғылымына енгізген австриялық ғалым биолог кім?
А) К.Линней
В) Ж.Б.Ломарк
С) Э.Геккель
D) К.Мебиус
E) Н.А.Северцов
44. Жасанды факторлардың әсерін білуге мүмкіндік беретін қандай әдіс?
А) модельдеу
В) математикалық
С) далалық
D) тәжірибелік
Е) антропогендік
45.Ылғалдылық қай факторға негіз бола алады?
А) биотикалық
В) абиотикалық
С) антропогендік
D) эксперименттік
Е) математикалық
46.Бір түрге жататын ағзалар «особьтар» тобы, оның табиғи ортамен байланыстыра отырып зерттеулер жүргізетін қай сала?
А) Демэкология
В) Аутэкология
С) Нооэкология
D) Эйдэкология
E) Геоэкология
47. Қаланың ерекшеліктері урбанизацияланған территорияларда тұруға арналған организмдер (өсімдіктер, жануарлар, саңырауқұлақтар, микроорганизмдер, адамдар) мен олардың жиынтығының (популяциялар мен бірлестіктер) тіршілік ету ортасы ретінде зерттейтін саланы көрсет:
А) Қалалық орта экологиясы
В) Ауылшаруашылық экологиясы
С) Нооэкология
D) Гидроэкология
E) Геоэкология
48. Иесінің денесінің бетінде мекендейтін ағзалар қалай аталады?
А) Зооценоздар
В) Эндопаразиттер
С) Эктопаразиттер
D) Фитофагтар
E) Эврибионттар
49. Сулы ортада мекендейтін ағзаларды қалай атайды?
А) Зоофаг
В) Микрофаг
С) Стенобионттар
D) Гидробионттар
E) Эврибионттар
50. Грек тілінен «osmos» қандай мағынаны білдіреді?
А) тар
В) кең
С) қысым
D) мөлдір
E) ауысымды
51. «Биоценоз» ұғымын кім, қай жылы енгізген?
А) 1877жылы К.Мебиус
В) 1895жылы Е.Варминг
С) 1866жылы Э.Геккель
D) 1926жылы В.И.Вернадский
E) 1840жылы Ю.Либих
52.Өсімдіктердің өсуі қоректік тізбектің әлсіз ең аз пайдаланылатын, табиғатта аз кездесетін элементке байланыстылығы заңы қалай аталады?
А) Либихтің минимум заңы
В) Термодинамиканың заңы
С) В.Шельфордтың толеранттық заңы
D) энергияның кірісі
E) Тұрақтылық заңы
53.Құрғақ жерлерде өсетін өсімдіктер қалай аталады?
А) Ксерофилдер
В) Мезофиттер
С) Ксерофиттер
D) Гидатофиттер
E) Мезофилдер
54. Ең аз бен ең көп арасындағы мөлшерін ғылымда қалай атайды?
А) толеранттық шек
В) диапозондық мөлшер
С) минимальды көрсеткіш шамасы
D) максимальды көрсеткіш шамасы
E) тұрақты көрсеткіш шегі
55.Су тұздылығының үлкен ауытқуына шыдамды организмдер қалай аталады?
А) эвритоптар
В) эвритермді
С) Эврифагтар
D) Эврибатты
E) эвригалинді
56.Популяция алып жатқан аудан немесе көлем бірлігіне шаққандағы даралар санымен
немесе биомассамен анықталатын ұғым қалай аталады?
А) Популяциялар коэффиценті
В) Популяциялар өсімі
С) Популяция
D) Популяциялар тығыздығы
E) Популяциялар саны
57. Популяция тығыздығын бағалауға арналған эксперименттер қатарын қалай атайды?
А) Іріктеп алу
В) Популяциялар өсімі
С) Кездейсоқ таралу
D) Біркелкі таралу
E) Органикалық тыныштық күй
58.Микроорганизмдердiң көбеюi нәтижесiнде туындайтын ластану-
A) биологиялық ластану
B) физикалық ластану
C) механикалық ластану
D) жергiлiктi ластану
E) антропогендiк ластану
59. «Биосфера» дегенiмiз бұл:
А) жердiң тiршiлiк қабаты
В) жердiң су қабаты
С) жердiң жұқа қабаты
D) ғаламның газ қабаты
Е) жердiң қатты қабаты
60.Вулкан атқылауы нәтижесiнде ауаның ластануы қай ластануға жатады?
А) абиотикалық факторлар әсерiнен
В) адамның iс -әрекетi нәтижесiнде
С) биотикалық факторлар әсерiнен
D) табиғи
E) iшкi және сыртқы факторлар әсерiнен
61. Бәсекелестік қай факторға жатады?
А) биотикалық
В) математикалық
С) антропогендік
D) эксперименттік
Е) абиотикалық
62.Математикалық белгілердің көмегімен зерттеуге алынған жүйенің кейбір көрсеткіштерінің мәндерін өзгерту арқылы соңғы нәтиженің қалай өзгеретін анықтауға мүмкіндік беретін қандай әдіс?
А) лабораториялық
В) математикалық
С) далалық
D) тәжірибелік
Е) антропогендік
63.Тірі ағзаға әсер ететін қоршаған орта жағдайларының кешені қай факторға жатады?
А) абиотикалық
В) математикалық
С) далалық
D) биотикалық
Е) антропогендік
64. Бір ағзалардың тіршілік әрекетінің басқаларына тигізетін әсері қай факторға жатады?
А) абиотикалық
В) математикалық
С) далалық
D) биотикалық
Е) антропогендік
65.Адам қызметінің қоршаған ортаға тигізетін әсерінің жиынтығы қай факторға жатады?
А) абиотикалық
В) математикалық
С) далалық
D) биотикалық
Е) антропогендік
66. Түр мен оның популяцияларын органикалық дүние дамуының жоғарғы дәрежесінде зерттейтін қай сала?
А) аутэкология
В) синэкология
С) эйдэкология
D) антропоэкология
Е) популяциялық экология
67. Су орталарының тіршілік ету ерекшеліктері және оларда тіршілік ететін организмдердің (өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер) және олардың бірлестіктері, сондай-ақ адамның шаруашылық іс-әрекеттерінің су орталарына және онда өмір сүретіндерге әсері зерттейтін экологияның қай саласы?
А) Гидроэкология
В) Топырақ экологиясы
С) Химиялық экология
D) Антропоэкология
Е) Қала экологиясы
68. Негізінен су ағысының көмегімен қозғалатын, жүзетін ағзалардың жиынтығы қалай аталады?
А) Нектон
В) Биологиялық ырғақ
С) Термоклин
D) Планктон
Е) Биокостық дене
69. Температураның жылдық ауытқуы болмайтын судың қай қабаты?
А) Термоклин
В) Маусымдық өзгеріске бейім бөлік
С) Ортаңғы қабат
D) Жоғарғы қабат
Е) Төменгі қабат
70. Сутектік көрсеткіш- бұл:
А) судың қышқылдығын сипаттайтын шама
В) судың тұздылығын сипаттайтын шама
С) судың мөлдірлігін сипаттайтын шама
D) судың тұщылығын сипаттайтын шама
Е) судың сапасын сипаттайтын шама
71. «Биогеоценоз» ұғымын кім, қай жылы ұсынған?
А) 1942жылы В.Н.Сукачев
В) 1749жылы К.Линней
С) 1869жылы Э.Геккель
D) 1789жылы Т.Мальтус
Е) 1802жылы Ж.Б.Ломарк
72. Гидатофиттер қандай өсімдіктер?
А) құрлық-су өсімдіктері.
В) құрғақ жерлерде өсетін өсімдіктер
С) су өсімдіктері
D) орташа ылғалды жерлерде өсетін өсімдіктер
Е) ылғалдағы жоғары жағдайларда өсуге бейімделген құрлық өсімдіктері
73.Зат алмасу деңгейі тұрақсыз, денесінің температуарсы тұрақсыз, жылу реттеу механизмдері жоқ ағзалар қалай аталады?
А) Пойкилотермді
В) Автотрофты
С) Гомойтермді
D) Гетеротрофты
Е) Экзотермді
74.Грекше «stenos» қандай мағынаны білдіреді?
А) тұрақты
В) кең
С) аралық
D) орташа
Е) тар
75.Эврифагтар қандай организмдер?
