Если у вас возникли сложности с курсовой, контрольной, дипломной, рефератом, отчетом по практике, научно-исследовательской и любой другой работой - мы готовы помочь.
Предоплата всего
Подписываем
nowożytność–epoka w historii następująca według tradycyjnej periodyzacji po średniowieczu i poprzedzająca XIX wiek (jako epokę).Realnymi wyznacznikami przejścia od epoki średniowiecznej do nowożytnej są natomiast przemiany kulturowe, polityczne, państwowe, ideologiczne.Podział na starożytność, średniowiecze i nowożytność znajduje zastosowanie przede wszystkim w historii Europy, choć jest wykorzystywany także w badaniach nad krajami pozaeuropejskimi, szczególnie w opracowaniach syntetycznych. Wewnątrz epoki nowożytnej stosuje się często, szczególnie w pracach popularnych, podział zaczerpnięty z historii sztuki. Z perspektywy nauk historycznych jego realna przydatność jest wątpliwa, ze względu na niejednorodną linię czasową i brak bezpośredniego przełożenia historii np. literatury na dzieje polityczne.Ogólny podział tego typu:renesans – wiek XV i XVI,barok – od końca XVI wieku do początków XVIII wieku,oświecenie – XVIII wiek,romantyzm – pierwsza połowa XIX wieku
Renesans lub odrodzenie – okres w historii kultury europejskiej, obejmujący przede wszystkim XV i XVI wiek, określany często jako "odrodzenie sztuk i nauk" oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520 (Il Rinascimento).Termin ten nie jest jednoznaczny. Jako epoka w historii kultury renesans obejmuje wiek XV i XVI, lecz jego granice czasowe nie są jasno ustalone. Renesans jako koncepcja historiozoficzna Jacoba Burckhardta, pewien wzorzec do naśladowania, jaki ten historyk chciał przekazać swoim współczesnym, a z którym wiąże się do dziś popularne i "szkolne" rozumienie tej epoki, jest już przestarzały.
Barok obejmował wszystkie przejawy działalności literackiej i artystycznej, a także filozofię i architekturę. U jego podstaw leżał sprzeciw wobec renesansowego klasycyzmu (wynikający z twórczego przekształcenia haseł humanistycznych), głęboka religijność, mistycyzm i egzystencjalny niepokój. Barok jest pojęciem bogatszym od manieryzmu, przede wszystkim dlatego, że konotuje nie tylko sam styl w sztuce, ale również leżące u jego podłoża procesy historyczne, spory filozoficzne i teologiczne oraz nastroje społeczne
Romantyzm– epoka w historii sztuki i literatury, trwająca od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm był ruchem ideowym, literackim i artystycznym, który rozwinął się początkowo w Europie i wyrażał się w poezji, malarstwie i muzyce. Według romantyków świat dzielił się na to, co widzialne (materialne) i poznawalne zmysłowo oraz na to, co niewidzialne (duchowe) – dające się poznać jedynie za pomocą środków pozarozumowych, takich jak wiara i intuicja. Romantycy zwrócili uwagę na życie wewnętrzne człowieka – duchowość, uczucia, emocje, a również na odrębność jednostki ludzkiej, jej odmienność i indywidualność. Dominacja uczucia nad rozumem była także buntem przeciwko zastanej rzeczywistości i obowiązującym w niej normom społecznym. Metodą poznania świata stać się miał nie empiryzm, ale sztuka. Typowy romantyczny bohater literacki to buntownik motywowany wielkimi namiętnościami, takimi jak miłość lub nienawiść.
Średniowiecze–epoka w historii europejskiej, obejmująca okres między starożytnością a renesansem. Granice czasowe średniowiecza nie są ściśle ustalone. Za początek epoki przyjmuje się okres, w którym cesarstwo zachodniorzymskie chyliło się ku upadkowi. Zwolennicy ścisłej datacji – w zależności od szkoły – za dokładne daty początku średniowiecza podają lata 378, 395 bądź 476. Za koniec epoki uważa się upowszechnienie idei humanistycznych i rozpoczęcie epoki renesansu. Najczęściej w tym przypadku wymieniane są daty ok. 1450 roku oraz lata 1453, 1492, a nawet 1517.Termin średniowiecze – media aetas – narodził się w epoce renesansu. Został spopularyzowany dzięki Kellerowi. Okres wieków średnich był uważany przez humanistów za czasy skażenia kultury antycznej. Zasięg geograficzny historii średniowiecza określają granice powstałych na gruzach cesarstwa rzymskiego państw europejskich oraz obszary, na które rozciągnęły one swoje wpływy kulturowe.
