Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
Коммуникация жүйесі және түсінігі
Сату көлемін ұлғайту және пайда табу үшін сапалы тауарлар мен қызметтерді иелену жеткіліксіз, ол үшін тұтынушылардың осы тауарлардан алатын пайдасын олардың санасына жеткізе білу керек. Бәсекенің күшеюі мен нарықтың тауарлармен толығуына байланысты қазіргі кезде маркетингтік коммуникацияның (МК) рөлі мен маңыздылығы өсуде.
Маркетингтік коммуникация — тұтынушыларға ықпал ету мақсатында тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге сұранысты қалыптастыру мен ынталандыруға бағытталғаң шаралар жүйесі. Экономикалық әдебиеттерде маркетингтік коммуникация үғымының «тауарды жылжыту» деген синонимі жиі кездеседі.
Маркетингтік коммуникацияның мынадай түрлері бар:
ü жарнама;
ü өткізуді ынталандыру;
ü жеке (дербес, персональные) сату;
ü қоғаммен байланыс — паблик рилейшнз (РR)
Кейбір авторлар коммуникация түрлеріне тікелей маркетингті, сонымен қатар көрмелер мен жәрмеңкелерді жатқызады. Қазіргі жағдайда тікелей маркетинг тауарларды тарату арнасы ретінде жеке мағынаға ие болып отыр.
Тауардың сырт пішіні, оның түрі, түсі, буып-түюі, орауы да коммуникациялық қызмет атқаруы мүмкін.
Коммуникациялардың жеке және жеке емес арналары бар. Жеке коммуникация арнасы (немесе дақпырт арнасы) — бұл адамдардың жүзбе-жүз, телефон және хат алысу арқылы өзара қатынасуы. Мұндай арнадағы қатынастар кеңес берушілер, достар, әріптестер, көршілер арқылы жүреді. Қымбат тауарларды сатып алу кезінде осындай арнаның маңызы зор. Жеке емес коммуникация арнасына БАҚ арқылы таратылатын хабарлар және арнайы шаралар (баспасөз – конференциясы, таныстыру рәсімі және т.б.) жатады. Осы екі кезеңдіқ қоммуникация процесінде лидердің пікірі маңызды рөл атқарады, соңдықтан да жарнаманы соларға бағыттау керек. Тиімді маркетингтік коммуникацияны құру үшін мақсатты аудиторияны, сонымен қатар тұтынушылардың игілігі мен тәжірибесін білу қажет. Мамандар қандай аудиторияны қызықтыру қажеттілігін және ондағы тұтынушылардың реакциясын біліп отыруы керек. Тауарды нарықта жылжытуға бөлінген қаражат анықталғаннан кейін фирма оны жылжыту нысандарына қалай бөлу керектігін шешіп, кешенді бағдарлама жасауы тиіс.
Жылжытудың түрлі нысандарын таңдауға тауардың түрі, жылжыту стратегиясы, сатып алушының сатып алуға дайындық деңгейі, тауардың өмірлік циклінің кезеңдері әсер етеді.
Тұтыну тауарларын жылжытудың ең тиімді түрі – жарнама болып табылады, содан кейін өткізуді ынталандыру, дербес сату, паблик рилейшнз орын алады. Ал өндіріс тауарлары үшін ең маңыздысы — дербес сату, содан соң өткізуді ынталандыру, жарнама, паблик рилейшнз.