А) қысымның қатты ауытқуына төзе алатын организмдер
В) әр түрлі тіршілік орталарында кең таралған организмдер
С) әртүрлі азықтармен қоректене беретін организмдер
D) су тұздылығының үлкен ауытқуына шыдамды организмдер
Е) температураның үлкен ауытқуына шыдамды организмдер
76.Гомеостаз термині қай жылы енгізілген?
А) 1866 жылы
В) 1877 жылы
С) 1935 жылы
D) 1929 жылы
Е) 1928 жылы
77.Берілген ареалдың қолайсыздау бөліктеріне популяцияның бір бөлігінің орнын
ауыстыруы қалай аталады?
А) Адаптация
В) Эмиграция
С) Ассимиляция
D) Миграция
Е) Анабиоз
78.Ареал дегенiмiз – бұл:
А) популяция, түр организмдерiнiң таралу облысы
В) оқшауланған географиялық аймақ
С) ландшафт
D) тiрi организмдер
Е) әлем картасы
79.Ластанған жерлердi қалпына келтiрудi қалай атайды?
А) рекультивация
В) деградация
С) гумус
D) дегенерация
Е) эрозия
80. Биогеоценоз дегенiмiз не?
А) атмосферадағы ауа ағыны
В) жер бетiнiң белгiлi бiр бөлiгiн алып жататын бiртектi табиғи құбылыстардың бiрлестiгi
С) адамдардың табиғи ресурстарды ұтымды пайдаланудың теориясы
D) атмосфераның барлық заттармен жер бетiне жасайтын қысымы
Е) адамдардың әр түрлi қоршаған ортадағы қажеттiлiгiн қанағаттандыру
81. Экология ғылымдарының негізгі зерттейтін бағыттарын көрсет:
А) түрлердің алуантүрлілігін сақтау
В) экологиялық бiлiмді арттыру
С) ағзалардың бір-бірімен қарым – қатынастары мен айналаны қоршаған табиғи ортасы
D) экологияның пәнаралық байланысын
E) тiрi ағзалардың тіршілік ортасын
82. Экологияның дамуы неше кезеңге бөлінеді?
83. Жарық, ылғалдылық, температура қай факторға жатады?
А) абиотикалық
В) биотикалық
С) антропогендiк
D) iшкi және сыртқы
Е) бәсекелестiк
84.1924 – 1980жылдар экологияның дамуы нешінші кезеңіне жатады?
А) өрлеу кезеңі
В) 3кезең
С) антропогендiк
D) 1кезең
Е) 2кезең
85.Популяциялар мен олардың қауымдастықтарын табиғи ортада зерттейтін қандай әдіс?
А) далалық
В) математикалық
С) эксперименттік
D) тәжірибелік
Е) зертханалық
86. Экология ғылымы жүргізген ғылыми- зерттеу жұмыстарынан қорытындыларды қалай пайдаланудың тәсілдерін көрсетіп беруді қарастыратын қай сала?
А) Өнеркәсіптік экология
В) Нооэкология
С) Геоэкология
D) Адам экологиясы
Е) Қолданбалы экология
87. Жасандылық тұрғыдағы (аквариумдар, террариумдар, қысқы бақшалар және т.б.) тұйық экожүйелердің тіршілік етуі мен құрылымының мәселелерін зерттейтін экологияның қай саласы?
А) Қала экологиясы
В) Космос экологиясы
С) Геоэкология
D) Топырақ экологиясы
Е) Гидроэкология
88. Климаттық фактордың жануар мен өсімдіктердің өмірінде жүріп жатқан периодтық процестермен байланысын зерттейтін ғылым қалай аталады?
А) Фенология
В) Ғаламдық экология
С) Фотопериодизм
D) Геоэкология
Е) Гидроэкология
89.Нектон қалай бөлінеді?
А) фитоценоз,биоценоз,агроценоз
В) зообентос,фитобентос
С) бактериобентос,зооценоз
D) фитобентос,бактериобентос,
зообентос
Е) планктон,нектон,зоопланктон
90.Жасушаның жартылай өткізгіш мембранасы арқылы суда еріген заттардың бір жақты диффузиясы қалай аталады?
А) осмос
В) фотопериодизм
С) каннибализм
D) анабиоз
Е) нейтрализм
91. «Ноосфера» ұғымын ұсынған кім, қай жылы?
А) 1942жылы В.Н.Сукачев
В) 1749жылы К.Линней
С) 1869жылы Э.Геккель
D) 1927жылы Э.Леруа
Е) 1802жылы Ж.Б.Ломарк
92.Гидрофилдер қандай организмдер?
А) жарықты сүйетін жануарлар
В) құрғақшылықты сүйетін жануарлар
С) құрғақшылықты сүйетін өсімдіктер
D) орташа ылғалдылық жағдайында тіршілік ететін жануарлар
Е) ылғал сүйгіш жануарлар
93.Зат алмасу деңгейі жоғары және тұрақты, зат алмасу нәтижесінде жылу реттелуі жүзеге асырылатын ағзалар қалай аталады?
А) Пойкилотермді
В) Автотрофты
С) Гомойтермді
D) Гетеротрофты
Е) Экзотермді
94.Тек температураның аз ғана ауытқуына ғана шыдамды организмдер қалай аталады?
А) Эврибионт
В) Стенобионт
С) Стенотермді
D) Эвритермді
Е) Экзотермді
95. Жарық сүйгіш өсімдіктер қалай аталады?
А) сциофиттер
В) факультативті
С) орманда өсетін шөптесін өсімдіктер
D) эвритермді
Е) гелиофиттер
96.Тірі жүйелердің, соның ішінде популяциялардың қоршаған ортаның өзгермелі
жағдайында тұрақты динамикалық тепе-теңдікті ұстап тұруға қабілеті қалай аталады?
А) гомеостаз
В) эмиграция
С) толеранттылық
D) эвритермділік
Е) каннибализм
97.Туылу мен өлімінің арасындағы айырма қалай аталады?
А) популяцияның тіршілік ортасының ерекшелігі
В) популяция тығыздығы
С) популяция саны
D) популяция өсімі
Е) өлген даралардың саны
98. Адам экологиясының пәніне не жатады?
A) Организмдер мен қоршаған
ортаның байланысы
B) Биосфера
C) Адамның қоршаған ортамен
байланысы
D) Экожүйе
E) Микроорганизмдердің қоршаған ортамен байланысы
99.Экзосфера дегенiмiз –бұл:
А) атмосфераның ең төменгі қабаты
В) жердi құрайтын құрамы мен тығыздығы әртүрлi концентрациялық қабықшалар
С) ауадағы ең маңызды тiршiлiк деңгейi
D) жердiң қатты қабаты
Е) атмосфераның ең жоғарғы қабаты
100.Діріл қандай ластану түріне жатады?
А) ортаның физикалық ластануына
В) ортаның биологиялық ластануына
С) ортаның биохимиялық ластануына
D) ортаның химиялық ластануына
Е) ортаның физикалық-химиялық ластануына
101. Иесінің денесінің бетінде мекендейтін, сыртқы паразиттер қалай аталады?
А) эндопаразиттер
В) паразиттер
С) популяция
D) эктопаразиттер
E) Гидробионттар
102. Уақыт бойынша бірізділікпен кезектесіп келетін ағзаның қандай да бір жағдайын қалай атайды?
А) биологиялық ырғақ
В) биоценоз
С) анабиоз
D) симбиоз
E) биологиялық селбесу
103. Өсімдіктердің тыныштық күйінің 3 түрін көрсет:
А) эксперименттік, органикалық, терең
В) мәжбүр ететін, терең, органикалық
С) органикалық, терең, мәжбүр ететін
D) эмбириональдық,терең , мәжбүр ететін
Е) абиотикалық, эмбириональдық, органикалық
104. Латын тілінен аударғанда «tolerantia» қандай мағынаны білдіреді?
А) тұрақтылық
В) шыдау
С) мекен
D) өзгеріс
E) халық
105. Экологиялық валенттілігі төмен түрлерді қалай атайды?
А) стенобионтты
В) эврибионтты
С) педабионтты
D) геобионтты
E) гидатофитті
106.Географиялық процестерге экологиялық заңдылықтарды қолдануға негізделген экологияның тарауы қалай аталады?
А) эйдэкология
В) аутэкология
С) биоэкология
D) географиялық экологиясы
E) химиялық экология
107.Жер шарында тұщы су қоры қай жерде шоғырланған?
A) Мұхиттарда
B) Бұлттарда
C) Антрактидада
D) Африка құрлығында
E) Теңіздерде
108.«Қышқылдық жаңбырды» қай газдар туғызады?