sztuka przedromańska używane jest w odniesieniu do całego dorobku sztuki europejskiej od upadku zachodniej części Cesarstwa Rzymskiego do momentu pojawienia się sztuki romańskiej, czyli od V wieku do pierwszej połowy XIw.Oprócz spuścizny wczesnochrześcijańskiej nałożyły się na nią osiągnięcia ludów barbarzyńskich sięgające do swoich tradycji sprzed momentu przyjęcia chrześcijaństwa. Do najstarszych jej przejawów zalicza się sztukę plemion germańskich: Longobardów, Ostrogotów, Franków, Wizygotów. Swój udział w tworzeniu w powstaniu sztuki wczesnego średniowiecza mieli także Celtowie oraz Wikingowie. Tradycje te zostały przyjęte na dworze Karola Wielkiego odradzając się w VIII wieku w sztuce karolińskiej. Do najbogatszych znalezisk związanych ze sztuką preromańską należą wyroby złotnicze. Ofiarowywali je władcy germańscy kościołom, stanowiły wyposażenie grobów. Wyroby złotnicze plemion germańskich wykazują wiele cech wspólnych, z których najistotniejsze jest zastosowanie wzornictwa opartego na motywach geometrycznych oraz komórkowa technika dekoracji. Częstym motywem używanym przez Ostrogotów a później przez Wizygotów jest schematyczny rysunek orła lub dwóch kruków – ptaków występujących w mitologii germańskiej. W takim kształcie wykonywano z pozłacanego brązu lub innych metali fibule ozdobione barwnymi kamieniami
Styl romański Pierwszy raz terminu sztuka romańska użył w 1818 normandzki archeolog, Charles Duherissiere w odniesieniu do architektury. Pojęcie to podkreślało analogię pomiędzy etapem formowania się języków romańskich, powstałych przez przemieszanie się łaciny z językami najeźdźców germańskich, oraz ówczesnymi działami sztuki, które powstały na gruncie sztuki rzymskiej, korzystającej z tradycji sztuki barbarzyńskiej. Termin ten odnosił się również do związków sztuki romańskiej z kulturą starożytnego Rzymu. Rzeźba w stylu romańskim podporządkowana była architekturze. Wypełniała portale, zdobiła kapitele, wsporniki. Motywy czerpane były ze świata roślin lub zwierząt. Często rzeźbiono także figury ludzkie w scenach biblijnych lub alegorycznych.Malarstwo było podobnie jak rzeźba związane z budowlami, głównie kościelnymi. Tworzono freski - malowidła wykonywane na ścianach, na nie zeschniętym tynku, mozaiki (to wpływ Bizancjum, widoczny zwłaszcza we Włoszech), witraże i miniatury (ilustrowano ręcznie księgi, plakietki, puzderka). Malowano w charakterystyczny sposób: najpierw obrysowywano kontur postaci, później zaś kolorowano. Postaci zazwyczaj występowały na złotym i srebrnym tle. Tematyka była głównie biblijna, często malowano także motywy roślinne.
Termin architektura gotycka (gotyk) odnosi się do stylu w architekturze europejskiej okresu późnego średniowiecza, od około połowy XII do początku XVI wieku. Za wzorcowy przykład budynku gotyckiego uważa się gotycką katedrę, choć w rzeczywistości był to również okres rozwoju architektury świeckiej (mieszczańskiej i rezydencjonalnej). Architektura gotycka w zamierzeniu jej twórców miała w doskonały sposób odzwierciedlać boską naturę i wielbić Boga. Strzelista i ogromna bryła kościoła stała się symbolem czasów, w których religijność łączyła w sobie wyprawy krzyżowe i pragnienie wzniesienia się ku Bogu. W bryle dominują kierunki pionowe. Ich powtarzalność w bliskim sąsiedztwie, rozczłonkowanie bryły, delikatna dekoracja tworzą budowle ekspresyjne i lekkie. Barwne światło przenikające do wnętrza przez wysokie witraże stwarza wrażenie uduchowienia, a powtarzające się we wnętrzu wertykalne linie i znaczna odległość do sklepienia kieruje wzrok ku górze.
Gotyk - styl ten powstał już w połowie XII wieku (kolebką była Francja), osiągając rozkwit w XIII wieku i trwający do końca epoki; styl ten wiążą badacze kultury średniowiecznej z duchem scholastycznym i mistycznym dojrzałego średniowiecza.