Жылжыту бағдарламасының стратегиясы компанияның алға қозғау (Push strategy) және тұтынушыларды тарту стратегияларын таңдауымен байланысты. Алға қозғау стратегиясы — тауарларды өткізу арналары мен түпкі тұтынушыларға жеткізуге бағытталған. Түтынушыларды үйіру стратегиясы түпкі тұтынушыларды ақпаратпен қамтамасыз етуді, ынталандыру және үйіруді мақсат етеді. Тұтынушылардың тауар туралы мағлұматы мен білімін арттыруда жарнама мен паблик рилейшнз ең басты рөл атқарады, ал олардың талғамдары мен иланымдарына жеке сату мен өткізуді ынталандыру ықпальн көбірек тигізеді. Тауарды нарыққа шығару кезеңіндегі жылжытудың ең тиімді құралдары — жарнама мен РR, екі нысан да өсу кезеңінде маңыздылығын жоғалтпайды. ТӨЦ-тің кемелденген кезеңінде өткізуді ынталандыруға көп мән беріліп, ал жарнама тауар туралы ойды еске салатындай болуы керек. ТӨЦ-тің құлдырау кезеңінде жарнамаға кететін шығындар төмендеп, фирма өнімді өткізу үшін тұтынушыларды ынталандыру шараларына жүгінеді. Соңғы жылдары коммуникацияның дамуында кейбір өзгерістер болып өтті. Қазіргі таңда маркетологтар жаппай сатып алушыларға бейімделуін тоқтатып, жеке сегменттер мен түтынушылар топтарына бағытталған тар көлемді, бір жақты маркетингттік бағдарламалар жасауда. Жаппай маркетингтен оның мамандандырылған түріне ауысуы бұқаралық ақпарат құралдарындағы жаңа буынның — Web-парақтар және Интернет сияқты компьютерлік қызмет көрсетудің туындауына алып келді. Қазіргі тұтынушылар компаниялар туралы мол ақпаратпен қамтамасыз етілген. Әр түрлі арналардан келіп түсетін ақпараттар бір-біріне қарама-қайшы болмауы керек, өйткені ол тұтынушының көңілінде күдік тудыруы мүмкін. Сондықтан маркетологтар өзі арналарының қызметін үйлестіре білуі қажет. Қазіргі таңда интегралданған маркетингтік коммуникация (ИМС) тұжырымдамасын қабылдаған компаниялар көбеюде. ИМС-компания мен оның тауарлары туралы тұтынушылардың сенімді түсінігін қалыптастыру мақсатында жүргізілетін коммуникация арналарының (жарнама өткізуді ынталандыру, дербес сату, РR) жұмысын жүйелі түрде үйлестіруге бағытталған түжырымдама. ИМС коммуникация құралдарын оңтайлы іріктеп алуға және бірыңғай жылжыту стратегиясын жасауға мүмкіндік береді. Кейбір елдердің заңдары бойынша сатушылар түтынушыларды алалауға немесе, арнайы тұтынушылар деп бөле-жара қарауға тыйым салынған. Жеңілдіктер барлык делдалдар үшін бірыңғай болуы тиіс.
Жиырмасыншы ғасырдың 50 жылдары кәсіпкерліктің жаңа философиясы сияқты , экономикаға маркетингтік концепциясын енгізумен сипатталады. өның девизі сатылатын тауарды өндіру, өндірген тауарды сату емес. Маркетингті кеңінен қолданудағы негізгі мақсат максимум пайда табу. Мысалы; өндірісті экстенсивті түрде дамыту, өндірілетін өнім көлемін өсіру, өндірілетін өнім көлемін, сипатын жақсарту. Маркетингтік жүйені коммуникацияны таратушылар мен қабылдаушылар бірлестігі деп қараструымызға болады. Маркетинг ағылшын тілінен байланыс, хабар деген мағнаны білдіреді. Маркетингтік каммуникация рөлі жылдан жылға жоғарлауда. Маркетингтік каммуникация белгілі бір адамдарға, фирмаға әсер ететіндіктен мынаған бағытталады;
Маркетингтік мақсат:
өз кезегінде маркетингтік каммуникацияның мақсаты қолданатын құралдарға байланыстымаркетингтік каммуникацияның құралдары, жарнама, коммерциялық пропаганда, өнімді ынталандыру, жеке сатылым.
Жарнама маркетингтік коммуникацияның негізгі элементі деген мынаған негізделеді, дамыған елдердің экономикасын маркетинг жалпылай қамтиды, сондықтан маркетинг жанама немесе тікелей түрде болсын жарнамалық іс әрекетке әсер етеді.