A) NO2, SO2
B) SO2, CO2
C) P3O4
D) H2S
E) HCL
109.Фотосинтез процесін жургізіп, оттегін бөлетін организмдер қайсысы?
A) медузалар
B) жануарлар
C) микроорганизмдер
D) жәндіктер
E) жасыл өсімдіктер
110.Вернадскийдің “Биосфера” туралы ілімі қай жылы жарық көрді?
A) 1926 ж.
B) 1920 ж.
C) 1927 ж.
D) 1928 ж.
E) 1829 ж.
111.Популяция экологиясы дегенiмiз:
A) биоэкология
B) аутэкология
C) синэкология
D) демэкология
E) әлеуметтiк экология
112.Қандай да бiр биоценоз жануарларының бiрлестiгiн қалай атайды?
A) зооценоз
B) зоопланктон
C) агроценоз
D) биогеоценоз
E) популяция
113. Сирек және жоғалуға шақ тұрған организмдердiң тiзiмi дегенiмiз:
A) көк кiтап
B) қызыл кiтап
C) ақ кiтап
D) жасыл кiтап
E) экология оқулығы
114. Табиғаттың эстетикалық сауықтыру, ғылыми және мәдени мақсаттарда қорғауға алынған аймақтың алаңы:
A) ұлттық парктер
B) қорықтық
C) жер
D) қорғалатын аймақ
E) қорық
115. “Ионосфера” қабатына қай қабаттар кіреді?
A) мезосфера мен термосфера
B) тропосфера мен стратосфера
C) термосфера мен экзосфера
D) тропосфера мен экзосфера
E) термосфера мен стратосфера
116.Атмосферада, гидросферада және литосферада болып жатқан процесстерге заттардың әрдайым қатысуы:
A) биосферадағы зат алмасу
B) экологиялық сукцессия
C) толеранттың заңы
D) биохимиялық цикл
E) минимум заңы
117. Озон қабаты атмосфераның қай бөлігінде орналасқан?
A) Ионосфера
B) Экзосфера
C) Термосфера
D) Стратосфера
E) Тропосфера
118. «Қышқылды жаңбыр» терминін кім енгізді?
A)Э.Геккель
B) В.И.Вернадский
C) В.В.Докучаев
D) Р.Смит
E)К. Мебиус
119. Бiр аймақтағы жануарлар жиынтығын қалай атаймыз?
A) фауна
B) флора
C) биота
D) ареал
E) сукцессия
120. Азот пен күкірт қышқылдары қосылған жаңбыр қалай аталады?
A) қышқыл жаңбыр
B) азотты жаңбыр
C) күкіртті жаңбыр
D) кәдімгі жаңбыр
E) қышқылды қар
121.Озонның химиялық формуласы:
A) O3
B) СО2
C) NO2
D) SO2
E) H2O
122. Қазақстанда «Қоршаған ортаны қорғау туралы заң» қай жылы қабылданды?
A) 1991ж
B) 1993ж
C) 1995ж
D) 1996ж
E) 1998ж
123. Дүниежүзіндегі ең тұщы бассейінді көрсет:
A) Қызыл теңіз
B) Азов теңізі
C) Ертіс өзені
D) Байкал көлі
E) Каспий теңізі
124. Су қышқылдығы дегеніміз не?
A) Су ертіндісіндегі қышқылдың болуы
B) Су ертіндісіндегі оттегі иондарынның болуы
C) Су ертіндісіндегі сутегі иондарының болуы
D) Су ертіндісіндегі катиондардың болуы
E) Су ертіндісіндегі сутегі қышқылының болуы
125.Шельфорттың заңы қалай аталады?
A) Минимум заңы
B) Шектеушілік заңы
C) Төзімділік заңы
D) Жоғарғы заңдылық
E) Максимум заңы
126. Жер бетіндегі ауа қабатын не деп атайды?
A) биосфера
B) экология
C) атмосфера
D) литосфера
E) гидросфера
127. Организмнің пайдалы бірге өмір сүруін қалай атайды?
A) Симбиоз
B) Анабиоз
C) Автотроф
D) Паразитизм
E) Бәсекелестік
128. Әрбiр популяцияның өзiндiк даму кезеңiн атап көрсет:
A) жыныстық, генетикалық
B) жастық, кәрiлiк
C) репродуктивтi, вегетативтi
D) туу, өлу
E) жыныстық, генетикалық
129. Бұлттардың түзілетін қабаты:
A) тропосфера
B) стратосфера
C) ионосфера
D) экзосфера
E) мезосфера
130.1971жылы ЮНЕСКО қандай маңызды бағдарламаны қабылдады?
A) «Қоршаған ортаны қорғау» заңы
B) Толеранттық заңы
C) «Жасыл алаң» бағдарламасы
D) Біріккен Ұлттар Ұйымының «Табиғатты қорғау» конференциясы
E) «Адам және биосфера» атты халықаралық биологиялық бағдарлама
131.Барлық организмдерді қамтитын және физикалық орта мен энергия ағыны белгілі бір трофикалық құрылым, үздіксіз өзгеріп тұратын кез – келген біртұтастық:
A) Экожүйе
B) Биоценоз
C) Биогеценоз
D) Экотоп
E) Биотоп
132. Дүниежүзі табиғатты қорғау қай күн?
A) 5 маусым
B) 6 қазан
C) 15 ақпан
D) 7 маусым
E) 1май
133.Популяцияның тығыздығы қалай анықталады?
A) алып жатқан аудан немесе көлем бірлігіне шаққандағы даралар санымен
немесе биомассамен анықталады
B) аналықтардың жасы мен санына байланысты анықталады
C) жыл маусымдағы биогеоценоздардың ауысуы қарай анықталады
D)физикалық жағдайларға немесе бәсекелестік қатынастарға реакциясы арқылы
анықталады
E) ылғалдылық жағдайына байланысты анықталады
134. Экологиялық пирамидалардың типтерін атаңыз?
A) сандар,биомассалар,энергия
B) ұлттық, экожүйе
C) қоғамдық,биогеоценоздық
D) фотопериодизм
E) қоректену,ниша
135.Латын тілінен аударғанда – пайдалану қандай ұғымның мәні?
A) редуценттер
B) трофикалық
C) биогеоценоздық
D) консументтер
E) экологиялық қуыс
136. Биосфера терминін енгізген кім?
A) В.И.Вернадский
B) Э. Зюсс
C) С.С.Шварц
D) Ю.Одум
E) Ю.Либих
137.Гидросфера жердің қандай қабаты?
A) минералды қабат
B) ауа қабаты
C) су қабаты
D) жердің гумусы
E) топырақ қабаты
138. Популяцияның сандық көрсеткiштерiн не көрсетедi?
A) саны мен тығыздығы
B) өнiмдiлiгi
C) еркiн будандасу қабiлетi
D) мiнез құлқы
E) өмiр сүру заңдылығы
139.Биотикалық факторлар дегенiмiз – бұл:
A) iшкi және сыртқы факторлар
B) адам әрекетi нәтижесiнде пайда болған факторлар
C) бейорганикалық табиғат факторы (жарық, температура, ылғалдылық, қысым)
D) геофизикалық, гидрологиялық факторлар
E) тiрi организмдердiң бiр-бiрiне әсерi
140.Қоршаған ортада радиоактивтi заттектер деңгейiнiң көбеюi нәтижесiнде туындайтын ластану-бұл:
A) радиоактивтi
B) биологиялық
C) химиялық
D) физикалық
E) ғаламдық
141.Өсімдіктер бірлестігі қалай аталады?
A) Фитоценоз
B) Зооценоз
C) Биоценоз
D) Геоценоз
E) Биогеоценоз
142.Толеранттық шек дегеніміз:
A) Тірі организмдердің экологиялық кең төмен шама аралығындағы өмір сүретін аралық мөлшер
B) Тірі организмдердің экологиялық кең төмен шама аралығындағы немесе ең көп шама аралығындағы өмір сүретін аралық мөлшер
C) Тірі организмдердің экологиялық ең көп шама аралығындағы өмір сүретін аралық мөлшер
D) Тірі организмдердің экологиялық шектеусіз шама аралық өмір сүруі
E) Барлығы дұрыс емес.
143.Толеранттылық деп организмнің қанда қабілетін айтамыз:
A) Тіршілік жағдайының өзгерістеріне шыдамдылығы
B) Жаңа жағдайға бейім делу
C) Локальды формалар түзеу
D) Популяция саны
E) Даму қабілеті
144.Ноосфера концепциясын кім енгізген?