Jego cechami są m. in.:
1.lekkość i hieratyczność (monumentalizm, kultowość, patos) konstrukcji,
2.ostre łuki, sklepienia krzyżowo-żebrowe,
3.wysokie okna z pięknymi kolorowymi witrażami,
4.harmonijne połączenie elementów zdobniczych,
5.nastrój podniosły wnętrz, uwypuklony przez strzelistość linii i grę świateł (górne, wysokie partie kościoła symbolizowały niebo, były mocno naświetlone, partie niższe były ciemne i mniej ozdobne).
Gotyk stał się architekturą miasta:
1.przede wszystkim wspaniałych katedr,
2.ale także i budowli świeckich: ratuszów, zamków, barbakanów, pałaców i kamienic.
Klasycyzm – styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do kultury starożytnych Rzymian i Greków. Styl ten nawiązywał głównie do antyku. W Europie tzw. "powrót do źródeł" (klasycznych) pojawił się już w renesansie - jako odrodzenie kultury wielkiego Rzymu. Jako styl dominujący epoki wpływał na kształt innych nurtów kulturowych okresu jak manieryzm, barok, rokoko. Trwał do końca wieku XVIII, w niektórych krajach do lat 30. następnego stulecia, a nawet dłużej. Zmodyfikowany klasycyzm przeradzał się czasem w eklektyzm końca XIX wieku. Klasycyzm jako styl panował w epoce oświecenia. Najpełniejszy rozkwit klasycyzmu nastąpił w I poł. XVIII wieku. W dziedzinie literatury swoisty kres klasycyzmu przyniosła walka klasyków z romantykami. Zauroczenie klasyczną harmonią pojawiało się wielokrotnie, także w XX wieku, pod postacią neoklasycyzmu (w literaturze, w architekturze), a następnie wśród artystów awangardowych, np. u Picassa. Klasycyzm w Polsce bywa też zwany stylem stanisławowskimHistorycyzm – nurt panujący w sztuce XIX i początku XX wieku. Jego istotą było naśladowanie wielkich stylów minionych epok jako wzorców. Występowały dwie tendencje: 1) historyczna – naśladowanie jednego stylu (np. neogotyk, Collegium Novum w Krakowie”styl wiślano-bałtycki” , „styl nadwiślański” w Polsce, neorenesans, neobarok itd.); 2) eklektyczna – dowolne łączenie form i motywów ornamentalnych z różnych stylów (Teatr Słowackiego w Krakowie), co w efekcie dawało architekturę malowniczą (Pittoreske Architektur) pojęcie wprowadzone przez Karla R. Poppera – pejoratywna nazwa poglądu filozoficznego (neutralną jest historyzm) głoszącego, że w historii istnieją nieubłagane prawa i rozwija się ona w określonym kierunku aby osiągnąć teoretycznie konieczny cel. Pogląd ten występuje w wielu systemach filozoficznych. Najpełniej został wyrażony przez Hegla, a następnie został zaadaptowany do marksizmu.Pojęcia tego nie należy mylić z historyzmem, nurtem w architekturze końca XIX w.Secesja– styl w sztuce europejskiej ostatniego dziesięciolecia XIX wieku i pierwszego XX wieku, zaliczany w ramy modernizmu. Istotą secesji było dążenie do stylowej jedności sztuki dzięki łączeniu działań w różnych jej dziedzinach, a w szczególności rzemiosła artystycznego, architektury wnętrz, rzeźby i grafiki. Charakterystycznymi cechami stylu secesyjnego są: płynne, faliste linie, ornamentacja abstrakcyjna bądź roślinna, inspiracje sztuką japońską, swobodne układy kompozycyjne, asymetria, płaszczyznowość i linearyzm oraz subtelna pastelowa kolorystyka.We Francji styl ten nazywany jest Art Nouveau, w Niemczech Jugendstil lub Sezessionsstil, we Włoszech Stile floreale lub Stile liberty.Za bezpośredni okres kształtowania się secesji uważa się lata 80., za jej początek - lata 90. XIX. Dojrzałą formę osiągnęła ona w połowie lat 90. z apogeum popularności i możliwości w roku 1900 (Wystawa światowa w Paryżu). W drugiej połowie lat 90. styl rozpowszechnił się w całej Europie, czego efektem było wykształcenie się narodowych odmian stylu.
Realizm to artystyczna próba odtworzenia życia takim, jakie ono jest. Zadanie artysty sprowadza się do opisu tego, co widzi w najdokładniejszy i najuczciwszy sposób, jak to tylko możliwe.