АҚШ та тауардың соңғы жалпы құнының 55-60% маркетингтік шығынды құрайды, яғни бұл шығындар жарнамаға, транспортқа, орамға саудаға, нарықта жылжуына кеткен шығын болып табылады. Жарнаманың жетістікке жетуі маркетингтің құралы ретінде мына екі шарттан тұрады: мақсатты бағыттылық, жүйелік сипаттама және жоспарлау функциясымен тығыз байланыста, тауарды өндірумен, сұранысты зерттеумен, баға құрылымымен тығыз байланысты. Жалпы маркетинг стратегия шеңберінде жарнама шикізат тауып, тек соны өндіріп, өткізумен айналысатын өндіріске тікелей активті түрде әсер етеді.
Қалыптасқан нарықтық жағдайда жарнама тек ақпараттық ғана емес коммуникативті рөлде атқарады. Нарық және тұтынушымен байланыс түзеді. Қазіргі жарнаманың ерекшелігі сұранысты реттеу емес , сол сұранысты іштен басқару болып табылады. Мұның себебі нарықтың өзі бірлестіктерден тұрады, сұраныстарды қасиеттеріне байланысты сигменттейді. Тауардың әртүрлілігі жарнамалық іс әрекетті жеңілдетеді және тиімділігін жоғарлатады. Пайда көлемі, қаражат соммасы диференциялды деңгейге байланысты.сұранысты зерттеудің орнына ендігі кезекте оның орнына тұтынкшы қажеттілігін зерттеуге ауысты. Р.Ривз көрсеткендей жарнама – бұл аз шығын шығару арқылы тұтынушы мотивіне ену, әсер ету.
Атақта жарнамашы Д.Оливи тауар имиджін комплексті символ құру ретінде қарастырылуы керек, деген теорияны құрды. Образды құру(имидж билдинг) қазіргі жарнаманың ең тиімді жолы болып табылады. Егер өндірушілер тауарды жарнамалау барысында жағымды етіп көрсетсе , оның жеклігін индивидуалдылығын танытса, онда ол нарықтың көп бөлігін өзіне алады және жоғары деңгейде пайда табады.
Сонымен «Адидас» фирмасының өнімдері салауатты өмір салты , спорттағы жетістіктер деген мағынамен ассоциацияланады; «Ролекс» сағаттары,» «Кросс» авторучкалары –– жетістікке жеткен бизнесмен атрибуттары сияқты. Қазіргі таңда , батыс мамандарының ойынша тауар бәсеклестігі «брэнд» бәсекелестігіне ауысып отыр дейді. өзіміздің жарнамашымыз И.Рыжков брэнд деген мағынаға мынадай түсінік береді, тауардың ұзақ мерзімді қалуын тудыратын іс әрекет. Бұл орамға, тауар белгісіне жарнамалық ақпаратқа әсер ету және бәсекелесте тауарды жақсылап көрсету.
Брэндинг бұл маркетинг зерттеу арқасында жарнамаға тапсырыс беруші мен жарнама ұйымдарының кең көлемде тұтынушының санасында тауар имиджінің жағымды жағын тудырады осылай түсіндіріледі. Д. Оливи былай деген «өндіруші өзінің тауарын ерекшелеп , брэндін ерекшелеп көрсетсе нарықтың көп бөлігін өзіне қаратады, ұзақ мерзімді табыс алады» . АҚШ нарығында бірінші орындағы брэнд түрлері; «Ливайс» – киім үлгісі , «Найк» – спорт тауары, «Форд» – автомобилі, «Кока-кола» – алкльсіз сусын.
Нақты нарықтық жағдай ,анықтайтын мақсатына байланысты мына іс әрекеттерді тиімді шешеді:
Соңғы нәтижеде жарнаманың барлық функциялары , маркетинг кешенінің басқа элементтері сияқты маркетинг коммуникация жүйесінің мақсатымен бірігеді; сұранысиы игеру, реттеу, шикізатты өндіру стимулдау.