A) В.И.Вернадский
B) Э. Зюсс
C) С.С.Шварц
D) Ю.Одум
E) Ю.Либих
145.Организмнің немесе жеке бір түрдің қоршаған орта жағдайына бейімделуін қалай атайды?
A) миграция
B) ассимиляция
C) адсорбция
D) анабиоз
E) адаптация
146. Қорек түзуші болып табылатын экожүйе:
A) симбиофиттер
B) консументтер
C) продуценттер
D) гететрофтар
E) автотрофтар
147.Арал теңізіне құйылатын өзендерді ата:
A) Ертіс,Есіл
B) Жайық ,Тобыл
C) Амудария ,Сырдария
D) Нұра ,Амудария
E) Іле ,Орал
148. Атмосфераның жерге жақын қабаты?
A) Тропосфера
B) Ионосфера
C) Стратосфера
D) Термосфера
E) Экзосфера
149. Ғылымда биоценоз ұғымының баламасы ретінде қандай терминді жиі қолданады?
A) Биогеоценоз
B) Бәсекелестік
C) Биоценология
D) Экожүйе
E) Агроценоз
150.Экологиялық жүйелер қандай болады?
A) Жасанды экожүйе
B) Су және жер асты экожүйе
C) Жасанды және табиғи
D) Табиғи
E) Жасанды, табиғи, сулы және жер асты суларының экологиялық жүйелері
151. Биоценоз дегеніміз?
А) белгілі бір дәрежеде біртекті жағдайлармен сипатталатын, ағзалардың белгілі-бір
бірлестігімен (биоценоз) қоныстандырылған кеңістік
В) белгілі-бір территорияда өмір сүретін әртүрлі түрлердің жиынтығы.
С) популяция
D) кез-келген биоценоз биотоппен бірігіп одан да жоғары деңгейдегі
биологиялық жүйені түзеді.
E) белгілі бір дәрежеде біртекті жағдайлармен өмір сүретін әртүрлі түрлердің жиынтығы
152. Өндіріс қалдықтары мен өте көп ластанатын Қазақстан қалалары:
A) Тараз, Ақтау, Қарағанды
B) Екібастұз, Өскемен, Қарағанды
C) Теміртау, Рудный, Алматы
D) Балқаш, Ақтау, Қызылорда
E) Ақтөбе, Алматы, Астана
153. К.Мебиус қандай ұғымды енгізді?
А) Биоценоз
В) Биотоп
С) Экожүйе
D) Адам экологиясы
E) Биосфера
154. Автокөліктен атмосфераның ластануы қай факторға негіз бола алады?
A) антропогендік
B) абиотикалық
C) техногендік
D) биотикалық
E) табиғи
155. Биоценозды құрайтын түрлер саны және олардың салмағының қатынасы қай
құрылымға жатады?
А) далалық
В) түрлік
С) экологиялық
D) кеңістікті
Е) абиотикалық
156. Экологиялық жүйелер қандай белгілері бойынша ерекшеленеді?
А) далалық, математикалық
В) түрлік, кеңістікті
С) экологиялық, функциональдық
D) жүйелік , құрылымдық
Е) функциональдық, құрылымдық
157. Кейбір түрлер басқа түрмен өмір сүріп, оның пайдасын көрседі, ал екіншісіне бәрі-бір ,
бұл түр аралық байланыстың қай формасы?
А) Нейтрализм
В) Комменсализм
С) Аменсализм
D) Мутализм
E) Паразитизм
158. Планетаның бүкіл тірі дүниесін органикалық затпен қамтамасыз ететін жасыл өсімдіктердің жинағы қалай аталады?
А) автотрофты ағзалар
В) гетеротрофты ағзалар
С) деструкторлар
D) редуценттер
E) гомойотермді ағзалар
159. Қоректену тізбегінің жеке звенолары қалай аталады?
А) пойкилотермді ағзалар
В) деградация
С) деструкторлар
D) полифагтар
E) трофтық деңгейлер
160. Әр түрлі трофтық деңгейдегі тірі заттың жалпы құрғақ массасын сипаттайтын
экологиялық пирамиданың қай түрі?
А) Биомассалар
В) Сандар
С) Энергия
D) Экожүйелердің өнімділік
E) Трофтық деңгейлер
161. Биосфераны құрайтын құрамдас бөліктерін көрсет:
А) мегасфера,литосфера,антропосфера
В) педосфера,тропосфера,мегасфера
С) Атмосфера, гидросфера, литосфера
D) экзосфера,атмосфера,тропосфера
E) атмосфера,педосфера,литосфера
162. Тірі организмдердің бірнеше құрылым деңгейін көрсет:
А) трофтық,организмдік,түрлік,жасушалық
В) деградациялық, деструкторлық, молекулалық,клеткалық
С) деструкторлық,популяциялық,жасушалық,клеткалық
D) полифагтық,клеткалық,популяциялық,түрлік
E) молекулалық,клеткалық,организмдік,популяциялық-түрлік деңгей
163.Өсімдік тұқымдарын, жәндіктерді, жануарларды бір жерден екінші жерге апарып,
ормандағы өсімдіктер және жануарлар дүниесін өзгертуге ықпал ететін қайсысы?
А) биомассалар
В) жел
С) энергия
D) ауа ағыны
E) қысым
164. Адамдардың жыл сайын күшейіп келе жатқан іс-әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін, әсерін, пайда-зиянын, табиғат байлықтарын ұқыпты пайдаланып, қалпына келтіріп отыру жолдары мен әдістерін зерттейтін экологияның қай саласы?
А) инженерлік экология
В) адам экологиясы
С) ғаламдық экология
D) эйдэкология
E) аутэкология
165.Қоршаған ортаның техногенді ластануы қай факторға негіз бола алады?
А) антропогендік
В) биотикалық
С) абиотикалық
D) популяциялық
E) табиғи
166. Р.Парк пен Э.Бюргес атты ғалымдар қандай ұғымды ғылымға енгізді?
А) экожүйе
В) биогеоценоз
С) аутэкология
D) популяциялық экология
E) адам экологиясы
167.Өсімдіктердің өсіп өнуінен, жануарлардың оларды қорек етіп күн көруінен,
жыртқыштардың жануарларды жеп өмір сүруінен, соңынан өсімдіктер мен жануарлар
қалдықтары өлі органикалық заттарға айналып, іріп-шіріп қайтадан өсімдіктердің
қоректік тізбегіне кіруінен тұратын айналым қалай аталады?
А) биотехнологиялық
В) биогеоценоздық
С) биологиялық
D) популяциялық
E) морфологиялық
168. Органикалық заттар мен олардың қалдықтарын бөлшектеп, ірітіп-шірітетін, заттар айналымын қайта бастауға әзірлейтін өте ұсақ организмдерді қалай атайды?
А) биотоп
В) продуценттер
С) редуценттер
D) консументтер
E) геожүйе
169. Температура қандай экологиялық факторға негіз бола алады?
А) биотикалық
В) абиотикалық
С) биологиялық
D) антропогендік
E) геожүйелік
170. Биосферадағы процестердің ең басты қозғаушы күшін ата?
А) жануар
В) адам
С) су
D) ауа
E) күн
171. Биоценозда қозғалғыш күш қайсысы болып табылады?
А) Өсімдік
В) Жануар
С) Бактерия
D) Микроорганизм
E) Күн сәулесі
172. Зат, энергия және ақпараттар алмасу нәтижесінде біртұтас ретінде тіршілік ететін кез келген өзара әрекетттесуші тірі ағзалар мен қоршаған орта жағдайларының жиынтығы қалай аталады?
А) биосфера тұрақтылығы
В) экожүйе
С) биогеоценоз
D) мелиорация
E) эмиграция
173. Биотоп ұғымының анықтамасы қайсысы?
А) белгілі-бір территорияда өмір сүретін әртүрлі түрлердің жиынтығы.
В) су түбімен байланысы жоқ, еркін орын ауыстыратын, жүзіп жүретін ағзалардың
жиынтығы
С) ақпараттар алмасу нәтижесінде біртұтас ретінде тіршілік ететін кез келген өзара
әрекетттесуші тірі ағзалар
D) белгілі бір дәрежеде біртекті жағдайлармен сипатталатын, ағзалардың белгілі-
бір бірлестігімен қоныстандырылған кеңістік
E) тек белгілі бір тіршілік орталарында ғана өмір сүре алатын организмдер
174. Биоценоз құрылымы қалай бөлінеді?