Realizm jako ruch artystyczny narodził się w osiemnastowiecznej Europie. Początkowo był wyrazem sprzeciwu wobec klasycznym, czy znanym z romantyzmu, konwencjom sztuki ukazywania życia ludzkiego bardziej wzniosłym, racjonalnym, uporządkowanym, uduchowionym niż było ono w rzeczywistości. Realizm starał się sportretować człowieka i jego żywot w możliwie najbardziej obiektywny sposób.Impresjonizm to kierunek w malarstwie i literaturze ukształtowany we Francji w drugiej połowie XIX wieku. Nazwę zaczerpnął od tytułu obrazu Claude’a Moneta „Impresja – wschód słońca” i w języku francuskim oznacza odciśnięcie, wrażenie, indywidualny, przelotny stan uczuć (impression). Choć na początku odnosił się głównie do malarstwa, z czasem został przeniesiony także do literatury Młodej Polski.Ekspresjonizm – terminu tego po raz pierwszy użył dla oznaczenia swojej sztuki francuski malarz J. A. Hervè w 1901 roku nadając tę nazwę cyklowi swoich obrazów wystawionych w Salonie Niezależnych. Kierunek w sztuce rozwinął się na dobre na początku XX w. w Niemczech, ale korzeniami sięga do eksperymentów artystycznych wielkich twórców schyłku XIX w.: Vincenta van Gogha, Edwarda Muncha, Jamesa Ensora i Paula Gauguina, których można określić jako prekursorów ekspresjonizmu.Ekspresjato wyrazistość, siła oddziaływania dzieła na odbiorcę, na emocjonalną sferę jego psychiki. "Dzieło ekspresyjne" i "ekspresjonistyczne" to dwa osobne pojęcia.Kubizm to jeden z kierunków w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, choć jego wpływ widoczny jest również w rzeźbie. Powstał około 1909 roku we Francji. Za jego twórców uważa się Pablo Picasso i Georges Braque. Termin kubizm pochodzi od łacińskiego słowa cubus, czyli sześcian, który bezpośrednio nawiązuje do podstawowej cechy nurtu – geometryzacji. Do przedstawicieli tego kierunku zalicza się również Juana Grosa, Fernanda Légera, Francisa Picabia i Jeana Metzingera. Surrealizm (zwany także nadrealizmem) – kierunek w sztuce powstały w 1924 we Francji, początkowo występujący wyłącznie w literaturze, później w sztukach plastycznych, filmie i teatrze. Termin ten stworzył w 1917 roku Guillaume Apollinaire
Abstrakcjonizm – kierunek we współczesnych sztukach plastycznych, który charakteryzuje się wyeliminowaniem wszelkich przedstawień mających bezpośrednie odniesienie do form lub przedmiotów obserwowanych w rzeczywistości. Jest to sztuka abstrakcyjna, bezprzedmiotowa. Malarze abstrakcyjni szukali nowych form tj.: linia – plama, pion – poziom, odrzucając figuratywność na rzecz wewnętrznej konstrukcji obrazu układu linii barwnych plam, prostych form geometrycznych. Malarstwo to pragnęło wyzwolić się od tematu, odejść od rzeczywistości, zrezygnować z naśladowania natury. Prekursorem abstrakcjonizmu byli: Wassily Kandinsky, Edward Munch.Abstrakcjonizm dzieli się na geometryczny (nazywany nieorganicznym lub zimnym) oraz na niegeometryczny (analogicznie nazywany też organicznym lub ciepłym) Dadaizm to awangardowy ruch literacko-artystyczny powstały w wieku XX (lata 1916-1923) i rozwijający się głównie w Niemczech, Szwajcarii, Francji oraz USA. Promował on przede wszystkim zerwanie z tradycją, co wyrażało się pełną dowolnością przekazu, a tym samym oparciem sztuki o chaos i absurd, a więc o przypadkowe zestawienie różnorodnych elementów. Nazwa „dadaizm” została najprawdopodobniej wybrana przez Tristana Tzara na chybił trafił ze słownika Larousse’a, co oznacza po francusku drewnianą zabawkę.Nurt ten zapoczątkowany został przez emigrantów wojennych w Zurychu, których pierwsze dzieła, powstałe podczas spotkań dadaistów w klubach i kawiarniach, publikowane były w czasopiśmie Cabaret de Voltaire, a później również w Litterature, Dada Club, Der Dada i The Blind Man. Dadaiści podczas swoich spotkań wygłaszali również manifesty oraz wiersze, a także prezentowali swoje obrazy. Oni jako pierwsi ten nurt nazywali „antysztuką”.