Альфред Дж. Симин сөзі: «Жарнама – бұл тұтынушы үшін арналған , экономика механизміндегі шырақ пен майға теңестіріледі»
Адамның ажырамас бөлігі ретінде , күнделікті адамға әсер ету арқылы, адам өмірінде , қоғамда белгілі рөл атқарады. Қоғамдық өмірде , экономика саласында жарнманың орны ерекше.
Жарнаманың экономикалық орны былай сипатталады өндірісте капитал салымының көлемін көбейтеді, жұмысшы орнынң көбеюін, өнім нарығын кеңейтеді, бәсекелестікті тұтады.
Жарнаманың қоғамдық рөлі күнделікті миллиондаған потенциалды тұтынушыға әсер ету. Уинстон Черчил бұл жайлы былай деген, « жарнама ... қажеттілікті жоғары деңгейде тудырады» ол адам алдына өзін және жанұясын қамтамас ету , жақсы үймен, жақсы киіммен, ең жақсы тағаммен қамтамас етуге мақсат қояды.
Жарнманың білімдегі рөлі жаңа прогрессивті тауардың , жаңа технологияның ену процесі адам іс әрекетінің әр түрлі сферасында білім таратуға негіз болады.
Жарнаманың эстетикалық рөлін ескермей оны бағалау мүмкін емес. Бұрынғы заманнан қазіргі уақытқа дейін ең жақсы жарнамаларды өнер туындысы деп қарастыруға болады. Мысалы ретінде Тулуз – Лотрек француз суретшісі салған жарнамалық щиттары, Маяковскидің жарнамалық плакатитары, әлемге танымал кинорежисердің К Люша, Д Линча, А Канчаловскии бейне таспаларын жатқызуға болады. Тағы бір айта кетерлік жай әдемі сән үлгілерін, әтірлерді жарнамалау барысында бейне клипқа танымал актрисалар мен модельдерді шақырады . мысалы; Изабель де ля Фрессанж «Шанель» фирмасын көрсетеді, ол Францияның маринна титулының иегері,; Палина Парижкова «Эсте Лаудер», Изабелла Роселени «Ланком», Синди Крауфорд , Клаудия Шиффер «Ревлон». Осылай жарнама әсемде эстетикалық нормаларға сай клсе , онда ол тұтынушы санасында тауар туралы жақсы әсер қалдырады. Адамға жарнамалық әсерді жүзеге асырушы құрал, массалық коммуникациялық мәселесі өте күрделі. Жарнама беруші өзінің жарнамасы көпшілік назарына қалай қабылданатыны жөнінде жағдайды бақылай алмайды және өзіне таныс емес көптеген адамдар тобына жұмыс жасайды. Жарнама ұйымдастырушы массалық коммуникацияны қолдана отырып , тұтынушылардың назарын аудару мақсатында графикалық және көркемдік бейнелердің көптеген санын қолдану мүмкіншілігіне ие. Телекөрсетілімдік бағдарлама жүргізілуіне және белгілі тауарды мақтау кезінде есте қаларлық әуен және т.б қолданылады. Сондықтан жарнама беруші тауарға, оның сапасына және тұтынушылық қасиет мен оған деген сұраныстық көлемнің артуына байланысты жарнамалаудың тиімді әдісін қолданады. Айналадағы ақпараттың адамдармен қабылдануы мен іс әрекеті әрқашанда өзгеріп отырады. Жарнамалық орталықта адам іс-әрекеті процесіне ішкі және сыртқы фактор ретіне әсер етеді.
Сыртқы фактор-сізді қоршаған ортадағы дәл қазір болып отырған іс. Олар жыл сайын жаныңызда болатын адамдар болуы мүмкін.
Ішкі фактор-дәл қазір ішіңізде болып жатқан құбылыс. Мыс: сіздің әр түрлі заттарға деген көз-қарасыңыз , денсаулық жағдайы және көз-қарас.