А) далалық, экологиялық, биотикалық
В) түрлік, кеңістікті және экологиялық
С) антропогендік, кеңістікті және экологиялық
D) биотикалық , түрлік, кеңістікті
Е) абиотикалық, далалық, түрлік,
175. Кез-келген биоценоз биотоппен бірігіп одан да жоғары деңгейдегі қандай
биологиялық жүйені түзеді?
А) биогеоценоз
В) геожүйе
С) экожүйе
D) биоценоз
Е) биотоп
176. Экожүйеге келіп түсетін энергия көзі, мөлшері және сапасына негізделген қай жіктелуге
жатады?
А) биомассалық
В) түрлік
С) экологиялық
D) құрылымдық
Е) функциональдық
177. Басқа бір түрсіз өмір сүре алмайтындай түрлердің өзара пайдалы өмір сүруі, бұл түр
аралық байланыстың қай формасы?
А) Нейтрализм
В) Комменсализм
С) Аменсализм
D) Мутализм
E) Паразитизм
178. Латын тілінен аударғанда – қалпына келтіруші деген қайсысы?
А) консументтер
В) гетеротрофты ағзалар
С) продуценттер
D) редуценттер
E) гомойотермді ағзалар
179. Экологиялық пирамиданың үш негізгі типін бөліп көрсеткен кім?
А) И.ИЛепехин
В) А.Декандоль
С) В.В Докучаев
D) Н.А.Северцов
E) Ч. Элтон
180. Тірі ағзалардың денесінің массасы қалай аталады?
А) биомасса
В) өнімділік көрсеткіші
С) көбею көрсеткіші
D) геожүйелік құрылым
E) биожүйе
181. Академик В.И.Вернадский биосферадағы тіршілік процестерін зерттей келе химиялық элементтердің бір тобын қалай атады?
А) биомасса
В) биогенді заттар
С) тірі заттар
D) шөгінді заттар
E) биожүйе
182. Жеке дара мен кез келген организмнің пайда болуынан бастап, тіршілігін жойғанға
дейінгі дамуының барлық әрекеттері қай құрылым деңгейде өтеді?
А) трофтық
В) деградациялық
С) клеткалық
D) популяциялық-түрлік
E) организмдік
183.Жел қандай экологиялық факторға жатады?
А) антропогендік
В) деградациялық
С) абиотикалық
D) популяциялық
E) жасанды
184. «Адам экологиясы» деген ұғымды енгізген ғалымдарды ата?
А) Г.Спенсер және Ж.Б.Ломарк
В) Ю.П.Лисицын және Э.Леруа
С) В.И.Вернадский және Э.Тенсли
D) Н.Ф.Реймерс және Н.А.Северцов
E) Р.Парк және Э.Бюргес
185. Өмірге қажетті элементтер мен органикалық емес қосындылардың ортадан
организмге, организмнен ортаға айналуын қалай атайды?
А) ауа ағынындағы қозғалыс
В) қоректік элементтер айналымы
С) метаболизм
D) деградация
E) биогеологиялық айналым
186. Күн сәулесін сіңіріп, тірі заттар (материя) өндіретін өсімдіктер қалай аталды?
А) консументтер
В) продуценттер
С) редуценттер
D) биотоп
E) геожүйе
187. Ғарыштық энергияны жердегі химиялық энергияға айналдыра отырып, ғаламшардағы
тіршіліктің көптүрлілігінің дамуына мүмкіндік беретін қайсысы?
А) тірі организмдер
В) өлі заттар
С) биогенді заттар
D) биологиялық өлі заттар
E) космостық заттар
188.Түзілу процесіне тірі заттар қатыспаған тірі организмдердің тіршілік ету орталары
немесе субстрат қайсысы?
А) радиоактивті ыдыраушы заттар
В) шашыранды атомдарының заттары
С) биогенді заттар
D) өлі заттар
E) космостық заттар
189.Австрия ғалымы 1875жылы ғылымға қандай терминді енгізді?
А) биогеоценоз
В) экология
С) популяция
D) биотоп
E) биосфера
190. Грекше «syn» қандай мағынаны білдіреді?
А) халық
В) өзім
С) бірге
D) тіршілік
E) дара
191. Тұрақты даму дегеніміз қандай түсінік?
А) өсімдіктердің алуантүрлілігін жетілдіру шараларын қолға алу негізінде болашақ
ұрпақтың қажеттілігін қамтамасыз ету
В) жануарлардың түраралық байланысын нығайту
С) қазіргі уақыттағы қажеттілікті қамтамасыз ететін дамуды айтады, алайда бұл
даму болашақ ұрпақтың қажеттілігін қамтамасыз ету қасиетіне қауіп төндірмеуі
тиіс.
D) Микроорганизмдің көбеюін арттыру
E) Күн сәулесі энергиясын пайдалануды жетілдіре отырып,қоршаған ортаны қорғауды
қарастырады.
192. Рио-де-жанейрода өткен «Қоршаған орта және даму бойынша» БҰҰ-ның
конференциясы қай жылы өтті?
А)1989ж
В)1992ж
С)1877ж
D)1866ж
E)1875ж
193. Жер, су, жер қойнауын, биотаны және басқа да мемлекет ішіндегі аймақтың табиғи
ортасының басқа да элементтерін қорғаудың анықтамасы қайсысы?
А) белгілі-бір территорияда өмір сүретін әртүрлі түрлердің жиынтығын қорғау
В) еркін орын ауыстыратын, жүзіп жүретін ағзалардың жиынтығын қорғау
С) табиғи ортаның ұлттық (мемлекет ішілік) объектілерін қорғау
D) белгілі бір дәрежеде біртекті жағдайлармен сипатталатын, ағзалардың белгілі-
бір бірлестігімен қоныстандырылған кеңістікті қорғау
E) тек белгілі бір тіршілік орталарында ғана өмір сүре алатын организмдерді қорғау
194. Жер шарындағы тірі организмдер орналасқан экологиялық жүйе қалай аталады?
А) биогеоценоз
В) биотоп
С) экожүйе
D) геожүйе
Е) биосфера
195. Биосферадағы экожүйені, оның тұрақтылығын ,ондағы жүріп жатқан процестер мен
адам факторының маңызын зерттейтің ғылым қалай аталады?
А) Биогеоценология
В) Биосфера экологиясы
С) Ғаламдық экология
D) Гарбология
Е) Антропология
196. Белгілі бір уақытта жердегі бір биоценоздың екіншісімен алмасуын қалай атайды?
А) Абразия
В) Деградация
С) Климакс
D) Сукцессия
Е) Эмиграция
197. «Сукцессия» ұғымын 1898 жылы кім енгізді?
А) Г.Каулсон
В) Ф.Климентс
С) В.В Докучаев
D) Н.А.Северцов
E) Ч. Элтон
198.Берілген орта жағдайындағы экожүйенің дамуының соңғы тұрақты күйі қалай аталады?
А) Адаптация
В) Экожүйе
С) Климакс
D) Популяция
Е) Эмиграция
199. Кезекті трофтық деңгейлердегі энергия ағынының шамасын немесе «өнімділігін»
көрсететін экологиялық пирамиданың қай типіне жатады?
А)Энергия пирамидасы
В) Сандар пирамидасы
С) Биомассалар пирамидасы
D) Геожүйелік құрылым пирамидасы
E) Биожүйелік пирамидасы
200. Гетеротрофты ағзалар қайсысы?
А) продуценттер
В) консументтер
С) көбею көрсеткіштері төмен ағзалар
D) редуценттер
E) биожүйелер
201.Популяцияның,табиғи бірлестіктердің және экожүйенің бір-бірімен өзара және қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін экология бөлімі қалай атады?
А) биосфера экологиясы
В) демэкология
С) эйдэкология
D) аутэкология
E) синэкология
202.Тіршілік етуіне қажетті органикалық заттектерді,күн энергиясын пайдаланып, бейорганикалық заттектерден немесе тотығуынан өздігінен өндіре алатын тірі организмдер қайсысы?
А) автотрофты организмдер
В) тірі заттар
С) биогенді заттар
D) гетеретрофты организмдер
E) қалпына келтіруші организмдер
203. Екі популяция бірлестік түзеді,бірақ бұл бірлестік міндетті емес және әр түр бөлек тіршілік ете алады, бірақ бірігіп тіршілік ету екеуіне де пайдалы, бұл түралық байланыстың қай формасына жатады?
А) селбесіп тіршілік ету
В) әріптестік бірігіп тіршілік ету
С) нейтрализм
D) комменсализм
E) аменсализм
204.Тундра, тайга, орманды дала, дала, шөлейт, шөл, тропиктер қай экожүйеге жатады?
А) орман
В) тұщы су
С) құрлық
D) теңіз
E) геологиялық
205. Биосферология қандай ғылым саласы?
А) биосфера туралы
В) қоректік элементтер айналымы туралы
С) өсімдіктердің саналуантүрлілігін сақтау туралы
D) деградация процесі туралы
E) биогеологиялық айналым туралы
206. «Болашақ ғаламшардың түр-сипаты мен тыныс-тіршілігі адам баласының ақыл-ойы
мен парасатына байланысты дамиды және оған тәуелді болады. Ең бастысы,
адамзаттың санасы мен ақыл-ойының нәтижесіне байланысты биосфера тағдыры
шешіледі» деген тамаша болжамның авторы кім?
А) А.Г.Воронов
В) Ю.П.Лисицын
С) В.И.Вернадский
D) Н.Ф.Реймерс
E) М.В.Волькенштейн
207. Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау стратегиясы қай жылы қабылданды?
А) 1992 жылы
В) 1891 жылы
С) 1972 жылы
D) 1991 жылы
E) 1971 жылы
208. Тұрақты даму деңгейлері қайсысы?
А) аймақтық,қалалық,ұлттық
В) аудандық,облыстық,мемлекеттік
С) жергілікті, аймақтық, ұлттық, мемлекетаралық, әлемдік
D) ғаламдық,әлемдік,мемлекетаралық,
E) аймақтық,ұлттық,қалалық
209.Қоршаған ортаны қорғау объектілері қалай бөлінеді?
А) халықаралық және трансшекаралық
В) экологиялық және экономикалық
С) мемлекетаралық және аудандық
D) ұлттық және халықаралық
E) облыстық және аймақтық
210. Жеке ұлттық мемлекеттерге жатпайтын табиғи объектілерді қорғау қалай аталады?
А) региональдық
В) облыстық
С) аудандық
D) қоғамдық
E) халықаралық
211. Каспий теңізінің порты орналасқан қала қайсысы?
А) Ақтау
В) Алматы
С) Ақтөбе
D) Маңғыстау
E) Өскемен
212. Қоғамның материалдық мұқтаждығын қанағаттандыру үшін қолданылатын адамзатты қоршаған табиғи ортаның ең маңызды құрауыштарын қалай атайды?
А) табиғи ресурстар
В) ұлттық байлықтар
С) аймақтық табиғи элементтер кешені
D) ұлттық табиғат құндылықтары
E) трансшекаралық су қоймалары
213. Біріккен ұлттар ұйымы қай жылы құрылды?
А) 1980ж
В) 1880ж
С) 1945ж
D) 1989ж
E) 1972ж
214. Тұрақты даму факторларын ата?
А) абиотикалық,антропогендік,биотикалық
В) жасанды,табиғи,физикалық
С) экожүйелік, экономикалық,экологиялық
D) әлеуметтік,құқықтық,биосфералық
Е) экологиялық, экономикалық, әлеуметтік
215. Үстірт қорығы қай жылы құрылған?
А) 1970ж
В) 1890ж
С) 1984ж
D) 1999ж
E) 1993ж
216. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы заң қай жылы қабылданған?
А) 1990ж 16 желтоқсан
В) 1995ж 23 шілде
С) 1990ж 15 наурыз
D) 1997ж 15 шілде
Е) 1992ж 5 маусым
217. Сарқылмайтын табиғи ресурсты ата?
А) күн энергиясы
В) топырақ
С) су
D) өсімдік
E) жануар
218.Пластмасса зауыт шығаратын зауыт орналасқан қала?
А) Тараз
В) Алматы
С) Ақтөбе
D) Ақтау
E) Өскемен
219. Каспий маңы ойпатының негізгі байлығы?
А)мұнай,газ
В) пайдалы қазба
С) минеральды ресурстар
D) көмір
E) темір кені
220. Қазақстанның алғашқы «Қызыл кітабы» жарыққа шыққан жыл?
А) 1990ж
В) 1978ж
С) 1989ж
D) 1980ж
E) 1995ж
221.Қала ролінің басымдылығы мен қала халқы санының артуы қалай аталады?
А) утилизация
В) агломелиорация
С) адаптация
D) миграция
E) урбандалу
222.Сарыарқаның шөлейтті жазықтарында орналасқан ұлттық саябақ қайсысы?
А) Баянауыл
В) Қарқаралы
С) Ақсу-Жабағылы
D) Көкшетау
E) Алтынемел
223. Атмосфераның ластануын болғызбау шаралары:
A) өнеркәсіптерден ауаға бөлінетін газдарды уақытша тоқтату
B) шаңдарды болғызбау
C) әуе кеңістігіне ұшақтардың ұшуын уақытша тоқтату
D) атмосфералық ауаның сапасын жақсарту
E) қалдықсыз технологияға көшу
224.Табиғатты пайдалану ғылымының негізін салушы кім?
А) Ж.Б.Ломарк
В) В.И.Вернадский
С) Ю.Н.Куражковский
D) Э.Геккель
E) Н.В.Северцев
225. Тұрмыстық қалдықтарды өңдеу бойынша жаңа ғылыми бағыт қалай аталады?
А) Гарбология
В) Гелиобиология
С) Биотехнология
D) Гидрология
E) Микробиология
226. Зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін сынауға арналған жануарларды күтуге арналған орынжай қалай аталады?
А) теплица
В) дефлятор
С) виварий
D) видарий
E) гейзер
227. Жер бетінен мезгіл-мезгіл бұрқақтана атқылап тұратын ыстық бұлақ көзі қалай
аталады?
А) абразия
В) абиссаль
С) виварий
D) гейзер
E) дейзер
228. Мемлекет қалыптастыратын, адам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасын реттеудің заңнамалық негізі қалай аталады?
А) экологиялық аудит
В) аудандық тексеру
С) экологиялық құқық
D) экологиялық мониторнг
E) экологиялық экспертиза
229.Бір мекеменің немесе цехтың қалдықтары басқасының жұмысына шикізат болатын, өндірістің неғұрлым экологияландырылған нұсқасы қалай аталады?
А) экономикалық тұрғыдан тиімді өндіріс
В) экологиялық таза өнім
С) тиімді өндіріс
D) қалдықсыз технология
E) ұтымды пайдалану
230. Тұрақты дамуды қалай түсінесіз?
А) даму бір кезде мүмкін болмай қалатындай жағдай тудырмауы тиіс
В) табиғаттың кей құрамдас бөліктері өзгеріссіз қалуы тиіс
С) дамуды болашақ ұрпаққа қауіп төндірмей, өз қажеттіліктерін
қанағаттандыратындай жасау керек
D) табиғаттың құрамдас бөліктері әрқашан тұрақты болып қалуы керек
E) халықаралық даму тоқтамауы тиіс
231. Жер бетінің жануарлар мен өсімдіктердің белгілі-бір түрлері тіршілік ететін табиғи аймақ қалай аталады?
А) ареал
В) экологиялық аймақ
С) экологиялық ниша
D) анемофил
E) биота
232. Ірі су қоймалары түбінің жағалауға таяу жерінің бөліктері мен жағалық жерінің толқындар мен су айдыны дауылдарының әсерінен бұзылуы қалау аталады?
А) абразия
В) абиссаль
С) ареал
D) адаптация
Е) бентос
233. Теңіз түбінің континентальды қайраңынан төмен, 2000метр тереңдіктегі аймағы қалай
аталады?
А) анемофил
В) абиссаль
С) бенталь
D) абразия
Е) планктон
234. Әртүрлі көміртекті қосылыстардан тұратын майлы жанғыш сұйықтық қайсысы?
А) боксит
В) минеральды ресурс
С) көмір
D) мұнай
Е) газ
235. Табиғат пен қоғам арасындағы тепе-теңдіктің күйреуі қалай аталады?
А) экологиялық дағдарыс
В) экологиялық апат
С) экологиялық қуыс
D) дефляция
Е) климакс
236. Ауа температурасының күрт көтерілуі мен ылғалдың шұғыл азаюы әсерінен туатын метеорологиялық құбылыс қалай аталады??
А) қуаңшылық
В) шөл
С) жел
D) цунами
Е) радиоактивті ластану
237. Табиғи апаттардың нәтижесінде пайда болатын ластану қалай аталады?
А) антропогендік
В) жасанды
С) техногендік
D) табиғи
Е) физикалық
238. Халықтың қалаға көшіп-қону процессі қалай аталады?
А) урбанизация
В) иммобилизация
С) эмиграция
D) популяция
Е) миграция
239. Утилизация дегеніміз...
А) қандайда болмасын қалдықтарды залалсыздандыру немесе уыттылығын жою
В) қалдықсыз технология
С) топырақ құнарлылығын арттыру
D) биологиялық объектілерді пайдаланып пайдалы өнім алу
Е) органикалық заттектедің ыдырауы
240.Фотосинтез процесін жургізіп, оттегін бөлетін организмдер қайсысы?
А) жасыл өсімдіктер
В) жануарлар
С) микроорганизмдер
D) жәндіктер
Е) медузалар
241. Ластағыштар агрегаттық күйіне байланысты қандай түрлері болады?
А) қатты, газ, сұйыќ
В) газ, ерітінді, электрлі
С) қатты, бос, қатпарлы
D) сұйық, суспензиялы, ерітінді
Е) газ, ионды, қатпарлы
242. Топырақ құнарлылығы дегеніміз не?
А) өсімдіктерді қоректік элементтермен, су және ауамен қамтамасыз ету қабілеттілігі
В) организмдердің өмір сүру қабілеттілігін бақылау
С) хемотаксис
D) күн энергиясын сіңіре алу қабілеттілігі
Е) организмдерді ауамен қамтамасыз ете алуы
243. Судың биологиялық ластануына әкелетiн ластағыш –
A) вирус
B) шлам
C) жылу
D) мұнай
E) құм
244. Атмосфераның қай қабатында газдар ион күйiнде кездеседi?
A) ионосфера
B) тропосфера
C) термосфера
D) мезосфера
E) экзосфера
245. Энергетикалық табиғи ресурстарға мыналар жатады:
A) күн энергиясы
B) микроорганизмдер
C) топырақ
D) жануарлар, өсiмдiктер
E) ауа
246. Қоршаған ортаның табиғи ластануына мынау жатады:
A) орман өртi
B) транспорт
C) мұнайды сақтау
D) тоңазытқыш техникасы
E) отын жағу
247. Арал теңiзiнiң құрғап қалған түбi қалай аталады?
A) Аралқұм
B) Қарақұм
C) Қызылқұм
D) Үшқұдық
E) Сарықұм
248. Биологиялық табиғи ресурстарға мыналар жатады:
A) үй жануарлары
B) күн энергиясы
C) су
D) топырақ
E) фосфор, күкiрт
249. Адам денесіндегі су қанша пайызды құрайды?
A) 65%
B) 100%
C) 40%
D) 10%
E) 90%
250. Сукцессия, бұл
A) бір биоценоздың басқа биоценозбен ауысуы
B) экожүйедегі заттардың айналымы
C) шөптекті өсімдіктердің көбеюі
D) топырақтың тозуы
Е) жануарлар мен өсімдіктердің топтануы
251. Жер бетіндегі тіршілік қауымдастығының қалыптасу,даму,әрекетету заңдылығын зерттейтін ғылыми пәнді ата?
А) археология
В) биогеоценология
С) экология
D) астрономия
E) биоценология
252. Организмнің мекендеу ортасы ретіндегі судың түбі мен оның маңыйындағы қабығы
қалай аталады?
А) абразия
В) абиссаль
С) бенталь
D) адаптация
Е) бентос
253. Ақбұлақ бағдарламасы қай жылдарды қамтиды?
А) 2011-2020ж
В) 2000-2012ж
С) 2005-2020ж
D) 2012-2014ж
Е) 2013-2020ж
254. ХХI ғасырдың күн тәртібі экологиялық бағдарламасы қай жылы қабылданды?
А) 2012ж
В) 2000ж
С) 1992ж
D) 2009ж
Е) 1972ж
255. Экожүйеде антропогенді өзгерістер және барлық өзгерістерге биота мен экожүйенің кері әсері болжамын және бағасын беруді жүзеге асыратын ұғым қалай аталады?
А) экспертиза
В) мониторинг
С) далалық зерттеу
D) модельдеу
Е) сынама алу
256. Тірі организмдер мен олардың қоғамына әртүрлі антропогенді әсер ету кезінде беретін
реакцияларын анықтау және табу қалай аталады??
А) экспертиза
В) мониторнг
С) биоиндикатор
D) модельдеу
Е) сынама алу
257. Табиғи ресурстардың қандай да бір түрін бұрынғыға шамалас мөлшерінде алуға
бағытталған кешенді шаралар қалай аталады?
А) табиғи ресурстарды қалпына келтіру
В) жасанды зерттеу жүргізу
С) техногендік әсерді төмендету
D) табиғи реттеуді жүргізу
Е) физикалық ықпал ету
258. Органикалық емес қоспалардың шаңдарының, күкірткөміртегінің, хлорлы қосылыстардың және т.б. көзі қайсысы?
А) Қара металлургия
В) Көмір өндірісі
С) Тұрмыстық қалдықтар
D) Химия өндірісі
Е) ауылшаруашылығы
259. Зиянды агенттің организмге не олардың қауымдастықтарына өткенде (демалу,тамақпен бірге) оларға мазасыздық пен денсаулығына қатер туғызбайтын және құртатындай ықпал жасамайтын ең көп мөлшері қалай аталады?
А) шекті рауалы концентрация
В) қалдықсыз технология
С) топырақ құнарлылығын арттыру шарасы
D) биологиялық объектілерді пайдалану шарасы
Е) органикалық заттектедің ыдырауын тудыру
260.Табиғатты қорғауға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың, ережелердің, талаптардың жиынтығы?
А) жасыл өсімдіктер өсіру шарасы
В) жануарлар қорғау шарасы
С) табиғат қорғау құқығы
D) залалсыздандыру шарасы
Е) антропогендік ықпалды төмендету шарасы
261. Жердің қабығы, құрамы, силикаты, 30-80 км болатын жер шарының сыртқы қатты
тас қабықшасы қайсысы?
А) атмосфера
В) ионосфера
С) стратосфера
D) литосфера
Е) тропосфера
262. Жаратылысына немесе адам қолымен ежелден өзгертілген табиғи аумақ; ерекше қорғалатын телім ретінде ерекше ғылыми не мәдени, сондай-ақ әлеуметтік (көбіне жалпы дүниежүзілік) мән-маңызы болатын қайсысы?
А) саябақ
В) қорық
С) табиғат ескерткіші
D) күн энергиясын сіңіре алу қабілеттілігі
Е) организмдердің бейімделу үрдісі
263. Адамдардың iс-әрекетiнен туындайтын сукцекссияны қалай атайды?
А) антропогендiк
В) екiншi сатыдағы
С) гетеротрофтық
D) бүлiнген
Е) зоогендiк
264. Белгiлi бiр организмнiң қоршаған орта жағдайына толықтай бейiмделе алмаушылығы:
А) ассимиляция
В) дезадаптация
С) адсорбция
D) миграция
Е) адаптация
265. Топырақтың өсiмдiктердi керектi мөлшердi құнды элементтермен, сумен, ауамен қамтамасыз етуiн қалай атаймыз?
А) дегенерация
В) рекультивация
С) құнарлығы
D) деградация
Е) эрозия
266. Жануарлардың басым көпшiлiгiнiң экологиялық жүйеге күштi ықпалды әсер етуiнен туындайтын сукцессия қайсысы?
А) зоогендiк
В) бүлiнген
С) апатты
D) антропогендiк
Е) автотрофтық
267. Организм үшiн қажет немесе терiс әсерiн тигiзетiн ортаның элементтерi қалай аталады?
А) экологиялық сараптама
В) экологиялық қауiпсiздiк
С) экологиялық құқық
D) экологиялық фактор
Е) экологиялық дағдарыс
268. Базалық (фондық) мониторинг дегенiмiз қайсысы?
А) жалпы биосфералық табиғи құбылыстарды бақылау
В) халық шаруашылығын қарқынды игеру барысында iрi аудандардың көлемiнде құбылыстар мен процесстердi зерттеу арқылы бақылау
С) елдi-мекендерде өнеркәсiп орталықтарында қоршаған ортаның сапалық өзгеуiне бақылау жүргiзу
D) ерекше қауптi зоналар мен жердегi аймақтық және жергiлiктi антропогендiк жүйелердiң мониторингi
Е) бiр мемлекеттiң негiзiнде арнайы құрылған органдар арқылы жүргiзiлетiн мониторинг
269. Экологиялық мониторинг –бұл:
А) үйір санын тіркеу
В) байқау, бағалау және қоршаған орта жағдайын болжау
С) кез-келген экологиялық қызмет тәуелсiз, әдiл талдау
D) қоршаған орта ластаушы көздерiн табу
Е) менеджменттің экологиялық түсініктемесі
270. Арал теңiзiне құйылатын өзендердi ата –
А) Амударья, Сырдарья
В) Жайық, Тобол
С) Ертiс, Есiл
D) Амударья, Нура
Е) Iле,Орал
271. Орманды қорғаудың басты шараларына:
A) орманды кесу және шабу;
B) тиімді пайдалану және қайта қалпына келтiру;
C) санитарлы кесулер және ағаш дайындау;
D) тиiмдi пайдалану;
E) ескi ағаштарды өртеу.
272. Латын тілiнен аударғанда бұл термин құқық рұқсат, дегендi бiлдiредi:
A) лицензия;
B) аудит;
C) биосфера;
D) экология;
E) литосфера.
273. Мелиорация- бұл ауылшаруашылығына қажеттi жерлердi жақсарту жүйелерi, ол жүйелер ненi қамтиды?
A) кептiру,суару,топырақ құрамын жақсарту, арнаулы өсiмдiктердi отырғызу;
B) озық егістік техналогияларды пайдалану;
C) организімдер қауымдастықтарын таңдау
D) барлық өсімдік түрлерін өсіру
E) топырақ құрамын жақсарту, минералдау
274. Ақсу-Жабағылы қорығы қай жылы ұйымдастырылған?
A) 1934ж
B) 1926ж
C) 1964ж
D) 2004ж
E) 1939ж
275.Табиғаттың эстетикалық сауықтыру, ғылыми және мәдени мақсаттарда қорғауға алынған аймақтың алаңы:
A) ұлттық парктер;
B) қорықтық;
C) жер;
D) қорғалатын аймақ;
E) қорық
276.Қостанай облысында орналасқан қорық қайсысы?
A) Марқакөл
B) Алакөл
C) Наурызым
D) Барсакелмес
E) Үстірт
277. “Қышқыл жаңбыр” терминін енгізген кім?
A) Смит
B) Геккель
C) Зюсс
D) Сукачев
E) Тенсли
278. Атмосферада, гидросферада және литосферада болып жатқан процесстерге заттардың әрдайым қатысуы:
A) биосферадағы зат алмасу;
B) экологиялық сукцессия;
C) толеранттың заңы;
D) биохимиялық цикл;
E) минимум заңы
279.Баянауыл ұлттық саябақ қай жылы құрылды?
A) 1996ж
B) 1998ж
C) 1964ж
D) 1985ж
E) 1939ж
280. Ғаламшардың озон шымылдығын бұзушы негізгі агенттердің бірі қайсысы?
A) ауыр металдар
B) метан
C) көміртек оксиді
D) фреондар
E) күкіртті газдар
281.ҚР территориясында қанша қорық орналасқан??
A) 9
B) 10
C) 5
D) 4
E) 62
282.Мемлекеттік қорық-бұл:
A) жылдың белгілі мезгілдерінде аң аулауға рұқсат берілген табиғи территория
B) ауылшаруашылық өсімдіктері өсірілетін қорғалатын аумақ
C) табиғи кешендерді қол тимеген күйінде сақтауға арналған шаруашылық әрекеттер жүргізілмеген ереше қорғалатын табиғи территория
D) үй жануарларын жаюға арналған табиғи территория
E) суда жүзетін құстарды сақтауға,өсіруге бөлінген территория
283. Қыс кезiнде үлкен өндiрiстi қалаларда пайда болатын улы түтiн, шаң және тұман қосылыстарының (тұмша) аты қалай аталады?
A) Лондондық тұмша;
B) Калифорниялық тұмша;
C) Американдық тұмша;
D) Лос-Анджелiстiк тұмша;
E) Қарағандылық тұмша.
284. Жер астындағы арнаулы қуыстарға өндiрiс қалдықтарын орналыстыру экологиялық проблемаларының iшiндегi ең қиыны болып табылады, бұл процесс қалай аталады?
A) қалдықтарды көму
B) қалдықарды шiрiту
C) миграция
D) залалсыздандыру
E) қалдықтарды өртеу
285. Өсiмдiктер әлемiн қалай атаймыз?
A) фауна;
B) флора;
C) орман;
D) парк;
E) бақша.
286. Адам организiмiне зиян тигiзбейтiн, зиянды заттардың максимальды концентрациясы былай аталады:
А) шектеулi-рауалы концентрациясы
B) шектеулi-рауалы төгiндi
C) шектеулi-рауалы шығарынды
D) шектеулi-рауалы норматив
E) шектеулi-рауалы шығарынды және шектеулi-рауалы норматив
287. Бiртүрлi аймақтағы жануарлар жиынтығын қалай атаймыз?
А) фауна
В) флора
С) биота
D) ареал
Е) сукцессия
288.Атмосферада оттегі қанша % құрайды?
А) 21%
В) 78%
С) 1%
D) 0,03%
Е) 92%
289.Қазақстанның қай қалаларында қоқыс өңдеу зауыттары бар?
А) Петропавл,Өскемен
В) Талдықорған,Қызылорда
С) Тараз, Ақтөбе
D) Қостанай,Көкшетау
Е) Астана,Алматы
290. Бұл түсiнiк бүкiл жер шарын қамтитындығын бiлдiредi:
А) аймақтық
В) ұлттық
С) қоғамдық
D) мемлекеттiк
Е) ғаламдық
291. Дүниежұзіндегі ең тұщы бассейінді көрсет:
A) Қызыл теңіз
B)Азов теңізі
C) Ертіс өзені
D) Байкал көлі
E) Каспийтеңізі
292. Дефляция нені білдіреді?
A) Топырақтың желден эрозияға ұшырауы
B) Топырақтың судан эрозияға ұшырауы
C) Радиоактивті заттардан топырақтың эрозияға ұшырауы
D) Топыраққа қышқылды жауындардың әсері
E) Тоырақтың шаңнан эрозияға ұшырауы
293. Ортадағы радиоактивті заттардың табиғи деңгейінен өсуі қалай аталады?
A) Биологиялық ластану
B) Радиоактивті ластану
C) Химиялық ластану
D) Физикалық ластану
E) Ғаламдық ластану
294. Экологиялық қатынастарға тыйым салу,рұқсат беру және құқық арқылы әкімшілік құқықтық жолмен реттеу қалай аталады?
A) «Қоршаған ортаны қорғау» заңы
B) Табиғатты пайдалануды
лицензиялау
C) Экологиялық аудит
D) Экологиялық экспертиза
E) Экологиялық мониторинг
295. В.И.Вернадскийдің ілімі бойынша биосфера төмендегілерден құралады:
A) Тірі және биогенді заттар
B) Жердің ауа қабықшасы
C) Биожанама заттар –тірі және биогенді заттардың қосылысы
D) Тірі және биогенді заттардан (өлі органика, торф, көмір, мұнай, т.б.) және биожанама заттардан құралады
E) Молекула
296. Жер бетін космос радиациясынан қорғайтын қабат қайсысы?
A) Ионосфера
B) Тропосфера
C) Экзосфера
D) Стратосфера
E) Биосфера
297. Экологиялық паспортқа қоса тіркеледі:
A) Аймақтық экономикалық көрсеткіші
B) Математикалық есептер
C) Аймақтық жалпы экологиялық картасы және картографиялық ақпараттар
D) Аймақ картасы
E) Өндіріс орынының келтірген экономикалық зияндылықтарының есебі
298.Құрлықтың теңіз толқындары әсерінен құртылуы мен жемірілуі қалай аталады?
A) Мелиорация
B) Рекултивация
C) Абразия
D) Популяция
E) Аэрация
299. Экологияландыру дегеніміз не?
A) Әр түрлі білім, ғылым және тәжірибелеріне экология идеялары мен проблемаларының ену процесі
B) Жер туралы ғылым
C) Тірі организмдер жиынтығы
D) Организмдердің қарым - қатынасы
E) Көгалдандыру шарасын тоқтату
300. Ортаның өзгерісіне толықтай үйрене алмауды қалай атайды?
A) Дезатаптация
B) Адаптация
C) Ассимиляция
D) Диссимиляция
E) Ф отосинтез